مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا دارای ۴۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا :

مقاله اثرات تنش خشکی در مراحل انتهای رشد ارقام بهاره کلزا

مقدمه:

این روزها جمله «وابستگی ۹۰ درصدی روغن، ورشکستگی ملی» به واژه ای تکراری تبدیل شده و در هر محفل و نشریه ای این کلمات به کرات بیان می‎شود. این جمله زمانی حیرت انگیزتر می‎شود که در کنار بحث خودکفائی گندم نیز قرار بگیرد. ایرانی که تا چند سال پیش بزرگ ترین وارد کننده گندم جهان بود طی چند سال، تنها چند سال، به خودکفائی رسیده و حتی زمزمه های صادرات نیز به گوش می رسد. مسئولان جهاد کشاورزی طی همین سالها با توجه به این موفقیت به فکر برنامه ریزی برای تأمین نیازهای کشور به دانه های روغنی از داخل افتاده اند تا شاید روزی هم بتوان از این سرشکستگی ملی رهایی یافت. این مدیران امیدوارند اجرای طرح ده ساله دانه‌های روغنی نیز مثل گندم باعث افتخار و مباحاتشان شود (ماهنامه روغن نباتی، ۱۳۸۳ الف). کشور ایران معادل ۰۰۰، ۸۰۰ ، ۱۶۴ هکتار مساحت دارد که از این مقدار، ۱۵ الی ۱۸ میلیون هکتار شوره‌زار، ۲۰ الی ۲۲ میلیون هکتار بیابان و تقریباً یک میلیون هکتار نیمه خشک است. ایران با متوسط نزولات آسمانی ۲۴۰ میلی متر که از یک سوم میزان نزولات سالانه جهانی (۷۰۰ میلی متر) کمتر می باشد، دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است. در مناطق خشک، میزان باران سالانه، کمتر از تبخیر و تعرق بوده و بروز دوره خشکی در طول سال امری عادی است (کافی و همکاران، ۱۳۷۹ ب). تحقیقات انجام شده نشان داده است که متوسط افت عملکرد سالیانه به واسطه خشکی در جهان ۱۷ درصد بوده که تا بیش از ۷۰ درصد در هر سال می‎تواند افزایش یابد(Edmeades et al, ۱۹۹۴). با توجه به این موضوع کشاورزان و دست اندرکاران کشور، اصولاً باید با تلاش فراوان و مدیریت صحیح و اقتصادی منابع آبی و استفاده بهینه از آب در تولید هر چه بیشتر محصولات زراعی، مشکل غذایی جمعیت را رفع سازند. دانه های روغنی پس از غلات، دومین ذخایر غذایی جهان را تشکیل می دهند. این محصولات علاوه بر دارا بودن ذخایر غنی اسیدهای چرب، حاوی پروتئین نیز می باشند (شیرانی راد و دهشیری، ۱۳۸۱). دانه های روغنی به دلیل تولید روغن های با کیفیت بالا و درصد زیادی از اسیدهای چرب و مرغوب از اهمیت شایانی در تغذیه انسان برخوردارند (آلیاری و همکاران، ۱۳۷۹). در حال حاضر، مصرف سرانه روغن خوراکی کشور بیش از ۱۶ کیلوگرم برآورد شده است. لذا با توجه به جمعیت کشور، نیاز به حدود یک میلیون تن روغن در سال می‎باشد که بیش از ۹۰ درصد آن از طریق واردات تأمین می‎شود (شیرانی راد و دهشیری، ۱۳۸۱). میزان واردات روغن خام در سال ۱۳۸۲ در جدول (۱-۱) درج گردیده است

(ماهنامه روغن نباتی، ۱۳۸۳ ب). به این لحاظ، لزوم برنامه ریزی بلندمدت و منسجم با هدف نیل به خودکفائی در تولید روغن خوراکی غیرقابل انکار خواهد بود (شیرانی راد و دهشیری، ۱۳۸۱).

