بررسی مبانی فقهی سنگسار در فقه امامیه

فهرست مطالب
Contents
چکیده    1
مقدمه    2
الف) بیان مسأله:    2
ب) سئوال تحقیق :    3
ج) پیشینه تحقیق    3
د) فرضیه های تحقیق :    4
ه) هدف انگیزه وضرورت تحقیق    4
و) روش تحقیق :    4
ز) ساماندهی تحقیق  :    4
فصل اول :    6
مبنا و راهکارهای پیش گیری ، تاریخچه ، مفهوم ، اقسام و منابع استنادی کیفر رجم    6
۱-۱ مبنای پیش بینی مجازات زنا    7
۱-۱-۱- ارزش و کرامت زن قبل از اسلام    7
۱-۱-۲- ارزش و کرامت زن در اسلام    8
۱-۲- راهکارهای پیش گیری از زنا از دیدگاه اسلام    10
۱-۲-۱- ازدواج دائم و اهمیت آن در اسلام    10
۱-۲-۲- ازدواج موقت از دیدگاه اسلام    12
۱-۲-۳- تعدد زوجات    18
۱-۳- تاریخچه زنا    22
۱-۳-۱- زنا قبل از اسلام    22
۱-۳-۲- زنا بعد از اسلام    26
۱-۴- مفهوم زنا و رجم درفقه امامیه    29
۱-۵- اقسم حد زنا    31
۱-۶- حد وتعزیری بودن کیفر رجم    31
۱-۷- منابع استنادی کیفر رجم    34
فصل دوم  :    39
شرایط ، مصادیق ، ادله ، کیفیت اجرا ، و موارد سقوط  و منع زنای مستوجب رجم    39
۲-۱- شرایط زانی و زانیه    40
۲-۱-۱- بالغ و عاقل بودن    40
۲-۱-۲- مختار بودن    41
۲-۱-۳- آگاه بودن به موضوع و حکم    42
۲-۱-۴- احصان و شرایط آن    43
۲-۲- مصادیق زنای مستوجب کیفر رجم    45
۲-۳- ادله ی اثبات زنا ی مستوجب رجم    47
۲-۳-۱- اقرار    48
۲-۳-۲- شهادت شهود    52
۲-۳-۳- علم قاضی    56
۲-۴- جهات تشدید مجازات کیفر زنا    57
۲-۵- کیفیت اجرای رجم    59
۲-۶- موارد سقوط کیفر رجم    62
۲-۶-۱- فوت محکوم علیه    62
۲-۶-۲ توبه    62
۲-۶-۳- فرار شهود و محکوم علیه    64
۲-۷- موانع اجرای رجم    65
۲-۷-۱- ایام بارداری و نفاس زانیه :    65
۲-۷-۱- توقف اجرای حد در سرزمین دشمن و درحرم    68
فصل سوم  تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر اجرای مجازات رجم    69
۳-۱- مفهوم زمان و مکان و تأثیرگذاری آن    70
۳-۲- تقسیمات احکام و قوانین اسلامی    73
۳-۳- معیارهای تأثیرگذاری زمان و مکان بر احکام اسلامی    78
۳-۴- قلمرو و تأثیر زمان و مکان بر احکام اسلامی    84
۳-۵- نقش زمان و مکان در اجرای مجازات رجم    87
۳-۶- دیدگاه موافقین و مخالفین در رابطه با اجرای کیفر رجم    90
نتیجه گیری کلی:    94
پیشنهادات    94
مآخذ:    96
الف) کتب فارسی    96
ب) کتب عربی    98
ج)مقالات    99
چکیده انگلیسی    128

 
چکیده
دین مقدس اسلام برای ایجاد جامعه ی سالم و اسلامی و در راستای حفظ کیان خانواده و پیش گیری از جرائم ناشی از هر گونه انحراف ، به ویژه انحرافات جنسی مجازات هایی در نظر گرفته است و از آن ها به عنوان حدود (مجازات هایی هستند که نوع، کمیت و کیفیت آنها در شرع مقدس اسلام تعیین شده است ) یاد کرده است ، که اجرای آن در عصر غیبت به عهده   فقیه جامع الشرایط است.