توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 بررسی تأثیر کلاس‌های آمادگی بارداری برکاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران دارای ۱۵۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد بررسی تأثیر کلاس‌های آمادگی بارداری برکاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز بررسی تأثیر کلاس‌های آمادگی بارداری برکاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی بررسی تأثیر کلاس‌های آمادگی بارداری برکاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن بررسی تأثیر کلاس‌های آمادگی بارداری برکاهش افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران :

عنوان صفحه

فصل اول: موضوع تحقیق

مقدمه …………………………………………………………………………………………………. ۱

بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………. ۶

ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………… ۱۰

اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………… ۱۳

فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………………………………………… ۱۳

متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………….. ۱۴

تعاریف متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………….. ۱۴

فصل دوم: ادبیات پژوهش

الف) افسردگی ……………………………………………………………………………………… ۱۶

تاریخچه افسردگی………………………………………………………………………………….. ۱۶

افسردگی چیست……………………………………………………………………………………. ۱۷

تفاوت بین اندوه سالم و افسردگی چیست……………………………………………………. ۱۹

تعریف افسردگی …………………………………………………………………………………… ۱۹

افسردگی چه کسانی را تهدید می‌کند…………………………………………………………… ۲۰

-جنس…………………………………………………………………………………………………. ۲۰

-سن…………………………………………………………………………………………………… ۲۰

دیدگاه‌های نظری درباره افسردگی………………………………………………………………. ۲۱

دیدگاه زیست شناختی…………………………………………………………………………….. ۲۱

-سبب شناسی افسردگی…………………………………………………………………………… ۲۲

-توارث……………………………………………………………………………………………….. ۲۲

-آمین‌های بیوژنیک…………………………………………………………………………………. ۲۳

-نوراپی نفرین……………………………………………………………………………………….. ۲۳

-سروتونین……………………………………………………………………………………………. ۲۴

-دوپامین……………………………………………………………………………………………… ۲۴

-فرضیه فلوکستین (پروزاک) وایندول آمین…………………………………………………… ۲۵

پاسخ زیست‌ شناختی در افسردگی……………………………………………………………… ۲۵

-آزمون بازداری دگزامتازون………………………………………………………………………. ۲۵

– فروزش…………………………………………………………………………………………….. ۲۶

– اختلالات خواب………………………………………………………………………………….. ۲۶

-محور تیروئید……………………………………………………………………………………….. ۲۷

-اثر کورتیزول……………………………………………………………………………………….. ۲۸

-سیستم لیمبیک و افسردگی……………………………………………………………………… ۲۸

-ریتم‌های شبانه روزی……………………………………………………………………………… ۲۹

-تصویر گری از مغز……………………………………………………………………………….. ۳۰

دیدگاه روان شناختی……………………………………………………………………………….. ۳۰

الگوهای روانکاری………………………………………………………………………………….. ۳۱

الگوی خشم معطوف به درون……………………………………………………………………. ۳۱

-الگوی فقدان شی………………………………………………………………………………….. ۳۲

دیدگاه رفتاری ………………………………………………………………………………………. ۳۲

دیدگاه انسان‌گرایی………………………………………………………………………………….. ۳۳

دیدگاه شناختی………………………………………………………………………………………. ۳۴

-خطاهای منطق……………………………………………………………………………………… ۳۵

-الگوی درماندگی آموخته شده افسردگی……………………………………………………… ۳۶

ب) درمان افسردگی………………………………………………………………………………. ۳۸

درمان مبتنی بر نظریه‌های زیست شناختی……………………………………………………… ۳۸

-دارو درمانی………………………………………………………………………………………… ۳۸

