مقاله تمایز منطقهای در توسعه بازار کار شهرهای مرزی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تمایز منطقهای در توسعه بازار کار شهرهای مرزی دارای ۱۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تمایز منطقهای در توسعه بازار کار شهرهای مرزی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تمایز منطقهای در توسعه بازار کار شهرهای مرزی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تمایز منطقهای در توسعه بازار کار شهرهای مرزی :

چکیده

اگرچه موضوع مکان و تأثیر آن بر عملکرد بخش های اقتصادی از دیرباز مورد توجه قرار گرفته، اما توجه ویژه به این موضوع در اقتصاد ایران تنها در سال های اخیر موضوعیت یافته است. این نیز بدان دلیل اسـت کـه علیـرغم تأکیـد برنامـههـای توسـعه و خصوصاً برنامه های توسعه مدون پس از انقلاب اسلامی بر کاهش نابرابری هـای منطقـه ای و توسـعه متـوازن نسـبی، در عمـل تمایزات آشکاری میان متغیرهای اقتصادی در سطح مناطق مشاهده می گردد. تمایزات مذکور، خصوصاً هنگامی که کشـور بـه دو بخش مناطق مرزی و غیر آن تقسیم میشـود از نمـود بیشـتری برخـوردار بـوده اسـت. بـه عنـوان مثـال، شـواهد موجـود نشان دهنده نرخ های بیکاری به مراتب بالاتری در استان های مرزی نسبت به استانهای مرکزی است. این تمایزات نیز خـود بـا دو دیدگاه امنیتی و اقتصادی قابل توجیه است. از نگاه امنیتی، توازن منطقه ای می تواند به نگهداشت جمعیت در مناطق مرزی و در نتیجه ثبات امنیتی آن کمک نماید. این در حالی است که از نگاه اقتصادی سـرمایه گـذاری در منـاطق مـرزی مـی توانـد ریسک سرمایه گذاری را افزایش داده و دسترسی به مواد اولیه و بازارهای مرکزی فروش را با موانـع جـدی مواجـه سـازد. ایـن موضوع، خصوصاً هنگامی که تولید با نگاه مصرف داخلی و نه صادرات آن صورت مـی گیـرد، از موضـوعیتی مضـاعف برخـوردار است. بر این اساس و با این رویکرد، این مقاله می کوشد تا سـطح توسـعه بـازار کـار شـهرهای مـرزی ایـران را در مقایسـه بـا شهرهایی که از این ویژگی برخوردار نیستند، بررسی نماید. برای این منظور، ۴ شاخصی که به صورت مستقیم بر سطح توسعه بازار کار تأثیرگذار است، انتخاب گردیده و سطح توسعه بازار کار شهرها با تلفیق این شـاخص هـا و بـا اسـتفاده از روش امتیـاز استانداردشده (SS) محاسبه گردیده و علاوه بر آن، شهرهای کشور به دو دسته شهرهای مرزی و غیرمرزی تقسـیم شـده انـد.

نتایج این پژوهش نشان دهنده آن است که سطح توسعه بازار کار شـهرهای مـرزی بـه صـورت معنـی داری کمتـر از شـهرهای غیرمرزی بوده و علاوه بر آن، پراکندگی سطح توسعه بازار کار در داخل شهرهای مرزی بیش از سایر شهرها است. همچنین بر اساس یافته های این پژوهش می توان با استفاده از سطح توسعه بـازار کـار شـهرهای ایـران احتمـال قـرار گـرفتن آن هـا را در شهرهای مرزی و غیر آن محاسبه نمود.

واژگان کلیدی: توسعه بازار کار، شهرهای مرزی و غیرمرزی، روش امتیاز استانداردشده، ایران.

-۱ مقدمه

دیدگاه های ارائه شده در زمینه رشد اقتصادی را می توان به دو دسته کلی دیدگاه های رشد متوازن و دیدگاه های رشد نامتوازن تقسیم نمود. در این میان، توازن یا عدم توازن را می توان بر حسب دو معیار اساسی بخش های اقتصادی و نیـز منـاطق تعریـف کرد. در حالیکه در دیدگاه رشد متوازن بخشی، رشد متعادل و متناسب بخش های اقتصادی (و بـه عنـوان مثـال، بخـش هـای

۹۲۲

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

کشاورزی، صنعت و خدمات) مدنظر قرار می گیرد، در دیدگاه رشد متوازن منطقه ای، تعادل در رشد مناطق مورد توجـه اسـت.

