خسارت معنوی ناشی از جرم

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 خسارت معنوی ناشی از جرم دارای ۳۳۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد خسارت معنوی ناشی از جرم  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز خسارت معنوی ناشی از جرم۲ ارائه میگردد

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی خسارت معنوی ناشی از جرم،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن خسارت معنوی ناشی از جرم :

خسارت معنوی ناشی از جرم

مقدمه

از نظر اسلام ، انسان ، برترین موجود عالم است که خداوند از روح خود در او دمیده و فرشتگان را امر کرد تا بر او سجده کنند و او را به عنوان خلیفه‌ی خود در زمین برگزید اگر چنانچه آدمی حرمت خود را حفظ کند و حرکت تکاملی را به درستی طی کند به جایی می‌رسد که از ملائک هم بالاتر می‌رود و به موقعیتی می‌رسد که در خیال نمی‌گنجد .

« رسدآدمی به جایی که به جز خدا نبیند بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت »

انسان با چنین موقعیت و جایگاه ممتازی هم سلامت و تمامیت جسمانی و اموال و متعلقات او مورد تأکید است و باید از هر گونه تعرض مصون بماند و هم حفظ حرمت و شخصیت او از جنبه‌های گوناگون در اسلام مورد احترام بوده و بر صیانت آن تاکید شده است ، و بر خسارت‌های وارده بر آن عنایت بیشتری دارد . زیرا پیامبر عظیم الشأن اسلام هدف از بعثت خود را کامل نمودن فضایل اخلاقی عنوان می‌کند که یکی از وجوه فضایل اخلاقی رعایت حقوق معنوی افراد است .

پس خسارت منحصر به ضرر مادی نبوده ،‌بلکه خسارت معنوی ناشی از جرم ، به مهمترین بعد از ابعاد وجود شخصیت انسان که همان بعد معنوی و روحانی باشد ایراد لطمه نموده و آن را متضرّر می‌نماید که غالباً زیان‌های مادی قابل جبران و طریق جبران آن نیز مشخص است و در بسیاری موارد اعاده وضع به حالت سابق آن به نحو کامل وجود دارد ، اما به دلیل دشواری اندازه‌گیری زیان معنوی و تقویم آن به پول و گاهی عدم امکان این اندازه‌گیری و سنجش آن با پول ، و یا مرسوم نبودن چنین ارزیابی در نظام‌های مختلف حقوقی ، در خصوص امکان جبران آن ،‌وحدت نظر وجود ندارد ، اگر چه در اکثر کشورها ، این نوع خسارت ، نیز مشمول قاعده‌ی جبران خسارت دانسته شده است . و از این حیث تفاوتی با خسارت‌های مالی ندارد . ولی در برخی کشورها به طور صریح غیر قابل جبران اعلام گردیده ، یا حداقل در امکان جبران آن تردید شده است . در نظام حقوقی ما نیز ، نسبت به امکان جبران این گونه خسارتها و حدود و ثغور آن ابهام جدی وجود دارد و درپاره‌ای از اظهار نظرها که از سوی مراجع قانونی چون شورای نگهبان و شورای عالی قضایی سابق مبنی بر عدم امکان جبران این خسارت به طریق مادی و مغایرت آن با موازین شرعی شده است ، این تردید را بوجود آورده که امکان مطالبه‌ی خسارت معنوی وجود ندارد . هر چند شریعت مقدس اسلام براساس اصول و قواعد کلی از جمله قاعده‌ی « لاضرر و لاضرار فی الاسلام » و قاعده نفی عسر و حرج ، ایراد هر گونه ضرر وخسارت را به اشخاص چه ضررهای مادی و چه ضررهای معنوی به طور کلی ممنوع نموده است . بر همین اساس چگونه ممکن است به جبران خسارتهای مادی تاکید داشته باشد ، اما توجهی به خسارت معنوی و لزوم جبران آن نداشته باشد ؟