یکی از آن حدود ،  حد رجم یا سنگسار است که به عنوان یک حکم تأسیسی نبوده بلکه قبل از  اسلام نیز حکم مربوطه مورد اجرا واقع می گردید همچنان که در تورات به صراحت از حکم سنگسار یاد شده است و به عنوان یکی از چهار شیوه اعدام در نظر گرفته شده است. و بعد از اسلام نیز حکم سنگسار  به عنوان یک حکم امضایی مورد تأیید واقع گردیده است و در قرآن مجید هیچ گونه دستوری راجع به آن نیامده و برگرفته از سنت رسول اکرم (ص ) هست فلذا با توجه به این که سنگسار هیچ گونه مستند قرآنی ندارد، در مورد نقش زمان و مکان در اجرای مجازات رجم باید گفت  که با توجه به پیشرفت هایی که در عرصه ی علم و تکنولوژی به وجود آمده است و ضرورت هایی که در جامعه حادث می شود حاکم اسلامی می تواند تحت شرایطی مجازات دیگری را که به مصلحت اسلام و مسلمین هست را جایگزین آن کند بنابراین مجازات رجم در شرایط فعلی هیچ جایگاهی نداشته و چه بسا اجرای آن در شرایط فعلی موجب وهن اسلام و مسلمین شود و شرایط فعلی این امر را اقتضا می کند که در درجه ی اول حفظ اسلام از هر واجبی مهم تر  است چنان که رسول اکرم فرمودند : « إذا إجتمعت حرمتان ، طرحت الصغری للکبری ». .هرگاه دو امر واجب الإحترام جمع شدند باید از کو چکتر به خاطر بزرگتر صرف نظر کرد . 
کلمات کلیدی : مبانی فقهی ,سنگسار ,فقه امامیه  
 
 مقدمه
دین مقدس اسلام به عنوان کامل ترین آیین رستگاری و آخرین ودیعه ی الهی بر بشر هست که در راستای تتمیم ادیان الهی و تعالی انسان به سوی رستگاری با کامل ترین فرامین به بشرعرضه شده هست که در تمام زمینه های زندگی، از معاشرت و اخلاق گرفته تا جنبه های حکومت و سیاست و … برنامه و راه مستقیم را بر بشر مشخص کرده هست و مسلماً دراین برنامه درکنار اوامری که دارد نواهی هم دارد و در کنار تشویقات، تنبیهاتی هم دارد که یکی ازاین تنبیهات سنگسار می باشد که از آن به عنوان حد اکبر یاد شده است. و از دید فقهای محترم اسلامی، که در این زمینه متفق القولند سنگسار، کفرزانی یا زانیه ای هست که دارای شرایط احصان می باشد.
و این مجازات در قانون مجازات اسلامی در فصل سوم باب اول کتاب دوم– حدود، ذیل عنوان اقسام حد زنا، مورد تصریح واقع شده هست و حد رجم را در رابطه با مرد محصن و زن محصنه ای که دارای همسر دایم هستند و امکان جماع با همسر خود را در هر زمان دارا باشند و پیرمرد و پیرزن زانی و زانیه‌ای که دارای شرایط احصان هستند را بیان کرده هست و در ادامه به موانع اجرای حد و کیفیت سنگسار اشاره کرده هست و سعی خواهد شد در این پژوهش با عنایت به قرآن ومطالعه‌ی برخی احادیث مرتبط با موضوع و نظر ودیدگاه فقها، درصدد پاسخگویی به این سئوالات اساسی باشیم که آیا حکم رجم یک حکم قرآنی هست و یا نه، و یا بر گرفته از سنت رسول خدا (ص) می باشد؟
دومین مورد اینکه، آیا زمان و مکان نقشی درحدود می تواند ایفا کنند و یا این که حدود، مطلقاً و تحت هر شرایطی باید اجرا شوند؟ که انشاء الله و تحت عنایت آقا امام زمان (عج) سعی خواهیم کرد تک تک این موارد را بررسی کنیم.

مآخذ:
الف) کتب فارسی
* قرآن کریم
۱.    آشوری،محمّد. عدالت کیفری. چاپ اول. انتشارات گنج و دانش. ۱۳۷۶.
۲.    آنسل، مارک. دفاع اجتماعی. ترجمه: دکتر محمد آشوری و دکتر علی‌حسین نجفی ابرند آبادی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
۳.    اردبیلی، محمد علی. حقوق جزای عمومی. جلد دوم. تهران: انتشارات میزان.۱۳۸۴.
۴.    جوادی آملی، عبدالله . ولایت فقیه و رهبری در اسلام. قم: انتشارات حکمت.۱۳۷۱.
