بررسی اختلالات خواب در میان دانشجویان پزشکی و غیر پزشکی

خواب، بخش عادی از زندگی‌ ما بحساب می آید که به ندرت به ماهیت آن توجه می‌کنیم .
 هنگامی که خوب به این مسأله بیاندیشیم ، در می‌یابیم که خوابیدن عملی واقعاً شگفت‌انگیز است . در طول خواب ماهشیاری و کنترل اعمال و افکارمان را از دست می دهیم و این اتفاقی است که اگر در بیداری برای ما رخ دهد بسیار وحشتناک خواهد بود . با این وجود هر شب این اتفاق روی می‌دهد و مامی‌خوابیم . (خواب در حفظ سلامت جسم و روان نقش حیاتی دارد تقویت سیستم ایمنی بدن ،‌ترمیم نورون‌ها و حفظ کارآمدی سیستم عصبی ، سازماندهی یادگیری و حافظه، رشد کودکان و نوجوانان %۸۰ هورمون رشد حین خواب ترشح می‌شود ) از نقش‌های عمده خواب هستند( اتکینسون و همکاران ۱۳۸۴،۷۰-۳۶۶)
خواب یکی از نیازهای فیزیولوژیکی انسان است در صورتی که رفع این نیاز در فردی با مشکل مواجه شود ممکن است دچار انواع اختلالات جسمی ،‌روانی گردد . ماهیت خواب و کیفیت آن در قرون و اعصار مختلف با توجه به پیشرفت‌های هر زمان خاص به انحاء گوناگون مورد بررسی واقع شده است .
 یکی ازمسائلی که در ارتباط با خواب و خوابیدن ،‌ همواره مطرح بوده است اختلالاتی است که در آن رخ می‌دهد روانشناسان همواره در پی کشف علل ،ماهیت و درمان این اختلالات بوده‌اند و روش‌های گوناگونی برای غلبه بر این اختلالات طراحی کرده‌اند . بی‌خوابی ، پرخوابی ، راه رفتن در خواب ، حرف زدن در خواب ، حمله‌های خواب ،خوابزدگی ، وحشت‌های شبانه ، کابوس‌ها و غیره انواع اختلالات رایجی هستند که درخواب طبیعی ایجاد مشکل می‌کنند (‌بخشایش : نوشته‌ی مورین  1379، ۹۰-۸۱ )

مقدمه :
 خواب ، فرایندی است که مغز برای کارایی بهتر به آن نیاز دارد . اهمیت اختلالات خواب از نظر عموم به خوبی درک نشده است. گر چه اشخاص مبتلا به مشکلات و اختلالات خواب ناامیدانه درجستجوی کمک بر می آیند .
 خواب در واقع دوره‌ای از استراحت است و جزء نیازهای روزانه‌ی بشر می‌باشد . یونانیان باستان نیاز به خواب را خدای خواب : هیپنوز ، فرزند تیرگی و شب ، و برادر مرگ که نیروی او در کل بشریت ادامه دارد ، می‌‌نامیدند .
 آنان معتقدند بودند که این نیرو چنان زیاد است که حتی خدایان تسلیم آن می‌شوند .
 از زمانی که بشر به یاد دارد همواره خواب و ماهیت رمزآلود آن مورد توجه بوده است .
 در قدیم بعضی خواب را حد واسط مرگ و بیداری می دانستند برخی معتقد بودند که فعالیت‌های مغزی درخواب متوقف می‌شود .
امروزه نیز سوالاتی چون ، چرا می‌خوابیم ؟ – آیا خواب به خاطر استراحت و به منظور تجدید قوای بدنی است یاخیر ؟ و یا اینکه کمبود خواب و کاهش مدت زمان آن و همچنین بروز اختلالات خواب ، چگونه بر
زندگی بشر تاثیر دارد ذهن دانشمندان را به خود مشغول داشته است .
در این امر ،‌که بیخوابی و بروز مشکلات خواب ، بر روی آدمی بی‌تاثیر نیست ، شکی وجود ندارد .
 ولی آنچه دانشمندان حیطه‌ی روانشناسی را درگیر این موضوع نموده آن است که این اختلالات بر کارکرد بهینه‌ی آدمی ، چه تاثیراتی دارند.

بیان مسئله :
 خواب یکی از نیازهای اساسی انسان است و طبق نظر اکثر پژوهشگران خواب دارای کارکرد تعادلی و ترمیمی می ‌باشد . و در تقسیم درجه‌ی حرارت و حفظ انرژی بدن اهمیت اساسی دارد .
 خواب طبیعی جهت عملکرد مناسب لازم می‌باشد ، به نحوی که اختلالات خواب می تواند تاثیر مستقیمی بر عملکرد روانی شغلی و تحصیلی فرد داشته باشند .
به نظر می رسد تغییر و اختلال در سیکل خواب شبانه‌ی افراد ، باعث ایجاد تداخل در فعالیت‌های درسی و سطح بهینه‌ی کارکرد آموزشی آنان می‌گردد .
 این امر بخصوص در میان دانشجویان رشته‌های پزشکی به دلیل فعالیت‌های عملی مانند گذراندن واحدهای درسی بیمارستانی می تواند ، تاثیر بیشتری داشته باشد .
 آنچه باعث شد که پژوهشگر به بررسی اختلال خواب به عنوان ، پایان نامه بپردازد وجود ملاک‌های زیر است :