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، از جمله در اصول ۳۹ و ۴۰ ایراد هر گونه ضرر و خسارت ممنوع شده و طبق اصل ۲۲ و ۲۳ ۳۲ ق ۱۰ . از لطمه به حقوق معنوی انسانها منع شده است و اگر خسارتی به حیثیت و شرافت و سرمایه معنوی کسی وارد آید طبق اصل ۱۷۱ ق . ا . باید جبران شود و در قوانین عادی نیز تلویحاًو یا با الصراحه اشاراتی راجع به خسارت معنوی شده است که این امر نشانگر توجه شایان قانونگذار ما به موضوع خسارت معنوی می‌باشد . به هر صورت حقیر سعی بر آن دارم که با بررسی در محدوده‌ی قوانین و مقررات لازم الاجراء فعلی ، بالاخص قانون اساسی و قانون مسئولیت مدنی و آیین دادرسی کیفری و مجازات اسلامی و منابع معتبر فقهی به بحث و تجزیه و تحلیل پیرامون خسارت معنوی ناشی از جرم به ویژه در آثار حقوقی وکیفری آن بپردازم ، تا انشاء الله با تبیین وجاهت و مشروعیت این موضوع ، توجه و رسیدگی وجبران خسارت معنوی ناشی از جرم ، مورد عمل مراجع محترم قضایی و مورد توجه و تاکید اساتید گرامی واقعی گردد، باشد تا زمینه‌ی دستیابی بیشتر به نظم واقعی و استقرار عدالت و ایجاد محیط مساعد جهت ارتقاء فضائل اخلاقی ، تامین آزادیهای سیاسی و اجتماعی ،ایجاد امنیت و آسایش همگانی و سایر اهداف مندرج در قانون اساسی فراهم آید ، و با وضع قوانین متقن و محکم ، و مرتفع نمودن نواقص موجود در این زمینه ، مراجع محترم قضایی و امنیتی ، همانگونه که اموال مردم را از تعدیات و تجاوزات محفوظ می‌دارند ، با اتکا به چنین قوانین مستحکم ، حیثیت و اعتبار و احساسات اشخاص حقیقی را نیز که از اهمیت و اولویت بیشتری برخوردار است از تعرضات و تعدیات محفوظ و مصون دارند و ضمانت‌های اجرایی برای این قوانین الزام آور وجود داشته باشد تا متجاوزین را از فکر تجاوز و تعدی به افراد باز دارد و خسارهای وارده به زیان دیدگان را مرتفع نماید .

حقیقت امر آن است که برخلاف خسارت‌های مادی ، مصادیق دیگر خسارت تحت عنوان « خسارت معنوی » به جهت آن که کثرت بروز این نوع خسارت‌ها واهمیت آن در جامعه‌ی امروز به گونه‌ای است که در خیلی از موارد خسارات وارده بر روح و روان و شخصیت و احساسات و عواطف فرد سنگین‌تر از خسارت جسمی و مالی بوده و قابل مقایسه با آن نیست و از سوی دیگر غفلت و بی‌توجهی نسبت به این گونه خسارات در نظام حقوقی مبتنی بر اسلام ، باروح و قوانین اسلامی مغایرت دارد و آن را غیر عادلانه و غیرکارآمد جلوه می‌دهد و موجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود ، لذا پرداختن به این موضوع و دست‌یابی به راه‌کارهای آن از اهمیت خاصی برخوردار است . بنابراین با وسع اندک علمی خود تنگناهای نظری و عملی ، خسارت معنوی ناشی از جرم را مورد بحث و فحص قرار داده ، تا پاسخ قانع کننده‌ای در مسایل مورد نظر خود بیابم . لذا در این پایان نامه سعی بر آن است تا به پرسش‌های ذیل پاسخ داده شود .

۱- آیا خسارات معنوی قابل جبران هستند یا خیر و در صورت قابل جبران بودن به چه ترتیبی باید آن را جبران نمود ؟

۲- اصولاً چگونه می‌توان سرمایه‌های معنوی از بین رفته را با معیارهای مادی مورد ارزشیابی قرار داد ؟

۳- شیوه‌ها و ملاک‌های جبران خسارت معنوی چیست ؟

۴- آیا در نظام حقوقی اسلام روشهایی برای جبران خسارت معنوی پیش بینی شده است ؟

۵- خسارت معنوی ناشی از فوت توسط چه اشخاصی قابل مطالبه است ؟ و آیا این نوع خسارت‌ها قابل انتقال و ورّاث هست یا خیر ؟

۶- موضع مقننین ایران و فرانسه و عملکرد آنان در خصوص این موضوع به چه نحو است ؟

۷- آیا در حقوق کشورهای دیگر منجمله کشور فرانسه جبران مالی خسارت معنوی مورد پذیرش است یا نه ؟

