استندهای گرافیکی و بررسی آنها

فهرست مطالب

   
پیشگفتار
مقدمه
فصل اول : هنر گرافیک
     1-1- تاریخچه کوتاهی از هنر گرافیک
    1-2- بررسی علم ارتباط تصویری و بصری
فصل دوم : تبلیغات
    2-1- سابقه تاریخی تبلیغات
    2-2- تبلیغات چیست؟
    2-3- مضون تبلیغات
    2-4- شرایط اساسی برای تبلیغات به طرز مؤثر
    2-5- بررسی رنگ در تبلیغات
        2-5-1- تأثیر رنگ در تبلیغات
        2-5-2- عوامل مؤثر در انتخاب رنگ
        2-5-3- رابطه و رنگ و بیننده در تبلیغات
فصل سوم : گرافیک محیطی
    3-1- گرافیک محیطی
    3-2- گرافیک محیطی مسطح یا دوبعدی
    3-3 پیکتوگرامها    1
   
        3-3-1- وظیفه و عملکرد پیکتوگرام
    3-4- گرافیک محیطی حجمی یا سه بعدی ( خط – شکل ، بافت … )
    3-5- اقسام گرافیک محیط حجمی
        3-5-1- گرافیک محیطی و فضاهای عمومی
        3-5-2- گرافیک محیطی فضای باز
        3-5-3- گرافیک محیطی فضاهای بسته
فصل چهارم : استند
    4-1- استند چیست؟
    4-2- تقسیم‌بندی استندها
    4-3- طراحی گرافیکی استند
    4-4- چگونه باید از رنگ در طراحی استند استفاده کرد
    4-5- طراحی خط در استند
    4-6- نمایش و عرضه کالا در استندهای تبلیغاتی
        4-6-1- چگونگی نمایش طرحهای استند
    4-7- تولید
    4-8- حرکت در استند
    4-9- تکامل طرحها
    4-10- انواع استند    30
   
    4-11- طرحهای ثابت و همیشگی
    4-12- استندهای نمایشگاهی
    4-13- استندهای برتر
فهرست منابع و مأخذ
فهرست منابع و مأخذ لاتین
فهرست منابع و تصاویر عکاسی شده
گزارش کار عملی    78

