آشنایی با نظریه‌ های انسان شناسی

دیباچه:
امیل دورکیم ـ را به همراه ماکس وبرـ یکی از دو بنیانگذار اصلی تئوری جامعه شناسی نوین نامیده‌اند. دورکیم چهارچوب وسیعی برای سیستم‌های اجتماعی ایجاد کرد که در جامعه شناسی و تعدادی رشته‌های مرتبط با آن به عنوان یک اصل هنوز باقی مانده است، بویژه در انسان شناسی. حتی آنهایی که اساساً با آن موافق نبوده‌اند. آن را به عنوان یک نقطه عطفی می‌پذیرند. این چهارچوب تحلیل در جریان کار خود دورکیم رشدی اساسی را طی کرد، اما مداوم پیرامون ماهیت سیستم اجتماعی و رابطه آن سیستم با شخصیت فرد تمرکز داشت.
تفکر دورکیم غالباً ریشه در تاریخ روشنفکری فرانسه داشت. اگر به گذشته دورتری برگردیم، دکارت [فلسفه دکارتی] و رسو از همه مهمتر بودند و افراد دیگری که در سالهای نزدیک به او بوده‌اند و در تفکر دورکیم اهمیت بسزائی داشته‌اند، سن سیمون و آگوست کنت و استاد وی فوستل دو کولانژ بودند. علاقه دورکیم به روشنفکران معاصر برجسته دیگر کشورها، ویژه آلمان و انگلستان، به طور موثقی ماهیت فرانسوی داشت: راجع به مسائل انسان و جامعه، و این به معنی تحقیر کردن اصالت تفکر فرانسوی نیست. اگر بگوییم آن تفکر یک موقعیت میانجی بین دو جناح اصلی گرایشات متفکر را در بر می‌گرفت. یعنی تجربه گرایی انگلیسی و کارکردگرایی و ایده آلیسم آلمان. به عبارتی صریح‌تر، جامعه شناسی مدرن حاصل ترکیب عناصری هستند که به برجسته‌ترین وجهی در آن دو سنت شکل گرفته‌اند و به نظر می‌رسد ماهیت میانجیگرانه‌اش در زمینه فرانسوی‌اش بوده است که به دورکیم یک محل بارزی برای ابراز وجود دادند و جایگاه و نفوذ دورکیم به طور مؤثری در این ترکیب کمک کرد.
در نوشته‌ای که پیش‌رو دارید سعی شده است تمام ابعاد دورکیم که شامل زندگی شخصی و حرفه‌ای، ریشه‌های فکری، آثار دورکیم و مفاهیم کلیدی که در هر اثر مطرح می‌شود، مورد بررسی قرار بگیرند. و نیز تأثیرات دورکیم بر نظام آموزش همگانی فرانسه و تأثیراتی که وی بر رشته انسان شناسی و شاخه‌های این رشته داشته است. و از آنجایی که بیشترین تأثیرات دورکیم بر انسان شناسی از طریق کتاب معروف وی تحت عنوان «صور بنیادین حیات دینی» بوده است. سهم بیشتری به بررسی این کتاب و مفاهیم ارائه شده توسط این کتاب داده شده است.
 

فهرست عناوین

پیشگفتار    
زندگی شخصی و حرفه‌ای امیل دورکیم   
ریشه‌های فکری اندیشه‌های دورکیم   
آثار دورکیم    
درباره تقسیم کار اجتماعی (۱۸۹۳)   
–    همبستگی مکانیکی    
–    همبستگی ارگانیکی    
–    وجدان جمعی   
–    تقسیم کار   
قواعد روش جامعه شناختی (۱۸۹۴)   
–    واقعیت اجتماعی   
–    قواعد مشاهده وقایع اجتماعی   
–    خصوصیات عمومی روش جامعه شناسی   
–    شیئی کردن   
خودکشی (۱۸۹۷)   
–    خودکشی   
–    آنومی   
تربیت و جامعه‌شناسی   
سوسیالیسم (۱۹۲۸)   
جامعه‌شناسی؛ فیزیک رسوم و حقوق (دورکیم و دموکراسی)   
صور بنیادین حیات دینی (۱۹۱۲)   
–    مفهوم مانا   
–    مفهوم توتم   
–    مفهوم تابو   
سالنامه جامعه‌شناسی (۱۸۹۶)   
سهم دورکیم در مشروعیت دانشگاهی جامعه‌شناسی   
جامعه شناسی دورکیم   
–    جامعه و اخلاق    
–    آینده جامعه   
ساختارگرایی دورکیم   
تکامل گرایی دورکیم   
کارکردگرایی دورکیم   
تبین کارکردی   
–    تحلیل کارکردی و تحلیل تاریخی   
–    تأثیر تحلیل کارکردی دورکیم بر مکاتیب علوم اجتماعی    
تأثیر دورکیم بر نظام آموزش همگانی   
تأثیر امیل دورکیم بر انسان‌شناسی   
–    مردم شناسی فرانسه   
–    انسان‌شناسی دینی   
–    تأثیر دورکیم از طریق دیدگاه اثباتی بر انسان‌شناسی   
–    انسان شناسی حقوق   
–    دورکیم، مالینوفسکی و رادکلیف – براون   
–    مطالعات دینی دورکیم   
–    تأثیر رابرتسون اسمیت بر رهیافت مذهبی دورکیم   
–    هدف دورکیم در کتاب صوربنیانی حیات دینی   
–    اهمیت تاریخ در بررسی امر دین   
–    تعریف دین   
–    اعتقادهای دینی    
–    باورهای دینی    
–    جادو و دین    
–    جان پرستی    
–    نقد دورکیم به نظریه جان پرستی    
–    طبیعت پرستی    
–    انتقاد دورکیم به نظریه طبیعت پرستی   
توتم‌پرستی به عنوان دین بنیانی   
کارکرد دین از نظر امیل دورکیم   
دین و همبستگی   
دین و نظریه اجتماعی دورکیم   
دورکیم و دگرگونی دین    
دین و نظریه معرفت    
مبنای جامعه‌شناسی معرفت دورکیم   
کلام آخر   
منابع

