بررسی و مقایسه بین انواع برنامه ریزی و میزان کارایی آن در مدارس

مقدمه :
رشد و توسعه هر جامعه در کلیه ابعاد اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی متاثر از نیروی انسانی است در این میان آموزش از عوامل اسای در تربیت نیروی انسانی به شمار می رود از یک نظر می توان آموزش را شامل دو دسته رسمی و غیر رسمی دانست که این هر دو به تغییر رفتار و ابعاد مجموعه ای از دانش ، تفکر ، نگرشها ، ارزش ها و مهارتها می انجامد کسب موفقیت در این زمینه مستلزم آن است که آموزش چه رسمی و چه غیر رسمی مبتنی بر اصول عملی باشد این امر اهمیت برنامه ریزی آموزشی رسمی و تربیت نیروی انسانی را مشخص سازد . ( میرزا بیگی ، ۱۳۸۰، ص۱۶) .
برنامه ریزی به کار مدیران و غیر مدیران جهت می دهد و توجه آنها را به اهداف سازمان متمرکز می سازد و وقتی که همه بدانند کجا می روند و برای رسیدن به مقصد هر یک چه کمکی باید بکنند ، هماهنگی و همکاری بیشتری به وجود می آید برنامه ریزی موجب می شود که فعالیتهای تکه ای و بی ثمرو بی راهه روی کاهش یابد . ( علاقه بند ، ۱۳۸۷ ، ص ۴۱) .
بدون داشتن برنامه ریزی منظم و منطقی نمی توان به اهداف تعیین شده دست یافت ، در واقع برنامه ریزی نوعی تضمین برای رسیدن به اهداف است ، همانگونه که کشورهای توسعه یافته با برنامه ریزی مناسب روز به روز پیشرفته تر و جوامع توسعه نیافته به علت عدم برنامه ریزی یا برنامه ریزی نامناسب عقب مانده تر می شوند .
به طور کلی ، عملیات سازمانی را پیشگیری و بر اهداف سازمان متمرکز ساخته عمل نظارت و کنترل را نیز تسهیل می کند برخی از صاحب نظران مدیران را در تعیین اهداف مقدمه بر برنامه ریزی می داند ولی برخی دیگر ، برنامه ریزی جوانب مهم کار مدیریت به شمار می رود هر مدیری وظیفه دارد منهی نوع و وسعت آن را با توجه به میزان اختیارات مدیر و ماهیت کار سازمانی تغیر می کند بنابراین برنامه ریزی درست و به موقع مدیران موجب پیشگیری از اتلاف وقت و به هدر نرفتن سرمایه های انسانی می شود و باعث می شود فعالیتها اهداف پیش بینی شده سوق داده شود .

 
بیان مسئله :
انواع برنامه ریزی البته از لحاظ دامنه عمل در کل مدتهاست که اذهان عمومی یا شاید اذهان اشخاصی نظیر محققان را در برگرفته است و اخیرا برای چرخش آموزش و پرورش بهتر برنامه ریزی در راس امور قرار گرفته چرا که این مسئله می تواند از یک تا صد در صد تاثیر را برمیزان کارایی مدارس داشته باشد . هر نوع برنامه ریزی مشخص می تواند تاثیر مشخص و پر واضحی را بر کارایی مدارس داشته باشد .
برنامه ریزی، مانند پلی، زمان حال را به آینده مربوط می کند. هر کس ‍می تواند با برنامه ریزی و تعیین اهداف مورد نظر و پیش بینی راه های دستیابی به آن ها، در جهتی صحیح حرکت نموده و به موفقیت لازم دست یابد.
برنامه ریزی، یکی از ارکان اصلی سازمان ها بوده و ادامه حیات سازمان و دستیابی به نتایج مورد نظر، بدون داشتن برنامه ای مشخص، غیر ممکن می نماید. فقدان برنامه ریزی در سازمان با عدم توفیق سازمان و شکست آن در مأموریت های محول شده ملازم است. برنامه ریزی دو رکن اصلی دارد که عبارت است از: تعیین اهداف و پیش بینی راه های دستیابی به آن ها. دوم آن که، در برنامه ریزی بایستی دو نکته مهم همواره مورد نظر باشد: یکی داشتن دوره زمانی مشخص و دیگر داشتن بودجه و هزینه معین( حکیمی ، ۱۳۷۸، ص ۱۶۹) .
بنابراین، می توان برنامه ریزی را در یک عبارت مختصر و جامع این گونه تعریف کرد:
برنامه ریزی عبارت است از تعیین اهداف و پیش بینی راه های دستیابی به آن ها در دوره زمانی مشخص و با هزینه معین.برنامه ریزی علاوه بر این که نقش هدایت کردن و راهنمایی را در سازمان به عهده دارد، به مدیران سازمان ها این امکان را می دهد که از منابع و امکانات سازمان به صورت مناسب و بهینه استفاده نمایند. برنامه ریزی می تواند در تصمیم گیری درست، مدیران را یاری داده و با شناسایی به موقع فرصت ها، و عوامل تهدید کننده سازمان، مدیران را در استفاده صحیح از فرصت ها و مقابله به موقع در برابر تهدیدها کمک کند.( همان منبع ، ص۱۷۰)
و اما سوال اصلی که در این تحقیق می‌خواهیم به آن پاسخ دهیم این است که آیا برنامه ریزی توسط مدیران در مدارس شامل  هدف گذاری ، پیش نگری و بودجه بندی است می تواند بر بهتر شدن فعالیت ها در مدارس تاثیر داشته باشد