منابع لاتین :
۱-    buysse DJ ,Clinical diagnosis in 216 insomnia paticnts sleep 1994 ; 17:630 .
۲-    Jacob EA , Reynolds CF III, Kiupfer DJ: therole of polysomnography nin the diff . diag . Of Ch . Insomnia AMJ Psychiatry 1988; 145:346.
۳-    Hauri PJ:Wrist actigraphy in Insomnia . Sleep 1992 ; 15 : 293.
۴-    Mendelson WB.Effects of flurazepam and zolpidem on the perception of sleep in Insomnias . Sleep 1995;18:92.
۵-    Antonio Culebras : Clinical Handbook of sleep disorders ; Bottrworth Heinemann; pp: 13- 27 ; 1996.
۶-    Carpenter M.B ;sutin J.Muman Neuroanatomy . Williams and Wikins Eighth Edition . pp :700-701; 1983.
۷-    Jouvet, M.Neurophsiology of the states of sleep , physiol .Rev.47:117-177;1967.
۸-    Marhand OHN , Dyken ML:Sleep abnormalities in patients with brainstem lesions: Neurology 26:769.1976.
۹-    Raymond D.Adams ; principles of Neurology McGraw Hill; 1997 ; pp : 380 .
۱۰-    M.S.Aldrich; Neurologic clinics; sleep Dis. I.W.B Saunders co.1996 pp:545-566.
۱۱-    Mcrritt , Textbook of Neurology . Williams and Wikins; Ninth edition ; 1995 pp:875-884.
۱۲-    Culeras A . Clinical handbook of sleep disorders.Butterworth- Heinemann1996;pp:159-173.
۱۳-    Yoss RE;Criteria for the diagnosis of the narcoleptic syndrome . Pro staffmayo clin 1957;32:320.
۱۴-    Aldrich Ms,;Dopamin-receptor autoradiography of human narcoleptic brain . Neurology 42:410-413, 1992.
۱۵-    Mullington J,: Scheduled naps in the management of daytime sleepiness in narcolepsy- cataplexy . Sleep 16:444-456,1993.
۱۶-    Schmidt HS.Protriptyline:An effective agent in the Treat , of nar . and hyper. AMJ psych.134:183-185,1979.
۱۷-    Aldrich MS:The clinical spectrum of narcolepsy and idiopathic hypersomnia. Neurology 46:393-401, 1996.
۱۸-    Billard M:A menstruation – Linked periodic hopersomnia neurology 1975;25:436.

فهرست منابع :
۱-    شفیع آبادی ، عبدا… ،۱۳۸۶ ، نظریه‌های مشاوره و روان درمانی ، تهران مرکز ، نشر دانشگاهی .
۲-    ساعتچی ،‌دکتر محمود،۱۳۸۰، مشاوره روان درمانی ، ( نظریه‌ها و راهبرد) ، نشر ویرایش .
۳-    کری ، جرالد ، ۱۳۸۶، نظریه‌های مشاوره روان درمانی ، (‌نظریه و کاربست ) ، ترجمه: سید محمدی، یحیی ، ارسباران .
۴-    فروید ، ۱۳۸۵، نظریه‌های روان درمانی ، ترجمه : شجاع تقی ، سعید ، چاپ شمشاد .
۵-    پاول و لیندزی ، ۱۳۷۹، تشخیص و درمان اختلالات روانی بزرگسال در روانشناسی بالینی ، ترجمه ، نیک خو محمد رضا ، آواریس یاسن ، هامایاک ، انتشارات مانی .
۶-    اتکینسون و همکاران ، ۱۳۸۴، زمینه‌ی روانشناسی بالینی هیلگارد ، انتشارات رشد .
۷-    مورین ، چارلز ، ۱۳۷۹، روانشناسی بی‌خوابی ، ترجمه : بخشایش ، علیرضا ، انتشارات دانشگاه یزد .
۸-    معنوی ، عزالدین ، ۱۳۷۹، خواب و رویا از دیدگاه پزشکی ، نشر ، عطار .
۹-    خلیلی ، مهدی ، ۱۳۸۴، اختلالات خواب ، انتشارات پگاه .
۱۰-    یونگ ، ۱۳۸۰، روانشناسی دین ،ترجمه : روحانی ،‌دکتر فؤاد ، انتشارات پگاه
۱۱-    یونگ ، ضمیر ناخودآگاه ، ۱۳۸۳، ترجمه ، امیری ، محمدعلی ، انتشارات : سمیعی.
۱۲-     فرزام ، پرواز ، ۱۳۸۴، رویاهای فروید ، انتشارات سیمرغ .
۱۳-     والیس ، لیلی ، ۱۳۷۹، تحلیل علمی و گام به گام رویا ، انتشارات هنگام .
۱۴-     علیخواه ، محمد مهدی ، ۱۳۷۱، خواب و رویا ، انتشارات جمال الحق .
۱۵-    سیف بهزاد ، دکتر فرخ ، خوابیدن و خواب دیدن ، ویراستار ، احمد ، کسیدا، انتشارات پیشگام .
۱۶-    داوود ، رجبی، ۱۳۸۲، خواب و رویا ، انتشارات کمال الملک .
۱۷-    نجفی ، محمد رضا ، ۱۳۷۹، اختلالات خواب ، اصفهان ،‌دانشگاه علوم پزشکی .
۱۸-     کیانی ، کاظم ، مخبری ، هادی ، ۱۳۸۴، روانشناسی خواب ، درمان بی‌خوابی و سایر اختلالات خواب ، لوح دانش .
۱۹-    ماس ، جیمز پ ، ۱۳۷۹، نیروی خواب ،ترجمه : بهارک ، جهانگیر ، عطار
۲۰-    خوی نژاد ، دکتر غلامرضا ، ۱۳۸۶ ، روش‌های پژوهش در علوم تربیتی ، انتشارات سمت .
۲۱-    دلاور،‌دکتر علی ، ۱۳۸۴، روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی ، نشر ویرایش .