مقاله بررسی تاثیر حضور اتباع خارجی بر تغییرات فرهنگی شهرهای مرزی (محدوده مورد مطالعه: شهرستان مریوان، استان کردستان)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بررسی تاثیر حضور اتباع خارجی بر تغییرات فرهنگی شهرهای مرزی (محدوده مورد مطالعه: شهرستان مریوان، استان کردستان) دارای ۱۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی تاثیر حضور اتباع خارجی بر تغییرات فرهنگی شهرهای مرزی (محدوده مورد مطالعه: شهرستان مریوان، استان کردستان)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی تاثیر حضور اتباع خارجی بر تغییرات فرهنگی شهرهای مرزی (محدوده مورد مطالعه: شهرستان مریوان، استان کردستان)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی تاثیر حضور اتباع خارجی بر تغییرات فرهنگی شهرهای مرزی (محدوده مورد مطالعه: شهرستان مریوان، استان کردستان) :

چکیده

شهرهای مرزی از دیرباز محل رفت و آمد جمعیت کشورهای همسایه بوده و به تناسب میزان برقراری ارتباط، بر شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داخل کشور تاثیر گذارند. فعالیت هایی از جمله تجارت، قاچاق، روابط خویشاوندی و; سبب حضور این افراد در شهرهای مرزی بوده که هر یک به نوبه خود از امنیت این شهرها کاسته یا بر آن می افزایند. تغییرات فرهنگی نیز با ویژگی هایی چون کمرنگی فرهنگهای اصیل ملی، فراموشی سنتهای فرهنگی وطنی، بی توجهی به اثرات تغییر فرهنگها و جایگزینی فرهنگ مردمان خارجی سنجش میشود. در نتیجه حضور هر چه بیشتر بیگانگان که در بدو ورود به شهرهای مرزی است، تغییراتی در ابزارها، ارزشها و اعتقادات فرهنگی مردمان این شهرها به دنبال دارد. شهرستان مریوان که در غرب استان کردستان واقع شده و با کشور عراق مرز مشترک دارد، بعنوان یکی از شهرهای مرزی پر رفت و آمد معرفی میشود که به دلیل داشتن بازارهای مرزی اخیرا تحت تاثیر ورود خارجیان قرار گرفته و تغییرات فرهنگی آشکاری را تجربه میکند. در این راستا این مقاله بر آن است که به تغییرات فرهنگی مناطق تجاری شهر مریوان در نتیجه ی برخورد با فرهنگ بیگانه پردازد و به این سوال که چه تغییراتی در عناصر فرهنگی منتخب در این محدوده ایجاد شده، پاسخ گوید. روش تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده و بررسی کتابخانه ای و مطالعه پیمایشی با کمک ابزار مصاحبه و پرسشنامه در آن استفاده شده است. نتایج بدست آمده گویای این امر است که در راستای ورود تاجران و قاچاقچیان و همچنین کالاها و ابزار خارجی، برخی خرده فرهنگها به کلی دگرگون گشته و برخی دیگر مورد جایگزینی با فرهنگ بیگانه تغییر یافته اند.

واژگان کلیدی: امنیت، تغییر فرهنگ، فرهنگ بیگانه، مریوان

مقدمه و بیان مسئله:

فرهنگ به عنوان یک پدیده، نتیجه و ثمره فعالیت های ذهنی انسان با امکانات زیست محیطی اش است که در طول تاریخ شکل گرفته و در پیشینه هر قوم و ملتی ریشه دارد و از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود. نسل حاضر فرهنگ خود را از پیشینیان کسب نموده و برخی از آن ها را حذف و بخش هایی به آن اضافه می کند بر همین اساس است که در جوامع بشری تحول و دگرگونی فرهنگی وجود دارد و نظامهای فرهنگی جدید ایجاد می شوند. از آنجایی که ترکیب بنیادهای جغرافیایی سبب شکل گیری شیوه های زیست و تعدد و تنوع فرهنگ ها میباشد، بالتبع تغییر در شیوه های زیستی، عاملی اساسی در جهت دگرگونی فرهنگ هاست. تغییرات فرهنگی ممکن است در همه سطوح اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایجاد شود و در برخی موارد موجب نابسامانی هایی در جامعه و فرهنگ آن نیز گردد و عمده ارزش های سنتی حاکم بر جامعه را در هم بشکند و حتی تاخر فرهنگی ایجاد کند (رفیع فر و قربانی ریگ، .(۵۸ :۱۳۸۵ مرز مفهومی است که بصورت تعیین خطوط

