مقاله مهمترین منابع تنش زا سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مهمترین منابع تنش زا سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان دارای ۱۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مهمترین منابع تنش زا سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مهمترین منابع تنش زا سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مهمترین منابع تنش زا سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان :

چکیده

کشورهای ایران و افغانستان به حکم مؤلفه هایی همچون جغرافیا، تاریخ، اقتصاد و فرهنگ بر همدیگر تاثیر گذاشته اند و از هم تاثیر می پذیرند. علاوه بر موارد فوق ظهور و سقوط طالبان تحت تأثیر آمریکا و تحولات افغانستان پس از ۱۱ سپتامبر

۲۰۰۱، باعث اهمیت بیشتر تحولات این کشور در ارتباط با امنیت ملی ایران شده است. محیط استراتژیک ایران چنان است که افغانستان به یکی از مهمترین حلقههای این محیط تبدیل شده است. امروزه عدم وجود صلح و امنیت در افغانستان، وجود سیاستهای اشغال گرانه آمریکا و خصوصاً سیاستهای پنهان خارجیان به منظور انتقال مواد مخدر و باندهای قاچاق اسلحه و گروههای خرابکارانه به ایران مواردی است که همواره ایجاد ثبات امنیتی منطقه را به مخاطره افکنده است. مهمترین منابع تنش زای سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان عبارتند از فعالیت اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر در داخل و آن سوی مرزها، فعالیت گروه های تروریستی که اقدامات منفی سیاسی و ضد امنیتی مرتکب می شوند، حضور مهاجرین افغان و تبعات ناشی از این حضور، قاچاق کالا، ورود، حمل و خرید و فروش سلاحهای جنگی غیر مجاز، جرائم خشن(سرقت های مسلحانه،آدم ربایی،گروگان گیری وگروکشی،تحرکات اشرار)، جستجو کرد.در مقاله حاضر درصد آن هستیم که با روشی توصیفی- تحلیلی به تجزیه و تحلیل عمده ترین منابع تنش زای سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانستان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.

واژگان کلیدی: ایران ،افغانستان، مرز، جرایم سازمان یافته، نیروهای خارجی

مقدمه

پدیده ای به نام مرز از زمان معاهدات صلح وستفالی به تاریخ ۲۴ اکتبر ۱۶۴۸ همزمان با نظریـه حاکمیـت کشـوری و مفهـوم جدیدش اساساً با هدف تعیین حد خارجی سرزمین یک دولت ایجاد شـده اسـت. بـه عبـارت دیگـر مرزهـای سیاسـی کشـور مهمترین عامل تشخیص و جدایی یک واحد متشکل سیاسی از واحدهای دیگر است. در درون همین خطوط مرزی اسـت کـه وحدت یک مجموعه سیاسی به نام کشور شکل می گیرد. مرز مؤلفه ای از هویت دولت مـدرن اسـت کـه امـروزه مـورد توجـه دولتهای جدید قرار گرفته است، در نظامهای سیاسی قدیم مسائل مرزی منحصر به سر حدات و حل آنها سـهل و سـریع بـوده است. لیکن امروزه چالشهای مرزی به واحدهای سیاسی احاله می گردد و حل و فصـل آنهـا چنـدان سـاده نیسـت. علـت ایـن پیچیدگی را می توان در کارکردهای مرز جستجو نمود. کارشناسان و متخصصان ژئوپلتیک در خصوص نقش و کارکردهای مرز نظرات متفاوت و تکمیل کننده ای ارائه کرده اند. تحدید حدود منطقه ای اعمال قدرت حکومت، اثبات حقوقی یا فیزیکی یـک دولت بر یک قلمرو خاص، ایجاد حد نهایی کنترل و حاکمیت هر دولت بر قلمرو و مردم خود ،از جمله کارکردهایی هستند کـه به مرز نسبت داده شده و مؤید این مطلب است که مرز حائز نقش و کارکردهای متفاوت در مقوله هـای سیاسـی ،اجتمـاعی و نظامی است . بررسی ها نشان می دهد نقش و کارکرد مرز در مناطق مختلف جهان، بسته به نوع مناسبات موجود، متفـاوت و

۱۳۹

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

گوناگون بوده و قابل تعمیم نیست. به علاوه گذشت زمان نیز اثرات کارکردی آنها را دچار تغییر می کند. از دیگـر سـو انقـلاب اطلاعاتی و گسترش فن آوری اطلاعات از قبیل ماهواره و اینترنت در سالیان اخیر بر کارکرد مرزها تـأثیر زیـادی داشـته و بـر اهمیت آن افزوده است.

