خلع ید در تحلیل و بررسی رای صادره در پرونده کلاسه ۴۸۷

فهرست مطالب
علایم اختصاری     6
چکیده     7
مقدمه     9
بخش نخست- کلیات     11
۱-    شناخت مال مشاع     12
۲-    نحوه انتفاع از مال مشاع     18
۳-    نحوه اراده مال مشاع     22
۴-    مفهوم خلع ید و امکان خلع ید به معنی اعم در مال مشاع     23
بخش دوم- تحلیل و بررسی آراء     25
۱-    نقاط قوت آراء     26
۱-۱-رای بدوی- ماهوی و ساختاری     26
۱-۲-رای تجدید نظر- ماهوی و ساختاری     29
۲-    نقاط ضعف آراء     30
۲-۱-رای بدوی- ماهوی و ساختاری     30
۲-۲-رای تجدید نظر- ماهوی و ساختاری     34
۳-    مقایسه رای بدوی و تجدید نظر     40
۳-۱-قسمت اول رای در رابطه با تغییر عنوان     40
۳-۲-قسمت دوم رای در رابطه با نقض     42
۴-    ادله مورد استفاده دادگاه- بدوی و تجدید نظر    44
۴-۱-استعلامات صورت گرفته     45
۴-۲-کارشناسی     46
۴-۳-گواهی گواهان     48
۴-۴-اسناد      48
۵-    مستندات آراء- بدوی و تجدید نظر     50
۵-۱-مواد ۳۰۸ و ۳۱۱ ق.م     50
۵-۲-ماده ۱۹۸ ق.آ.د.م     51
۵-۳-مواد ۳ و ۴ ق.ت.آ    52
۵-۴-ماده ۴۳ ق.ا.ا.م     53
۵-۵- مواد ۳۰۹ و ۳۵۸ ق.آ.د.م     55
نتیجه گیری و پیشنهادات    58
منابع و مأخذ     61
متن آراء مورد بحث     62
 
علایم اختصاری
ق . ا                        قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
ق . م                     قانون مدنی
ق .آ. د. م              قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی
ق. ا. ا. م              قانون اجرای احکام مدنی
ق . ت. آ            قانون تملک آپارتمان ها
ر. ک                رجوع کنید
ص                  صفحه
ج                    جلد
ش                 شماره
 
چکیده
خلع ید به معنی اخص یعنی رفع سلطه و تصرف غاصب از اموال توسط مالک و دعوای تصرف عدوانی یعنی رفع سلطه و تصرف غاصب توسط متصرف سابق، ارکان دعوای خلع ید اثبات مالکیت خواهان، تصرف خوانده و عدوانی بودن تصرفات است و ارکان دعوای تصرف عدوانی سبق تصرفات خواهان، لحوق تصرفات خوانده وعدوانی بودن تصرفات می باشد، بنابراین این دو دعوی کاملاً متفاوت بوده و در یک ملک به انتخاب خواهان ممکن است بتوان هر یک را طرح کرد و اینگونه نیست که در همه موارد فقط بتوان در یک ملک یکی از این دو را طرح کرد بنابراین به نظر نگارنده تغییر عنوان صورت گرفته در رای تجدید نظر مورد بحث ما که عنوان را از دعوای خلع ید به دعوای تصرف تغییر داده صحیح نمی باشد و دعوای نخست نیز قابل طرح بوده است.
دادگاه تجدید نظر در رای مورد بحث ما حکم خلع ید صادره در قسمتی از آپارتمان را به این علت که تصرف در قسمت مشاعی نبوده است و در قسمت اختصاصی بوده نقض نموده است ولی نظر خود را تنها به استعلام صورت گرفته از اداره ثبت محل مستند ساخته است و به قرارهای کارشناسی و معاینه محل صادره در پرونده و اسناد ارائه شده از طرفین و حتی اقرار صورت گرفته از طرف خوانده توجه نداشته که همه اینها اشاره به مشاعی بودن قسمت های مورد تصرف دارند لذا رای در این قسمت به ناروا نقض شده است. در بررسی و تحلیل رای های بدوی و تجدید نظر موجود در پرونده در نهایت به این نتیجه رسیدیم که رای بدوی علی رغم نقاط ضعف شکلی و ساختاری در کلیت صحیح بوده و رای تجدید نظر به ناروا آن را نقص و مورد تغییر قرار داده است.
 
