بررسی و مقایسه رابطه عزت نفس و سلامت روانی و بهزیستی روانشناختی در والدین کودکان عادی و کودکان استثنایی

چکیده :
هدف از پژوهش حاضر بررسی ومقایسه ی رابطه عزت نفس و سلامت روانی و بهزیستی روانشناختی در والدین کودکان عادی و والدین کودکان استثنایی ۸ -۱۲ساله شهرستان چناران می باشد،که بدلیل حجم بالا، تعداد ۳۱۷ نفر،به روش نمونه گیری خوشه ای ،برای این طرح انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحقیق مشاهده شد که نمره سلامت روانی در والدین دانش آموزان استثنایی بیشتر از دانش آموزان عادی است بدین معنی که والدین کودکان استثنایی از سلامت روانی بیشتری برخوردارند . همچنین از لحاظ عزت نفس بین والدین دانش آموزان عادی و استثنایی تفاوت معنا داری وجود داشت و نیز مشخص شد که نمره بهزیستی روانشناختی والدین دانش آموزان عادی بیشتر از والدین دانش آموزان استثنایی می باشد بدین معنی که بهزیستی روانشناختی بیشتری دارند.ازجمله محدودیتهای این بژوهش میتوان به :عدم وجود تحقیقات مشابه در داخل وخارج از کشور،دشواری دسترسی به باسخگویان وایجادرغبت در آنها جهت تکمیل برسشنامه هاو…اشاره نمود.

کلید واژه ها:عزت نفس،سلامت روانی، بهزیستی روانشناختی

فهرست مطالب

فصل اول کلیات تحقیق
مقدمه۱۰
بیان مسئله۱۴
اهمیت و ضرورت پژوهش۱۸
اهداف پژوهش۲۱
تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها و متغیرها۲۲
فصل دوم ادبیات و پیشنیه تحقیق
مبانی نظری و یافته های پژوهشی۲۶
عزت نفس در قرآن مجید۲۸
عزت نفس کلی۲۹
عزت نفس اجتماعی ۳۰
عزت نفس تحصیلی ۳۰
مولفه های عزت نفس ۳۰
ماهیت عزت نفس ۳۱
نظریات مرتبط با عزت نفس۳۲
سلامت روان ۳۶
تعریف سلامت روانی ۳۸
تعریف بهداشت روانی در فرهنگهای مختلف۴۰
اصول بهداشت روانی ۴۲
خصوصیات افراد دارای سلامت روانی۴۳
عوامل موثر درتامین سلامت روانی۴۶
نقش خانواده درتامین سلامت روانی۴۶
نظریات مرتبط با سلامت روانی۴۶
بهزیستی روانشناختی ۵۲
عقب ماندگی ذهنی  57
عقب ماندگی ذهنی آموزش پذیر۵۷
ویژگیهای کودک استثنایی۵۷
نیازهای والدین کودکان استثنایی۵۸
احساسات والدین کودکان استثنایی۵۸
پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع۶۰
فصل سوم فرایند پژوهش
روش پژوهش ۸۱
جامعه آماری ۸۱
نمونه و روش نمونه گیری۸۱
ابزار پژوهش ۸۱
پرسشنامه بهزیستی روانشناختی۸۱
پرسشنامه عزت نفس ۸۳
پرسشنامه سلامت روانی۸۷
روشهای تجزیه و تحلیل داده ها۸۷
فصل چهارم یافته ها وتجزیه تحلیل آماری
تجزیه و تحلیل داده ها ۸۹
بررسی جمعیت شناختی  آزمودنیها۸۹
بررسی حجم نمونه به تفکیک محل سکونت۸۹
بررسی حجم نمونه به تفکیک سن۹۰
بررسی حجم نمونه به تفکیک میزان تحصیلات۹۱
بررسی حجم نمونه به تفکیک نوع شغل۹۲
بررسی حجم نمونه به تفکیک میزان درآمد۹۳
بررسی متغیرهای اصلی فرضیات تحقیق۹۴
فرضیه اول ۹۸
فرضیه دوم ۱۰۳
فرضیه سوم ۱۰۴
فرضیه چهارم ۱۰۵
فرضیه  پنجم ۱۰۶
فرضیه ششم ۱۰۷
بررسی سوالات ۱۱۰
فصل پنجم نتیجه گیری
خلاصه یافته های پژوهش۱۲۴
بحث و نتیجه گیری ۱۲۵
محدودیت های تحقیق۱۲۹
پیشنهادهای تحقیق ۱۳۰
فهرست منابع و ماخذ ۱۳۱
ضمائم ۱۳۵