-الکترو شوک درمانی………………………………………………………………………………. ۳۹

– نور درمانی…………………………………………………………………………………………. ۴۰

درمان مبتنی بر نظریه‌های روان پویایی…………………………………………………………. ۴۱

-روان درمانی روان پویشی……………………………………………………………………….. ۴۲

-روان درمانی حمایتی……………………………………………………………………………… ۴۳

-روان درمانی میان فردی………………………………………………………………………….. ۴۴

-روان درمانی فمینیستی……………………………………………………………………………. ۴۵

درمان مبتنی بر نظریه‌های شناختی و رفتاری………………………………………………….. ۴۵

-رفتار درمانی………………………………………………………………………………………… ۴۶

-رابطه درمانی……………………………………………………………………………………….. ۴۷

– شناخت درمانی…………………………………………………………………………………… ۴۸

درمان مبتنی بر گروه درمانی………………………………………………………………………. ۴۹

-خانواده درمانی…………………………………………………………………………………….. ۵۰

-زوج درمانی………………………………………………………………………………………… ۵۰

-گروه‌های حمایتگر………………………………………………………………………………… ۵۱

درمانهای تکمیلی …………………………………………………………………………………… ۵۱

-داروهای گیاهی……………………………………………………………………………………. ۵۲

-رژیم غذایی و مکمل‌های غذایی……………………………………………………………….. ۵۲

-فنون آرمیدگی………………………………………………………………………………………. ۵۳

-هومیوپاتی…………………………………………………………………………………………… ۵۴

ج) افسردگی زنان………………………………………………………………………………….. ۵۵

اختلالات خلقی مربوط به قاعدگی……………………………………………………………… ۵۶

سندرم قبل از قاعدگی (pms)…………………………………………………………………….. 56

-سبب شناسی……………………………………………………………………………………….. ۵۶

-بروز تشخیص……………………………………………………………………………………… ۵۷

اختلال ملال پیش از قاعدگی ……………………………………………………………………. ۵۸

درمان اختلال‌های قاعدگی ……………………………………………………………………….. ۶۰

-درمان سندرم قبل از قاعدگی (pms) …………………………………………………………. 60

-درمان اختلال ملال پیش از قاعدگی…………………………………………………………… ۶۱

ارزیابی تاثیر درمان‌ها……………………………………………………………………………….. ۶۳

اختلالات خلقی مربوط به زایمان………………………………………………………………… ۶۴

-افسردگی بعد از زایمان………………………………………………………………………….. ۶۵

-سبب شناسی اختلالات خلقی بعد از زایمان………………………………………………… ۶۵

– بروز و تشخیص افسردگی بعد از زایمان…………………………………………………… ۶۸

-علایم افسردگی در طول بارداری………………………………………………………………. ۶۹

-اختلالات خلقی پس از زایمان…………………………………………………………………. ۶۹

درمان اختلالات خلقی پس از زایمان…………………………………………………………… ۷۲

-دارو درمانی در دوران بارداری…………………………………………………………………. ۷۵

-دارو درمانی در دوران شیردهی………………………………………………………………… ۷۷

چگونه خود را یاری دهیم؟……………………………………………………………………….. ۷۸

نقش حمایتی ماما و پرستار روانگر در پیشگیری افسردگی پس از زایمان……………… ۷۹

اختلالات خلقی مربوط به یائسگی………………………………………………………………. ۸۱

-سبب شناسی ………………………………………………………………………………………. ۸۲

– یائسگی و افسردگی……………………………………………………………………………… ۸۲

-درمان………………………………………………………………………………………………… ۸۳

خلاصه جلسات کلاس‌های آمادگی دوران بارداری…………………………………………. ۸۶

د) مروری بر تحقیقات انجام شده……………………………………………………………… ۱۰۱

فصل سوم: طرح تحقیق

طرح پژوهش ……………………………………………………………………………………….. ۱۰۶

جامعه آماری…………………………………………………………………………………………. ۱۰۸

نمونه آماری…………………………………………………………………………………………… ۱۰۸

روش نمونه‌گیری……………………………………………………………………………………. ۱۰۹

ابزار اندازه‌گیری……………………………………………………………………………………… ۱۰۹

پرسشنامه افسردگی بک……………………………………………………………………………. ۱۱۰

جدول هنجار گزینی مقیاس افسردگی بک…………………………………………………….. ۱۱۴

روند اجرای اطلاعات ……………………………………………………………………………… ۱۱۵

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات………………………………………………………………….. ۱۱۷