دراین نوشتار سعی شده است با تتبع در منابع فقهی و منابع حقوقی ایران و فرانسه و بکارگیری روش تحقیق کتابخانه‌ای و گردآوری منابع و اطلاعات وتحلیل و نقد وارزیابی آنها فرضیه‌های زیر اثبات شود :

۱- همانگونه که ضررهای مادی صرف باید با وسایل مادی از جمله پول جبران گردند ، ضررهای صرف معنوی نیز در درجه‌ی اول ، باید با وسایل صرف معنوی مثل اعاده حیثیت و عذرخواهی در مجامع یا جرائد جبران گردند .

۲- اگر خسارت معنوی با توسل به روشهای غیر مادی قابل جبران نباشد ضمن اقدامات غیر مادی (مثل اعاده حیثیت و …) اقدامات جبران کننده‌ی مادی نیز باید به عمل آید .

۳- شناسایی حقوق و سرمایه‌های معنوی و حمایت از آن ریشه در مفاهیم اخلاقی و قواعد حقوق اسلامی دارد .

۴- حقوق کشورهای دیگر ، جبران مالی خسارت معنوی را مورد پذیرش قرار داده‌اند .

اهداف این تحقیق ، ارائه بحث تحلیلی و عمیق از خسارت معنوی و تبیین نقاط مبهم و خطاهای قانونی در حقوق ایران و بررسی این موضوع به خصوص با نگاه نو به مسائل دینی و مطالعه‌ی تطبیقی بحث در نظام حقوقی کشورهای ایران و فرانسه و یافتن راه حل مناسب و ارائه در موارد ابهام و اجمال بوده است .

این نوشتار در دو بخش نگارش یافته که بخش اول آن به کلیات اختصاص یافته است و مطالب این بخش در دو فصل تحت عناوین ۱- مفهوم ومبانی تئوریک خسارت معنوی ۲- مسئولیت ناشی ازخسارت معنوی در حقوق اسلام و اندیشه‌های حقوق فرانسه ارائه گردیده است .

بخش دوم نیز به جایگاه خسارت معنوی در قوانین موضوعه ایران و فرانسه و مصادیق و روش‌های جبران آن اختصاص یافته است که در دو فصل مستقل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در فصل سوم آن مطالعه‌ی تطبیقی و مصادیق خاص خسارت معنوی و در فصل چهارم روش‌های جبران خسارت معنوی و افراد ذی حق مطالبه خسارات معنوی بحث شده است .

خسارت معنوی ناشی از جرم
فهرست مطالب:

مقدمه …………………………………. ۱

بخش اول : کلیات ………………………… ۵

فصل اول : مفهوم و مبانی تئوریک خسارت معنوی … ۶

مبحث اول : معانی و ملاک‌ها و ریشه‌های تاریخی مفهوم خسارت معنوی ۷

۱-۱-۱- معنی لغوی خسارت …………………… ۷

۱-۱-۲- معنی اصطلاحی خسارت …………………. ۹

۱-۱-۳- انواع تقسیمات خسارت و معیار آن …….. ۱۱

الف – خسارت ناشی از نقض قرارداد ……… ۱۲

ب- خسارت ناشی از تقصیر غیر قراردادی یا عمل نامشروع ۱۳

ج- خسارت ناشی ازارتکاب جرم…………… ۱۳

۱-۱-۴- ملاک تشخیص خسارت مادی از معنوی ……… ۱۶

۱-۱-۵- تعریف خسارت معنوی ………………… ۱۸

۱-۱-۶- تقسیمات خسارت معنوی ………………. ۲۲

۱-۱-۷- پیشینه‌ تاریخی مفهوم خسارت معنوی در اسلام و قوانین کهن ۲۴

۱-۱-۸- پیشینه تاریخی خسارت معنوی در حقوق ایران ۲۶

۱-۱-۹- نگاهی تاریخی به خسارت معنوی در فرانسه . ۲۶

مبحث دوم : ارکان مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی و شرایط مطالبه آن ……………………………………… ۲۷

