بررسی رابطه دینداری با طلاق بین زنان

فهرست مطالب

چکیده   
فصل اول:   
مقدمه   
بیان مسئله   
اهمیت و ضرورت پژوهش   
متغیرها و تعاریف عملیاتی آنها     
فصل دوم:   
دین و تعاریف آن   
دو معنی برای دین در تاریخ ادیان   
مشکلات مربوط ه ارائه تعریف جامع از دین   
خاستگاه و نقش دین   
تاریخچه دینداری   
ضرورت دینداری و خدا پرستی   
ارزش زندگی دینی   
آثار دین در زندگی   
فواید دینداری در حیطه روان شناختی   
نقش روانی دین   
دین و جامعه   
نقش اجتماعی دین   
علل رویگردانی از دین   
روشهای اندازه گیری دینداری   
تاریخچه روانشناسی دین   
حوزه‌های مطالعه روابط روان شناسی به دین   
دیدگاه‌های نظری در مورد دین   
طلاق و تعریف آن   
تاریخچه طلاق در جوامع قدیم   
طلاق در ادیان   
طلاق در کشورهای مختلف   
نظر اسلام پیرامون طلاق   
مشکلات ناشی از طلاق   
علل و عوامل طلاق   
دیدگاه‌های نظری پیرامون طلاق   
تحقیقات پیشین در زمینه دینداری و طلاق   
فصل سوم:   
طرح پژوهشی   
جامعه آماری   
روش تحقیق   
ابزار پژوهش   
روش جمع آوری اطلاعات   
فصل چهارم:   
تجزیه و تحلیل داده‌های آماری   
توصیف داده‌ها   
تحلیل داده‌ها   
فصل پنجم:   
خلاصه نتایج پژوهش   
محدودیتهای پژوهش   
پیشنهادات   
منابع

چکیده
پژوهش حاضر با عنوان «بررسی رابطه دینداری با طلاق بین زنان شهر تهران» با هدف بررسی تاثیر برخی عوامل بر طلاق صورت گرفت.
طرح پژوهش در این تحقیق توصیف نمی‌باشد. جامعه آماری متشکل از ۶۰ زن شهر تهران می‌باشد و به روش تصادفی، با در نظر گرفتن تمایل آزمودنیها برای شرکت در آزمون انتخاب گردیده‌اند.
ابزار پژوهش شامل پرسشنامه معبد می‌باشد.
جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چند راهه (Anoua) استفاده شد، تحلیل نتایج نشان داد:

کلید واژه:
جهت گیری دینی: Religious orientation
طلاق: Piuorce

فصل اول
 
مقدمه
نقش دین در رابطه با بهداشت و شفا از قرون بسیار دور شناخته شده است. در طول هزاران سال دین و پزشکی در مداوا و کاهش رنجهای انسان شریک یکدیگر بوده‌اند (ساچمن و ماتیوز، ۱۹۹۸) متخصصان بهداشت روانی نیاز دارند که از اثرات مثبت دین آگاه شوند. تئوریهای آسیب شناختی و روان درمانی سکولار هستند و به دین به عنوان عاملی برای سلامت نپرداخته‌اند. در حقیقت در سالهای ابتدایی دین را به عنوان یک عامل ضد‌بهداشتی معرفی کردند. در حالیکه فقط دین بیرونی است که با جنبه‌های ناسالم زندگی ارتباط دارد ولی دین درونی شده و اعتقادات قلبی و واقعی به طور موثر و مثبتی بر بهداشت روان اثر می‌گذارد (نیکویی، ۱۳۸۳)
طلاق را از مهمترین پدیده‌های حیات انسانی تلقی می‌کنند. این پدیده دارای اضلاعی به تعداد تمامی جوانب و اضلاع جامعه انسانی است. نخست یک پدیده روانی است زیرا بر تعادل نه‌تنها انسانها- بلکه فرزندان، بستگان، دوستان‌و نزدیکان آنان اثر می‌گذارد. در‌ثانی پدیده‌ای است اقتصادی «چه» به گسست خانواده به عنوان یک واحد اقتصادی می‌انجامد و ایجاد تعادل روانی انسانها، موجبات بروز اثراتی سهمگین در حیات اقتصادی آنان نیز فراهم می‌سازد. گذشته از این، طلاق پدیده‌ایست موثر بر تمامی جوانب جمیعت در یک جامعه، زیرا از طرفی بر کمیت جمعیت اثر می‌نهد. چون تنها واحد مشروع و اساسی تولید مثل یعنی خانواده را از هم می‌پاشد، از طرف دیگر بر کیفیت جمعیت اثر دارد. چون موجب می‌شود فرزندانی ؟؟؟؟؟؟ از منتهای خانواده تحویل‌جامعه گردند، که به احتمال زیاد فاقد شرایط لازم در راه احراز مقام شهروندی یک جامعه‌اند. (ساروخانی، ۱۳۷۲).   
طلاق همان گونه که یک پدیده اجتماعی است و در راه شناخت آن به علل و عوامل اجتماعی باید پرداخت یک پدیده روانشناختی یا بهتر (روانشناختی- جامعه شناختی) نیز‌هست. باید از طریق آموزش، حساس‌سازی انسان‌ها، آگاه سازی آنان و در نهایت ایجاد همدلی چنان کرد که حتی نام طلاق، زشت باشد انسان را ناخوش آید و دل را آزار دهد.
حراست از میثاق مقدس زوجیت، هدفی پاک و بزرگ است، چه برای سعادت انسانها، چه برای جامعه، در کشاکش گردونه زندگی، آنانی باقی می‌مانند که رشته‌های پیوند خانوادگی آنان مستکم‌تر است. در سختیهای زندگی تنها خانواده پیام آور جاودان محبت و حمایت است و آنان که به دیگر نهادها دل خوش کنند، با شکست روبرو می‌شوند (ساروخانی، ۱۳۷۴).
 
