بررسی رابطه سواد اطلاعاتی با خود راهبری یادگیری در دانشجویان

چکیده
زمینه و هدف:جهان،درحال گذر از جامعه صنعتی به سوی جامعه اطلاعاتی است. این عامل سبب شده شکل و سطح سواد و اطلاعات از حالت قبلی خود تغییر کند. در نتیجه همه افراد از همه نسلها نیاز به بازآموزی و سواد آموزی از نوع جدید در جامعه اطلاعاتی دارند. کسب مهارت‌های سواد اطلاعاتی، فرصت‌های دانشجویان در امر یادگیری خود-راهبر را چند برابر می‌کند، چرا که آنان به استفاده از طیف متنوعی از منابع اطلاعاتی به‌منظور گسترش دانش خود می‌پردازند، پرسش‌های آگاهانه می‌پرسند، و توان تفکر انتقادی خود را به‌منظور اقدام باز هم بیش‌تر به یادگیری خود‌راهبر، تقویت می‌کنند.  لذا این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین دو واژه اساسی عصر حاضر یعنی سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری انجام شد.  
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است.  ابزار گردآوری داده ها  پرسشنامه های استاندارد( پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دکتر علی حسین قاسمی سال ۱۳۸۵ و پرسشنامه سنجش میزان آمادگی خودراهبری یادگیری دانشجویان دکتر محمد علی نادی سال ۱۳۸۵) است که در بین ۲۷۰ نفر (با استفاده از  روش نمونه گیری ساده در غالب جدول مورگان) از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه توزیع گردید، برای تجزیه و تحلیل داده ها از دو روش آمار توصیفی شامل (متغیرهای سن،جنسیت،معدل)آمار استنباطی شامل ( آزمونهای t دو نمونه ای و ضریب همبستگی پیرسون»r» ) استفاده شد.
یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که ضریب همبستگی پیرسون بین دو متغیر سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری(۴۴۳/۰)با ضریب خطای(p<0/05) می باشد، لذا رابطه بین سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری در بین جامعه مورد بررسی از نوع مستقیم و مثبت است. و فرض تحقیق فرض اینکه بین سواد اطلاعاتی و خود راهبری یادگیری رابطه معنا دار وجود دارد در سطح اطمینان ۹۵% پذیرفته می شود. با توجه به علامت ضریب همبستگی(۴۲۹/۰) رابطه بین سواد اطلاعاتی و معدل نیز از نوع مستقیم و مثبت می باشد و فرضیه مربوطه پذیرفته می شود. همچنین همبستگی بین معدل و خودراهبری یادگیری برابر(۳۸۸/۰) لذا رابطه بین این دو متغیر از نوع مستقیم و مثبت می باشد و فرضیه مربوطه پذیرفته می شود.بین سواد اطلاعاتی و سن با توجه به اینکه علامت ضریب همبستگی(۰۰۳/۰) رابطه وجود ندارد و فرضیه مربوطه رد می گردد. بین خود-راهبری یادگیری و سن با توجه به ضریب همبستگی(۰۲۲/۰) رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد و فرض مربوطه پذیرفته می شود.بین جنسیت و سواد اطلاعاتی و همچنین جنسیت و خود-راهبری یادگیری از نظر آماری رابطه معنا داری وجود ندارد لذا فرضیات مربوطه رد می گردد.
نتیجه گیری:در کل می توان نتیجه گیری نمود سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری از نظر بار مفهومی با یکدیگر همپوشانی دارند ، چرا که سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری هر دو یادگیری مادام العمر را برای یادگیرنده به ارمغان می آورند . سواد اطلاعاتی زمینه‌ساز، تداوم ‌بخش، و توسعه ‌دهنده‌ی یادگیری مادام‌العمر می‌باشد ویاد گیرندگان را قادر می‌سازد که بر محتوای اطلاعات تسلط یابند و کند و کاوهای خود را گسترش دهند، خود- هدایتگری خویش را تقویت کنند، و کنترل بیشتری بر یادگیری خویش به دست آورند.

