مقاله تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری ) مورد مطالعه؛منطقه ۲ شهرداری تهران)

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری ) مورد مطالعه؛منطقه ۲ شهرداری تهران) دارای ۱۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری ) مورد مطالعه؛منطقه ۲ شهرداری تهران)  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری ) مورد مطالعه؛منطقه ۲ شهرداری تهران)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری از منظر شاخصهای حکمروایی خوب شهری ) مورد مطالعه؛منطقه ۲ شهرداری تهران) :

چکیده

حرکت به سمت معیارهای حکمرانی خوب با هدف تضمین عدالت اجتماعی به عنوان یک الزام باید مورد توجه قرار بگیـرد، در این میان تحلیل توزیع فضایی خدمات و شاخصهای اقتصادی و اجتماعی در حال حاضر یکی از چـالشهـای مـدیریت شهری در پاسخگویی به شهروندان است. تا از این طریق مدیریت شهری با عمل آگاهانه در توزیع فضایی خدمات عمـومی و منافع اجتماعی، نابرابریهای فضایی را کاهش داده و کیفیت زندگی را ارتقا و توسعه پایدار شهری را تضمین نماید. در این تحقیق جهت تحلیل فضایی توزیع خدمات شهری منطقه دو شهرداری تهـران، بـا اسـتفاده روش ضـریب مکـانی (L.Qi) بـه تفاوت مکانی کاربریها در سطح منطقه دو پرداخته شده و وزن هر کاربری در سطح نواحی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

کلمات کلیدی: کاربری اراضی، عدالت اجتماعی، حکمرانی خوب، مدل ضریب مکانی

مقدمه

حکمرانی خوب شهری، تلاشی است در جهت ارائه مدلی از مدیریت مطلوب و سـاز و کارهـایی ایـدهآل بـرای دولـتهـا بـه منظور رسیدن به جایگاهی که میتوان آن را »آرمان شهر « انسانی لقب داد. هشت ویژگی از طرف سازمانهای وابسـته بـه
سازمان ملل متحد همچون( United Nation Educational Scientific, Cultural Organization)UNDP UNESCO بـرای »حکمرانـی

خوب« عنوان شده است که عبارتند از: مشارکت، قـانون مـداری، شـفافسـازی، انعطـافپـذیری، وفـاق محـوری، عـدالت، کارآمدی، پاسخگویی.