بیان مسئله
در بین تمام نهادها، سازمانها و موسسات اجتماعی خانواده نقش و اهمیتی خاص دارد، تمامی آنان که در باب سازمان جامعه اندیشیده‌اند، همه مصلحین و اندیشمندان بر خانواده و اهمیت حیاتی آن بر جامعه، تاکید ورزیده‌اند. بدرستی هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعای سلامت کند چنانچه از خانواده‌های سالم برخوردار نباشد، باز بی هیچ شبهه هیچ یک از آسیبهای اجتماعی نیست که فارغ از تاثیر خانواده پدید آمده باشد (ساروخانی، ۱۳۷۰) با توجه به اهمیتی که جوامع امروزی برای تداوم و بقاء خانواده و سلامت بهداشت روانی افراد جامعه قائل است بررسی مشکلات و عواملی که منجر به زوال خانواده و سرانجام ریشه دار شدن این مشکلات که منجر به جدایی می‌گردد ضروری بنظر می‌رسد.
تحقیقات انجام شده در خصوص خانواده تا سال ۱۹۷۰ حول محور طلاق و اثرات روانی و اجتماعی آن بر روی اعضای خانواده بوده است و در این میان نقش دین به عنوان یک عامل مهم‌قابل توجه است. تا سالهای اخیر معمولا نقش دین در بررسی‌های مربوط به خانواده و رضایتمندی زناشویی نادیده گرفته شده است. (غباری بناب، ۱۳۸۰) (به نقل از نیکویی).
گیلن  و پوز (۱۹۸۸) هم چنان اسپروسگی  و هاگستون  (1978) نشان داده‌اند افرادی که برای مدت طولانی با هم زندگی می‌کنند دین را به عنوان مهمترین عامل رضایت مندی در زندگی‌تلقی می‌کنند. جریگان  و‌ناک بعد از‌بررسی تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که دین مهمترین عامل ثابت و پایداری در ازدواج است (همان منبع).   
کیم و دیگران (۲۰۰۴) به این نتیجه رسیدند دین با هیجانات مثبت مثل خوش خلقی، مهربانی، اعتماد به نفس، توجه و آرامش رابطه مثبت دارد.
شرکات (۲۰۰۴) بعد از بررسی تحقیقات خود به این نتیجه رسید که اختلاف دینی در خانواده‌ها موجب بروز مشکلات برای ازدواج می‌شود که منجر به کاهش رضایت مندی و افزایش تعارضات زناشویی و طلاق می‌شود.
 