۱-۲-۱- وجود ضرر ……………………….. ۲۷

۱-۲-۲- ارتکاب فعل زیانبار نامشروع ……….. ۲۹

۱-۲-۳- رابطه سببیت بین فعل زیانبار نامشروع و خسارت موجود ۳۱

۱-۲-۴- دفاع مشروع ……………………… ۳۱

۱-۲-۵- اجرای حکم قانون یا مقام صلاحیت‌دار ….. ۳۲

۱-۲-۶- اجبار ………………………….. ۳۳

۱-۲-۷- اضطرار …………………………. ۳۴

۱-۲-۸- اجرای حق ……………………….. ۳۴

۱-۲-۹- شرایط ضرر قابل جبران در خسارت معنوی .. ۳۵

الف –خسارت باید قطعی و مسلم باشد…………. ۳۵

ب- خسارت باید مستقیم باشد ………………. ۳۷

ج – خسارت باید جبران نشده باشد ………….. ۳۹

د- خسارت باید قابل پیش‌بینی باشد …………. ۴۱

مبحث سوم : مبانی مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی ۴۲

۱-۳-۱- نظریه تقصیر …………………….. ۴۲

۱-۳-۲- ایرادها به نظریه‌ی تقصیر ………….. ۴۵

۱-۳-۳- نظریه خطر ………………………. ۴۵

۱-۳-۴- ایرادها به نظریه خطر …………….. ۴۶

۱-۳-۵- نظریه تضمین حق ………………….. ۴۷

۱-۳-۶- نظریه مختلط …………………….. ۴۸

۱-۳-۷- مبانی مسئولیت مدنی ناشی از ایراد خسارت معنوی درحقوق موضوعه
ایران و فرانسه ………………………… ۴۹

۱-۳-۸- فقه و حقوق اسلامی و نظریه تقصیر و نظریه خطر ۴۹

فصل دوم : مسئولیت ناشی از خسارت معنوی در حقوق اسلام و اندیشه‌های دکترین‌های
حقوقی فرانسه ………………………….. ۵۱

مبحث اول : خسارت معنوی در حقوق اسلام ……… ۵۲

۲-۱-۱- مستندات و مدارک قاعده لاضرر ……….. ۵۲

۲-۱-۲- انطباق عنوان ضرر با خسارت معنوی …… ۵۶

۲-۱-۳- انطباق عنوان ضرار با خسارت معنوی ….. ۵۷

۲-۱-۴- شمول لفظی قاعده لاضرر بر اثبات جواز مطالبه‌ی خسارت معنوی ۵۸

۲-۱-۵- قاعده نفی عسر و حرج و جبران خسارت معنوی ۶۵

۲-۱-۶- انطباق عنوان حرج بر خسارت معنوی …… ۶۶

۲-۱-۷- قاعده اتلاف و تسبیب ………………. ۶۹

۲-۱-۸- وجوه افتراق و اشتراک ، اتلاف و مباشرت و تسبیب ۷۰

۲-۱-۹- قاعده غرور ……………………… ۷۲

۲-۱-۱۰- بنای عقلا و جبران خسارت معنوی …….. ۷۴

مبحث دوم : مفهوم و ماهیت دیه و جبران خسارت معنوی ۷۶

۲-۲-۱-معنای دیه در لغت واصطلاح فقه و حقوق …. ۷۶

۲-۲-۲- پیشینه‌ی تاریخی دیه ………………. ۷۷

۲-۲-۳- ماهیت دیه و جبران خسارت معنوی …….. ۷۹

۲-۲-۴- مطالبه‌ی خسارت‌های معنوی زاید بر دیه … ۸۱

مبحث سوم : تعزیر و جبران خسارت معنوی …….. ۸۳

۲-۳-۱- معنای تعزیر در لغت و اصطلاح فقه ……. ۸۴

۲-۳-۲- مفهوم و ماهیت تعزیر و جبران خسارت معنوی ۸۵

۲-۳-۳- تعزیر مالی کیفر خصوصی یا جبران خسارت معنوی ۸۷

۲-۳-۴- تعزیر مالی دردهای جسمانی ناشی از جنایت بر جسم ، لطمه به عرض و
خسارت ناشی از سب ………………………. ۸۸

