دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله علم در لغت و اصطلاح
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله علم در لغت و اصطلاح دارای ۳۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله علم در لغت و اصطلاح کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله علم در لغت و اصطلاح،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله علم در لغت و اصطلاح :
علم در لغت و اصطلاح
علم، در لغت مصدری است به معنای درک حقیقت چیزی، دریافت، شناخت و دانش۱ و در اصطلاح حکما، صورت هر چیزی است که در عقل حاصل می شود، یا حاصل شدن صورت دانسته شده از چیزی است به طور نقش بستن در نیروهای عقل و نفس که آن را ذهن می گویند. ذهن، از جهتی مانند آینه است و علم مانند نقش بستن دیده شده ها درآن می باشد.
در اصطلاح متکلمین، صفتی است که شئ برای صاحب علم به آن منجلی می شود و یا اینکه علم صفتی است که برای صاحبش تمیز و تشخیص و شناختی به دست می دهد که احتمال نقیض در آن نمی رود، هر چند این شناخت به وساطت حواس باشد.
در اصطلاح علماء تدوین، عبارتست از دانستن مسائل مضبوطی در جهت واحدی، برای شناخت امری کلی. ۲
معنای مورد نظر در این تحقیق، همان معنای لغوی واژه علم می باشد؛ یعنی علم به معنای درک حقیقت، دریافت، شناخت و دانش.
اکنون، به بررسی این واژه، از جهت گوناگون همچون تعریف, تنکیر، نقش، نوع اعراب و عدد طی جداولی، می پردازیم.
__________________________
۱- لویس معلوف، المنجد فی اللغه و الاعلام، المکتبه الشرقیه، ساحه النجمه بیروت، ۱۹۹۸م، ص۵۲۶
۲- علی کمالی دزفولی، شناخت قرآن، انتشارات اسوه، ۱۳۷۴، ص۲۷
الف) جدول واژه ‹‹علم›› در قرآن
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
عِلْم
اسم لای نفی جنس
مبتنی بر فتح
محلاً منصوب
مفرد
۳۲- بقره:قالوا سبحانک لاعلم لنا الاّ ما علمتنا ….. .
العِلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۲۰-بقره: ولن ترضی عنک …… اتبعت أهواءَ هم بعد الذی جاءََک من العلم …… .
العِلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۴۵- بقره: ولئن أتیت الذین …… من بعد ماجاءَک من العلم …… .
العِلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۲۴۷- بقره: ….. إن اللهَ اصطفه علیهم وزادهُ بسطهً فی العلم والجسم ….. .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۲۵۵- بقره:….. ولایحیطون بشئٍ من علمه …. .
العِلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۷- آل عمران: ….. والراسخون فی العلم یقولون آمنا به …… .
العِلم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۱۸-آل عمران:…… و اولوا العلم قائما ًبالقسط لا اله الا هو …… .
العِلم
فاعل
ظاهری أصلی
مفرد
۱۹- آل عمران:…الامن بعدماجاءهم العلم بغیاً بینهم ……. .
العِلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۶۱- آل عمران: فمن حاجک فیه من بعدما جاءک من العلم ……. .
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
عِلْم
مبتدای مؤخر
ظاهری أصلی
مفرد
۶۶- آل عمران:.. حاججتم فیمالکم به علم …..
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۵۷- نساء: ….. ما لهم به من علمٍ ….. .
العلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۶۲- نساء: لکن الراسخون فی العلم …. .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۶۶- نساء: ….. یشهد بما أنزل الیک أنزله بعلمه و الملائکه…… .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۷- اعراف: فلنقصن علیهم بعلمٍ …. .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۵۲-اعراف: …… فصلناه علی علمٍ ….. .
علماً
تمیز
ظاهری أصلی
مفرد
۸۹- اعراف:….. وسع ربنا کل شئٍ علماً…… .
عِلْم
مبتدا
ظاهری أصلی
مفرد
۱۸۷- اعراف:….. قل انما علمها عند ربی …. .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۳۹-یونس: بل کذبوا بمالم یحیطوا بعلمه….. .
العلم
فاعل
ظاهری أصلی
مفرد
۹۳- یونس:….فمااختلفواحتی جاءهم العلم….. .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۴-هود:…. فاعلموا انما انزل بعلم الله ….. .
عِلْم
اسم مؤخر لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۴۶-هود: ….. فلاتسئلن مالیس لک به علم…. .
عِلْم
اسم مؤخر لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۴۷-هود: ….. مالیس به علمٌ و ….. .