۵.    حسنی ، علی اکبر. نظری به قوانین جزائی اسلام. چاپ چهارم. انتشارات دانشگاه تهران.۱۳۶۲
۶.    حسینی، ع. ازدواج موقت آری یا نه؟ چاپ اول. قم: انتشارت وثوق.
۷.    خدّوری، مجید وهربرت ج لیبنسی. حقوق در اسلام. ترجمه: زین العابدین رهنما. تهران: انتشارات قبال.۱۳۶۶.
۸.    خمینی(ره)، روح الله. صحیفه نور. جلد ۲۰و۲۱و۲۲. انتشارات سازمان مدارک فرهنگی انتقلاب اسلامی. ۱۳۶۹.
۹.    دورانت، ویل. تاریخ تمدن (اصلاح دین ). ترجمه ی: فریدون ابداعی، سهیل آذری، پرویز مرزیان. چاپ اول. انتشارات اقبال. ۱۳۶۸.
۱۰.    دهقان، حمید. تأثیر زمان و مکان برقوانین جزایی اسلام . چاپ اول. موسسه انتشارات مدین .۱۳۷۶.
۱۱.    سعیدی، محمدصالح. تحلیلی در فلسفه ی احکام اسلامی. انتشارات چاپ پیام.
۱۲.    شیروانی، علی. ترجمه و تبیین شرح لمعه شهیدثانی. جلد۱۳. چاپ ششم. موسسه‌ی انتشارات دارالعلم. ۱۳۸۵.
۱۳.    شهابی،محمود. ادوار فقه.جلداول.چاپ دوم. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.۱۳۶۶.
۱۴.    صالح ولیدی ، محمّد . حقوق جزا (مسئولیت کیفری).چاپ دوم. موسسه انتشارات امیر کبیر.۱۳۷۱.
۱۵.    طباطبایی، سید محمّد حسین. المیزان. ترجمه‌ی: سید باقر موسوی همدانی. جلد ۴.قم: انتشارات مؤسسه‌ی مطبوعات دارالعلوم.
۱۶.    – ، –  ، بررسی‌های اسلامی. جلد دوم. قم: انتشارات هجرت.
۱۷.    عالیخانی، محمّد. حقوق اساسی. چاپ اول. انتشارات دستان. ۱۳۷۴.
۱۸.    علی احیایی، ماشاءالله. کاربرد علوم در قبله یابی. تهران: انتشارات امیر کبیر .۱۳۶۷.
۱۹.    عمیدزنجانی، عباسعلی. قواعد فقه. جلد اول. چاپ اول. تهران: انتشارات سمت.۱۳۸۶.
۲۰.    عوده، عبدالقادر. التشریع الجنایی إلاسلامی جلد ۲.ترجمه: نعمت الله الفت، سیدمهدی منصوری، ناصر قربانیان. انتشارات میزان .۱۳۷۳.
۲۱.    فیض، علیرضا. مقارنه و تطبیق در حقوق جزای عمومی اسلام. چاپ دوم. انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ۱۳۷۳.
۲۲.    قبله‌ای خوئی، خلیل. آیات الأحکام. چاپ هفتم. تهران: انتشارات سمت.۱۳۸۹.
۲۳.    کریمی، حسین. خیمه عفاف (بحث های تحلیل درباره ازدواج موقت ).قم ۱۳۸۷.
۲۴.    گلپایگانی، محمّد رضا. مجمع المسائل. جلد ۳. موسسه‌ی دارالقرآن کریم .
۲۵.    گلدوزیان، ایرج. ادلّه اثبات دعوا. چاپ دوم. انتشارات میزان.۱۳۸۴.
۲۶.    مدیر شانه‌چی، کاظم . آیات الاحکام. چاپ ۵. قم: انتشارات مهر. ۱۳۸۴.
۲۷.    محمودی، عباسعلی. حقوق جزائی اسلام . انتشارات نهضت زنان مسلمان .
۲۸.    محقق داماد، سید مصطفی. تحلیل و بررسی احتکار از نظرگاه فقه اسلام. اندیشه های نو در علوم اسلامی. ۱۳۶۲.
۲۹.    مجلسی، ملامحمدباقر. رساله‌ی حدود وقصاص ودیات. به تصحیح وتنظیم سید محمدجواد ذهنی تهرانی. چاپ اول. انتشارات پیام حق .۱۳۷۸.
۳۰.    مطهری، مرتضی. اسلام و مقتضیات زمان جلد ۱و۲. تهران: انتشارات صدرا.۱۳۶۶.