اهمیت و ضرورت پژوهش
اهمیت باورها و نهادهای دینی بر انسان و زندگی فردی و اجتماعی او کاملا آشکار است. این به شکلهای مختلف در هر فرهنگ شناخت شده‌ای وجود دارد معمولا نقش اصلی و‌اغلب محوری را‌در زندگی افراد آن‌بازی می‌کند. بسیاری از مردم دنیا امروزه خود را‌دیندار می‌دانند و‌انگیزه‌های دینی، در شکل گیری حرکتهای اجتماعی و سیاسی معاصر مشهود است. (آرین، ۱۳۷۸).
اخیرا پژوهشهای متعددی در مورد اثر دین بر سلامت روان انجام شده است، نتایج تحقیقات نشان دهنده اثر مثبت بر سازگاری و بهداشت روانی و اثر کاهنده دین بر علائم بیماری بوده است (گری و همکاران، ۱۹۹۰) آلن برگین (۱۹۹۲) یکی دیگر از محققین است که طی پژوهشهای ده ساله (۱۹۹۱- ۱۹۸۰) با عنوان کردن نقش ارزشها در روان‌درمانی و‌ارتباط آن‌با بهداشت‌روانی شخصا‌به ضرورت‌بکارگیری موضوعات ارزشی و دینی در آموزشهای بالینی و آموزش بیماران مشخصا تاکید می‌کند. او در سال ۱۹۸۰ چنین ادعا کرد که به عنوان یک روان شناس نمی‌خواهد از مذاهب متعارف و سازمان یافته بعنوان فرآیند کلی حمایت کند ولی از تئوریهایی که بخشی از زندگی دینی هستند و دارای بیشترین منابع بهداشتی می‌باشند حمایت می‌نماید. او همچنین می‌گوید: اعتقاد دینی که مبنی‌بر علوم روان شناختی هستند دارای تاثیراتی بر ساختار اجتماعی می‌باشند. (برمر، آبریگو، شوسترم، ۱۹۹۳) خانواده اساسا کانون کمک، تسکین، التیام و شفا بخشی است، کانونی است که باید فشارهای روانی وارد شده بر اعضا‌خود را تخفیف‌دهد و راه رشد و شکوفایی آنها را