فصل چهارم: تحلیل آماری

داده‌های توصیفی پژوهش…………………………………………………………………………. ۱۱۸

تحلیل داده‌های پژوهش……………………………………………………………………………. ۱۲۳

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

خلاصه پژوهش …………………………………………………………………………………….. ۱۳۳

بحث و جمع بندی نهایی…………………………………………………………………………. ۱۳۴

محدودیت‌های تحقیق……………………………………………………………………………… ۱۳۶

پیشنهادها……………………………………………………………………………………………… ۱۳۶

منابع

ضمائم

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر کلاس های آموزشی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران انجام شد. این مطالعه از نوع مطالعات شبه تجربی بود. در این پژوهش میزان افسردگی خانم های مراجعه کننده از طریق پاسخ به تست بک انجام شد و سن آزمودنی های مورد پژوهش حداقل ۱۸ و حداکثر ۳۹ سال بود. نمونه آماری این پژوهش شامل ۱۲۰ خانم بود که در گروه ۴۰ نفری مورد مطالعه قرار گرفتند و همچنین این گروه ها خود به دو دسته بارداری اول و بارداری دوم نیز تقسیم شدند، که در سال ۸۵-۸۴ به درمانگاه قدس، بیمارستان بوعلی و مطب خانم دکتر محمدیاری مراجعه کرده بودند و به صورت غیر تصادفی، در دسترس و داوطلب، انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل نمودند.

فرضیه اصلی محقق عبارت بود از:

بین میزان شرکت در کلاس های آمادگی دوران بارداری و میزان افسردگی پس از زایمان رابطه وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که کلاس های آمادگی دوران بارداری در کاهش افسردگی پس از زایمان تأثیر داشت.

همچنین فرضیه های فرعی محقق عبارت بودند از:

– بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت می کنند با خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت نمی کنند از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت کرده اند و آنهائی که در چنین کلاس هایی شرکت نداشتند از نظر افسردگی تفاوت معناداری وجود داشت.

– بین خانم هایی که به مطب خصوصی مراجعه کردند با خانم هایی که به درمانگاه دولتی مراجعه کردند تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که بین این دو وضعیت ذکر شده تفاوت معنا داری وجود نداشت. یعنی عامل اقتصادی – اجتماعی تأثیری در میزان افسردگی پس از زایمان نداشت.

– بین بارداری های اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. در این فرضیه نیز با استفاده از نتایج تحلیل آزمون T مشخص شد که بین بارداری اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت معنا داری وجود نداشت.

مقدمه

در طی قرن حاضر یکی از زمینه های مطالعاتی که توجه روز افزون بسیاری از متخصصان رشته‌های مختلف را به خود جلب نموده است ، بررسی نقش جنسیت و تفاوت های مربوط به آن در زمینه های گوناگون علمی است . یکی از مباحث جالب در حرفه روانپزشکی و پزشکی نیز تفاوتهای وابسته به جنس و ابتلا به بیماریها و اختلال های عنوان شده در راهنمای آماری و تشخیص اختلال روانی (DSM IV) [1] می‌باشد. در بخش همه گیرشناسی اختلال ها ، نرخ بروز بیماریها ی مختلف در دو جنس ، تفاوت های فراوانی را نشان می دهد . برای مثال ، مردها در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی ، الکسیم ، پسیکوپاتی[۲] (جامعه ستیزی) می باشند . در حالی که زنها در طول زندگی شان بیشتر در خطر ابتلا به بیماریهای مربوط به تیروئید ، اختلال های خوردن و افسردگی هستند . (نمازی ۱۳۷۹) .

اختلال افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی ، با شیوع ۲۵% – ۱۵% در طول عمر به شمار می رود ( جود[۳] ، ۱۹۹۴ ) . افسردگی نه تنها در بسیاری از پژوهش ها ، رایج ترین اختلال روانی گزارش شده ، بلکه شاید از قدیمی ترین نشانگان روانی باشد که در متون پزشکی بدان پرداخته شده است . ( یانکرز[۴] ، ۱۳۸۲) .