۳۱.    – ، – ، نظام حقوق زن در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.۱۳۸۲.
۳۲.    – ، – ، زن و جامعه. انتشارات صدرا.۱۳۷۰.
۳۳.    – ، – ، اسلام و مقتضیات زمان. جلد ۲و۱ تهران: انتشارات صدرا .۱۳۶۶.
۳۴.    – ، – ، ختم نبوت. قم: انتشارات وحی برای جوانان .۱۳۶۶.
۳۵.    – ، – ، تکامل اجتماعی انسان. تهران: انتشارات صدرا.۱۳۶۶.
۳۶.    میرمحمّد صادقی، حسین.جرائم علیه اشخاص .چاپ دوم. تهران: انتشارات میزان .۱۳۸۷.
۳۷.    هاشمی شاهرودی، سید محمود. علم قاضی دربایسته های فقه جزا. انتشارات میزان .۱۳۸۷.
 
ب) کتب عربی
۱.    ابن قیم الجوزیه، محمدبن ابی بکر.اعلام الموقعین عن وجه رب العالمین. جلدسوم. مصر: مطبعه السعاده.۱۳۷۴.
۲.    ابن قدامه، عبدالله بن احمد. المغنی. جلد دوازدهم. قاهره: انتشارات هجر.۱۴۱۰ه.ق.
۳.    بهبودی، محمدباقر. گزیده‌ی من لایحضره الفقیه. جلد دوم. انتشارات کویر.۱۳۷۳.
۴.    بیهقی، احمدبن حسین.سنن بیهقی.جلد۸و۹. بیروت: دارالمعرفه.۱۴۱۳ ه.ق.
۵.    جبعی العاملی، زین الدین شرح العمه. جلد دوم. انتشارات کویر. بهار۱۳۷۳.
۶.    جزیری، عبدالرحمن. الفقه علی المذاهب الاربعه. جلد۴. بیروت: انتشارات دارالاحیاء التراث العربی
۷.    حرانی، حسن بن علی. تحف العقول. قم: انتشارات نشر اسلامی.۱۳۶۳.
۸.    حرعاملی، محمد بن حسن. وسائل الشیعه. چاپ چهارم.مجلدات۳ و۵و۹و۱۰و۱۵و۱۶و۱۸و۱۹و بیروت: دارالاحیاء  التراث العربی.۱۳۹۱.
۹.    .حلی. جمال الدین. شرح تجرید. قم: انتشارات مصطفوی.
۱۰.    حکیمی، محمّدرضا و دیگران. الحیاه. جلد اول. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.۱۳۶۸.
۱۱.    صدر، سیدمحمد باقر. اقتصادنا. بیروت: دارالفکرللمطبوعات.۱۴۰۲ق.
۱۲.    عاملی، امام محمد بن مکی.القواعد و الفوائد.جلد اول. قم: مکتبه المفیده.
۱۳.    غزالی، محمدبن محمد. المستصفی من علم الاصول . جلد دوم.
۱۴.    – ، – ، المستصفی من علم الاصول. بغداد : انتشارات بولاق.۱۲۹۴ه.ق.
۱۵.    فخررازی، فخرالدین محمد. تفسیر الفخر الرازی، المشتهر بالتفسیر الکبیر.چاپ سوم. جلد اول. لبنان: انتشارات دارالفکر.۱۴۰۵ ه.ق.
۱۶.    کلینی، محمّد بن یعقوب. اصول کافی. جلد اول. تهران: دارالکتب الاسلامیه.۱۳۶۷.
۱۷.    گلپایگانی، محمّدرضا.الدّارالمنصودفی احکام الحدود. جلداول. قم: انتشارات‌دارالقرآن‌کریم ۱۴۱۲ه.ق.
۱۸.    مجلسی محمّد باقر. بحارالانوار.ج ۲و۶و۹۹. بیروت: موسسه الوفاء ۱۴۰۳
۱۹.    محمّدی گیلانی، محمّد. حقوق کیفری در اسلام. چاپ اول. انتشارات المهدی. ۱۳۶۱
۲۰.    محمّدی، ابوالحسن .مبانی استنباط حقوق اسلامی . چاپ پانزدهم . انتشارات دانشگاه تهران .۱۳۸۱.
۲۱.    محمدی ری شهری،محمّد. میزان الحکمه. جلد چهارم مکتب الاعلام الاسلامی.۱۳۶۷.
۲۲.    محقق حلی، ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن الحسن. شرایع الاسلام. جلددوم. انتشارات استقبال.