چکیده
    هنر گرافیک همچون پوسته‌ای است که هسته حیاتی و فرهنگ ملی را به صورت زیبایی ارائه می‌نماید. هسته یا محتوای هنرگرافیک بر پایه فرهنگ ملی قراردارد.
    در این رساله سعی بر آن شده که از بحث وسیع و گسترده گرافیک ، که یکی از شاخه‌های این رشته ، استندهای تبلیغاتی است ، تعریف مختصری بیان شده است.
    قابل ذکر است که برای ایجاد ارتباط بین اجتماع و دادن اطلاعات به افراد احتیاج به تبلیغات قابل ذکر است که برای ایجاد ارتباط بین اجتماع و دادن اطلاعات به افراد احتیاج به تبلیغات داریم. تبلیغات جنبه‌های گوناگونی دارد. تبلیغات عمومی و تبلیغات بازرگانی ، که در همه این موارد گرافیک محیطی نقش بسیار فراوانی را در جامعه امروزی ایفاء می‌کند که خود نیز تقسیم‌بندی و انواع مختلفی را دارا می‌باشد.
    گرافیک محیطی شامل دو بخش است. گرافیک محیطی دوبعدی و گرافیک محیطی سه‌بعدی
( حجمی ) ، که حیطه عمل بسیار گسترده‌ای دارد. گرافیک محیطی می‌تواند جنبه اطلاع‌رسانی یا حالت تأکید نسبت به موضوعی را داشته باشد و یا جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی و در آخر جنبه‌های تبلیغاتی ، که همه این عوامل کیفیت و عناصر بصری را دربرمی‌گیرند.    
    در بخش گرافیک محیطی ، استندها یکی از موضوعاتی می‌باشند که در امر اطلاع‌رسانی و تبلیغات در جامعه امروزی کاربرد فراوانی دارند.
    به طور کلی استندها را می‌توان به دو شاخه تقسیم نمود :
    1- استندهایی که برای شناسائی یک مکان بکار می‌روند.
    2- استندهایی که برای تبلیغات هستند ، که در این شاخه ، استندهای تبلیغاتی مورد بررسی قرارگرفته است.
    استندهای تبلیغاتی طرحهایی هستند که طرح موضوع مورد نظر را بصورتی برنامه‌ریزی می‌کند که فرم نهایی به تنهایی و با امکانات ویژه در محل مناسب خود قرارگیرد و سوژه مورد نظر را به خوبی معرفی نماید. استندهای تبلیغاتی را نیز می‌توان به دو دسته تقسیم نمود :
    استندهایی که در فضای باز قرارمی‌گیرند و استندهایی که در فضای بسته کاربرد دارند و درباره هریک از این موارد توضیح داده شده است.
    قابل ذکر است این رساله در چهار فصل هنر گرافیک ، تبلیغات ، گرافیک محیطی و استندهای تبلیغاتی مورد بررسی قرار گرفته است.
مقدمه
    گرافیک در دنیای پیچیده ارتباطات امروز ، نقش اساسی ایفا می‌کند و به سبب گستردحگی حیطه فعالیت ، به شاخه‌های تخصصی متعددی تقسیم می‌گردد. بدین سبب شناخت عرصه‌های مختلف این هنر بسیط ، برای متخصصین و نیز برای مخاطبین آن ضروری به نظر می‌رسد.
    براساس این ساختار ، این پایان نامه با هدف شناخت هرچه بیشتر از مفهوم گرافیکی محیطی در بخش تبلیغات و استند تدوین گردیده است.
    علت انتخاب این موضوع به این جهت بوده است که نقش استند در اطلاع رسانی شهری و مکانهای خاصی و همچنین تبلیغ کالاها جنبه کاربردی فراوانی دارد که البته در ایران استفاده از اسنتر هنوز به طور کامل جا نیافتاده است از لحاظ گردآوری مطالب در مورد بخش استند منبع زیادی در دسترس نداریم. به خصوص در مورد استندهای شهری در مکانهای عمومی.
    ابتدا اطلاعاتی از کتب مختلف در زمینه گرافیک محیطی گردآوری می‌شد و در زمینه موضوع اصلی پروژه در بخش استند از کتابخانه دانشگاه تهران مطالبی گردآوری گردید که مشکلات و همکاری نداشتن این کتابخانه را در بر داشت. این رساله در ۴ فصل تنظیم گردیده شد و به ترتیب تاریخچه‌ای از گرافیک بخش تبلیغات سپس گرافیک محیطی و نهایتاً بخش استندها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فصل اول : هنر گرافیک

هنر گرافیک
    تعاریف بسیاری برای هنر گرافیک وجود دارد که هر کدام در زمان و دوره‌ای خاص پاسخگوی این هنر بوده‌اند. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی ، تعاریف نیز دستخوش تغییراتی می‌شوند اما آنچه در تمامی آنها مشترک می‌باشد ، این مضامین هستند.
    1- ارتباط و تعامل انسانی و اجتماعی
    2- عناصر ترسیمی ( خط ، نقطه ، سطح )
    3- گزارش ( متن و نقشه )
    4- تکثیر