تفاوت های مربوط به جنس در بروز افسردگی می تواند پس از بلوغ شروع شده و ادامه یابد . ابتلا به افسردگی به ویژه افسردگی یک قطبی ، افسردگی مربوط به اختلال های عاطفی فصلی در بین زنها بسیار شایع تر از مردها است . در مجموع حوادث مربوط به سیکل باروری تا حد زیادی زمینه ساز مشکلات عاطفی زنان شناخته شده است . برای مثال می توان از افسردگی همراه با داروهای ضد حاملگی ، افسردگی مربوط به قاعدگی ، افسردگی پس از زایمان و افسردگی دوران یائسگی را نام برد . (نمازی ۱۳۷۹)

در چند دهه گذشته نشانگان افسردگی پس از زایمان مورد توجه بسیاری از متخصصان علوم پزشکی و روان شناسی قرار گرفته است . افزایش پژوهش در این زمینه دلایل گوناگونی دارد . یک دلیل آن است که اگر چه تولد نوزاد در مقطعی از زمان برای بسیاری از خانواده ها اتفاق می افتد ، ولی بسیاری از مادران در این دوره یک تغییر و تحول جسمی و روانی را نشان می دهند . ماههای آبستنی زن ، حساس ترین دوره زندگی هر خانواده است ، زیرا از یکسو وضعیت جسمی و روانی و عاطفی زن آبستن در شرایط ویژه ای قرار دارد که نیاز به مراقبت در تمام وضعیت های مذکور را دارد و از سوی دیگر موجودیت جسمی – روانی یک انسان دیگر (جنین ) در بطن وجود مادر آبستن در حال شکل گیری است . جنین نیاز به مادری دارد که از نظر جسمی و بهداشتی سالم باشد ، از نظر روانی – اجتماعی ایمن باشد . در صورت مساعد بودن وضعیت مادر ، ظرفیت های ژنتیک تخمک بارور شده در طی ۹ ماه بارداری بالفعل می گردد . پس از دوران بارداری ، دوران نوزادی و سال های اولیه کودکی نیز برای رشد و تحول جسمی – روانی سالم ، نیاز به مادر واجد سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی دارد ( مهری نژاد ، ۱۳۸۱) .

این مرحله از زندگی می تواند برای مادر ، کودک و کل خانواده آسیب زا باشد . دوران پس از زایمان طبیعتاً یک دوره انتقالی است و بسیاری از رویدادها تغییر می یابند . نقش ها ،الگوها و ارتباطات باید تجدید گردند . با این حال انتظار جامعه و فرهنگ این است که مادر شدن امری طبیعی است که اکثر مردم با آن سازگار می شوند ( گروئن[۵] ، ۱۹۹۰ به نقل از خمسه ۱۳۸۱).

اولین بار مارسه[۶] (۱۸۵۸) به طور سیستماتیک نشان داد که دوره پس از زایمان ، مخصوصاً شش هفته پس از آن یک دوره آسیب پذیری مهم برای ابتلا به اختلال های روانی می باشد و افسردگی می تواند در فرایند دلبستگی و تعهد طبیعی مادر ، مراقبت موثر او از طفل و مهارتهای او بعنوان یک مادر مداخله کند و زمان پس از تولد یا زایمان به عنوان دوره افزایش خطر شیوع افسردگی در زنان قلمداد می شود.

اختلالات خلقی پس از زایمان که به فراوانی پیش می آید و معمولاً گذرا است ، نزد عموم مردم مساله ای شناخته شده است . اما در برخی موارد این حالتها بصورت بیماری افسردگی و مداوم و پایدار ظهور کرده و درمان جدی و منظمی را نیاز دارد . افسردگی شایعترین حالت روانی پس از زایمان است و باید توجه داشت حالت های اسکیزوافکتیو و اسیکزوفرنی و تیرگی شعور هم پس از زایمان دیده می شوند و در برخی موارد اسیکزوفرنی ابتدا به صورت افسردگی ظاهر شده و پس از چند هفته علائم اصلی آشکار می شود
( گیلدر،[۷]۱۹۸۹ به نقل از خمسه، ۱۳۸۱).