این حقیقت غیر قابل انکار است که کشور ایران در طی تاریخ با تغییر در مرزهای سیاسی یا قدرتمند شده و یا دچـار ضـعف و انحطاط گردیده است. خصوصاً اینکه جمهوری اسلامی ایران در منطقه ای از جهان واقع شده که مدام در سیطره قـدرت هـای بزرگ جهانی قرار داشته است و مرزهای این کشور به شدت متأثر از این مناسبات جهانی بوده است. ناهمگونی هـای مرزهـای کشور در ابعاد مختلف به گونه ای است که کمتر منطقه ای از مرز در برابر نوع خاصی از پدیده های مختلف ناامنی و ناهنجاری قرار گرفته است و انواع گوناگون تهدیدات خارجی و داخلی نیز به شکلی این ناهنجاری ها را تحت تـأثیر قـرار داده و بعضـاً در مقاطعی به آن دامن زده اند.

بیان مسئله

کشورهای واقع در یک حوزه ی جغرافیایی به حکم مؤلفه هایی همچون جغرافیا، تاریخ، اقتصاد و فرهنگ بر همدیگر تاثیر می گذارند و از هم تاثیر می پذیرند. نگاه عمیق به تحولات جمهوری اسلامی ایران و افغانستان نشان می دهد که این دو کشور بـه علت همسایگی، مسایل تاریخی، فرهنگی، زبانی و دینی از یکدیگر متأثر می شوند. به عنوان مثال جنگ داخلـی در افغانسـتان به بی ثباتی در مرزهای ایران و ورود مهاجرین افغان به ایران انجامید. در همین حال، وقوع انقلاب اسلامی در ایران آثـار اولیـه خود را بر افغانستان به نمایش گذاشت و لذا ایران به یکی ازحامیان نیروهای جهادی در افغانستان تبدیل شد. اشغال افغانستان به وسیله شوروی، رقابت شرق و غرب در این کشور، جنگ و جهاد داخلی، کشتار شیعیان و آواره شدن میلیـون هـا نفـر، مـواد مخدر، مسئله هیرمند و . . . از جمله مسائلی هستند که ایران از آنها تأثیر پذیرفته و در بعضـی مواقـع بـرای تـأمین امنیـت و منافع خود به ناچار درگیر تحولات و مسائل افغانستان شده است. علاوه بر موارد فـوق، ظهـور و سـقوط طالبـان تحـت تـأثیر آمریکا و تحولات افغانستان پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، باعث اهمیت بیشتر تحولات این کشور در ارتباط با امنیت ملـی ایـران شده است.

محیط استراتژیک ایران چنان است که افغانستان به یکی از مهم ترین حلقه های این محیط تبدیل شده است. امروزه عدم وجود صلح و امنیت در افغانستان، وجود سیاست های اشغال گرانه آمریکا و خصوصاً سیاست های پنهان برخـی کشـورها بـه منظـور انتقال مواد مخدر و باندهای قاچاق اسلحه و گروههای خرابکارانه به ایران مواردی است که همواره ایجاد ثبات امنیتی منطقه را به مخاطره افکنده است. مهمترین منابع تنش زای سیاسی- امنیتی در روابط ایران و افغانسـتان را مـی تـوان در مؤلفـه هـای فعالیت اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر در داخل و آن سوی مرزها، فعالیت گروه های تروریستی که اقـدامات منفـی سیاسـی و ضد امنیتی مرتکب می شوند، حضور مهاجرین افغان و تبعات ناشی از این حضور، قاچاق و جرائم خشن، جستجو کرد. با حمله آمریکا به افغانستان و اشغال نظامی آن کشور، مناطق پیرامونی ایران تغییراتی را پذیرا شد و حوزه نفوذ سنتی ایران را محـدود و در تنگنای شدید قرار داد. حضور آمریکا درافغانستان و در پاکستان (به طور غیرمستقیم و بر مبنای همکاری) موجب کـاهش قدرت مانور ایران در افغانستان و گسترش حوزه ژئوپلیتیکی آمریکا شد. اتمی شدن پاکستان و ظهور یـک قـدرت هسـتهای در همسایگی ایران و همکاری استراتژیک این کشور با آمریکا در منطقه به ویـژه در افغانسـتان و اخـتلال در شـکل گیـری روابـط راهبردی ایران، روسیه، چین و هند و معرفی افغانستان به عنوان یک رقیب ژئوپلیتیکی برای ایران از جمله مؤلفـه هـای بسـیار مهمی است که میزان آسیبپذیری ایران را در این حوزه ژئوپلیتیکی بطور فزایندهای بالا برده است(یونسـیان، .(۵۷ :۱۳۸۰ بـا توجه به این مطالب می توان ادعا کرد که بخش قابل توجهی از مؤلفه های تأثیرگذاردر تأمین امنیت داخلـی کشـور بـه نـوعی متأثر از متغیرهای خارج از مرزهای سرزمینی است لذا هر گونه آسیبپذیری در روابط کشور بـا همسـایگان زمینـه نقصـان در امنیت داخلی و امنیت ملی را فراهم مینماید.