در تعاریف هنر گرافیک چنین می‌خوانیم :
    گرافیک از نظر لغوی به معنای « ترسیم » و « نگارش » است. بر این مبنا گرافیک هنری است که ترسیم کردن و نگارش ، ارکان اصلی آن را تشکیل می‌دهند. هنرگرافیک عبارت است از : گونه هنرهای تصویری که در وهله نخست به منظور تکثیر یا آفرینش ( روپرودوکسیون ) آفریده می‌شوند. واژه گرافیک از مصدری یونانی به معنای نوشتن می‌آ‌ید و ریشه آن در اصل به معنای « خراشیدن » و «‌ فقر کردن » است. کسی که به هنر گرافیک می‌پردازد ، «‌ هنرمند گرافیک » نامیده می‌شود.
    در زبان فارسی گرافیست نیز به معنای هنرمند گرافیک مرسوم شده است.  لفظ گرافیک به معنای مراحل ماشینی و نیمه ماشینی جهت بازسازی قصورات و کلام است. در برگیرنده فعالیت‌های بی‌شمار  و با ارزش هنری و اجتماعی است ، که برجسته‌ترین آنها را کتاب چاپی تشکیل می‌دهد. 
    2- حوزه‌ای در هنرهای بصری که اساساً مداد چاپ شدنی ( تصاویر ، نقوش و نوشته‌ها ) را دربرمی‌گیرند.
    امروزه «‌ طراحی گرافیکی » در سینما و تلویزیون نیز کاربرد دارد.
    صفحه‌آرایی ، تصویرسازی ، طراحی و نشانه و حروف ، تبلیغات دیواری ، استندها و بسته‌های کالاها از زمینه‌های فعالیت طراح گرافیک محسوب می‌شود. سابقه این فعالیت‌ها به کارهای ویلیام ماریس ، لیسیتسکی  و باهاوشماعی  مدرسه هنری – بازمی‌گردد .
    طراحی گرافیک ، به صورتی که ما امروزه می‌شناسیم ، تا زمان انقلاب صنعتی یعنی قرن نوزدهم وجود نداشت در این زمان با پیشرفت فنون چاپ و کاغذسازی ، امکان استفاده از تزئینات و تصاویر بدیع ، همراه با متن نوشته شده به وجود آمد و نقاشان و هنرمندان گرافیک توانستند نتایج درخشان در کار خود حاصل کنند .
    گرافیک در درجه اول شامل طراحی ، نقاشی و نوشتاری می‌شود ، اما یک تعریف ثانویه در فرهنگ لغات چنین می‌گوید : « زنده و بیانگر »  و این کلمات کمک می‌کند تا بتوانیم مفهوم به کارگیری زمان ، مهارت و انرژی را در ارتباط با کل کار درک کنیم .

۱-۱- تاریخچه کوتاهی از هنر گرافیک
    عده‌ای آغاز هنر گرافی را اختراع و گسترش صنعت چاپ می‌دانند ، و عده‌ای دیگر شروع تصویرگری و گرافیک به معنای امروزی آن را به دوره انسانهای غارنشین نسبت می‌دهند. تفاوت این دو نظریه به دلیل تفاوتی است که هنرمندان گرافیک در تعریف این هنر قائل هستند. پررنگ دانستن یکی از عوامل مؤثر در طراحی گرافیک ( ارتباط ، عناصر بصری ، عناصر نوشتاری و تکثیر ) می‌تواند تعریف و تاریخچه‌ای متفاوت از این هنر بدست دهد. علت اختلاف نظرها درباره آغاز پیدایش این هنر نیز از این روست ، چرا که تأکید بیش از حد بر تکثیر به برداشت تقارن زمانی اختراع صنعت چاپ و هنر گرافیک می‌انجامد ؛ و از دیگر سوی بررسی عناصر بصری از گذشته – دوره غازنشینی – تا به حال و برجسته‌ نشان دادن این دوران به برداشتن متفاوت از جهت بعد زمانی می‌انجامد.
    سؤال دیگری که در اینجا مطرح است درباره مرز زمانی بین گرافیک قدیم و گرافیک نوین می‌باشد برخی صنعت چاپ را سر منشأ پیدایش گرافیک نوین دانسته و برخی دیگر بکارگیری عناصر حرکت را ، سرآغاز آن می‌دانند پیش از ابداع صنعت چاپ ، نقش آفرینی و خطاطی کتابها ، توسط نقاشان و خطاطان آن دوره انجام می‌گرفت.
    با آمدن صنعت چاپ امکانات تکثیر و انتشارات گسترش یافت و قشرهای انبوه مردم به مصرف آثاری کشانده شامل ؟ مذکر ارزان و در دسترس بوده و به سهولت و سادگی درک شود.  در این زمان ، گرافیک سنتی با حفظ در خصوصیتش یعنی خط و نقش ، اضافه شدن چاپ و تکثیر ، گام به مرحله نوین خود گذاشت ، در حدود عملکرد گرافیک سنتی می‌توان هنر خطاطی ، نقاشی دوبعدی ، طراحی و کنده‌کاری را وارد نمود. طراحی نقوش ، چه منفرد چه بر روی سفالینه‌ها و حجاریها و غیره ، همگی با اصول گرافیکی طراحی و اجرا شده‌اند. طرحها ساده و مختصر و حریم متجسم شده ، با خود بیانی تصویری و ارتباطی را مطرح می‌کنند و هر کدام از آنها بیانگر نوع نیازمندیها و مفاهیم تصویری و ارتباطی ، از فضا ، فرهنگ و محیط زندگی خود می‌باشند.    
    هدفی که این نقوش در کاربرد تصویری خود به دنبال می‌کنند ، همان هدفی است که در گرافیک دنبال می‌شود.