بطور کلی اکثر منابع موجود اختلال های روانی پس از زایمان را شامل غم پس از زایمان[۸] ، افسردگی پس از زایمان[۹] و سایکوز پس از زایمان[۱۰] می دانند . این اختلال ها از روز سوم پس از زایمان تا یک سال پس از آن امکان بروزشان وجود دارد .(مهری نژاد ، ۱۳۸۱) .

غم پس از زایمان : اولین نوع افسردگی بعد از زایمان غم پس از زایمان است که به عنوان خفیف ترین شکل اختلالات خلقی پس از زایمان محسوب می شود و در یک شیوع ۸۵-۲۵ درصدی گزارش شده است. علائم این سندرم به نوعی ، از اولین روزهای بعد از زایمان شروع می شود و مدتی بعد نیز از بین می‌رود . (یانکرز، ۱۳۸۲) .

افسردگی پس از زایمان : این دومین نوع ناخوشی هیجانی است که مادران جدید نسبت به آن ، آسیب پذیر هستند . افسردگی بعد از زایمان معطوف به نوعی از افسردگی است که ممکن است برای ماهها یا حتی سال‌ها به طول بکشد .(یانکرز،۱۳۸۲).

این افسردگی معمولاً در چند هفته اول بعد از زایمان شروع می شود و ممکن است از چند هفته تا یک سال یا بیشتر ادامه پیدا کند . این شکل از افسردگی بوسیله یکسری علائم مختلف مثل خستگی ، گریه ، تحریک پذیری ، احساس بیچارگی یا ناامیدی ، وابستگی بیش از حد ، احساس عدم کفایت و …… آشکار شود . ( یانکرز، ۱۳۸۲)

سایکوز پس از زایمان : سومین نوع از افسردگی بعد از زایمان می باشد که بسیار کمیاب است . این نوع معمولاً ۲ تا ۳ هفته بعد از زایمان شروع می شود . کالمری می گوید : توهم و هذیانات در پسیکوزهای بعد از زایمان اغلب خیلی آشکار هستند و مادر معمولاً در تطابق با خواسته های مراقبتی از نوزاد عاجز است . ( یانکرز، ۱۳۸۲)

در ارزیابی بیماران مربوط به پسیکوزهای بعد از زایمان حصول اطمینان در مورد عقاید آنها نسبت به کودک اهمیت حیاتی دارد . بیماران شدیداً افسرده ممکن است عقاید هذیانی مبنی بر غیر طبیعی بودن نوزاد خود داشته باشند . این عقاید هذیانی ممکن است سبب شود که بیمار برای رها ساختن طفل از رنج در آینده اقدام به کشتن او نماید . (ترنر و همکاران، ۲۰۰۶)

با توجه به مطالب مذکور می توان اهمیت بررسی و تشخیص افسردگی های بعد از زایمان را بطور منطقی توجیه نمود . البته شناخت بهتر اختلال افسردگی ، می تواند راههای جدید تشخیص و درمان را در اختیار روان شناسان ، روان پزشکان و متخصصان زنان قرار دهد . با این حال متأسفانه اکثر مردم از مراجعه به روانشناس – روانپزشک و مراکز روانپزشکی برای حل مشکلاتشان ابا دارند ، در حالیکه همین مردم باکمال میل و بدون هیچگونه تردیدی به یک دندانپزشک یا هر متخصص دیگری رجوع می کنند و این تفکر غلط موجب می شود که بسیاری از ناراحتی های جزئی روانی و روحی رو به وخامت گذاشته و سرانجام تبدیل به یک اختلال کامل روانی شود . لذا بایستی با اتخاذ تدابیری از بروز و شیوع این بیماری پیشگیری به عمل آید و یکی از این پیشگیریها ، پیشگیری اولیه است که به وسیله آن عامل بروز بیماری ریشه کن می شود و به اصطلاح شرایط طوری فراهم می شود که محیط برای بروز بیماری ، نامساعد و غیر ممکن می شود . چون افسردگی علل متفاوت دارد و در بروز آن عوامل متعددی دخالت دارند و در هر دوره ای از دوران تکاملی زندگی این عوامل متعدد نیز فرق می کنند ، لذا این پژوهش به جهت اهمیت بررسی افسردگی در زنان خصوصاً پس از زایمان انجام می شود ، تا شاید روزی برسد که مراقبت و بهداشت روانی زنان باردار همانقدر مورد اهمیت و بررسی و درمان قرار بگیرند که مراقبت و بهداشت جسمانی آنان مورد توجه می باشد .

