مقایسه دبیرستان های دخترانه دولتی و غیرانتفاعی از نظر میزان برخورداری از ویژگی های سازمان یادگیرنده

فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق    1
تعریف و بیان مسأله    2
اهمیت مسأله    5
هدف تحقیق    9
سوالات تحقیق    9
تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق    10
فصل دوم: ادبیات تحقیق    14
 بخش اول: پیشینه نظری تحقیق    18
سیر تحولات نظریه‌های سازمان ومدیریت    18
سابقه سازمان یادگیرنده    21
تئوری یادگیری سازمانی    24
تعاریفی از یادگیری سازمانی    25
سازمان یادگیرنده    28
یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده    34
نقش مکاتب فکری در سازمان یادگیرنده و یادگیری سازمانی    37
اصول سازمان‌های فراگیر از نظر «پیترسنج»    40
تفاوت سازمانهای یادگیرنده با سازمان‌های سنتی    54
بررسی و مقایسه نظریه پیترسنج با نظریه صاحبنظران دیگر    58
چگونه یک سازمان یادگیرنده با سازمان‌های دیگر متفاوت است؟    60
اجزای سازنده سازمان یادگیرنده    66
سازمان یادگیرنده در آینده    69
راهبردهای ایجاد و گسترش سازمان یادگیرنده    70
راهکارهای اجرایی سازمان‌های یادگیرنده    75
مزایای ایجاد سازمان یادگیرنده    76
تغیرات ساختاری لازم براساس سازمان یادگیرنده در درون سازمان موجود (مدارس)    78
مدارس یادگیرنده    80
ویژگی‌های مدرسه یادگیرنده    89
مقایسه‌ مدارس دولتی و غیرانتفاعی    96
بخش دوم: بررسی پیشینه تحقیق    99
نتیجه‌گیری    114
فصل سوم: روش تحقیق    118
روش تحقیق    119
جامعه آماری    120
نمونه و روش نمونه‌گیری    120
روش جمع‌آوری اطلاعات     121
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها    122
فصل چهارم: تجزیه وتحلیل یافته‌ها    123
اطلاعات توصیفی گروه نمونه    124
جمع‌بندی    131
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات    132
بحث و نتیجه‌گیری    133
محدودیت‌های پژوهشی    134
فهرست منابع    137
ضمائم    142
 
چکیده:
امروزه مفهوم نوینی که با پیچیده شدن محیط سازمان‌ها مطرح می‌شود، مفهوم «سازمان یادگیرنده» می‌باشد. هر چقدر عدم اطمینان محیطی (پیچیدگی وتغییرات محیطی) بالا باشد، سازمان‌ها نیاز بیشتری به دانستن و آگاهی گسترده از عوامل محیطی دارند تا بتوانند خود را با تغییرات و تحولات محیطی تطبیق دهند. سازمان یادگیرنده را نوعی از سازمان به شمار می‌آورند که هدف اصلی آن یادگیری است و آموزش و یادگیری در آن نهادینه شده است..
«سازمان یادگیرنده» در طول زمان می‌آموزد، تغییر می‌کند و عملکردش را متحول می‌سازد. «سازمان یادگیرنده» سازمانی است که عملکردهایش از طریق آگاه شدن و درک بهتر بهبود می‌یابد و اصلاح می‌شود (الوانی، ۱۳۷۸-ص۳)
برای ایجاد و توسعه سازمان‌های یادگیرنده لازم است گام‌های اولیه را از مدارس و ایجاد عادت به تفکر خلاق و یادگیری دائمی در تربیت شوندگان آغاز کنیم. کسب اطلاعات درست یادگیری در سنین خردسالی و در سالهای نخستین مدرسه شکل می‌گیرد و در طول حیات ادامه می‌یابد. مهارت‌های شناختی درست لازمه پیشرفت تحصیلی و ایجاد رغبت و انگیزه برای یادگیری می‌باشد. یادگیری تنها به سالهایی که در مدرسه می‌گذرد اختصاص ندارد ایجاد فرهنگ یادگیری و تبدیل مدارس به سازمان‌های یادگیری مستلزم نگاهی دیگر به آموزش وبرنامه‌ریزی آن است. (مشایخ، ۱۳۸۰- ص۱۳۵-۱۶۴)
در تحقیق حاضر، حجم نمونه تحقیق ۹۴نفر شامل ۷۵ دبیر و ۱۹ مدیر بوده که البته این افراد از ۷ دبیرستان یعنی ۲ دولتی و ۵ غیرانتفاعی با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای از جامعه‌ 25 مدرسه‌ای انتخاب شده است. با استفاده از روش تحقیق توصیفی و به کاربردن پرسشنامه‌ای که حاوی ۳۰ سوال ۵ گزینه‌ای بود، دیدگاه دبیران ومدیران دبیرستانهای دخترانه منطقه ۲ شهرتهران، نسبت به یادگیرنده بودن سازمانشان (مدرسه) سنجیده شد. اطلاعات حاصله با بهره‌گیری از آمار توصیفی (فراوانی،درصد، جداول، نمودارها) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از تجزیه وتحلیل دیدگاه دبیران و مدیران، رشته تحصیلی، مدرک تحصیلی، سابقه خدمت و … نتایج زیر به دست آمد.