۲۳.    – ، – ، مختصرالنافع. قم: انتشارات موسسه‌ی مطبوعاتی دینی.
۲۴.    محقق، محمّد باقر. حقوق مدنی زوجین از دیدگاه قرآن. انتشارات بنیاد قرآن.
۲۵.    مشکینی، علی.اصطلاحات الاصول.چاپ دوم. قم: انتشارات حکمت .۱۳۴۸.
۲۶.    مصری، سید سابق. فقه السنه. جلد دوم. بیروت: انتشارت دارالفکر.۱۴۱۵ ه.ق.
۲۷.    منتظری،حسینعلی.کتاب الحدود.جلد اول.قم: انتشارات دارالفکر.
۲۸.    – ، – ،  نهایه الاصول. جلد اول. قم: مطبعه الحکمه.۱۳۷۵.
۲۹.    موسوی اردبیلی،  سید عبدالکریم. فقه الحدود و التعزیرات. چاپ اول. قم :منشورات مکتبه امیرالمؤمنین دارالعلم مفید(ره) .۱۴۰۸ق.
۳۰.    موسوی خمینی(ره)، روح الله. تحریر الوسیله. جلد دوم. قم: دارالعلم بی تا.
۳۱.    موسوی خوئی، سیدابوالقاسم. مبانی تکمله المنهاج. جزء اول. انتشارات دارالزهراء.
۳۲.    – ، – ، البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: انتشارات دارالزهراء.۱۴۰۱ق
۳۳.    – ، – ،  مبانی تکمله المنهاج. جزء۴۱. انتشارات موسسه‌ی احیای آثار امام خوئی ۱۴۲۸ه.
۳۴.    میرخانی، احمد. آیات الأحکام فارسی. انتشارات مؤسسه‌ی خیریه مکتب ولی عصر.۱۳۷۰.
۳۵.    نجفی،محمدحسن.جواهرالکلام فی شرایع الاسلام.جلد چهارم. تهران: انتشارات دارالکتاب السلامیه.۱۳۶۵.
۳۶.    هاشمی، سیدمحمود. بحوث فی علم الاصول. چاپ اول. جلد چهارم. انتشارات المجمع العلمی الشهیدالصدر.۱۴۰۵ق.
ج) مقالات
۱-اکبری رومنی، ف. درآمدی بر قوانین هیتی. مجله حقوقی و قضائی دادگستری، شماره ی۳۱.تابستان۱۳۷۹.
۲-شفیعی سروستانی، الف. بررسی مسائل فقهی و حقوقی زنان. مقالات حقوقی روزنامه‌ کیهان.۲۰مهر۱۳۷۸.
 3- قرائی مقدم، الف. قتلهای ناموسی. مجله ی حقوقی و قضائی دادگستری، شماره ۳۲. پائیز ۱۳۷۹.
۴- کدیور،ج.اجرای سنگسار در زمان حکومت غیر معصوم ، فصلنامه فقه و مبانی حقوق،شماره۱۵.زمستان۱۳۸۷
۵- محقق داماد ، م. حدود در زمان ما: اجرای یا تعطیل ؟ مجله تحقیقات حقوقی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی تهران ، شماره ۲۶-۲۵

Abstract
       the  holy religion of islam set some punishments to create a healthy and islamic society in order to keep the holiness of the environment of the family and prevent the crimes related to sexual deviation!these punishments are called “”hodud” (the quality and quantity of them are set in islamic laws)
the implementation of punishments in the era of absence is duty of qualified jurist!one of them is the punishment of stoning to death that is not established by islam itself,it was held before islam as it is certainly mentioned in torah and mentioned as one of the for ways of execution.
and also after islam the stoning verified as a signed punishment but there is not any order about it in holy Quran and it is all from the holy prophet mohammad”s(piece be upon  him) instructions so as stoning has no refrence from holy Quran, about the time and place of implementing of it we must say that according to the advancements in the age of science and technology and the necessities that the society needs the islamic ruler can in some circumstances switch it with other punishments that are for the good of society and the muslims, so not only  the punishment of stoning has no place in these conditions but also the implementation of it will cause to insult the islam and muslims.
today”s condition demands to make islam and keeping it strong the first priority cause it is the most important goal.
as our holy prophet said “whenever to orders became The duty to respect we must Pass up the smaller one because of the bigger one.
key words: principals of Jurisprudence, stoning, Shiite Jurisprudence