اگرچه در میان اقتصاددانان، هر دو دیدگاه رشد متعادل و رشد نامتعادل دارای طرفـداران متعـددی اسـت، امـا بـر ایـنکـه در بلندمدت ثمره توسعه باید به سمت توسعه متعادل مناطق سوق یابد توافق نظر عمومی وجود دارد. در این راستا و از آنجـا کـه می توان سطح توسعه مناطق را در بخش ها و بازارهای متفاوت با یکدیگر مقایسه نمود، اما بازار کار مهمترین بـازاری اسـت کـه می توان با آن توازن یا عدم توازن رشد و توسعه مناطق را مورد ارزیابی قـرار داد. ایـن موضـوع خصوصـاً بـرای اقتصـادهایی بـا نرخ های بیکاری بالا مواجه است، اهمیتی دوچندان یافته و بی شک اقتصاد ایران نیز از این ویژگی برخوردار است. در این میان، با توجه به اینکه می توان برای سنجش میزان توازن توسعه بازار کار مناطق مورد مقایسه را به انحاء مختلفی از یکدیگر تفکیک نمود، اما این مقایسه در سطوح کوچک تر مناطق از اهمیت بیشتری برخوردار است و آمارهای موجود در اقتصـاد ایـران امکـان این مقایسه را تا سطح شهرها ممکن می سازد. این در حالی است که با نگاهی دقیق تر و نیز با توجه به گستردگی کشور ایـران می توان شهرها را نیز به دو طبقه شهرهای مرزی و غیر آن تقسیم نمود. بر این اساس این مقاله می کوشد تا بـا بررسـی سـطح توسعه بازار کار شهرهای ایران، تمایز میان دو گروه شهرهای مرزی و غیرمرزی را از این حیث مورد ارزیابی قرار دهـد. در ایـن راستا، مطالب این مقاله از پنج بخش تشکیل شده است. پس از مقدمه به عنوان بخش اول، بخش دوم به بررسی مبانی نظـری تأثیر مکان بر توسعه بازار کار اختصاص یافته است. مروری بر مطالعات انجام شده با نگاهی اقتصادی، اجتمـاعی و فرهنگـی در زمینه توسعه بازار نیرویکار در بخش سوم ارائه گردیده و بخش چهارم بـا عنـوان داده هـا و روش انجـام پـژوهش، بـه معرفـی شاخص ها و روش امتیاز استانداردشده پرداخته و نتایج حاصل از بررسی سطح توسعه بازار کار به تفکیک شهرهای مرزی و غیر آن را با استفاده از تکنیک رگرسیون PROBIT ارائه نموده است. در نهایت و در بخش پنجم از مجموعه مطالب جمع بندی و نتیجهگیری به عمل آمده است.

-۲ مبانی نظری

مکان به انحاء مختلف می تواند شاخص های اقتصـادی، اجتمـاعی و فرهنگـی را تحـت تـأثیر قـرار دهـد. از ایـن رو، در ادبیـات جغرافیای اقتصادی تئوری های مختلفی کوشیده است تا نقش مکان را در این تمایزات تبیین نماید. با این وجـود و در ادبیـات توسعه اقتصادی، دو دیدگاه کلی در این حوزه از یکدیگر قابل تمایز است. دیدگاه نخست بر ایـن بـاور اسـت کـه دسـتیابی بـه توسعه اقتصادی تنها از طریق رشد نامتعادل مناطق امکان پذیر بوده و کمبود منابع برای رشـد متـوازن در تمـامی منـاطق بـه صورت همزمان در کشورهای در حال توسعه از عمده ترین دلیل آن ها برای بیان این نظر قلمداد می شود. این در حالی است که در طیف مقابل، گروه دوم بر این باور است که دستیابی به توسعه تنها از طریـق رشـد متعـادل منـاطق امکـان پـذیر اسـت. در حالی که در دیدگاه نخست ادعا بر آن است که در بلندمدت ثمره رشد اقتصادی مناطق پیشتاز در توسعه به دیگر مناطق انتشار خواهد یافت (اثری که از آن به عنوان Diffusion Effect یاد میشود)، در دیدگاه دوم ادعا بر آن است که هیچ الزامی برای چنین انتشاری وجود نداشته و شواهد متعدد جهانی نشاندهنده آن است که الگوهای رشد نامتعادل الزامـاً بـه رشـد و توسـعه تمامی مناطق نیانجامیده است با چنین تصویری تئوری های متعددی کوشیده اند تا عدم توازن های منطقه ای را توجیـه نماینـد.