کلید واژه ها:  سواد اطلاعاتی، خود-راهبری ، یادگیری

فهرست مطالب

چکیده

۱- فصل اول : کلیات
۱-۱-    مقدمه
۱-۲-    بیان مسأله
۱-۳-    اهمیت و ضرورت تحقیق
۱-۴-    اهداف تحقیق
۱-۵-    سوالات تحقیق
۱-۶-    فرضیات تحقیق
۱-۷-    متغیرهای تحقیق
۱-۸-    تعاریف نظری و عملیاتی واژگان بکار رفته در تحقیق
۲- فصل دوم: پیشینه تحقیق
۲-۱- مبانی نظری پژوهش
۲-۱-۱- مقدمه
۲-۱-۲- تاریخچه سواد اطلاعاتی
۲-۱-۳- تعریف سواد اطلاعاتی
۲-۱-۴- پیشینه آموزش سواد  اطلاعاتی در جهان
·    امریکا و اروپا
·    انگلستان
·    دانمارک و هلند
·    آسیا و اقیانوسیه
·    سنگاپور و مالزی

چین و استرالیا
·    آفریقا
·    یونسکو
۲-۱-۵- سواد اطلاعاتی در ایران
۲-۱-۶- سواد اطلاعاتی در آموزش عالی
۲-۱-۷- جامعه اطلاعاتی و سواد اطلاعاتی
۲-۱-۸- استاندادهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی
۲-۱-۸-۱- سنجش سواد اطلاعاتی
۲-۱-۸-۲- استاندادها،شاخصها و نتایج مورد انتظار سواد اطلاعاتی در آموزش عالی
۲-۹- مدلهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی
·    مدل بروس
·    مدل شش مهارت بزرگ
·    مدل جستجوی اطلاعات
۲-۱-۱۰- نظریه های یادگیری خواستگاه اصلی سواد اطلاعاتی
۲-۱-۱۱- بنیاد فلسفی نظریه های یادگیری
۲-۱-۱۲- تجربه گرایی بنیاد فلسفی سواد اطلاعاتی
۲-۱-۱۳- پیشینه نظریه ای یادگیری
۲-۱-۱۴- نظریه کارکرد گرایی بنیاد علمی خود-راهبری یادگیری
۲-۱-۱۵- خود-راهبری یادگیری
۲-۱-۱۵-۱- تاریخچه خود-راهبری یادگیری
۲-۱-۱۷- تعریف خود-راهبری یادگیری
۲-۱-۱۸- اهمیت خود-راهبری یادگیری در آموزش عالی
۲-۱-۱۹- رابطه مفهومی سواد اطلاعاتی با خود-راهبری یادگیری
۲-۲- پیشینه تجربی
۲-۲-۱- تحقیقات داخلی در حوزه سواد اطلاعاتی
۲-۲-۲- تحقیقات داخلی در حوزه خود-راهبری یادگیری
۲-۲-۳- تحقیقات خارجی در حوزه سواد اطلاعاتی
۲-۲-۴- تحقیقات خارجی در حوزه سواد اطلاعاتی
۳- فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱- مقدمه
۳-۲- روش بررسی
۳-۳- نوع و طرح مورد مطالعه
۳-۴- جمعیت آماری
۳-۵- حجم نمونه و روش نمونه گیری
۳-۶- توصیف جامعه آماری مورد مطالعه
۳-۷- روش جمع آوری داده ها
۳-۸- ابزار مورد استفاده و نحوه تعیین اعتبار و پایایی
۳-۹- برنامه ها برای تحلیل داده ها،متغیرها و جداول
۳-۱۰- روایی و ابزار اندازه گیری
۳-۱۱- اعتبار پرسشنامه  های مورد استفاده
۳-۱۲- روش های آماری مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات
۳-۱۳- معرفی متغیرهای تحقیق
۳-۱۴- ملاحضات اخلاقی
۴- فصل چهارم: یافته های پژوهش
۴-۱- مقدمه
۴-۲- تحلیل متغیر جنسیت
۴-۳- تحلیل متغیر سن
۴-۴-  تحلیل متغیر معدل
۴-۵- بررسی توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی پاسخگویان
۴-۶- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات پرسشنامه خود-راهبری یادگیری
۴-۷- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات پرسشنامه سواد اطلاعاتی
۴-۸- بررسی شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سوالات پرسشنامه خود-راهبری یادگیری
۴-۷- بررسی شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سوالات سواد اطلاعاتی
۴-۸- نمره خود-راهبری یادگیری دانشجویان
۴-۹- نمره سواد اطلاعاتی دانشجویان
۴-۱۰- آمار استنباطی
۴-۱۱-۱- تحلیل آماری فرض اصلی تحقیق