منابع و ماخذ
۱. قرآن کریم.
۲. آرین، خدیجه (۱۳۷۸)، بررسی رابطه دینداری و روان درستی ایرانیان مقیم کانادا. پایان نامه دکتری، دانشگاه علامه طباطبایی.
۳. دلاور، علی. (۱۳۷۶). روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی.
۴. دراژ، (۱۳۷۶). اسلام و تعلیم و تربیت. (حجتی، محمد باقر، مترجم) تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
۵. طباطبایی، محمد حسین. (۱۳۷۶) تفسیر المیزان، جلد یک.
۶. نیکویی، مریم (۱۳۸۳). بررسی‌رابطه دینداری‌با رضایتمندی زناشویی بین زوجهای شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد. 
۷. ابراهیمی آقچای، راحله (۱۳۸۶) بررسی رابطه دینداری با میزان عزت نفس بین دانشجویان دانشگاه پیام نور ورامین، پایان نامه کارشناسی.
۸. مطهری، مرتضی (۱۳۶۱). انسان و ایمان. قم، انتشارات: صدرا.
۹. مطهری، مرتضی (۱۳۶۶). مقدمه‌ای بر جهان بینی اسلامی. انسان و ایمان، قم، انتشارات: صدرا.
۱۰. گلزاری، محمود (۱۳۸۰). درآمدی بر روش شناسی اسلامی. تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
۱۱. گلزاری، محمود (۱۳۸۰) مقیاس‌عمل به باورهای دینی. خلاصه‌مقاله دین‌و بهداشت روان.
۱۲. قربانی، نیما (۱۳۷۷)، روان شناسی دین یک روی آورد علمی چند بقاری فصلنامه قسبات، سال سوم شماره ۲ و ۳.
۱۳. جمالی، فریبا (۱۳۸۱) بررسی رابطه نگرش‌های مذهبی، احساس معنا بخش بودن زندگی و‌سلامت روان در دانشجویان دانشگاه‌های تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
۱۴. آذربایجانی، مسعود (۱۳۶۶). روان شناسی شخصیت از دیدگاه اسلام.
۱۵. ناظمیان، رضا (۱۳۶۹). انسان و دین. تالیف موسسه نهج البلاغه، سازمان تبلیغات اسلامی.
۱۶. عمران نسب، محمد (۱۳۷۷) بررسی رابطه بین اعتقادات دینی و سلامت روان در دانشجویان سال آخر کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی. پایان نامه کارشناسی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی. پایان نامه کارشناسی ارشد.
۱۷. بهشتی، احمد (۱۳۵۰). انسان و مذهب. تهران، انتشارات صدرا.
۱۸. نسابه، سید محمد حسن (۱۳۸۴) بررسی نقش باورها و اعمال مذهبی در سلامت روان. پایان نامه کارشناسی ارشد.
۱۹. خداپناهی محمد کریم و خاکسار بلواچی، محمد کریم. (۱۳۸۴) رابطه بین جهت گیری مذهبی و سازگاری روان شناختی در دانشجویان، مجله روان شناسی.
۲۰. پارسی، ساسان (۱۳۸۳). نظریه‌های روان شناختی و مقیاس‌های دینداری. نشریه: فرهنگ و پژوهش.
۲۱. شستی، فاطمه (۱۳۸۶) علل و عوامل موثر در میزان افزایش طلاق در شهرستان ری. پایان نامه کارشناسی.
۲۲. ورزی، مجید (          ) بررسی مساله طلاق در اسلام و موارد تطبیقی آن. پایان نامه کارشناسی ارشد.
۲۳. ام. وولف، دیوید (۱۳۸۶) روان شناسی دین مترجم: دکتر محمد دهقانی. تهران انتشارات رشد، چاپ اول.
۲۴. توسلی، غلامعباس (۱۳۸۰) جامع شناسی دین، تهران انتشارات سخن.
۲۵. الیاده میر‌چاد (۱۳۷۵). دین‌پژوهی مترجم: بهاء‌الدین خرمشاهی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. جلد اول.
۲۶. مالکوم، نومن (۱۳۸۳). دیدگاه دینی وینگنشتاین. مترجم علی زاهد، نقد و بررسی پیز رینچ. تهران، انتشارات گام نو، چاپ اول.
۲۷. نصری، عبدالله (۱۳۷۹). انتظار بشر از دین. بررسی دیدگاه‌ها در دین شناسی معاصر. تهران، انتشارات معاصر، چاپ دوم.
۲۸. ذاکر، صدیقه (۱۳۸۴). نگاهی به نظریه فرانکل در روانشناسی، منبع اینترنتی: سایت IR. SIP
۲۹. سالاری فر، محمدرضا و آذربایجانی. مسعود، رحیمی نژاد، عباس (۱۳۸۴) مبانی نظری مقیاس‌های دینی. تهران، انتشارات دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول.
۳۰. عطاری، یوسف علی، شکر کن، حسین، رستمی، مسعود (۱۳۸۲) مقایسه شباهت ارزشها و نگرشها در زوجهای عادی و متقاضی طلاق شهر اهواز، مجله علوم تربیتی و روانشناسی سال ۱۰، شماره ۱ و ۲.
۳۱. سیف، سوسن (۱۳۸۴). بررسی رابطه دینداری با رضایتمندی زناشویی، نشریه تازه‌ها و پژوهشهای مشاوره سال ۴ شماره ۱۳.
۳۲. خدایاری فرد، محمد، شهابی، روح اله، اکبری زرد خانه، سعید (۱۳۸۶) رابطه نگرش مذهبی با رضایتمندی‌زناشویی در دانشجویان متاهل، فصلنامه خانواده پژوهی سال ۳ شماره ۱۰.
۳۳. احمدی، خدابخش، فتحی آشتیانی، علی، عرب نیا، علیرضا (۱۳۸۵) بررسی رابطه بین تقیدات مذهبی و سازگاری زناشویی، فصلنامه خانواده پژوهی سال دوم شماره ۵.
۳۴. عطاری، یوسف علی، عباسی سرچشمه، ابوالفضل، مهرابی زاده هنرمند، مهناز (۱۳۸۵) در بررسی روابط ساده و چند گانه نگرش مذهبی، خوش بینی و سبکهای دلبستگی با رضایت زناشویی در دانشجویان مرد متاهل دانشگاه شهید چمران اهواز، مجله علوم تربیتی و روانشناسی سال ۱۳ شماره ۱.
۳۵. دانش، عصمت (۱۳۸۳) تاثیر خود شناسی اسلامی در افزایش میزان سازگاری زناشویی، نشریه تازه‌ها و پژوهشهای مشاوره، سال ۳ شماره ۱۱.