مقدمه
در این تحقیق که به عنوان درس پروژه تحقیقاتی در مقطع کارشناسی ارائه شده است هدف اصلی تحلیل و بررسی آراء صادره در مورد پرونده ای راجع به خلع ید و تصرفات در قسمت های مشاعی یک واحد آپارتمان می باشد، در این پرونده یک رای بدوی وجود دارد که مورد تجدید نظر خواهی واقع شده و در دادگاه تجدید نظر مورد رسیدگی واقع شده و قسمتی از‌ آن اصلاح شده و قسمتی نقض شده است.
در راستای هدف فوق سعی شده است به مطالب مهم از دیدگاه حقوقدانان بزرگ کشورمان در زمینه های مختلف اشاره شود و در عین حال این نکته مدنظر بوده که از راه اصلی منحرف نشده و سر رشته کلام از دستمان نرود و ایجاد اطاله کلام نشود با این حال مسلم است که نوشته عاری از خطا و انحراف نبوده و راهنمایی های اساتید محترم می تواند راه کشا و راه نمای ما در کارهای بعدی باشد.
در قسمت و بخش اول تحقیق به یک سری کلیات در مورد تعریف ملک مشاع و نحوه تصرف و انتقاع از آن و خلع ید در آن پرداخته شده است تا در بخش دوم که مربوط به تحلیل آراء است کلام خیلی منحرف این بحث ها نشود و با یک ارجاع به نتیجه مطلوب برسیم.
در بخش دوم نیز در فصول مختلف به نقاط قوت و نقاط ضعف هر دو رای و مقایسه دو رای پرداخته شده که بدانیم کلام دادگاه تحلیل بهتری از پرونده داشته و رای بهتری صادره کرده است در پایان بخش دوم نیز استدلال ها و استنادهای دادگاه مورد تحلیل واقع شده اند و ارتباط آنها با رای های صادره نشان داده شده است.
در اینجا لازم می دانم که از جناب آقای دکتر سید مرتضی قاسم زاده کمال سپاسگزاری را به جا بیاورم که به عنوان استاد راهنما در طول انجام کار تحقیق هم از راهنمایی های حضوری ایشان استفاده کردم و هم از کتب و نوشته های ایشان بهره فراوان بردم.
 
منابع و مآخذ
قوانین مورد استفاده
۱-    قانون اساسی، ۱۳۶۸
۲-    قانون مدنی، ۱۳۰۷
۳-    قانون آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹
۴-    قانون اجرای احکام مدنی ۱۳۵۶
۵-    قانون تملک آپارتمان ها، ۱۳۴۳
کتب مورد استفاده در حقوق
۱-    امامی، مرحوم دکتر سید حسن، حقوق مدنی، چاپ بیست و پنجم، انتشارات اسلامیه، تهران، ۱۳۸۴، جلد دوم
۲-    ره پیک، دکتر حسن، جزوه درسی حقوق مدنی (۴)، نیمسال اول سال تحصیلی ۸۶- ۸۵
۳-    –، جزوه درسی حقوق مدنی (۶)، نیمسال دوم سال تحصیلی ۸۶-۸۵
۴-    –، جزوه درسی حقوق مدنی (۷)، نیمسال اول سال تحصیلی ۸۷- ۸۶
۵-    شمس، دکتر عبدالله، آیین دادرسی مدنی، چاپ هشتم، انتشارات دراک، تهران، ۱۳۸۴، جلد اول
۶-    –، آیین دادرسی مدنی، چاپ هشتم، انتشارات دراک، تهران، ۱۳۸۴، جلد دوم
۷-    –، آیین دادرسی مدنی، چاپ چهارم، انتشارات دراک، تهران، ۱۳۸۴، جلد دوم
۸-    قاسم زاده، دکتر سید مرتضی، حقوق مدنی، اصول قراردادها و تعهدات، چاپ اول، نشر دادگستر، ۱۳۸۳
۹-    قاسم زاده دکتر سید مرتضی، دکتر حسن ره پیک و دکتر عبدالله کیایی، تفسیر قانون مدنی، آراء و اندیشه های حقوقی، چاپ چهارم، انتشارات سمت، ۱۳۸۵
۱۰-کاتوزیان، دکتر ناصر، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ دوازدهم، نشر میزان ۱۳۸۴
۱۱- —، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، چاپ هشتم، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۱
۱۲- —، دوره مقدماتی حقوق مدنی، وقایع حقوقی، چاپ دهم، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۵
۱۳- —، دوره مقدماتی حقوق مدنی، عقود معین، چاپ نهم، انتشارات گنج دانش، ۱۳۸۵، جلد اول
۱۴- —، دوره مقدماتی حقوق مدنی، عقود معین، چاپ پنجم، انتشارات گنج دانش، ۱۳۸۲، جلد دوم
۱۵- —، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، چاپ هشتم، نشر میزان، ۱۳۸۳
۱۶- لنگرودی، دکتر محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش، ۱۳۶۳
کتب مورد استفاده در فقه
۱-    امینی، علیرضا و آیتی، سید محمدرضا، تحریر الروضه فی شرح اللمعه، چاپ هشتم، انتشارات طه، ۱۳۸۵، جلد اول
۲-    شهید اول، اللمعه الدمشقیه، چاپ دوم، انتشارات خط سوم، ۱۳۸۵، جلد اول
۳-    محقق داماد، دکتر سید مصطفی، اصول فقه، تعارض ادله و اصول عملیه، چاپ اول مرکز نشر علوم اسلامی، ۱۳۷۸
 
تحقیق ها و پروژه های مورد استفاده
۱-    دانشکده علوم قضایی، نحوه صدور و اجرای احکام خلع ید از ملک مشاع، محقق: سکینه خواجه، استاد راهنما: دکتر سید مرتضی قاسم زاده، استاد داور: دکتر کریمی- ۸۴- ۸۳، شماره ۷۲۴
۲-    دانشکده علوم قضایی، مقایسه شرایط و آثار دعوی رفع تصرف عدوانی و خلع ید، محقق: حسن فرامرزی پلنگر، استاد راهنما: دکتر مرتضی نجفی اسفاد، استاد داور: دکتر مسعود مرادی ۸۴- ۸۳، شماره ۶۵۰