فصل اول

کلیات

۱-۱ مقدمه:
یکی از طبیعی ترین گروههایی که می تواند نیازهای انسان را ارضا کند خانواده است. وظیفه خانواده مراقبت از فرزندان و تربیت آن ها، برقراری ارتباطات سالم اعضا با هم و کمک به، استقلال کودکان است، حتی اگر کودک کم توان ذهنی۱، نابینا۲ ، یا ناشنوا  3باشد. کم توان ذهنی یک وضعیت و حالت خاص ذهنی است که در اثر شرایط مختلف قبل از تولد و یا پس از تولد کودک پدید می آید.تولد و حضور کودکی با کم توانی ذهنی در هر خانواده ای می تواند رویدادی نامطلوب و چالش زا تلقی شود که احتمالا تنیدگی، سرخوردگی، احساس غم و نومیدی را به دنبال خواهد داشت. شواهد متعدد حاکی از آن است که والدین کودکان دارای مشکلات هوشی، به احتمال بیشتری با مشکلات اجتماعی، اقتصادی و هیجانی که غالبا ماهیت محدود کننده، مخرب و فراگیر دارند، مواجه می شوند. در چنین موقعیتی گر چه همه اعضای خانواده و کارکرد آن، آسیب می بیند فرض بر این است که مشکلات مربوط به مراقبت از فرزند مشکل دار، والدین، به ویژه مادر را در معرض خطر ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روانی قرار می دهد بررسیها نشان داده اند که والدین دارای فرزند کم توان ذهنی، در مقایسه باوالدین کودکان عادی، سطح سلامت عمومی  پایین تر و اضطراب بیشتر احساس شرم و خجالت بیشتر و سطح بهزیستی روانشناختی پایین تری دارند (میکائیلی ،۱۳۸۸).
در سالهای اخیر در کشور ایران مانند سایر کشور های جهان علاقه بخصوص مهم از طرف مقامات دولتی و هم از جانب مردم به امر بهداشت روانی نشان داده شده است و اثرات آن در بهبود و اوضاع بیمارستانهای روانی و به کاربردن روشهای صحیح در پیشگیری مشاهده می گردد. عدم سازش وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهور و فراوان است و در هرطبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادل وجود دارند.هر شخص ممکن است گرفتار ناراحتی روانی شود خود به خود کافی نیست زیرا که بهداشت فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده  بلکه هدف اصلی آن پیشگیری ا ز وقوع ناراحتی ها  می باشد. پیشگیری عبارت است از به وجود آمده عاملی که مکمل زندگی سالم و نرمال باشد و نیز درمان اختلالات جزیی رفتار به منظور جلوگیری از وقوع بیماریهای شدید روانی است. یکی از شرایط اصولی بهداشت اصولی بهداشت روانی این است که شخص به خود احترام بگذارد و خود را دوست بدارد(شاملو، ۱۳۷۶).

فهرست منابع:

– قرآن مجید .
– آزاد، حسین؛(۱۳۷۸). سلامت روان ازدیدگاه الیس،فصلنامه اصول بهداشت روانی،شماره چهارم.
– آقاجانی، سعید؛اسدی نوقابی احمدعلی؛(۱۳۸۱).نظریه مشاوره وروان درمانی ،تهران،مرکزنشردانشگاهی.
– افروز، غلامعلی؛(۱۳۷۷). مقدمه ای بر آموزش و پرورش کودکان استثنایی، تهران.
– افروز، غلامعلی؛(۱۳۸۵).مصاحبه و مشاوره با والدین کودکان استثنایی،تهران،دانشگاه تهران.
– افروز، غلامعلی؛(۱۳۸۴).روانشناسی وتوانبخشی کودکان آهسته گام، تهران،انتشارات دانشگاه تهران.
– احمدی، زینب مقایسه عزت نفس مادران کودکان کم توان ذهنی و مادران کودکان عادی شهر اهواز پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، اهواز ۱۳۷۷، ص۱  .
– اختیاری امیری، راضیه؛(۱۳۸۳).مقایسه بهداشت روانی دانشجویان مجرد ومتاهل خوابگاهی،خلاصه مقالات نخستین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران،دانشگاه شهید بهشتی.
-بازرگان عباس،سرمد زهره،حجازی الهه،(۱۳۸۷)،روشهای تحقیق در علوم رفتاری،تهران،انتشارات آگاه.
– بیابانگرد،اسماعیل؛(۱۳۷۲).روشهای افزایش عزت نفس در کودکان ونوجوانان،تهران،انتشارات انجمن اولیاو مربیان.
– بختیاری، پروین؛(۱۳۷۹).بررسی وضعیت بهداشت روان معلمان استان اصفهان،فصلنامه دانشگاه ازاد اسلامی اصفهان.
– بنی جمال واحدی، شکوه السات؛احدی، حسن؛(۱۳۷۰).بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی،تهران،نشر نی.
– بهرامی احسان، هادی؛(۱۳۸۱).بهداشت روانی در قرن بیست ویکم و چالشهای پیشرو،مجله روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران،سال سی و دوم،شماره۱،ص۱۸۱-۱۹۹  .
– پورافکاری، نصرالله؛(۱۳۷۶).فرهنگ جامع روانشناسی-روانپژشکی وزمینه وابسته،چاپ دوم،تهران،نشر نی.
– تقوی، سید محمدرضا؛ (۱۳۸۰). بررسی روایی و اعتیار پرسشنامه سلامت روانی، تهران.
– رحیمی نژاد،عباس؛پاک نژاد، محسن؛(۱۳۸۳).ارتباط بین سازگاری خانواده باسلامت روانی وسطح ارضاء نیازهای روانشناختی فرزندان ونوجوانان،خلاصه مقالات کنگره آسیب شناسی خانواده در ایران،تهران،دانشگاه شهیدبهشتی.
– راس آ،آلن؛(۱۳۷۷).روانشناسی شخصیت نظریه ها وعمل،ترجمه جمالفرسیاوش،تهران،انتشارات بعثت.
– زنجانی طبسی، رضا؛(۱۳۸۳).ساخت و هنجاریابی مقدماتی آزمون بهزیستی روانشناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران.
– سیف نراقی، مریم؛نادری، عزت الله؛(۱۳۸۲).اختلالات رفتاری کودکان وروشهای اصلاح وترمیم آن،انتشارات بدر.
– سایت اینترنت.
– سنچولی حمیده،(۱۳۸۸)،رابطه تجربه ی معنوی با سلامت روانی در والدین دارای فرزندان استثنایی و والدین فرزندان عادی،پایان نامه کارشناسی ارشد .
– شاطرلو عالیه، افزایش عزت نفس دانش آموزان کم توان ذهنی از راه توجه به مولفه های خود پنداره، تعلیم وتربیت استثنایی ، ۱۳۸۶ شماره ۷۴، ص۲۷  .
– شریعتی تقی،داورمنش عباس،(۱۳۷۰)،نگرش پدران کودکان عقب مانده ذهنی در مورد عقب ماندگی فرزندانشان ومقایسه آنهادر سطوح مختلف فرهنگی،پایان نامه کارشناسی ارشد.
– شاملو، سعید،(۱۳۸۲)، بهداشت روانی تهران، رشد.
– شاملو، سعید،(۱۳۶۸)،مکتبهاونظریه ها در روانشناسی شخصیت،چاپ اول،تهران،انتشارات رشد .
– شکری امید،(۱۳۸۰)،تفاوت های جنسیتی در بهزیستی ذهنی ونقش ویژگیهای شخصیت،مجله پزشکی و روانشناسی بالینی ایران،شماره ۴  .
– شفیع آبادی عبدالله،(۱۳۷۲)،نظریه مشاوره و روان درمانی،تهران ،انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
– علیزاده حمید،(۱۳۸۱)،تاثیر فرزند معلول یا ناتوان بر خانواده،تعلیم وتربیت استثنایی،۱۳۸۱،شماره۱۴،ص۳-۷  .
– عمران نسب عمران،(۱۳۸۷)،برسی ارتباط بین اعتقات دینی وسلامت روان در دانشجویان سال آخرکارشناسی علوم پزشکی وخدمات درمانی ایران،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
– عباسپورعلی،(۱۳۸۵)،رابطه بین کمالگرایی و عزت نفس باسلامت روانشناختی در دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران،پایان نامه کارشناسی ارشد .
– فرهادی علی،(۱۳۸۴)،میزان شادمانی و ارتباط آن با عزت نفس در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان، فصلنامه اصول بهداشت روانی،سال هفتم،شماره ۲۵  .
– فیضی ژاله،(۱۳۸۶)،رابطه سلامت عمومی،کمالگرایی وعزت نفس در پزشکان عمومی،پایان نامه کارشناسی ارشد .
– کرد تمینی بهمن،(۱۳۸۴)،نقش ازدواج مجدد در سلامت روانی همسران و فرزندان شاهد استان سیستان و بلوچستان،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران.
– کلمز هریسف،(۱۳۷۵)،روشهای تقویت عزت نفس درنوجوانان،ترجمه علیپور پروین،مشهد،آستان قدس رضوی.
– لطافتی بریس، امین (۱۳۸۸) نظریه پردازان سلامت روان،۷۶ فصلنامه تازه های رواندرمانی، سال شانزدهم، شماره ۵۵ و. ۵۶
– مشکی و همکاران(۱۳۸۷)، بررسی تاثیر برنامه آموزشی با به کارگیری عزت نفس و باورهای کنترل سلامت بر ارتقای سلامت روان دانشجویان، فصلنامه علمی  پژوهشی فیض، دوره دوازدهم، شماره ۴.
– مفیدی فرخنده،(۱۳۷۶)،آموزش خانواده راهنمای عملی والدین و مربیان کودکان استثنایی،انتشاراتی سرآمد کاوش.
– مهرابی زاده هنرمند، نجاریان بهمن، مسعودی میترا، مقایسه سلامت روانی والدین کودکان کم توان ذهنی تربیت پذیر ۱۲-۷ ساله با سلامت روانی والدین کودکان عادی، پژوهش درحیطه کودکان استثنایی ۱۳۸۰ شماره ۲ص۱۸۷ .
– میکائیلی منیع فرزانه، مقایسه بهزیستی روان شناختی مادران دانش آموزان دبستانی دارای کم توان ذهنی وعادیف تعلیم وتربیت استثنایی، ۱۳۸۸، شماره ۹۲ص۸۸   .
– میلانی فر بهروز، (۱۳۷۴)،روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، تهران،نشر قومس.
– میلانی فر بهروز،(۱۳۸۲)،بهداشت روانی،چاپ هشتم،تهران، نشر قومس.
– نریمانی محمد، آقامحمدیان حمیدرضا، رجبی سوران، مقایسه سلامت روانی مادران کودکان استثنایی با سلامت روانی کودکان عادی فصلنامه اصول بهداشت روانی، ۱۳۸۶ شماره ۳۳ و۳۴ ، ص۱۵-۲۴   .
– نجات حمید،(۱۳۷۸)،مفهوم سلامت روان در مکاتب روانشناسی،فصلنامه بهداشت روانی،شماره ۳   .
– ولی زاده شیرین، روشهای افزایش عزت نفس در کودکان دارای نیازهای ویژه، تعلیم وتربیت استثنایی ۱۳۸۷ شماره ۸۵ و ۸۴ ص۷۰ .
– هرشن سن،دیویدپاور،پال دبلیو،(۱۹۸۸)،مشاوره بهداشت روانی:نظریه وعمل،ترجمه منشی طوسی محمد تقی،مشهد،انتشارات آستان قدس رضوی.
– یوسفی لویه مجید، مداخله های روان شناختی در مورد کودکان با نیازهای ویژه تعلیم و تربیت استثنایی۱۳۸۷ شماره ۸۵ و ۸۴ .
– هالان،دانیل پی،کافمن جیمزام(۱۳۷۱)،کودکان استثنایی(مقدمه ای بر آموزشهای ویژه)،ترجمه جوادیان مجتبی، مشهد،انتشارات آستان قدس رضوی.