۱-۲- بررسی علم ارتباط تصویری و بصری
    در عصر تکنولوژی معنای هنر و همچنین شکل و کاربرد آن و به طور کلی بیان بصری تغییر به سزایی نموده است. با اختراع دستگاه چاپ و بعد دوربین عکاسی و استفاده روزافزون از وسایل مشابه نظیر دوربین فیلمبرداری و کاربرد آن در سینما و تلویزیون ، آموزش بصری و یا به عبارت دیگر فراگیی سواد بصری را صورت بخشیده ضرورتی که از سالها قبل از آن باید مورد توجه قرار
می‌گرفت. « سواد بصری ، علم چگونه دیدن و تجربه نمودن است ».  برای کسی که به طور طبیعی می‌تواند ببیند ، عمل دیدن مستلزم صرف نیروی بسیار اندک است زیرا این عمل به طور خودکار از طریق سلسله اعصاب انسان انجام می‌پذیرد. پدیده‌های موجود در طبیعت و محیط را با بسیاری از جزئیاتشا می‌بینیم و همه عناصر بصری موجود در آنها را تشخیص می‌دهیم. هرچند ما به صورت طبیعی و خودکار و بسیار سهل و ساده می‌بینیم. ولی هنوز از درست و واقعی دیدن آگاهی نداریم. هر سیستم ارتباطی متشکل از سمبولهایی است که ساخت بشر هستند. کلام یکی از این سمبولهاست که در روزگاران گذشته به صورت تصاویر ساده ترسیم می شد ، و نتیجه تجربیات و احساسات بشر بوده است. در جهان بیش از سه هزار زبان رایج وجود دارد که هرکدام خصوصیات خاص و مستقل خود را دارند. در واقع آنچه به عنوان یک پدیده بصری در برابر دیدگان ما قرارمی‌گیرد ، مجموعه‌ای از عناصر بصری  هستند که اگر دارای ترکیبی وحدت یافته باشند با مفهوم جلوه می‌کنند. این عناصر بصری عبارتند از : نقطه ، خط ، قطع ، حجم ، بافت ، رنگ ، سایه رنگ.
    « کیفیات بصری » نیز عبارتند از سیستمن ، تعادل ، تناسب ، کشش و غیره. کیفیات بصری کیفیاتی هستند که روند سازمان دادن به بعضی از عناصر بصری مطرح می‌شوند. روند سازمان
 