با توجه به رهیافتهای فوق، حکمرانی خوب یک نقطه ایدهآل است که تحقق آن بسیار دشوار به نظـر مـیرسـد و تـاکنون تعداد اندکی از جوامع به معیارهای آن نزدیک شدهاند. با این حال حرکت به سـمت معیارهـای حکمرانـی خـوب بـا هـدف تضمین عدالت اجتماعی به عنوان یک الزام باید مورد توجه قرار گیرد (نوبری ۱۳۸۹، .(۲۲در بررسی جغرافیایی شهرها بایـد ازایدئولوژی حاکم برشهرها، عدالت اجتماعی، کیفیت دسترسی مـردم شـهرها بـه نیازهـای اساسـی، مکـانگزینـی همـهی سازمانها و تاسیسات شهری مانند کارخانهها، پارکها و بیمارستانها، مناطق مسکونی تجاری و صنعتی، منـاطق فرهنگـی، فرودگاهها، ترمینالهای مسافربری و فضاهای آموزشی، درمانگاهها، محدودههای گذران اوقات فراغت، حوزههای اجتمـاعی و از دهها موضوع شهری با توجه به فضاهای شهری سخن به میان آورد(شـکویی۱۳۷۷ ،.(۱۵۰ تحقـق عـدالت اجتمـاعی در شهرها در نهایت به رضایت شهروندان از شیوه زندگی خود منجر شده و به ثبات سیاسی و اقتدار ملی کمک شایانی خواهد نمود. از نقطه نظر جغرافیایی، عدالت اجتماعی شهر مترادف با توزیع فضایی عادلانه امکانات و منابع، بین مناطق مختلـف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آنها است زیرا عدم توزیع عادلانه آنها به بحـرانهـای اجتمـاعی و مشـکلات پیچیـده فضایی خواهد انجامید (شریفی ۱۳۸۵ ،.(۳۶ و از جهتی شهر مجموعه پیچیدهای از مناسبات و روابط انسانی با محیط است ( رهنمایی ۱۳۶۹ ،.(۷۵ تمامی فضاهای شهری یا بخشی از آن به خاطر جای دادن شمار زیادی از ساختمانهـا، تجهیـزات، انسانها، ثروتها، فعالیتها از خصوصیات متعددی برخوردار است و از دیدگاهها و زوایای مختلف میتواند مورد توجـه قـرار گیرد(باستیه ۱۳۷۷، . (۱۰۰ لذا مهمترین رسالت برنامه ریزان و مدیران شهری در این زمینه تلاش برای دستیابی به آرمان فرصت های برابر در دسترسی گروههای مختلف جامعه شهری به خدمات شهری و از بین بردن تضاد در تـأمین فـر صـت های آموزشی، بهداشتی، خدماتی و مانند آن است (حاتمی نژاد ۱۳۸۷ ، . (۹ با توجه به تحولات عمده کلانشـهر تهـران در نیم قرن اخیر شامل افزایش جمعیت، گسترش فضایی -کالبدی، تحولات ساختاری و ظهور تمرکـز و همچنـین بـا در نظـر گرفتن رفع نابرابریهای ناحیهای به عنوان یکی از مسائل مهم سیاستگذاری در برنامه سوم توسعه کشور (نوربخش ۱۳۸۲ ، . (۴۵ و از آنجایی که توزیع نامناسب و نابرابر خدمات در شهرها به علت جاماندن توسعه شهر از رشد آن میباشد، در حال حاضر یکی از چالشهای مدیریت شهری در پاسخگویی به شهروندان است. با بررسی میزان نابرابریها در توزیـع خـدمات و

۲

شناسایی الگوی فضایی بیعدالتی در شهر میتوان پی برد که کدام یک از خدمات در وضعیت نامناسبتری هسـتند و بـی-عدالتیها بیشتر در کدام بخش و محلهی شهری تمرکز یافته است تا از این طریق، مدیریت شهری با عمل آگاهانه در توزیع فضایی خدمات عمومی و منافع اجتماعی، نابرابریهای فضایی را کاهش داده و کیفیت زندگی را ارتقا و توسعه پایدار شهری را تضمین نماید (داداش پور ۱۳۹۰ ، . (۵۰ اگرچه منطقه دو شهرداری تهران در بین سایر مناظق ۲۲ گانه تهران، از لحاظ استاندارد توزیع کاربری در مناطق شهری در وضعیت مطلوبتری قرار گرفته است .اما با وجـود ایـن توزیـع کـاربریهـا در نواحی نه گانه ایدهآل به نظر نمیرسد و این عامل ، پایداری این منطقه را با مشکل مواجه ساخته است . به همین منظـور برای رسیدن به یک وضعیت استاندارد و در راستای توفیق در عدالت اجتماعی به عنوان یکی از رهیافتهای حکمرانی خوب و شهر پایدار لازم است که به بررسی توزیع کاربریها در نواحی نه گانه منطقه۲ نیز توجه شود.

اهداف تحقیق
این تحقیق در پی رسیدن به اهداف زیر می باشد:

بررسی و ارزیابی میزان سرانه کاربری اراضی شهری نواحی نه گانه منطقه دو شهرداری تهران. مطالعه و ارزیابی وزنی هر کاربری شهری در نواحی نه گانه منطقه دو شهرداری تهران.