۸۰۲

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

جداکننده قلمرو دو کشور می باشد (پیشگاهی فرد و امیدی، .(۴۹ :۱۳۸۸ مناطق مرزنشین از گذشته به لحاظ همگنی های اکولوژیکی، خصوصیات اجتماعی و قرابتهای قومی با مردم مرزنشین آن سوی مرزها، پیوسته انگیزه بسیاری از تحرکات غیر رسمی و جابجایی و انتقال جمعیت بصورت کوچ های دسته جمعی به کشورهای همسایه و شهرهای بزرگ بوده اند (رکن الدین افتخاری، پاپلی یزدی و عبدی، .(۸۵ :۱۳۸۸ یکی از ویژگی های اصلی مناطق مرزی دوری از نواحی مرکزی کشور است که سبب شده آنها بیشتر تحت تاثیر اجتماعی ـ فرهنگی خارج از مرزها قرار گیرند. بخصوص در مناطقی که بازارچه های مرزی است و ورود و خروج خارجیان بیش از بیش صورت میگیرد. در واقع بازارچه های مرزی بخشی از بازرگانی خارجی کشور میباشد که برای مبادلات مرزی مردم منطقه مرزنشین درنظر گرفته شده است. مبادلات تجاری مرزی یکی از شاخص های اصلی در برقراری ارتباط بین کشورهای همسایه و نیز امرار معاش مردم مرزنشین می باشد و از این طریق مردم ساکن در نواحی مرزی کشورهای همسایه میتوانند در کنار هم و با هم از فرصت ها و منابع مشترک استفاده نمایند که این امر می تواند منجر به استمرار و پایداری دوستی و تفاهم طرفین، امنیت و رونق اقتصادی و توسعه، ایجاد فرصتهای شغلی و شکل گیری یک نوع فرهنگ نسبی میان مردم نواحی مرزی داخلی یک کشور و اتباع خارجی کشور مقابل گردد (رکن الدین افتخاری، پاپلی یزدی و عبدی، .(۸۲ :۱۳۸۸ از آنجایی که سطح قابل توجهی از نیازهای اقتصادی مردم مرزنشین از طریق مبادلات مرزی تامین میشود، بهبود زندگی ساکنان نقاط مرزی را به همراه دارد. از این رو توجه مرزنشینان به زندگی اجتماعی و خصوصیات فرهنگی افراد خارجی که زندگی شان را بهبود می دهند زیاد بوده و سبب تحت تاثیر بودن آنها میشود.

کشور ایران نیز با داشتن ۸۷۳۱ کیلومتر مربع مرز خارجی(حافظ نیا، (۳۰۸ :۱۳۸۱ ، ۱۳ استان را بعنوان استانهای مرزی در خود جای داده که استان کردستان نیز با کشور عراق مرز مشترک دارد (اطلس جامع گیتاشناسی، (۱۳۹۰ و رخدادهای سیاسی نشان می دهند که گروه های سیاسی و ناحیه گرای کردستان عمدتا از مجاورت جغرافیایی و همانندی های فرهنگی کردستان عراق تاثیر پذیرفته اند. استان کردستان با وسعتی برابر ۲۸۲۰۳ هزار کیلومتر مربع واقع در غرب کشور در زنجیره کوهستانی زاگرس میانی، منطقه ای کوهستانی، پر آب و دارای تنوع اقلیمی می باشد. محدوده این استان از شمال به استان های آذربایجان غربی و زنجان، از شرق به همدان و زنجان، از جنوب به استان کرمانشاه و از غرب به کشور عراق محدود است.