در این میان، نظریه توسعه بر پایه صادرات، تئوری نئوکلاسیک ها در توجیه توسعه مناطق، تئـوری نئـوکینزین هـا یـا آنچـه در ادبیات این حوزه از آن به عنوان اقتصاد پایه یـاد مـی شـود، نظریـه قطـب رشـد، نظریـه مرکـز پیرامـون و نیـز تئـوری اثـرات تهیج کننده۱ و عوامل بازدارنده۲ از مهم ترین آن ها محسوب می شود.۳ اگرچه می توان برای تبیین تمایزات منطقه ای و متناسـب متناسب با شرایط کشورهای درحال توسعه از هر یک از تئوری های مذکور برای تبیین این تمـایزات اسـتفاده نمـود، امـا شـاید

Spread Effect Backwash Effect

۱

۲

۳ خواننده علاقمند برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله شیخالاسلامی و بیرانوندزاده (۱۳۸۸) و قرهباغیان (۱۳۷۲) مراجعه نماید.

۹۲۳

ھما ش م ی ی زی و ا ؛ چا ش و ر یا
۳۰ و ۳۱ فروردین – ۱۳۹۱ دانشگاه سیستان و بلوچستان
National Congress on Border Cities and Security; Challenges and Strategies – CBCS 2012

بتوان تئوری عوامل بازدارنده و عوامل تهیج کننده میردال را برای بیان تمایزات توسعه مناطق مرزی از غیر آن، مهم تـرین ایـن تئوری ها محسوب نمود. از نگاه میردال اثرات بازدارنده به تمامی تأثیرات منفی، اطلاق می گردد که نتیجه فعالیت نیروهـایی در خارج از سیستم اقتصادی است.۱ این در حالی است که از نگاه او اثرات تهیج کننده شامل عواملی است که زمینـه توسـعه یـک منطقه را فراهم نموده و این به نوبه خود بر سایر مناطق نیز تأثیر میگذارد.۲ از اینرو، سطح توسعه مناطق مـرزی یـا غیـر آن، می تواند با نظریه اثر تهیج کننده یا بازدارنده به خوبی تشریح گردد. واقع شدن در مناطق مرزی خصوصاً هنگامی کـه آن سـوی دیگر مرز منطقه ای توسعه یافته محسوب گردد، می تواند زمینه را برای توسعه بیشتر مناطق این سویی فراهم نماید. این موضوع هنگامی که واقع شدن در مناطق مرزی بتواند زمینه را برای صادرات و واردات مناطق دوگانه فراهم نمایـد، بیشـتر موضـوعیت پیدا می کند. این در حالی است که قرار گرفتن در مناطق مرزی هنگامی که سوی دیگـر نیـز منطقـه ای توسـعه نیافتـه باشـد، توسعه منطقه را سبب نگردیده و می تواند زمینه را برای توسعه نیافتگی بیشتر مناطق مرزی دامـن زنـد. بنـابراین و بـر اسـاس نظریه میردال می توان انتظار داشت که واقع شدن در مناطق مرزی، مناطق را به دو دسته بیشتر توسعه یافته یا کـاملاً محـروم تقسیم نماید. به عبارتی، انتظار می رود که با فرض ثبات سایر شرایط، واقع شدن در مناطق مرزی باعث گردد که ایـن منـاطق در مقایسه با سایر مناطق مرکزی توسعه یافته تر یا محروم تر باشد. این نگاه نیز نگاهی است که این مقاله می کوشد تـا در مـورد توسعه بازار کار شهرهای ایران آزمون نماید.