روش تحقیق

روش تحقیق توصیفی به کار گرفته شده در این پژوهش از نوع کاربردی است. جهت تحلیل فضایی توزیع خـدمات شـهری منطقه دو شهرداری تهران، ابتدا با مراجعه به طرح جامع شهر تهران ، سرانه هـر یـک از کـاربریهـای بـه تفکیـک نـواحی استخراج و سپس با استفاده روش ضریب مکانی((L.Qi تفاوتهای مکانی هر کدام از کاربری نواحی منطقه مورد ارزیـابی قـرار گرفت.

جدول .(۱) سرانه کاربری های منطقه دو به ترتیب نواحی
شرح ناحیه ناحیه دو ناحیه سه ناحیه
(متر مربع) یک چهار

تجاری ۲۵۵۱۲ ۸۸۸۶۸ ۴۰۰۳۲ ۶۱۶۶۱
آموزشی ۴۶۷۵۱ ۷۰۷۱۳ ۵۶۲۱۸ ۶۰۲۷۲
آموزش عالی ۵۱۵۳۹ ۱۹۲۷۰ ۱۷۴۰۸۲ ۱۴۶۵۵۵
مذهبی ۶۲۴۱ ۸۸۶۰ ۲۹۷۲ ۵۳۱۸
فرهنگی ۱۷۴۴ ۳۵۹۵ ۸۷۲۱ ۱۱۶۹
جهانگردی ۳۸۱۷۷ ۷۵۱۲ ۱۳۱۹۱ ۵۷۷۴۰
درمانی ۴۷۶۷۶ ۱۴۴۰۰ ۹۵۲۶۲ ۴۴۲۰۳
تفریحی ۱۸۲۱ ۶۱۶۴ ۳۷۶ ۷۵۶
ورزشی ۱۲۱۸۱ ۲۴۰۸۲ ۳۲۴۹ ۲۱۰۰
اداری ۶۹۳۲۸ ۱۸۹۷۱ ۳۵۲۱۳ ۱۶۲۱۷۰
فضای سبز ۸۶۳۹۶۶ ۱۰۱۸۳۸۲ ۵۹۱۰۳۲ ۲۰۴۷۶۴۸
تاسیسات ۹۰۷۳۹ ۷۶۰۱۱ ۴۲۲۰۲ ۴۲۵۳۳۳
حمل ونقل ۳۶۷۷۴ ۲۹۹۲۸ ۸۷۷۹ ۴۳۵۰۴
بهداشتی ۴۴۸ ۸۳۶ ۰ ۸۴۷
خدمات ۴۷۹۷۸۲ ۴۹۲ ۴۱۲۸۹ ۴۲۰
اجتماعی

۳

ادامه جدول (۱)

ناحیه پنج ناحیه ناحیه ناحیه ناحیه نه
شش هفت هشت

۱۱۲۶۴۰ ۹۳۴۹۴ ۴۱۶۸۶ ۲۷۱۵۵ ۳۵۸۵۳
۲۵۹۹۵ ۲۴۰۹۶ ۱۲۸۶۶۴ ۲۵۶۸۲ ۱۵۸۳۹
۱۶۴۶۰۶ ۱۰۶ ۱۶۸۳۸۰ ۶۵۲۳۹ ۱۷۷
۱۱۰۰۴ ۷۵۱۵ ۱۱۰۱۶ ۲۶۷۷ ۷۸۱۴
۴۲۶ ۲۹۷۰ ۴۵۹۷۳ ۸۶۹ ۰
۲۴۴۵۳ ۱۱۰۹۵ ۱۵۱۴۴ ۷۸۷۹ ۱۲۰۱۳
۷۷۶۳ ۱۵۵۴۰ ۲۵۰۲۲ ۱۰۵۳۸ ۱۷۵۴
۰ ۶۱۰ ۱۵۶۷ ۰ ۰
۱۸۲۶۱ ۲۳۶۳ ۳۹۴۰۹ ۳۱۲۱۱ ۰
۳۲۱۰۰ ۱۲۱۵۰۲ ۶۸۸۴۹ ۵۹۹۹ ۸۸۸
۱۶۴۸۹۳ ۲۵۳۸۴ ۷۴۴۸۴۶ ۱۸۲۵۹۲ ۴۰۲۷۰۶
۱۵۶۲۹ ۸۵۰۵ ۲۹۱۷۱ ۱۳۴۰۳۸ ۳۲۸۱
۲۰۸۴۴ ۲۹۸۰۰ ۶۲۲۹۸ ۲۰۹۱۵ ۶۱۹۴
۷۴۷ ۰ ۰ ۴۶ ۲۸۲
۴۹۱۵ ۶۰۳ ۷۸۰۳ ۰ ۴۶۹