ویژگی های فرهنگی استان در قالب زبان، پوشاک، آهنگ و آواز کردی، رقص، جشن ها و مراسم خاص و صنایع دستی می باشد و گویش عموم باشندگان این استان نیز کردی سورانی است. همچنین این استان به لحاظ مذهبی از دو بخش مذهب شیعه در شرق و مذهب سنی شافعی در غرب تشکیل شده است (کاویانی راد، .(۲۱۳ : ۱۳۸۹ مذهب اهل تسنن در کردستان عاملیست تا کردهای این ناحیه جغرافیایی از اقلیت های قومی ایران حساب شوند. اجزا و گروه های قومی و مذهبی ملت ایران، دنباله جغرافیایی ـ فضایی در آن سوی مرزهای سیاسی ایران دارند که با یکدیگر دارای تعاملات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشند. در حقوق بین الملل، اقلیت ها به گروهی از مردم اطلاق میشود که دارای نژاد، فرهنگ، سنن یا مذهب جداگانه ای غیر از فرهنگ کشوری هستند که در آن زندگی میکنند (پیردشتی، .(۲۱ :۱۳۸۰ حتی بخشی از بیانیه حقوق اقلیت های ملی، قومی، مذهبی و زبانی مجمع عمومی سازمان ملل متحد معتقد است باید برای اقلیت ها حقوقی در نظر گرفت که بدون هر تبعیضی ارتباطات صلح آمیز و آزاد با مردم در طول مرزها با شهروندان کشورهای دیگر که از نظر قومی، زبانی و مذهبی مثل هم هستند را حفظ نماید (پیشگاهی فرد و امیدی، .(۵۰ :۱۳۸۸ استان کردستان از ۹ شهرستان و ۲۳ شهر تشکیل شده که شهر مریوان با داشتن ۹۱۶۶۴ هزار نفر جمعیت، ۱۲۵ کیلومتری شمال غربی سنندج واقع شده است است .(Wikipedia)

قرار گرفتن شهر مریوان در ۲۰ کیلومتری مرز ایران و عراق و در محدوده مستقیم ترانزیت کالا (قاچاق) سبب ورود و خروج مداوم اتباع خارجی ـ بویژه تاجران و کاسب کاران ـ و ویژگی های متفاوت اقتصادی ـ اجتماعی این شهر شده است.

در این راستا این مقاله نیز به بررسی تغییرات فرهنگی ایجاد شده بر اثر ورود و خروج اتباع خارجی به شهر مریوان پرداخته و به دنبال یافتن پاسخ به این سوال است که نوع و میزان تغییرات مولفه های فرهنگی در محدوده مورد مطالعه چقدر میباشد؟

۸۰۳

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

مبانی نظری

فرهنگ و بستر، فرهنگ را چنین تعریف کرده است: رفتارها و باورهای گروه مشخص – الگوی یکپارچه رفتار انسانی. فرهنگ در جامعه شکل میگیرد و به تبع آن قابل انتقال، اشاعه و تغییر است. انسانها در موقعیتهای مختلف اجتماعی، واکنشهای متفاوتی نسبت به پیرامون خود نشان میدهند و این واکنشهای متفاوت در طول زمان استمرار مییابد و موجب پیدایش فرهنگهای متمایز میشود. بر اساس همین دیدگاه ادوارد هال (۱۹۱۴) نظریه پرداز مشهور ارتباطات بین فرهنگی نیز فرهنگ را وسایل و ارزشهایی میداند برآمده از گروهها و طبقه های اجتماعی خاص و مبتنی بر شرایط و روابط تاریخی که مردم از