مبحث چهارم : قصاص ، حد قذف و امکان جبران مالی خسارت معنوی ۹۰

۲-۴-۱- معنای قصاص در لغت و اصطلاح فقه …….. ۹۰

۲-۴-۲- مفهوم و ماهیت قصاص و امکان جبران مالی خسارت معنوی ۹۱

۲-۴-۳- معنای قذف در لغت و اصطلاح فقه ……… ۹۲

۲-۴-۴- ماهیت حد قذف و احکام قذف …………. ۹۳

۲-۴-۵- امکان تبدیل حد قذف به جبران مالی خسارت معنوی ۹۴

۲-۴-۶- ایلاء و خسارت معنوی ………………. ۹۵

مبحث پنجم : دیدگاه فقهای اسلام در جبران مالی خسارت معنوی ۹۶

۲-۵-۱- نظریه‌ی عدم جواز جبران مالی خسارت معنوی ۹۶

۲-۵-۲- نظریه مالی ……………………… ۹۷

۲-۵-۳- نظریه امکان جبران خسارت مالی ……… ۹۷

مبحث ششم : خسارت معنوی دراندیشه‌های حقوق فرانسه ۹۹

۲-۶-۱- اصول نظریه‌ی امکان جبران مالی خسارت معنوی … ۹۹

۲-۶-۲- اصول نظریه‌ی امکان جبران خسارت معنوی . ۱۰۵

بخش دوم : جایگاه خسارت معنوی در قوانین موضوعه ایران و فرانسه و مصادیق و روش‌های جبران آن ………………. ۱۱۰

فصل سوم : مطالعه‌ی تطبیقی و مصادیق خاص خسارت معنوی ۱۱۱

مبحث اول : جایگاه خسارت معنوی در قوانین موضوعه ۱۱۲

۳-۱-۱- مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی در قانون اساسی ۱۱۲

۳-۱-۲- مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی در مسئولیت مدنی ۱۱۹

۳-۱-۳- مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی در حقوق مدنی ۱۲۵

۳-۱-۴- مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی در قانون آیین دادرسی کیفری …………………………………….. ۱۲۹

۳-۱-۵- خسارت معنوی در آئین دادرسی مدنی ….. ۱۳۲

۳-۱-۶- مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی در حقوق اداری ۱۳۲

۳-۱-۷- مسئولیت ناشی از ایراد خسارت معنوی در قانون مجازات اسلامی …………………………………….. ۱۳۶

۳-۱-۸- موضع قوانین مطبوعات نسبت به ایراد خسارت معنوی ۱۴۶

مبحث دوم : مصادیق خاص خسارت معنوی در مطبوعات ۱۴۹

۳-۲-۱- توهین به اشخاص و افترا به وسیله مطبوعات ۱۴۹

۳-۲-۲- توهین به مقدسات در مطبوعات ………. ۱۵۳

۳-۲-۳- توهین به مقامات رسمی در مطبوعات ….. ۱۵۵

۳-۲-۴- خسارت معنوی در رسانه‌ها ………….. ۱۵۶

۳-۲-۵- سوء استفاده از عنوان صاحب پروانه و نام و علامت روزنامه دیگر …………………………………….. ۱۵۶

مبحث سوم : مصادیقی از افعال زیانبار خسارت معنوی … ۱۵۸

۳-۳-۱- تجاوز به حق معنوی پدید آورنده ……. ۱۵۸

۳-۳-۲- تجاوز به حق مخترع ………………. ۱۶۴

۳-۳-۳- سوء‌استفاده از اسم تجارتی ………… ۱۶۷

۳-۳-۴- سوء استفاده از طرح و مدل‌های صنعتی … ۱۶۹

۳-۳-۵- رقابت نامشروع یا رقابت مکارانه …… ۱۷۰

۳-۳-۶- خسارت تأخیر تأدیه ………………. ۱۷۱

۳-۳-۷- بازداشت قانونی …………………. ۱۷۴

۳-۳-۸- لطمه به عواطف و احساسات …………. ۱۷۸

۳-۳-۹- غصب نام خانوادگی ……………….. ۱۸۱

۳-۳- ۱۰- سلب آزادی ……………………. ۱۸۳

۳-۳-۱۱- به هم زدن وصلت ………………… ۱۸۶

مبحث چهارم: ایراد خسارت معنوی به جمع نامحصور ۱۸۹

۳-۴-۱- ایراد خسارت معنوی به سندیکاها ……. ۱۹۱

۳-۴-۲-ایراد خسارت معنوی به انجمن‌ها ……… ۱۹۲

مبحث پنجم : کودکان و خسارت معنوی ……….. ۱۹۴

۳-۵-۱- مسئولیت کودکان در فقه و حقوق اسلامی .. ۱۹۵

۳-۵-۲- جبران ضرر و خسارت به عهده ی کیست …. ۱۹۷

الف ) تقصیر سرپرست ……………………. ۱۹۸

ب) عدم تقصیر سرپرست …………………… ۱۹۹

فصل چهارم : روش‌های جبران خسارت معنوی و افراد مستحق مطالبه‌ی آن …………………………………….. ۲۰۳