۱- مدارس غیرانتفاعی منطقه ۲ شهر تهران بیش از مدارس دولتی این منطقه از ویژگی‌ها و اصول یک سازمان یادگیرنده برخوردارند.
۲- اصول و ویژگی‌های سازمان یادگیرنده در گروه دبیران بیش از گروه مدیران است.
۳- با بالا رفتن سابقه خدمت و مدرک تحصیلی افراد به سمت ویژگی‌ها واصول سازمان یادگیرنده می‌روند.
۴- با توجه به رشته تحصیلی بیشترین افراد نمونه از رشته علوم انسانی هستند که این نشان‌ دهنده بالاتر بودن این ویژگی‌ها در این گروه است.
 
«مقدمه»
سازمان یادگیرنده سازمانی است که با ارتقای دائمی ویادگیری فردی، گروهی ودر نتیجه یادگیری سازمانی کارکنان، موجبات تکامل وبالندگی و پویایی افراد و سازمان را در تعادل با محیط متغیر فراهم می‌سازد. در یادگیری‌ سازمانی ترتیبی اتخاذ می‌شود که با ایجاد ارتباط بین آگاهی‌ها و دانش فردی اعضای سازمان که از تجربیات کاری و سایر مجاری کسب دانش فرا گرفته شده «نوعی دانش جمعی و سازمانی حاصل آید. (الوانی، ۱۳۸۳-ص۲۱)
سازمان یادگیرنده مفهوم نوینی است که همراه با پیچیده شدن محیط سازمان‌ها مطرح شده است. هر چقدر عدم اطمینان محیطی ناشی از پچیدگی و تغییرات آن بالاتر باشد سازمان‌ها برای تطبیق خود با تحولات محیطی نیاز شدیدتری به دانش و آگاهی گسترده از عوامل محیطی پیدا می‌کنند.
مفهوم سازمان یادگیرنده با توجه به پیچیدگی روزافزون محیط سازمانی و افزایش عدم اطمینان در محیط، مفهوم بسیار معتبری است توانایی سازگاری سازمان با محیط متغیر به یادگیری بستگی دارد. برای رقابت با سازمان‌های دیگر،یک سازمان باید بهتر از آنها یاد بگیرد و دانش خود را سریعتر و گسترده‌تر از آنها در سراسر سازمان به کار بندد. امروزه، سازمان‌ها و کارکنان آنها، باید پیوسته خود را با شرایط و موقعیت‌های جدید سازگار سازند تا بتوانند در دراز مدت دوام بیاورند. این، واقعیت سازمان‌های جدید است (علاقه‌بند، ۱۳۸۵)

فهرست منابع:
 1. ابویی اردکانی، محمد، نظریه سازمان‌های یادگیرنده www.irancbc.ir/data/reports/learning،  بهار ۱۳۷۹.
۲. الوانی، مهدی، سازمان‌های کامیاب امروز، سازمان‌های یادگیرنده و دانش آفرین، مجله مدیریت دولتی، شماره ۲۶
۳. الوانی، مهدی، ؟دانش آفرین، ضرورت بقا در سازمان‌های امروز،مجلس و پژوهش، سال ۱۰، شماره ۴۱، سال ۱۳۸۳.
۴. الوانی،مهدی، مدیریت عمومی، ناشرنی، جلد دوم، ۱۳۵.
۵. الهی شعبان، احمدی علی‌اکبر، مستندسازی تجربیات در فرآیند مدیریت استراتژیک، مدیریت دولتی، شماره ۴۹و۴۸، تابستان و پاییز ۱۳۷۹.
۶. بهرام‌زاده حسینعلی، یادگیری سازمانی و تفکر سیستمی، مدیریت، شماره۴۴، مرداد وشهریور ۱۳۷۹.
۷.  کارل، سازمان یادگیرنده، روزنامه گسترش صنعت، سال سیزدهم شماره۶۰۰، اردیبهشت، ۱۳۸۱.