-۲- درمان افسردگی

۲-۲-۱- درمان مبتنی بر نظریه های زیست شناختی :

۲-۲-۱-۱- دارو درمانی

داروهایی که برای درمان اختلالات خلقی مورد استفاده قرار می گیرند ،نقطه اتکا اساسی در برنامه درمانی به شمار می روند ، دو گروه داروی عمده که برای درمان افسردگی به کار می رود ، تری سیکلیکها (سه حلقه ای ) و منع کنندگان MAO [11]هستند ، که هر دو گروه میزان نوراپی نفرین را افزایش می دهند ، ولی تأثیرات آنها تا حدودی متفاوت است . منع کنندگان MAO تجزی نوراپی نفرین را به عقب می اندازند به نحوی که مدت طولانی تر فعال باقی می ماند . داروهای تری سیکلیک جذب مجدد نوراپی نفرین را از طریق نورون انتقال دهنده ، کند می سازد و بدین ترتیب ، میزان آن در سیناپس بالا می رود . معمولاً،داروهای سه حلقه ای بر منع کنندگان برتری دارند .(آزاد، ۱۳۷۶).

مشکل جدیتر ، مدت اثرات داروهای ضد افسردگی است ، اثرات آنها بر رفتار به تدریج به وجود می آید . بیشتر بیماران باید دو تا سه هفته دارو مصرف کنند تا اثرات ضد افسردگی را تجربه کنند . داروهای ضد افسردگی برای حدود بیماران افسرده شدید مؤثرند ؛ با این وجود ، این داروها عوارض جانبی ناخوشایندی نیز مانند خشکی دهان ، تاری دید و گاهی اوقات کاهش توانایی جنسی دارند و خطرناک خواهد بود اگر این داروها با الکل ترکیب شوند . خلاصه اینکه ، اگر چه داروهای ضدافسردگی برای بسیاری از افراد سودمند هستند ، اما کاملترین درمان نیستند .(کالات ، ۱۳۷۴) .

با توجه به اینکه چندین هفته ممکن است سپری شود ، بی آنکه هیچگونه نشانه ای از بهبود مشاهده شود و همچنین احتمال خودکشی در بین باشد ، سه هفته انتظار یا در این حدود ممکن است خطری جبران ناپذیر در برداشته باشد . در این قبیل مواقع ، یا وقتی داروها مؤثر نیستند ، درمان با الکتروشوک[۱۲] (ECT) ممکن است استفاده شود ، زیرا تاثیر سریع تری دارد .(ساراسون،۱۳۷۵).

۲-۲-۱-۲- الکترو شوک درمانی :

درمان با الکترو شوک (ECT) تاریخچه پرغوغایی داشته است .استفاده از الکتروشوک از این مشاهده سرچشمه گرفته که دیده شده ، میان بعضی از افراد که هم به صرع و هم اسکیزوفرنی مبتلا هستند ، افزایش علایم یک اختلال با کاهش علایم اختلال دیگر همراه است . در سالهای ۱۹۳۰، یک پزشک مجارستانی به نام لادیس لاس مدونا[۱۳] عملاً در بیماران اسکیزوفرنیک یک حمله تشنجی ایجاد کرد تا ببیند آیا علائم اسکیزوفرنی کاهش می یابد یا خیر . خیلی زود پزشکان سراسر دنیا همین کار را انجام دادند و کلاً با دوز زیاد انسولین تشنجهایی را ایجاد کردند . با وجود این ، شوک انسولین تجرب ترسناکی است و کنترل آن خیلی مشکل . یوگا سرلتی[۱۴] بعد از سالها آزمایش با حیوانات تشنجهایی را از طریق شوک الکتریکی در تمام سر به وجود آورد . شوک الکتریکی سریعتر از شوک انسولین بود و مهمتر اینکه بیشتر بیماران به آرامی بیدار می‌شدند و شوک را به خاطر نمی آوردند .(کالات ، ۱۳۷۴) .