مبحث اول : راههای جبران انواع خسارت معنوی .. ۲۰۴

۴-۱-۱- نگاه کلی به روش‌های جبران خسارت معنوی ۲۰۴

۴-۱-۲- انواع جبران خسارت معنوی …………. ۲۰۶

۴-۱-۳- اعاده وضعیت سابق یا روش عینی …….. ۲۰۷

۴-۱-۴- پرداخت غرامت یا جبران خسارت معنوی از راه دادن معادل ۲۱۰

۴-۱-۵- جبران خسارت به روش نمادین و اسمی …. ۲۱۷

۴-۱-۶- پرداخت غرامت کیفری و تنبیهی ……… ۲۱۸

مبحث دوم :نحوه‌ی ارزیابی و تعیین میزان انواع خسارت معنوی ۲۱۹

۴-۲-۱- نحوه‌ی ارزیابی خسارت معنوی و تفاوت تألم پذیری افراد ۲۱۹

۴-۲-۲- روش تعیین مبلغ جبران خسارت ………. ۲۲۱

۴-۲-۳- ملاک زمان ارزیابی ……………….. ۲۲۲

۴-۲-۴- ملاک ارزیابی خسارت در فرض تعدد اسباب . ۲۲۴

۴-۲-۵- ارزیابی و تقویم خسارت معنوی ناشی از آسیب‌های جسمی ۲۲۷

۴-۲-۶- روش‌های جبران خسارت معنوی در لطمه‌های روحی … ۲۳۱

مبحث سوم : مطالبه‌ی خسارت معنوی …………. ۲۳۵

۴-۳-۱- افراد مستحق مطالبه‌ی خسارت معنوی ….. ۲۳۵

۴-۳-۲- مطالبه خسارت معنوی وارده به متوفی از ناحیه‌ی وراث وبازماندگان زیان دیده…………………………….. ۲۴۱

۴-۳-۳- مطالبه‌ی خسارت معنوی وارده قبل ازفوت متوفی ۲۴۱

۴-۳-۴- نظریه‌ی عدم امکان انتقال حق مطالبه‌ی خسارت معنوی به ورثه …………………………………….. ۲۴۲

۴-۳-۵- نظریه‌ی انتقال حق مطالبه‌ی ورثه درصورت مطالبه زیان دیده قبل از فوت …………………………………. ۲۴۳

۴-۳-۶- نظریه‌ی امکان انتقال حق مطالبه به ورثه ۲۴۴

۴-۳-۷- دعوای مطالبه‌ی خسارت معنوی ناشی از فوت مجنی علیه ازناحیه وراث …………………………………….. ۲۴۶

۴-۳-۸- مطالبه‌ی خسارت معنوی ناشی از جرح منجر به فوت مجنی علیه ازناحیه وراث به عنوان قائم مقام او …………….. ۲۴۷

۴-۳-۹- قوانین و رویه‌های قضایی در زمینه‌ی مطالبه جبران خسارت شخصی …………………………………….. ۲۴۹

مبحث چهارم : اسباب رفع یا کاهش مسئولیت مدنی در خسارت معنوی ۲۵۱

۴-۴-۱- اسباب معافیت …………………… ۲۵۲

۴-۴-۲- قوه قاهره یا حوادث پیش‌بینی نشده ….. ۲۵۴

۴-۴-۳- تقصیر زیان دیده ………………… ۲۵۵

۴-۴-۴- رضایت زیان دیده ………………… ۲۵۷

نتیجه‌گیری و پیشنهاد …………………… ۲۶۰

۵-۱- نتیجه‌گیری ……………………….. ۲۶۱

۵-۲- پیشنهادات ……………………….. ۲۶۴

۱- خسارت معنوی ناشی از جرم
فهرست منابع ……………………….. ۲۶۶