جدول(۱-۱) – میزان واردات روغن خام در سال ۱۳۸۲

مأخذ: (گمرک جمهوری اسلامی ایران)

در حال حاضر سالانه ۲/۱ میلیارد دلار صرف واردات روغن نباتی و کنجاله سویا می‎شود و اگر روند کنونی مصرف و رشد جمعیت ادامه یابد، تا چند سال آینده سالانه دو میلیارد دلار صرف واردات روغن خوراکی خواهد شد (ماهنامه روغن نباتی، ۱۳۸۳ ب).

در این میان، کلزا به عنوان یکی از مهم ترین گیاهان روغنی برای کشت در شرایط آب و هوایی کشور مورد توجه قرار گرفته است. تولید جهانی روغن کلزا در مقایسه با دیگر روغن های گیاهی در مقام دوم بعد از روغن سویا قرار دارد و میزان آن بیش از ۴۲ میلیون تن می‎باشد. همچنین، پس از استحصال روغن، کنجاله باقی مانده سرشار از پروتئین بوده و برای تغذیه دام مناسب است (آلیاری و همکاران، ۱۳۷۹). با توجه به اینکه در حال حاضر میزان روغن تولیدی در داخل کشور ناچیز بوده و عمدتاً با کشت گیاهان سویا، آفتاب گردان، پنبه دانه، بادام زمینی، زیتون و کنجد تأمین می‎شود و همچنین با عنایت به اینکه همه ساله مقدار قابل توجهی از زمین های آبی و دیم کشور به منظور تقویت بنیه خاک، بدون کاشت باقی می ماند، لذا کلزا بویژه نوع پائیزه آن با داشتن بیش از ۴۰% روغن و در حدود ۴۰% پروتئین در کنجاله، از لحاظ زراعی می‎تواند در تناوب با غلات که زراعت عمده کشور می باشد، قرار گیرد و سهم ارزنده ای را در رفع کمبود روغن گیاهی موردنیاز کشور ایفا کند (احمدی، ۱۳۷۱). یکی از عوامل بسیار مهم که توسعه سطح زیر کشت و تولید موفقیت آمیز گیاه کلزا در کشور با خطر مواجه می سازد، کمبود رطوبت خاک در انتهای دوره رشد می‎باشد (شکاری، ۱۳۸۰). در دوره انتهایی رشد در فصل بهار در کلزا به دلیل همزمانی این گیاه با دیگر زراعت های اصلی از جمله غلات امکان فراهم نبودن آب (دوره خشکی) مهیاست. کم آبی از مهمترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان و تولید آنها به حساب می‎آید و در حال حاضر، هیچ راه منطقی برای افزایش نزولات جوی در طول دوره های خشکی وجود ندارد. لذا بهترین راه مقابله با خشکی، به کارگیری عملیات زراعی مناسب و استفاده از ارقامی است که تحمل به خشکی بیشتری داشته باشند (احمدی و جاویدفر، ۱۳۷۹).

تحقیق حاضر نیز به منظور بررسی اثرات تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد ارقام بهاره کلزا انجام گرفت.

-۶- خصوصیات گیاه شناسی

کلزا با نام علمی Brassica napus L. گیاهی است از خانواده چلیپائیان[۱] و یکساله با عدد کروموزومی (۳۸=n2) که عمدتاً دارای تیپ‌های رشد بهاره ، پائیزه و بینابین می باشد. به طور کلی ویژگی‌های اندام‌های رویشی و زایشی آن به شرح زیر است:

