نقـش دولت در اقـتـصاد ایران

مقدمه

مسأله جایگاه دولت و نقش آن در اقصاد از زمان پیدایش دانش اقتصاد همواره مورد بحث اقتصاددانان و صاحبان اندیشه در مکاتب گوناگون اقتصادی بوده است. مرکانتلیستها که اقتدار کشور را در گرو دستیابی به طلا و نقره بیشتر می دانستند از دخالت دولت در اقتصاد حمایت می کردند . فیزیزکراتها و پس از آن کلاسیک ها بر اساس اعتقاد به دئیسم و نظم طبیعی و هماهنگی منافع فرد و جمع بر آزادی های فردی و عدم دخالت دولت در اقتصاد تأکید داشتند پیامدهای این تفکر از جمله بی عدالتی های اقتصادی و اجتماعی به تدریج حرکتهای مخالفی را در مقابل خود شکل داده و افکار سوسیالیسم با  اندیشه واگذاری تمام فعالیتهای اقتصادی به بخش دولتی و تدبیر اقتصاد بر اساس برنامه ریزی متمرکز دولتی به شکل گسترده ای پدیدار شد .
همچنین در غرب با پایان یافتن جنگ جهانی دوم در پی بحرانهای اقتصادی ۱۹۳۱ ـ ۱۹۲۹ میلادی گرایش به ملی کردن اقتصاد و ارائه تعریفهای جدیدی از حقوق مالکیت به گسترش فعالیتهای دولتی انجامید . به طوری که در اوایل دهه ۸۰ میزان سرمایه گذاریهای ثابت و دولتی در برخی از کشورها بیش از ۵۰ درصد کل ذخایر سرمایه این کشورها برآورده شد . تجربه ناکارآمدی شرکتهای دولتی و انحصارهای ملی در این سالها موجب شد که گرایش به خصوصی سازی و بازگشت به مکانیزم بازار بار دیگر افزایش یابد در ایران نیز طی دو دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد مواضع متفاوتی در این باره بوده ایم در دهه نخست انقلاب بویژه در دوران جنگ تحمیلی دولت حجم گسترده ای از فعالیتهای اقتصادی را به خود اختصاص داد و بسیاری از کارخانه ها و شرکتهای خصوصی ملی شدند در دهه دوم گرایش به کاهش تصدی دولت و واگذاری فعالیتها به بخش خصوصی به تدریج شدت گرفت و طی برنامه های پنج ساله اول تا سوم زمینه عملی این فکر تحقق یافت .
در این مقاله ابتدا به نقش دولت در اقتصاد از دیدگاههای فکر مکاتب لیبرالیستی ، کینزی و سوسیالیستی پرداخته می شود و سپس به بررسی دولت در قانون جمهوری اسلامی ایران و ماهیت و ساختار دولت ایران پرداخته می شود.
 

فهرست مطالب

مقدمه     3
دولت در مکاتب لیبرالیستی     5
دولت در اقتصاد کینزی     10   
دولت در اقتصاد سوسیالیستی     12
دولت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران     14
ماهیت و ساختار دولت ایران     22
منابع و مأخذ     25

منابع و مأخذ
 
خادم علیزاده ، عبدالامیر ، دولت در قانون اساسی ایران ( مقاله )
رثانی ، محسن ، ساختار و ماهیت دولت ایران ( مقاله )
غنی نژاد ، موسی ، دولت در اقتصاد کینزی ( مقاله )
خادم علیزاده ، عبدالامیر ، دولت در قانون اساسی ایران ( مقاله )
موسویان ، سید عباس ، دولت در اقتصاد سوسیالیسی ( مقاله )
نادران ، الیاس ، دولت در مکاتب لیبرالیستی ( مقاله )