دادن به عناصر بصری بوسیله کیفیات بصری را می‌توان با واژه عام طرح یا Design بیان نمود. عناصری که ذکر شد در واقع ماده خام و اولیه تمام تصاویر به شمار می‌روند و بوسیله آنهاست که انواعی از اشیاء و پدیده‌ها در محیط به صورت بصری ظاهر می‌گردند.
    در هنرهای تجسمی قادر یا چهارچوب در ترکیب‌بندی طرح اهمیت فراوانی دارد. ترکیب چند عنصر معین در یک چهارچوب مربع شکل با ترکیب‌بندی همان عناصر در چهارچوبی مستطیل شکل یا دایره‌ای بسیار متفاوت است. همین طور نحوه قرارگیری یک عنصر در یک صفحه یا کادر در مفهوم آن بسیار تأثیرگذار است به طور مثال یک نقطه یا دایره کوچک در بالای صفحه یا در پایین و یا در وسط صفحه معانی مختلفی را القاء می‌نماید. حال به صورت اجمالی به بررسی عناصر بصری و خصوصیات هر یک از آنها می‌پردازیم.
    1- نقطه : کوچکترین واحد پدیده‌های بصری است و تمامی پدیده‌های بصری از کنار هم قرارگرفتن بی‌نهایت نقطه بوجود آمده‌اند.
    2- خط : از تجمع نقاط به دنبال یکدیگر خط پدید می‌آید و بیان کنند. حرکت و پایه اشکال به حساب می‌آید.و خطوط می‌تاند مستقیم ، منحنی ، زاویه‌دار یا جهت‌دار باشند ، این جهت می‌تواند دورانی ، عمودی یا مایل باشد.
    3- سطح و حجم : سطح و حجم را می‌توان در مجموع شکل و فرم به حساب آورد. شکل‌های ابتداعی عبارتند از : مربع ، دایره و مثلث که در واقع سطح هستند و از ترکیب آنهاه با خط و نقطه و سطوح دیگر اشکالی بی‌پایان دوبعدی و سه‌بعدی پدید می‌آید.
    4- رنگ : آنچه از صورت ظاهری هر شیء به چشم می‌خورد ، ناشی از رنگ شکل و فرم آن
جسم است. هر یک از رنگها بر روی دید انسان و روان او تأثیر متفاوتی می‌گذارد. روانشناسی رنگ تأثیر آن را به روی روان و دید انسان بررسی می‌کند. هنرمند که به نتیجه تأثیر رنگ از نظر زیبایی علاقه‌مند است باید رنگ را از هر دو نظر فیزیکی و روانی بشناسد. کسی که بخواهد به رموز رنگها پی‌ببرد و از آنها در آفرینش یک اثر هنری مدد جوید باید خوب ببیند ، حس کند و تجربه نماید. این رنگها هستند که احساسات روحی و روانی ما را بیان می‌نماید.
    هر عنصری که روی کاغذ شکل می‌گیرد مانند نقطه ، خط ، سطح ، رنگ و غیره می‌تواند با عناصر دیگر ارتباط برقرارسازد و به شکلی ثابت و هماهنگ دست پیداکند. می‌تواند با عناصر دیگر ارتباط برقرارسازد و به شکلی ثابت و هماهنگ دست پیداکند. همانگونه که می‌توان با قراردادن حروف الفبا در کنار یکدیگر شهری موزون و پرمعنا پدیدآورد ، به همین ترتیب نیز می‌توان با کنار هم قراردادن این عناصر بصری ترکیب بندیهای بی‌شماری از مقادیر بصری بوجود آورد. می‌توان با چند خط و نقطه یا اشکال ساده احساسی از فروریختن ، پرواز ، حرکت ، سکون و غیره را ایجاد نمود.
    این احساسهای فضایی و انواع آن بی‌شمارند چنانچه علائم اولیه زبان فارسی سی و دو حرف می‌باشد اما با کنار هم قراردادن آنها می‌توان به بی‌نهایت کلمه و جمله دست یافت. به همین ترتیب نیز نیروهای ذخیره شده در دستگاه بصری را باورنکردنی و بی‌نهایت است. یک لکه رنگ بسته به اینکه روی سطح تصویر در طرف راست یا چپ ، بالا و پائین و یا وسط تصویر قرارگیرد تجربه فضایی و متفاوتی برمی‌انگیزد. با افزایش لکه‌ها رنگ احساس فضایی گسترش یافت و لکه‌ها از هم دور و یا به هم نزدیک می‌شوند و مثل آن است که وزن و راستای متمایل به مرکز و یا گریزان از مرکز ایجاد می‌نمایند. ایجاد اینگونه اشکال متفاوت روی سطح تصویر بیان و احساس فضای غنی‌تری بدست می‌دهد.
    ارتباط تصویری یا بصری علمی است که به بررسی ویژگی‌ها و روابط مابین عناصر و پدیده‌های بصری می‌پردازد و بسیاری از جاها به علوم و هنرهایی چون معماری ، طراحی صنعتی ، نقاشی ، مشهور ادبیات ، موسیقی ، سینما و غیره ارتباط پیدا می‌نماید.
    طراحی گرافیکی به صورتی که امروزه می‌شناسیم در زمان انقلاب صنعتی قرن نوزدهم میلادی وجود نداشت ، اما با پیشرفت صنعت چاپ و امکان استفاده از تصاویر نو و تازه به همراه نوشته‌ها گرافیک کم‌کم شکل تازه‌ای به خود گرف. با بوجود آمدن هنر سینما ، محدوده این عمل نیز گسترش فراوانی یافت به صورتی که امروزه مرز و حدود خاصی برای آن نمی‌توان تعیین نمود.

