بررسی مبحث کشتار جمعی در حقوق بین الملل

 
مقدمه 
آنچه که امروز دنیا را به تکان آورده تجاوز به جان و مال مردم است که از این ناحیه تمام مجامع بین المللی از آن به دیده نفرت انگیز می نگرد ، در ظاهر قضیه همه دست بدست هم داده تا این پدیده شوم را از بین برده و در مقابل ان به مقامت بپردازد که یکی از این جنایات ،کشتار جمعی است .
جنایتی به نام کشتار جمعی امروز در اکثر کشورهای جهان به وقوع پیوسته که در ان مردمان بیگناه و مظلوم دست خوش جنایات کاران گردیده این جنایت کشتارجمعی از دیر زمان است که بشر نسبت به همگنان خود مرتکب شده است نه تنها در تاریخ پیشنیان چهره های نظیر مقدونی ، سوروس امپراطوررم ، چنگیز خان ، آغا محمد خان  بلکه  میتوان به صورت آشکارا از کشتارهای جمعی در  قرن بستم  که در افغانستان دست مزدوران خارجی صورت گرفته که در پهلوی ان افغانستان به یک ویرانه ای تبدیل و شهروندان افغانی مجبور به ترک خانه و کاشانه خود گردید و به دیار غربت هجرت نموده وسالها متمادی در مهاجرت بسربرده و نیش زبانهای کشورهای بیگانه را با خود حمل نمودن، وهم چنان افغانستان تنها کشور نبود که از این ناحیه خساره دیده در پهلوی ان تعداد  از کشور های دیگر نیز هست  که از این ناحیه در امان نبودن کشتارارمنیان ، سوزاندن یهودیان ، قتل عام تاتارهای کریمه و آلمانیهای ناحیه و لگا، کشتار های سرخ پوستان آمازونی ، قلع و قمع مردم ایبو در بیا فرا و انتقام جوی از مردم « مای لای » در ویتنام ، میلونها کامبوجی ها توسط رژیم خمرهای سرخ ، بشترین رسوای را در سطح بین المللی به بار اورد ه است .
تمام این مسایل واداشت که این جانب علاقه مند شدم تا پایان نامه دوره تحصیلی خویش را تحت عنوان کشتار جمعی و حقوق جزائی بین الملل تهیه و ترتیب نمایم .
در این جا جا دارد که از زحمات شبانه روزی استاد نهایت محترم پوهنیار عارف «رحیم » که در تربیه نسل جوان و برای افغانستان زحمت کشیده و می کشند و بخصوص بنده را در قسمت این پایان نامه رهنمای نمودند  قدر دانی و تشکری نمایم و از خداوند بزرگ خواستار پیروزی هر چه بیشتر در امورات زندگی شان خواهانم. پایان نامه را که این جانب با کمک استاد تهیه و تنظیم نمودم شامل سه فصل می باشد . 
بااحترام
عبدالبصیر« بیگ »

 
فصل اول

مبحث اول
۱- تعریف کشتار جمعی
تعریفلی که مقاوله نامه ۹ دسامبر ۱۹۴۸ از کشتار جمعی به دست می دهد تعریفلی است حصری و به لحاظ رعایت اصل قانونی بودن جرائم و ممجازاتهای بسیار دقیق. لذا این تعریف نمی تواند فراگیر باشد، زیرا «کشتار جمعی» مفهوم جدیدی است که در قالب آن پیش بینی همه صور تعدی به حیات گروههای انسانی امری است نسبتا دشوار. با این همه، یک تعر یف کلی نیز این نگرانی را بر می انگیزد که قانونگذاران داخلی برداشت متفاوتی از اعمال کشتار جمعی حاصل کنند. بنابر این?ف با شناختی که رفته رفته از شیوه های مختلف کشتار جمعی به دست خواهد آمد ممکن است این تعریف کاملتر شود.
ماده ۲ مقاله نامه چنین مقرر می دارد:
«در این مقاوله نامه، کشتار جمعی به هر یک ازاعمال زیر تعبیر می شود که به قصد نابود کردن تمام یا قسمتی از یک گروه ملی، قومی، نژادی یا دینی از این لحاظ ارتکاب یابد:
الف ـ قتل اعضای گروه؛
ب ـ صدمه شدید به تمامیت جسمانی یا روانی اعضای گروه؛
ج ـ قرار دادن عمخدی گروه در معرض شرایط حیاتی ای که به زوال مادی کلی یا جزئی آن منتهی شود؛
د ـ اقداماتی که به منظور جلوگیری از تولید نسل  گروه صورت گیرد،
هـ ـ انتقال اجباری کودکان یک گروه به گروه دیگر».
به تعبیر مقاوله نامه ۱۹۴۸ برای تحقق جرم کشتار جمعی وجود سه شرط ضروری  است. دو شرط نخست رکن مادی جرم و شرط سوم رکن معنوی آن را استوار می سازد. در واقع، برای اینکه جرم کشتار جمعی بوقوع بپیوندد باید اولا?، اعمال تعدی آمیز علیه یک گروه انسانی سازمان یابد؛ ثانیاً، این اعمال از نوع اعمالی باشد که در ماده ۲ احصاء شده است؛ ثالثا، این اعمال به قصد و به منظور خاصی ارتکالب یافته باشد.