عِلْم
معطوف به مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۲۲-یوسف: ….. آتیناه حکماً و علماً …… .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۷۶-یوسف:….. نرفع درجاتٍ من نشاءُ ….. .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۶۸-یوسف : …..انه لذوعلمٍ لما علمناه …. .
العلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۳۷-رعد…اتبعت أهواءهم بعدماجاءک من العلم…
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
عِلْم
مبتدای مؤخر
ظاهری أصلی
مفرد
۴۳-رعد:…..کفی بالله شهیداً بینی و بینکم و من عنده علم الکتاب.
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۲۵-نحل:…. الذین یضلونهم بغیرعلم…. .
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۲۷-نحل:… قال الذین أتوالعلم ….. .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۷۰-نحل:…. یرد الی أرذل العمر لکی لا یعلم بعد علمٍ شیئاً ….. .
عِلْم
اسم مؤخر لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۳۶-أسری: ولاتقف مالیس لک به علم…. .
العلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۸۵-أسری: ….. ما أوتیتم من العلم ….. .
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۱۰۷-أسری:….. ان الذین اُتوا العلم من قبله…
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۵- کهف: مالهم به من علمٍ….. .
عِلْم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۶۵- کهف: علمناه من لدنّا علماً …. .
العلم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۴۳- مریم: یاأبت انّی قدجادنی من العلم… .
عِلْم
مبتدا
ظاهری أصلی
مفرد
۵۲- طه: قال علمها عند ربی …. .
عِلْم
تمیز
ظاهری أصلی
مفرد
۹۸- طه: ….. وسع کل شئٍ علماً.
عِلْم
تمیز
ظاهری أصلی
مفرد
۱۱۰- طه: …. ولایحیطون به علماً.
عِلْم
مفعول به دوم
ظاهری أصلی
مفرد
۱۱۴- طه: …. قل ربّ زدنی علماً.
عِلْم
معطوف به مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۷۴- انبیاء: ولوطاً آتیناه حکماً و علماً ….. .
عِلْم
معطوف به مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۷۹- انبیاء: …… آتینا حکماً و علماً ….. .
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۳-حج: …. یجادل فی الله بغیر علم ….. .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۵-حج: …. لکیلایعلم من بعد علم شیئاً….. .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۸- حج: و من الناس من یجادل فی الله بغیر علمٍ ….. .
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۵۴-حج: ولیعلم الذین أتوا العلم ….. .
عِلْم
اسم مؤخر لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۷۱-حج: …. و ما لیس لهم به علم ….. .
عِلْم
اسم ما
تقدیری
مفرد
۱۱۲-شعراء:قال و ما علمی بما کانوا یعملون.
عِلْم
مفعول به دوم
ظاهری أصلی
مفرد
۱۵-نمل: و لقد آتینا داود و سلیمان علماً … .
عِلْم
مبتدای مؤخر
ظاهری أصلی
مفرد
۴۰- نمل: قال الذی عنده علم ….. .
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۴۲-نمل: و ءوتینا العلم من قبلها و لنا مسلمین.
علم
فاعل
ظاهری أصلی
مفرد
۶۶-نمل: بل ادراک علمهم فی الآخره … .
عِلْم
تمیز
ظاهری أصلی
مفرد
۸۴-نمل: …. لم تحیطوابها علماً …… .
عِلْم
معطوف به مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۱۴- قصص:….. آتیناه حکماً و علماً ….. .
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۸۰- قصص: وقال الذین اوتوا العلم ….. .
عِلْم
مجروربه حرف جر
ظاهری أصلی
مفرد
۷۸- قصص: قال انما اوتیته علی علمٍ ….. .
عِلْم
اسم مؤخر لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۸- عنکبوت:…لتشرک بی مالیس لک به علم ….
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۴۹-عنکبوت: …. بینات فی صدور الذین اوتوا العلم …
علم
اسم موخرلیس
ظاهری اصلی
مفرد
۱۵- نور:…مالیس لکم به علم
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۲۹-روم:بل اتبع الذین ظلمواأهواءهم بغیر علمٍ…
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۵۶- روم: وقال الذین اوتواالعلم والایمان…. .
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۶- سباء: ویری الذین اوتوا العلم …. .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۱۱-فاطر:….. و ما تحمل من انثی ولا تضع الا بعلمه …. .
عِلْم
معطوف به تمیز
ظاهری أصلی
مفرد
۷-مؤمن (غافر): ….. وسعت کل شئٍ رحمه و علماً ….. .