طریق آن شرایط وجودی خود را اداره میکنند و به الزامات آن پاسخ میدهند (بیلینگتون و دیگران، ۶۷ :۱۳۸۰ ؛ ققز،لههزآچشسپطخه). انسان شناسان، روانشناسان و جامعه شناسان، برای شناخت ریشه و تبیین رویکردهای مختلف

نسبت به اصطلاح فرهنگ، تلاشهای فراوانی کردهاند (آشوری، .(۳۵-۴۰ :۱۳۸۰ در این نوشتار از دیدگاه عمومی انسان شناسی فرهنگی با دیدگاه مبتنی بر رویکرد تفسیری در رابطه با تغییر و تحولات اجتماعی و فرهنگی نیز استفاده شده است، این رویکرد در خصوص بررسی و طرز نگاه به تحولات فرهنگی و اجتماعی ذکر میشود. انسان شناسی فرهنگی پاسخ به مجموعه ی کنجکاوی های بی پایان در مورد انسان است. انسان شناسی فرهنگی به این امر علاقه مند است که فرهنگ ها چه وقت و کجا و چرا بر روی زمین ظاهر شدند و چگونه دچار تغییر و تحول میشوند. این رشته هر پدیده ای را در قالب فرهنگ بررسی میکند. فرهنگ از نظر انسان شناسی مجموعه ای از رفتارها، باورها، نگرش ها، ارزش ها و ایده های آموخته شده تعریف میشود که ویژگی یک جامعه یا یک جمعیت خاص است. از دیدگاه انسان شناسی فرهنگی، تغییرات اجتماعی و فرهنگی هم نتیجه ی عوامل درونی و هم عوامل بیرونی هستند. مکانیسم های درونی تغییر به نوآوری و اختراع مشهورند و مکانیسم های خارجی یا بیرونی تغییر شامل فرآیند اقتباس و اشاعه میباشند (ایمان و محمدپور: ۱۳۸۳، .(۱۵ یکی از رویکردهایی که انسان شناسان فرهنگی به آن معتقدند تغییرات تدریجی فرهنگ است. بر حسب الگوی پیشنهادی انسان شناسان، فرهنگ ها همواره در حال تحول تدریجی هستند که طی مراحل پی در پی رخ میدهد. با پذیرفتن این الگو، می توان مراحل مختلف تغییر فرهنگ را شناسایی کرد. برجسته ترین نظریه پرداز این الگو “مورگان” است که برای تکامل فرهنگ انسان سه مرحله وحشی گری، بربریت و تمدن را در نظر گرفته است.

“ولف” تکامل تدریجی را به صورت یک پیشرفت، از نظر کمی و کیفی توضیح می دهد .جنبه کمی آن به معنی خصایص جمعیتی است و جنبه کیفی آن به معنای پدید آمدن اجزای جدید فرهنگی، به نحوی که اجزای قدیم فرهنگ را در خود ادغام کند. در واقع دگرگونی فرهنگها نتیجه ضرورت سازگاری با محیط است . لذا فرآیندهای انطباقی مشابه در محیط های یکسان منجر به تشابهاتی در فرهنگ های مختلف می شود (رفیع فر و قربانی ریگ، (۶۰ :۱۳۸۵ که در نتیجه بخش عمده ای از فرهنگ در ارتباط با محیط طبیعی و نحوه ی بهره وری از آن تحت عنوان »بوم شناسی فرهنگی« شکل میگیرد (میرزایی: ۱۳۸۲، .(۱۲۱ “دوره” نیز هویت فرهنگی را بنیاد گذاری شده بر روی فرهنگ میداند که ثابت و پایدار است. وی معتقد است هویت فرهنگی خود را از طریق زبان، شیوه معیشت، هنجارها و ارزش های فرهنگی نشان میدهد و با تغییر هر یک از این عوامل، دچار تحول و دگرگونی میشود (محب حسینی: ۱۳۸۳، .(۱۱۹