۸. ترک‌زاد جعفر، مدرسه یادگیرنده، فصلنامه مدیریت آموزش و پرورش،‌دوره ششم، پاییز و زمستان، ۱۳۷۸.
۹. جدنزگلن، ایجاد سازمان پیشگام بارسالت یادگیری، فضل‌اله نبی، نشر افراء، پاییز ۱۳۸۰.
۱۰. جهاندیده مهرداد،خلق سازمان‌های یادگیرنده،نشریه مدیریت مدرن
۱۱. دفت‌ریچادال، تئوری و طراحی سازمان، علی پارسیان، اعرابی، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، جلد۲،چاپ اول، ۱۳۷۷
۱۲. دفت ریچاردال، سازمان یادگیرنده، تئوری و طراحی سازمان، محسنی جاجرمی زاده ، آموزش هماهنگ، ۱۳۷۸.
۱۳. دمیرچی، فریبا، بررسی وضعیت دانشگاه شهید بهشتی بر اساس اصول سازمان یادگیرنده (پیترسنج) از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۱.
۱۴. رابینز استیفن، رفتار سازمانی، علی پارسیان و محمد اعرابی، نشر دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ ۱۳۸۶
۱۵. رهنورد فرج‌اله، یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده، مجله مدیریت دولتی، شماره ۴۳، بهار ۱۳۷۸
۱۶. زمردیان اصغر، مدیریت تحول، انتشارات مدیریت صنعتی، جلد اول، پاییز ۱۳۷۳
۱۷.سحرخیز حمید، سازماندهی مجدد بخش‌هاس مهندسی طراحی بر پایه فرآیندها با رویکرد به سازمان‌های یادگیرنده، تربیت مدرس، بهار۱۳۸۱
۱۸. سنج پیتر، پنجمین فرمان،حافظ کمال هدایت،محمد روشن،انتشارات سازمان مدیریتی صنعتی، جلد اول، ۱۳۷۵
۱۹. سنج پیتر، کارجدید، سازمان فراگیرنده، عزیز کیلوند، تدبیر، شماره ۶۱،اردیبهشت۱۳۷۵
۲۰. شفاعی رضا، موانع ایجاد سازمان‌های یادگیرنده در ایران،تربیت مدرس، مهر ۱۳۸۰
۲۱. شیروانی علیرضا، خلیفه سلطانی سیدمحسن، چگونه یک سازمان را به یک سازمان یادگیرنده تبدیل سازیم. مجله فولاد،شماره ۶۳
۲۲. صمدآقایی جلیل، سازمان‌های کارآفرین، مرکز آموزش مدیریت دولتی، جلد اول، ۱۳۷۸
۲۳. طالبی کهدونی فضل‌اله، سازمان یادگیرنده(سازمان متحول، پویا و مطلوب)،نشریه مدیریرت(انجمن مدیریت ایران)، شماره۶۴و۶۳
۲۴. فارغ‌زاده معصومه،بررسی و تعیین شاخص‌های سازمان‌های یادگیرنده در مدارس ایران (توسط خبرگان تعلیم وتربیت) موسسه عالی آموزش مدیریت و برنامه‌ریزی، ۱۳۸۵.
۲۵. قهرمانی محمد، سازمان یادگیرنده،برآیند نیم قرن تحول سازمانی، مجله مدیریت توسعه، شماره۱۹، تابستان ۱۳۸۰
۲۶. مشایخ فریده، دیدگاه‌های نو در برنامه‌ریزی آموزشی، انتشارات سمت، تهران ۱۳۸۰
۲۷. معینی بشیری،  بررسی ومقایس میزان یادگیری سازمانی مدارس متوسطه قم، ۸۲، ۸۱
۲۸. موسوی علی، نسل جدید سازمان یادگیرنده، فصلنامه مطالعات مدیریت، ۱۳۷۹
۲۹. میرسپاسی ناصر، دانش فرد کرم‌اله، طراحی وتبیین الگوی به کارگیری ویژگی‌های سازمان یادگیرنده در نظام اداری ایران، اقتصاد و مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، شمار ۵۷، تابستان ۱۳۸۲.
۳۰.هندی چارلز،مدیریت سازمان‌های یادگیرنده،مهدی ایران‌نژاد پریزی، مجله مدیریت توسعه،شماره ۳، ۱۳۷۸
۳۱. هندی چارلز،«عصر سنت‌گریزی مدیریت و سازمان در قرن بیست ویکم،عباس مخبر،سازمان چاپ وانتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، ۱۳۷۴.
۳۲. علی علاقه‌بند، مبانی نظری و اصول مدیریت آموزشی،نشر روان، ۱۳۸۵.