عِلْم
اسم مؤخر لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۴۲: مؤمن … واشرک به مالیس لی به علم … .
العلم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۸۳- مؤمن:…. فرحوابما عندهم من العلم… .
عِلْم
عِلْم
نایب فاعل
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
ظاهری أصلی
مفرد
مفرد
۴۷- فصلت: الیه یرد علم الساعه … .
و لا تضع الا بعلمه ….. .
العلم
فاعل
ظاهری أصلی
مفرد
۱۴-شوری” و ما تفرقوا الا من بعدما جاء هم العلم …. .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۲۵- فتح:…. فتصیبکم منهم معره بغیره علمٍ… .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۲۸- نجم: وما لهم به من علمٍ …. .
العلم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۳۰-نجم: ذلک مبلغهم من العلم ان ربک هوأعلم ….. .
علم
مبتدای مؤخر
ظاهری أصلی
مفرد
۳۵-نجم: اعنده علم الغیب فهویری …… .
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۶- لقمان:… لیضل عن سبیل الله بغیر علمٍ ….. .
عِلْم
اسم مؤخر
لیس
ظاهری أصلی
مفرد
۱۵-لقمان:….أن تشرک بی مالیس لک به علم ….. .
عِلْم
مضاف الیه
ظاهری أصلی
مفرد
۲۰-لقمان: ….من یجادل فی الله بغیر علمٍ ….. .
عِلْم
مبتدای مؤخر
ظاهری أصلی
مفرد
۳۴-لقمان: ان الله عنده علم الساعه …. .
عِلْم
مبتدا
ظاهری أصلی
مفرد
۶۳-احزاب: … قل انما علمها عند الله… .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۶۹-ص: ماکان لی من علمٍ بالملأِ …. .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۴۹-زمر:….. قال انما اوتیته علی علمٍ …. .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۲۰-زخرف:…. مالهم بذلک من علمٍ.
عِلْم
خبر ان
ظاهری أصلی
مفرد
۶۱-زخرف: انه لعلم للساعه …. .
عِلْم
مبتدای مؤخر
ظاهری أصلی
مفرد
۸۵-زخرف:…. وعنده علم الساعه و…..
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۳۲-دخان: ولقداخترناهم علی علمٍ علی العالمین
العلم
فاعل
ظاهری أصلی
مفرد
۱۷-جاثیه:…. بعدماجاءهم العلم بغیاً بینهم…. .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۲۳-جاثیه:…. و أضله الله علی علمٍ و …. .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۲۴-جاثیه: ومالهم بذلک من علمٍ …. .
عِلْم
مجروربه حرف حر
ظاهری أصلی
مفرد
۴-احقاف:….. أو أثره من علمٍ …. .
العلم
مبتدا
ظاهری أصلی
مفرد
۲۳- احقاف: قال انما العلم عندالله …. .
واژه
نقش
نوع اعراب
تعداد
آیه
معرفه
نکره
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۱۶-محمد:.. قالوا للذین اوتوا العلم ماذا قال…
العلم
مفعول به
ظاهری أصلی
مفرد
۱۱-مجادله:…. الذین اوتوا العلم درجاتٍ … .
علم
تمیز
ظاهری أصلی
مفرد
۱۲-طلاق:….أحاط بکل شئٍ علماً …. .
العلم
مبتدا
ظاهری أصلی
مفرد
۲۶-الملک: قل انما العلم عند الله …. .
علم
مفعول مطلق نوعی
ظاهری أصلی
مفرد
۵-تکاثر:کلالو تعلمون علم الیقین.
نکات نحوی واژه علم
چند نکته نحوی
۹۸- طه و ۸۹- اعراف:
در این آیه واژه علم، تمیز است و نیز جایز است که مفعول مطلق، برای فعل ‹‹وسع›› باشد، چرا که ‹‹وسع کل شئٍ›› یعنی ‹‹علم کل شئ››و توجیه آن این است که وسعت بر چیزی، احاطه بر آن است و عالم بر چیزی، محیط برآن با عملش می باشد. ۱
۶۵- کهف:
در این آیه، اگرچه ‹‹علم›› از جنس ‹‹علمناه›› می باشد، مفعول مطلق نیست؛ چرا که مفعول مطلق باید مصدر همان فعل مذکور باشد و مصدر ‹‹عَلَّم›› ‹‹تعلیم›› است نه در ‹‹علم››. ۲
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