۲_سیر تاریخ وپاره ازعلل کشتار جمعی

کشتار جمعی .وصف تازه ای است برای بیان یکی ازخوشونت آمیزترین اعمالی که بشر ازدیر زمان نسبت به همگنان خود مرتکب شده است .نه تنها در تاریخ پیشینیان چهره هایی نظیر اسکندرمقدونی .سوروس امپراتور روم .چنگیزخان .تیمور لنگ .آغامحمد خان و… تلخ ترین خاطرات را از صحنه های قتل عام اهالی شهر ها از خود به یاد گذاشتند.بل در عصر مانیز حکام جور .به کمک ابراز هایی به مراتب کشنده تر باقتل عام گرو های نژادی وقومی .لکه های سیاه بر تاریخ معاصر نهادند . نسل امروز هنوز خاطرهء کشتار ارمنیان .سوزاندن یهودیان. قتل عام تاتارهای کریمه وآلمانیهای ناحیه ولگا. کشتارهای سرخ پوستان آمازونی .قلعه وقمع مردن ?ایبو?دربیافراوانتقامجویی ازمردم ?مای لای?درویتنام رافراموش نکرده است. آینده گان نیزخاطره تلخ کشتار دهشتناک مردم حلبچه را همواره به یاد خواهند سپرد .گویی پدیده کشتارجمعی با بشر همزاد است وسایه به سایه اوراتعقیب می کند .در هر حال .اجتماعی را نمی توان در تاریخ بشر سراغ گرفت که این پدیده به گونه ای در آن رخ ننموده باشد
درمیان وقایعی که پیوندی ناگسستنی باقتل عام مردمان دارد بای از جنگ وبویژه از?جنگهای تام ?نام برد .اینگونه جنگ هابرخلاف گذاشته که هدف نخستین آن درهم شکستند قدرت نظامی کشور متخاصم بود.دامنه نسبتاً گسترده ای یافته وامروزه قلمرومالی . اقتصادی .بازرگانی وحتّی فرهنگی رانیز در بر گرفته است .درحقیقت .هدف جنگهای تام تضعیف توان واستعداد های رزمی وبالقوّه طرف متخاصم است .به گونه ای که تشخیص جبه? جنگ ازپشت جبهه ورزمنده ازغیر رزمنده در مخاصمات میان کشورهاروزبروز دشوارتر می شود.بدین سان خطرکشتارجمعی به مثاب? ابزار تحلیل برند? نیروهای جنگ جان افراد غیر نظامی را بشدّت تهدید می کند.
سارتر درگزارش خود به دادگاه راسل موضوع دیگری را قرابت آن در طول تاریخ استعمار باکشتار جمعی مردم سرزمینهای استعمارزده شناخته شده .درکنارجنگ بیان می دارد و آن ارزش ?عبرت آموزی?کشتارمردم بومی است. سارتر می نویسد ?دسته های استعمارگر وجود خودرا با ارعاب  ووحشت .یعنی با کشتارهای پیاپی ومداوم . برمردم تحمیل میکنند.این کشتارها جنب? عام دارند .هدف آن است که قسمتی از اهالی ?یعنی گروههای نژادی .ملی یامذهبی ?نابود شوند تا بقی? مردم بترسند وجامع? بومی منهدم گردد ?
سارتر در ادام? گزارش خود می افزاید:
?بااینهمه .ارزش ودسترنج تقریباً رایگانشان تاحدی آنان را دربرابر کشتارآن محفوظ نگاه می دارد?
نژادپرستی درمیان پدیده های جمعی دیگر که آشکارا تصوّر کشتارآنرا در اذهان تقویت می کند زمینه ای مساعد برای ارتکاب اینگونه جنایات فراهم می آورد .زیرانژاد پرستی شکاف میان گروههای اجتماعی راعمیق ترمی کندوسرانجام تضاد های گروهی را شدت می بخشد .وچون ماهیت نژاد پرستی تفوّق نژادی است .نهایتاً سلطه جوی نژادی به تحمیق وتحقیر نژادی ودر نتیجه به حذف گروههای نژادی منجر می شود .سیاستهای نژاد پرستانه عموماًراه حل ممکن مس?ل? نژادی
در کشتارجمعی جستجو می کنند.