نتیجه
    • گرافیک از نظر لغوی به معنای «‌ ترسیمی » و « نگارشی » است. به این مبنا گرافیک هنری است که ترسیم کردن و نگارش ، ارکان اصلی آن را تشکیل می‌دهند.
    • سواد بصری ، علم چگونه دیدن و تجربه نمودن است.
    • هر سیستم ارتباطی متشکل از سمبولهایی است که ساخت بشر هستند. کلام یکی از این سمبولهاست که در روزگاران گذشته به صورت تصاویر ساده ترسیم می‌شده و نتیجه تجربایت و احساسات بشر بوده است.
    • کیفیات بصری عبارتند از ( ریتم ، تعادل ، تناسب ، کشش و غیره … ) کیفیات بصری
کیفیاتی هستند که در مورد سازمان دادن به بعضی از عناصر بعدی مطرح می‌شوند.
    • ارتباط بصری یا تصویری علمی است که به بررسی ویژگی‌ها و روابط مابین عناصر در پدیده‌های بصری می‌پردازد.

فهرست منابع و مأخذ فارسی
    1- میر شمس‌الدین ادیب سلطانی ، راهنمای آماده ساختن کتاب ، چاپ دوم ، انتشارات فرانکلین.
    2- دونیس ادانیس ، مبادی سواد بصری ، ترجمه مسعود سپهر ، چاپ اول ،‌ تهران ،‌ انتشارات سروش ، ۱۳۵۲.
    3- کارل گوستاویونگ ، انسان و سمبولهایش ، ترجمه ابوطالب صادقی ، انتشارات امیرکبیر ۱۳۵۲.
    4- منصور علوی ، معماری داخلی ، تهران ، انتشارات نگارستان ۱۳۶۴.
    5- حسن فیاد ، تبلیغات و مردم ، چاپ چهارم ، تهران ، انتشارات جهاد دانشگاهی ، ۱۳۷۸.
    6- محمد کیا ، تبلیغات بازرگانی ، چاپ اول ، تهران ، انتشارات ناقوس ، ۱۳۶۷.
    7- اقتصاد و تبلیغات – صیون ماه گرفته ، چاپ پنجم ، تهران ، ابن سینا ، ۱۳۷۱.
    8- شهرناز مرتضوی ، روانشناسی محیط ، چاپ اول ، تهران ، دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۶۸.
    9- مهدی محسنیان ، ارتباط شناسی ، انتشارات سروش ۱۳۷۸.
    10- جئورگی کپس ، زبان تصویر ، ترجمه فیروزه مهاجر ، انتشارات سروش ، ۱۳۶۸ ، ص ۲۹.
    11- رویین پاکباز ، دایره المعارف هنر.
    12- عبدالعلی باقری ، گرافیک تلویزیون ، چاپ دوم ، تهران ، دانشگاه تربیت مدرس ، ۱۳۷۵.
    13- رویا امیریگانه ، ترجمه بخش هنرهای گرافیک از دایره‌المعارف هنری جهان ، پایان نامه کارشناسی ، تهران ، دانشگاه الزهرا ، ۱۳۷۲.
    14- رویین پاکباز ، دایره المعارف هنر.

فهرست منابع و مأخذ لاتین
۱- Trademarks & symbpls of the world ?2?.
    Edited by Jasboro Kuwayama, March 1992.
۲- Point of Purchases Design Annual 2
    Designed by : Bernard Schleifer 1993.
۳- Graphis pacaging ? walter Herdeg ?
۴- Environmental graphics
۵- Graphics corrporate identity 2
    Design by : B martin pedersen & greg simpson 1994
۶- basic visual Elements pictograms.
    Edited by roklport publishers 1992.