– Adler. A. (1926). The Neurotic Constitution. New york Dood mead
– Burden.R.L(1980) measuring the effects of sters  on the mother of handicapped imfamts: mast depression always follow?

– Beckman, P.J(1991). Comparison of mothers and fathers perceptions of the effect of young children with and without

– Cmic, k.,friedrich,w., Greenberg,m(1983).Adaptation of families with mentally retarded children: A model of stress, coping and family ecology.American journal of mental deficiency, 88, 125-231
– Corsini. R.(1973). Current Psychotheraphes. Peacock Pubilshers. Inc Itasaca. Lllonnis
– Corson. V.(1999)Bermer.A.Elizabeth.N.Mental Health Nursing. Sau Nders Compaany
-Edwards, A.J(1977),Education psychology, landon.15-66
– Ellis. A. doubson. (1988) How to live with and without anger New york: Reasers Digestpress

– Leinonen. J. a,solataus, t . S, Punamaki. R.I, (2003)jurnal of child psychiatry,44(2),227-41
– Ryff. C. D. Keyes. C. l. m Shomtkin .D. (2002). Optimal well-being :Empirical Encounter of two traditional. Journal of Personality and social psychology. 62 (6). 1007-1022
– Skinner. B. F. (1973). Beyond Freedom and Dignity palific Grov. Califormia u.s.a