۱۴۰

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

روش انجام تحقیق

روش در تحقیق علمی راه دستیابی به شناخت است. روشهای تحقیق در علوم اجتماعی روشـهای انطبـاق آگـاهی بـا شـناخت است. با توجه به اهمیت مطالب و به روز بودن آنها و ملاحظات مرتبط با متغیرها و گزاره های دخیل در رونـد تحقیـق و ابعـاد گسترده مسائل امنیتی- سیاسی میان دو کشور ایران و افغانستان از چهارچوب روش توصیفی – تحلیلی اسـتفاده شـده اسـت.
پرسش اصلی این پژوهش، این است که مهمترین منابع سیاسی، امنیتی تنش زا در روابط دو جانبه ایران و افغانستان کدامند؟ و فرضیه اصلی بر این پایه استوار گردیده است که »مؤلفه هایی چون : قاچاق مواد مخدر، پناهندگان افغـانی، مسـأله اقـوام و مذاهب در دو سوی مرزها، تروریسم، حضور نیروهای فرا منطقه ای در افغانستان، اختلافات ارضی و مرزی، و ; عواملی هستند که در حیطه ی روابط ایران و افغانستان، سرنوشت دو کشور را به هم پیوند می زند و آنها را بـه همکـاری نزدیـک و مشـترک وادار می کند.

مباحث نظری

امنیت: واژه عربی از ریشه »امن« است و تعاریف گوناگونی که تقریباً معانی یکسانی را می رساند، از آن به دست آمـده اسـت.

در فرهنگ فارسی عمید، امنیت به : »در امان بودن، ایمنی، بی ترسـی، آرامـش و آسـودگی« معنـا شـده اسـت(عمیـد،:۱۳۶۰ .(۲۵در دانشنامه سیاسی، امنیت در لغت، حالت فراغت از هر گونه تهدید یا حمله یا آمادگی بـرای رویـارویی بـا هـر تهدیـد و حمله آمده است(آشوری،.(۳۸ :۱۳۶۶ همچنین به صورت نسبتاً جامع در فرهنگ علوم سیاسـی، امنیـت چنـین تعریـف شـده است:

۱ تضمین ایمنی، یعنی قراردادهای تنظیمی سیاسی برای کاهش احتمال بروز جنگ، برقراری مذاکره به جای محاربـه و قصـد حفاظت از صلح به عنوان شرط طبیعی بین دولت ها؛
۲ مصونیت از تعرض و تصرف اجباری و دور ماندن از مخاطرات و تعدیات به حقـوق و آزادی هـای مشـروع(آقابخشـی،:۱۳۷۶ .(۳۸۴

مرز: انسان ها برای مشخص ساختن پیرامون فعالیت خود، آن گونه که با گستره فعالیت همسایه تداخل پیدا نکنـد، ناچـار بـه تعیین خطوطی قراردادی در بخش پایانی و پیرامونی محیط زیست یا قلمرو خود می باشند که گونه گسترش یافته این مفهوم خط پیرامونی است که بخش پایانی گستره فعالیت یک ملت را مشخص می سازد و جنبه ای سیاسی پیدا مـی کنـد کـه مـرز خوانده می شود(مجتهدزاده، .(۴۰ :۱۳۸۱ مرزها حدود ملت ها و کشورها را مشخص کرده و بنابراین معـرف کشـور- ملـت هـا هستند. مرزها به طور هم زمان، ابزار سیاست کشور، تجلی و وسیله قدرت و تعیین کننده امنیت ملی هستند(میرحیدر،:۱۳۷۵ .(۱۴۱

قاچاق: قاچاق کلمه ای ترکی است به معنی: تردستی، کاری که پنهانی و با تردستی انجام شود، خرید و فروش کالاهـایی کـه در انحصار دولت بوده یا معامله آنها ممنوع باشد؛ وارد یا صادر کردن کالاهایی که ورود و صدور آنها ممنوع است(عمیـد،:۱۳۵۵ .(۱۵۶ قاچاق یعنی کاری بر خلاف قانون که پنهانی انجام شود و متاعی که معامله یا ورود آن به کشور ممنوع باشـد. بـه طـور کلی، هر نوع معامله یا مبادله کالا با پول یا کالایی دیگر که دولت محدودیت یا ممنوعیتی علیه آن وضـع کـرده باشـد قاچـاق محسوب می شود(بنائی،.(۷۶ :۱۳۷۷ قاچاق تحت عناوین مختلف دسته بندی می شود، مثلاً در یک دسته بندی، می تـوان آن را به قاچاق داخلی از یک سو و از سویی دیگر به قاچاق خارجی تقسیم کرد. در این تقسیم بندی مبدأ و مقصد قاچاق در نظـر گرفته می شود و هرگاه این دو نقطه درون کشور واحدی باشند قاچاق داخلی و در غیر این صورت قاچاق خارجی محسوب می شود(سیف،.(۲۷ :۱۳۷۸