۴-۱۱-۲- تحلیل آماری فرض دوم تحقیق
۴-۱۱-۳- تحلیل آماری فرض سوم تحقیق
۴-۱۱-۴- تحلیل آماری فرض چهارم
۴-۱۱-۵- تحلیل آماری فرض پنجم 
۴-۱۱-۶- تحلیل آماری فرض ششم
۵- فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه
۵-۲- تحلیل و تفسیر نتایج
۵-۲-۱- خلاصه پژوهش
۵-۳- نتایج حاصل از تحلیل آماری فرضیات تحقیق
۵-۴- نتایج حاصل از تحلیل آماری سوالات تحقیق
۵-۵- نتیجه گیری کلی
۵-۶- پیشنهادات
۵-۷- پیشنهاداتی جهت پژوهش های آتی
۵-۸- محدودیتها
۶- فهرست منابع
۶-۱- منابع فارسی
۶-۲- منابع انگلیسی
۷- پیوست ها
۷-۱- پرسشنامه سواد اطلاعاتی
۷-۲- پرسشنامه خود-راهبری یادگیری

فهرست جداول

جدول ۳-۱- جدول نمونه گیری مورگان
جدول ۴-۱- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب جنسیت آنها
جدول ۴-۲- رنج سنی پاسخگویان
جدول ۴-۳- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب سن آنها
جدول ۴-۴- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب معدل آنها
جدول ۴-۵-  توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان     
ادامه جدول ۴-۶- توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان     
جدول ۴-۷-  توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان     
ادامه جدول ۴-۸- توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان     
جدول ۴-۹-  شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان     
ادامه جدول ۴-۱۰- شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان     
جدول ۴-۱۱-  شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان     
جدول ۴-۱۲-  شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان     
جدول ۴-۱۳-  توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب نمره خود ـ راهبری یادگیری آنها
جدول۴- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب نمره سنجش سواد اطلاعاتی آنها
۴-۱۵-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سواد اطلاعاتی و خود راهبری یادگیری دانشجویان   
۴-۱۶-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین معدل و سواد اطلاعاتی دانشجویان
۴-۱۷-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین معدل و خود راهبری یادگیری دانشجویان
۴-۱۸- جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سن و سواد اطلاعاتی دانشجویان
۴-۱۹-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سن و خود راهبری یادگیری دانشجویان
جدول ۴-۲۰-  مقایسه میانگین سواد اطلاعاتی بر حسب جنسیت با استفاده از آزمون t با نمونه های مستقل
جدول ۴-۲۱- مقایسه میانگین خود راهبری یادگیری بر حسب جنسیت با استفاده از آزمون t با نمونه های مستقل

فهرست نمودارها

نمودار ۲-۱- دامنه سواد اطلاعاتی
نمودار ۴-۱- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت آنها
نمودار ۴-۲- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن آنها
نمودار ۴-۳- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب معدل آنها
نمودار۴-۴-  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نمره خود ـ راهبری یادگیری آنها
نمودار ۴-۵-  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نمره سنجش سواد اطلاعاتی آنها

Relationship between information literacy with the Self-Directed Learning undergraduate students joined the Islamic Azad University of Kermanshah

Abstract

Background: The world, being the transition from industrial society to information society. The result has the form and level of knowledge and information from their previous state of change. As a result, all people of all generations need to re-education and literacy are the new type in the information society.to their learning – a guide, are strengthened. Therefore, this study examined the relationship between words and present the information literacy – learning operation was performed.
Methods: This descriptive study of the correlation.Results: Analysis of data showed that the Pearson correlation coefficient between two variables and their information literacy – learning leadership (443 / 0) with a coefficient of error (p <0 / 05) is, therefore, the relationship between information literacy and its – Leading learning in the case of a direct and positive.According to this correlation (429 / 0) of the direct relationship between information literacy and the average is positive and the hypothesis is accepted.There is no relationship and the hypothesis is rejected.Therefore, the hypothesis is not rejected.

Keywords: Information literacy, Self-Directed, learning