منبع: طرح جامع تهران

منطقه مورد مطالعه

منطقه ۲ شهرداری تهران با وسعتی معادل ۶۴ کیلومتر مربع و نه ناحیه ،۱۰ درصد از وسعت کلانشهر تهران را در بر مـی-گیرد و به عنوان یکی از مناطق ۲۲ گانه تهران دارای کارکردی شهری میباشد. این منطقه به عنوان یکی از منـاطق بـزرگ شهرداری تهران از شمال به دامنههای جنوبی رشتهکوه البرز و از جنوب به خیابان انقلاب منتهی میگردد. محدودهی فـوق ، از غرب به منطقه ۵، از جنوب به مناطق ۹ و ۱۰ و از شـرق بـه منـاطق ۱، ۳ و ۶ محـدود مـیباشـد. جمعیـت منطقـه ۲ شهرداری تهران در سال ۱۳۷۵ برابر با ۲۴۹۶۷۶ نفر بوده است و در سال ۱۳۸۵ به ۳۲۲۷۵۸ نفر میرسید. که بیانگر رشـد مثبت جمعیت (۲/۷) و مهاجرپذیری از دیگر مناطق به این منطقه میباشد. کـل خـانوار سـاکن در ایـن منطقـه ۱۸۲۸۹۴ خانوار میباشد.(مرکز آمار ایران، .(۱۳۷۵ -۱۳۸۵

۴

شکل(:(۱ موقعیت منطقه مورد مطالعه منبع: نگارنده

یافتههای پژوهش

با توجه به اینکه الگوی توسعه،شدیداً بر استفاده انواع مختلف کاربری تأثیر می گذارد، لذا هر گونه برنامه ریزی کـه بـرای شهر انجام می گیرد، باید در راستای توسعه باشد.

روش ضریب مکانی

ضریب مکـانی یکـی از روشهـای تحلیـل منطقـهای و بررسـی چگـونگی ارتبـاط آن بـا دیگـر منـاطق اسـت (Ratcliff 1993,150) و(حکمت نیا ۱۳۸۵ ، .(۶۶ فرمول کلی ضریب مکانی بدین شکل میباشد:

(۱)

در این فرمول L.Qi ضریب مکانی، Uei سرانه یک کاربری ویژه در یکی از نواحی منطقه، Uet سرانه کلکـاربریهـا در همـان ناحیه، NEi سرانه همان کاربری ویژه در منطقه، NEt سرانه کل کاربریهای منطقه میباشـد. ضـریب مکـانی یـک کـاربری عبارت است از نسبت سهم سرانه یک کاربری از کل سرانه یک منطقه شهری، به سهم سرانه همان کاربری در شهر از کل سرانه کاربریهای شهری، بدین ترتیب با تعیین ضریب مکانی یک کاربری، سهم و وزن سرانه آن را در یک منطقه(در ایـن تحقیق ناحیه) باسهم و وزن همان کاربری در کل شهر(در این تحقیق منطقه) میتوان مقایسه کرد .در این روش، ضـریب مکانی بیشتر از یک، نشاندهنده آن است که کاربری موردمطالعه، بطور مثال کاربری مسکونی در کل کاربریهای منطقـه وزنی بیشتر از وزن همان کاربریها در کل کاربری های شهر دارد (حکمت نیا ۱۳۸۵، (۹۵ و (رفیعی ۱۳۷۱ ، .(۵۵