اگر چه معلوم شده است که (ECT) فقط گاهی در درمان اسکیزوفرنی سودمند است ، روان پزشکان آزمایش با الکتروشوک را برای سایر اختلالات شروع کردند . آنها کشف کردند که الکتروشوک به بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی شدید کمک می کند و پس از آن الکتروشوک برای درمان افسردگی متداول شد .(کالات ، ۱۳۷۴).

الکتروشوک درمانی عبارت است از : عبور جریانی الکتریکی بین ۷۰ تا ۱۳۰ ولت درون سر بیمار . در آغاز یک داروی بیهوشی و یک داروی شل کنند عضلانی به بیمار داده میشود . جریان الکتریکی از طریق الکترودهایی که روی یک سمت یا هردو سمت سرقرار گرفته است ، به کار می رود . قرار دادن الکترودها روی یک سمت سر (طرف نامسلط مغز) در حال حاضر برتری دارد ، زیرا به نظر می رسد که این رویه شانس از دست دادن حافظه را کاهش می دهد . گرچه معلوم نیست چرا الکتروشوک درمانی برای بعضی از بیماران افسرده مؤثر است ، ولی این احتمال وجود دارد که فعالیت تشنجی در سطح انتقال دهندگان عصبی یا در حساسیت الکتریکی نورون تغییراتی پدید می آورد .(آزاد ، ۱۳۷۶) .

با آغاز سالهای ۱۹۷۰ ، با اصلاحات بسیاری ، الکتروشوک تا حدودی متداول شد . در حال حاضر الکتروشوک منحصراً برای افسردگی شدید به کار می رود و بندرت برای اسکیزوفرنی مورد استفاده قرار می‌گیرد . به طور کلی ECT به ۶ تا ۸ بار استفاده در بیمار و در دوزهای متناوب محدود شده است . ECT برای سه گروه از بیماران افسرده به کار برده می شود . اولاً ، ECT برای بیمارانی تجویز میشود که به هیچ داروی ضد افسردگی پاسخ نداده باشند و در بیشتر این بیماران ECT نتایج خوبی به دست می دهد. ثانیاً ، ECT برای بیمارانی که تمایلات خودکشی دارند ، به کار می رود . ECT برای چنین بیمارانی، به دارو ترجیح دارد ، چون در حدود یک هفته بعد تاثیر می گذارد ، در حالی که داروهای ضد افسردگی معمولاً ۲ تا ۳ هفته بعد اثر میگذارند . ثالثاً ، ثابت شده است که ECT مخصوصاً برای بیماران افسرده ای که از هذیان رنج می برند ، نیز موثر است .(کالات، ۱۳۷۴ ).

۲-۲-۱-۳- نور درمانی[۱۵]

یک شکل غیر معمول افسردگی به اختلال عاطفی فصلی[۱۶] موسوم است ، که به اختصار (SAD) نامیده میشود . افراد مبتلا به اختلال عاطفی در هر فصل زمستان شدیداً افسرده می شوند . مسأله اساسی ظاهراً سرمای زمستان نیست بلکه تاریکی است . نور خورشید اثرات ضد افسردگی دارد . بعضی افراد مانند بیشتر بیماران شیدایی – افسردگی بیشتر از دیگران به اثر مثبت نور خورشید حساس اند . بعضی افراد طی زمستان ،موقعی که خورشید دیرتر طلوع می کند و زودتر غروب می کند ، افسرده می شوند .(کالات ، ۱۳۷۴) .