۳_تکوین مفهوم کشتارجمعی
مفهوم کشتارجمعی?ژنوسید?پیش از آنکه در اسناد رسمی بازتاب پیدا کند وبه زبان حقوق بین الملل کیفری راه یابد.درعقاید علمای حقوق بین الملل کیفری تبلور یافته بود.حقوقدان لهستانی رافائل لموکن .نخستین بار این واژه رابرای بیان پاره ای اعمال ضدّ انسانی که به هنگام جنگ جهانی دوم ارتکاب یافته بود.بکاربرد.پیش از آن در ۱۹۳۳لومکن در پنجمین کنفرانس وحدت حقوق جزای بین الملل که درمادرید برگزارشد .وجود دو دسته اعمال جنایی راکه به قصد انهدام گروههای نژادی .مذهبی وملّی ارتکاب می یابد به جرائم علیه حقوق بشر به اثبات رسانده بود.بدین ترتیب . در ابتدااعمالی که تعدّی نسبت به شخص یا نسبت به حیات اقتصادی اعضای اجتماعات بشری بشمار می رود ?جرم قساوت ?واعمالی که به قصد انهدام ارزشهای فرهنگی جوامع انسانی صورت می گیرد ?جرم توحّش?نامیده شده اند از دیدگاه لومکن کشتار جمعی یعنی?نابودی یک ملّت یا یک قوم [و]منظور ازکشتار جمعی ضرورت ناًبودی فوری یک ملًت نیست .بلکه مراد طرحی است مشتمل بریک سلسله اعمال متفاوت که بنیاد های اساسی حیات گروههای ملّی رابه ویرانی میکشدتادرنهایت به انهدام این گروهها بینجامد هدف چنین برنامه ای از هم پاشیدن نهاد های سیاسی و اجتماعی. فرهنگ .زبان.احساسات ملّی.دین وموجودیت اقتصادی گروههای ملّی ونابودی امنیت شخصی . آزادی .تندرستی شایستگی وهمچنین حیات افراد است که به این گروهها تعلّق دارند.کشتار جمعی توجّه به حیات یک گروه ملّی به عنوان یک موجود دارد وموجب اعمالی می شود که متوجّه افراد نه به لحاظ برخورداری از اهلیت فردی بلکه به عنوان اعضای گروه ملّی است.?
مفهوم کشتار جمعی به عنوان جنایت بین المللی نخستین بار به هنگام تدوین اساسنامه دادگاه نظامی بین المللی نورنبورگ مطرح شد.هر چند در اساسنامه به جای کشتار جمعی وصف عام جنایت علیه بشریت بکار رفته و در رای دادگاه نیز اشاره ای به این مقوله نشده و با آنکه در اساسنامه ارتباط جنایت علیه بشریت با جنایت جنگ یا جنایت علیه صلح شرط شده است.با این حال.باید منتظر ماند تا مفهوم کشتار جمعی رفته رفته استقلال خود را نسبت به جنایت علیه بشریت کسب کند. به موجب این اساسنامه.اعمال زیر باید جنایت علیه بشریت تلقّی شود.
(ارتکاب قتل، نابودی ، به بردگی کشیدن ، تبعید و هر عمل غیر انسانی دیگر نسبت به هر نوع جمعیت غیر نظامی خواه پیش ازجنگ وخواه در اثنای آن و یا آزار و شکنجه به دلایل سیاسی و نژادی یا به دنبال هر جنایتی که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه قرار دارد یا با چنین جنایتی مرتبط است هر چند این اعمال و آزار و ا ذیت ها نقض حقوق داخلی کشوری که در آن ارتکاب یافته به شمار نیاید….)
اما نخستین سند بین المللی که در آن واژه کشتار جمعی صراحتاً به کار گرفته شد کیفر خواست ۱۸ اکتبر۱۹۴۵علیه جنایتکاران آلمانی جنگ در دادگاه نورنبرگ بود. در این صنعت آمده است که سران نازی با پرداختن به کشتارجمعی عمدی و پیاپی یا به عبارت دیگر با تن دادن به نابودی گروههای نژادی و ملی از میان جمعیت غیر نظامی بعضی سرزمین های اشغالی به منظور اضمحلال نژاد یا طبقات مشخصی از جمعیت و گروههای ملی , نژادی یا دینی….) برتری جویی نژاد ژرمن را به منصه ظهور رساندند. بعدها همین لفظ در توصیف اتهامات جنایتکاران جنگ که رسدگی به آنها در دادگاههای داخلی کشور های متفق به عمل آمد, بارها وبارها تکرار شد. توافق ملل متحد برتصویب مقاوله نامه ۸ دسامبر ۱۹۴۸ ناظر برپیشگیری و مجازات جنایت کشتار جمعی نیز موجوب شد این اصطلاح رفته رفته قبول عام باید و حتّی در مقررات جزائی کشورهای عضو منعکس شود .