۱-۶-۱- ریشه

دارای یک ریشه اصلی عمودی و غالباً بلند و به شکل دوک می‌باشد که قطر قسمت فوقانی آن به ۱ تا ۳ سانتی متر می رسد و تا عمق ۸۰ سانتی متری خاک نفود می‌کند (شیرانی راد و دهشیری،۱۳۸۱). در شرایط آب و هوایی و زمین مناسب ریشه های جانبی رشد کرده و به شدت منشعب می‌شوند(حجازی،۱۳۷۹). این ریشه ها حجم عظیمی از خاک را در برگرفته و جذب رطوبت و مواد غذایی را برعهده دارند ( آلیاری و همکاران،۱۳۷۹). ریشه های این گیاه تا عمق ۱۲۰ و.۱۵۰ سانتی متری در زمین فرو می روند. البته نفوذ ریشه در زمین محدود است( حجازی، ۱۳۷۹). در خاک‌های سنگین رسی، عمق نفوذ ریشه کاملاً‌محدود می‌شود. عمق نفوذ ریشه و کشیدگی سیستم ریشه، نقش به سزایی در تحمل خشکی و استفاده بهینه از رطوبت ذخیره شده در خاک دارد. همچنین گیاه را در ارتفاع زیاد با کشت متراکم در مقابل بادهای شدید حفظ می کند (شیرانی راد و دهشیری، ۱۳۸۱). تحقیقات نشان داده اند که سیستم ریشه ای کلزا اثرات مفیدی روی ساختمان خاک و نفوذ رطوبت دارند و نتیجه اش عملکرد دانه و پروتئین بالاتر در غلاتی است که در تناوب با آن قرار می گیرند (Norton et al ,۱۹۹۹).

۱-۶-۲- ساقه

کلزا یک ساقه اصلی تولید می کند که از آن شاخه های زیادی منشعب می شوند (شیرانی راد و دهشیری،۱۳۸۱). ساقه ها معمولاً‌گرد، توپر،راست و سبز هستند که با افزایش سن گیاه به زردی گرایش می‌یابند. در بیشتر مناطق، ارتفاع ساقه بین ۸۰ تا ۱۵۰ سانتی متر است، اما در استرالیا ارتفاع ساقه به ۲۵۰ سانتی متر می رسد که باعث بروز مشکلاتی در امر برداشت می شود. بنابراین واریته‌های پاکوتاه به سرعت رواج پیدا کرده اند (عاشوری،۱۳۸۰). ساقه در مرحله روزت[۲] ، به شکل کوتاه با میان‌گر‌ه های فشرده ( با فاصله ای حدود ۵/۱-۱ سانتی متر از همدیگر) دیده می شود. (آلیاری و همکاران، ۱۳۷۹). پس از پایان مرحله روزت، ابتدا ساقه اصلی طویل می شود و پس از به گل نشستن ساقه اصلی، شاخه های فرعی نیز شروع به طویل شدن می‌کنند. میزان شاخه فرعی آن به واریته، محیط، تغذیه گیاه و تکنیک های زراعی بستگی دارد. (شیرانی راد و دهشیری، ۱۳۸۱). رنگ ساقه تا مرحله گل ،سبز بوده و به تدریج تا رسیدگی فیزیولوژیک[۳] به رنگ کاهی در می آید ( آلیاری و همکاران،۱۳۷۹).

۱-۶-۳- برگ

برگ های کلزا به سه فرم چسبیده ساقه آغوش، چسبیده معمولی و دارای دمبرگ می‌باشند. برگ‌های کلزا به صورت متناوب بر روی ساقه قرار می‌گیرند(شیرانی راد و دهشیری،۱۳۸۱). آرایش برگ‌های مزبور متناوب بوده و شکل عمومی آن‌ها بیضوی کشیده با کرک‌های متعدد می ‌باشد. تعداد آن ها بر روی ساقه اصلی در تیپ‌های بهاره در حدود ۱۲ عدد و در تیپ‌های پائیزه بیش از ۴۰ عدد می‌باشد ( آلیاری و همکاران،۱۳۷۹). برگ‌ها در زمان رسیدگی محصول شروع به زردی نموده و از قسمت پائین به سمت بالای بوته خشک شده و ریزش می‌نماید که این امر باعث سهولت در برداشت می گردد( عاشوری،۱۳۸۰).