از نور برای درمان اختلال عاطفی فصلی (SAD) استفاده می شود . معمولاً منظور از نوردرمانی ، قرار دادن بیمار در معرض نور فلورسنت سفید معمولی با شدت ۰۰۰/۱۰ لوکس[۱۷] است . این مقدار ، معادل نوری است که یک نفر هنگامی‌که در یک روز آفتابی بهاری از پنجره به بیرون مینگرد ، دریافت میکند . معمولاً نور از طریق جعب نور که به صورت افقی بر روی یک میز یا به صورت عمودی روی زمین قرار گرفته است به بیمار تابانده می شوند . افراد مبتلا به (SAD) حدوداً در عرض ۳ تا ۴ هفته به درمان پاسخ می دهند .(سالمانز،۱۳۸۲).

تجربه نشان داده است که افراد پس از نور درمانی به عوارضی چون سردرد ، خستگی چشم ، تحریک پذیری و بی خوابی دچار می شوند ، به ویژه اگر درمان در اواخر شب انجام شود . در صورت بروز این عوارض توصیه می شود که نور درمانی در ساعتهای صبح انجام شود . یکی از افراد متخصص در زمینه SAD می گوید که استفاده توأم از دارو درمانی و نوردرمانی ، اغلب در مقایسه با درمان انفرادی با هریک از آنها ، نتایج بهتری می دهد .(سالمانز، ۱۳۸۲) .

۲-۲-۲- درمان مبتنی بر نظریه های روان پویایی

روان درمانی شیوه ای درمانی است که به وسیله روان شناسان و روان پزشکان جهت کمک به مشکلات مختلف روان شناختی در افراد ، مورد استفاده قرار میگیرد . این شیوه مستلزم این است که فرد ، در مورد مشکلاتی که با آنها مواجه است ، به شکل رودررو با درمانگر (روان درمانهای فردی ) یا در یک گروه کوچک با یک یا دو رواندرمانگر (روان درمانی گروهی ) صحبت کند . رواندرمانی انواع مختلفی دارد که از دیدگاههای نظری متفاوتی سرچشمه می گیرند .(برن ،۱۳۸۰) .

۲-۲-۲-۱- روان درمانی روان پویشی [۱۸]

این نوع روان درمانی ، اولین بار به وسیل زیگموندفروید ، در اوایل قرن بیستم در وین به وجود آمد و تحت عناوین متعدد مثل روانکاوی ، نظریه روان تحلیلی ، نظریه روان پویایی ، روان پویایی ، رواندرمانی روان تحلیلی ، روان پزشکی پویا ، روانشناسی پویا و روانشناسی عمقی معرفی شده است . روانشناسی فرویدی نوعی روانشناسی نیروهای متعارض است که جزئی از طبیعت دوگان فکر انسان می‌باشد . (ساعتچی ، ۱۳۷۴).

در گونه کلاسیک این شیوه که به نام روانکاوی معروف است ، درمان به صورت فردی طی دوره‌ای طولانی ممکن است تا چند سال به طول بینجامد ،انجام می گیرد .(برن ، ۱۳۸۰).

درمان روان پویایی بر این نظریه استوار است که تجارب گذشته ، آرزوها و ترس های ناهشیار شخص ، بر هیجانها و رفتار او اثر قوی دارند . طبق این نظریه ،می توان بسیاری از بیماریهای روانی را ، با ایجاد بینش جدید نسبت به اعمال ذهنی و هیجانها ، درمان کرد . این روش بیشتر از سایر روشهای درمانی وقت می برد ، اما از همه نیز بلند پروازانه تر است . ( انجمن پزشکی امریکا ، ۱۳۷۸) .

مفهوم دوسوگرایی[۱۹] در نظریه پردازی تحلیل روانی در مورد افسردگی ، جایگاه عمده ای دارد که متضمن تعارض[۲۰] میان هیجانهای متضاد است . طرفداران این مکتب معتقدند که افسردگی از نارضامندی ها و ناکامیهای دوران کودکی نشأت می گیرد و تأثیری پایدار و بادوام در سرتاسر زندگی فرد افسرده از خود بر جا میگذارد .(برن ، ۱۳۸۰) .