واژگان لاتین :
 
۱ – برنامه ریزی
۲ – سونیلسون
۳ – ادینگ
۴ – الوین
۵ – هاربیسون
۶ – مایرز
۷ – یونسکو
۸ – برنامه ریزی کلان
۹ – برنامه ریزی خرد
۱۰ – برنامه ریزی محلی
۱۱ – برنامه ریزی ملی
۱۲ – برنامه ریزی ویژه
۱۳ – برنامه ریزی جامع
۱۴ – برنامه ریزی آموزشی
۱۵ – برنامه ریزی درسی
۱۶ – راهبرد یاددهی یادگیری
۱۷ – تدریس توضیحی
۱۸ – یادگیری اکتشافی
۱۹ – یادگیری تسلط یاب     1 – Planning
۲ – Sonilson
۳ – Eding
۴ – Alvin
۵ – Harbison
۶ – Myers
۷ – UNESCO
۸ – Macro Planning
۹ – Small Plan
۱۰ – Local Planning
۱۱ – National Planning
۱۲ – Special Planning
۱۳ – Comprehensive Plan
۱۴ – Training Program
۱۵ – Curriculum
۱۶ – How can learning strategy
۱۷ – The Teaching comment
۱۸ – Exploratory Learning
۱۹ – Learning to master navigation     

منابع :
۱ – محسن پور، بهرام: ۱۳۷۶،  برنامه ریز آموزشی،  انتشارات مدرسه
۲ – خلیلی شورینی ، دکتر سیاوش ،۱۳۸۱ ،اصول و مبانی برنامه ریزی آموزشی ، انتشارات یادواره کتاب سال
۳ – دکتر فیوضات : یحیی،۱۳۸۶ ، مبانی برنامه ریز آموزشی / انتشارات نشر ویرایش
۴ – تایلر, رالف . ۱۳۸۲ و اصول اساسی یرنامه ریزی درسی وآموزشی , ترجمه علی تقی پور ظهیر ,تهران انتشارات اگاه
۵ – تقی پور ظهیر , علی, ۱۳۸۱مقدمه ای بر برنامه ریزی آموزشی ودرسی , تهران , انتشارات آگاه
۶ – شعاری نژاد , ۱۳۷۰علی اکبر ،روان شناسی یادگیری , تهران انتشارات توس
۷ – جوادیان غلامحسین, ۱۳۸۲تدوین برنامه درسی در سطح مدرسه , فصلنامه مدیریت در آموزش وپرورش دوره نهم پائیز وزمستان
۸ – لوی , الف, ۱۳۸۳ مبانی برنامه ریزی آموزشی درسی مدارس ترجمه,  مشایخ , فریده, , تهران, انتشارات مدرسه
۹ – یارمحمدیان، محمد حسین.۱۳۸۲  اصول برنامه ریزی درسی. تهران: یادواره­ی کتاب.
۱۰ – – دلاور ، علی ، ۱۳۸۰ مبانی نظری علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی انتشارات تهران
۱۱- دلاور ، علی ،۱۳۸۵ ، روش تحقیقی در روانشناسی و علوم تربیتی انتشارات تهران
۱۲ – نبوی  ، داود ، ۱۳۷۰، مقدمه ای بر تئوری های سازمان  و مدیریت ، تهران انتشارات دانشگاه پیام نور
۱۳. سلیمی ، سیدمحمد ( ۱۳۷۲ ) ، روابط انسانی در مدرسه ، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش ، انتشارات تهران
۱۴ – صبح خیز ، سیروس (۱۳۷۰) ، مروری بر نظریه های معاصر مدیریت ، مجله مدیریت دولتی ، انتشارات سمت
۱۵  –    سهرابی ،عبداله ، ۱۳۶۸، اصول و مبانی مدیریت ، تهران انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی .
۱۶ – سیف ، علی اکبر ، ۱۳۸۳ ، روانشناسی پرورشی ، تهران ، انتشارات پیام نور
۱۷ – گروه مشاوران یونسکو،سال ۱۳۶۹، فرآیند برنامه ریزی آموزشی ، ترجمه فریده مشایخ، تهران، انتشارات مدرسه،چاپ اول.
۱۸ – بازرگان،فریدون ،۱۳۵۱ ،اصول و روشهای آموزش و پرورش، تهران شرکت سهامی کتابهای جیبی.
۱۹ – راسخ ، شاپور ،۱۳۵۰ ، تعلیم و تربیت در جهان امروز از نظر جامعه شناسی اقتصادی و برنامه ریزی ، تهران ، انتشارات امیرکبیر.
۲۰ – پ . داج هود ، ۱۳۷۱ ، چگونه آموزش علوم را متحول سازیم؟ترجه دکتر مهرمحمدی ، تهران موسسه انتشارات چاپ دانشگاه.
۲۱ – WWW.SID.IR
۲۲ – www.patentmaps.com
۲۳ –  DANESHNAMEH.ROSHD.IR