منابع:

۱- آرون، ریمون (۱۳۸۱) «مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی». ترجمه باقر پرهام. انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ پنجم.
۲- اشرف، احمد (۱۳۴۷) «فونکسیونالیسم» نامه علوم اجتماعی دوره اول شماره اول.
۳- تامسون، کنت (۱۳۸۱) «دین و ساختار اجتماعی» ترجمه علمی بهرامپور و  حسن محدثی. نشر کویر
۴- ترنر، جاناتان. اچ (۱۳۱۸) «پیدایش نظریه جامعه‌شناسی» ترجمه دکتر عبدالعلی لهسائی زاده. نشر دانشگاه شیراز جلد دوم.
۵- توسلی، غلام عباس (۱۲۸۰) «جامعه‌شناسی دین» نشر سخن
۶- دورکیم، امیل (۱۳۴۳) «قواعد روش جامعه‌شناسی» ترجمه دکتر علی محمد کاردان. نشر دانشگاه تهران
۷- دورکیم، امیل (۱۳۶۰) «فلسفه و جامعه‌شناسی» ترجمه فرحناز خمسه‌ای. نشر مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها
۸- دورکیم، امیل (۱۳۷۶) «تربیت و جامعه‌شنای» ترجمه دکتر علی محمد کاردان. نشر دانشگاه تهران.
۹- دورکیم، امیل (۱۳۷۸) «خودکشی» ترجمه دکتر نادر سالارزاده امیری. نشر دانشگاه علامه طباطبایی
۱۰- دورکیم، امیل (۱۳۸۱) «درباره تقسیم کار اجتماعی» ترجمه باقر پرهام. نشر نی
۱۱- دورکیم، امیل (۱۳۸۳) «صوربینانی حیات دینی» ترجمه باقر پرهام. نشرنی.
۱۲- روح الامینی، محمود (۱۳۸۰) «مبانی انسان‌شناسی، گردشهر با چراغ» نشر عطار چاپ دهم.
۱۳- ریویر، کلود (۱۳۸۱) «درآمدی بر انسان شناسی». ترجمه دکتر ناصر فکوهی. نشرنی: چاپ دوم.
۱۴- فکوهی، ناصر (۱۳۸۱) «تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی» نشرنی
۱۵- کرایب، یان (۱۳۸۲) «نظریه اجتماعی کلاسیک» ترجمه شهناز مسمی پرست. نشر آگاه.
۱۶- کوزر، لیوئیس (۱۳۸۲) «زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی» ترجمه محسن ثلاثی، انتشارات عملی، چاپ دهم
۱۷- گرب، ادوارد . ج. (۱۳۷۳) «نابرابری اجتماعی: دیدگاه های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر» ترجمه محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی زاده. نشر معاصر
۱۸- گیدنز، آنتونی (۱۳۶۳) «دورکیم» ترجمه یوسف اباذری، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی
۱۹- گیدنز، آنتونی (۱۳۷۸) «جامعه‌شناسی». ترجمه منوچهر صبوری. نشر نی. چاپ پنجم
۲۰- همیلتون، ملکم (۱۲۷۷) «جامعه‌شناسی دین» ترجمه محسن ثلاثی. موسسه فرهنگی- انتشاراتی تبیان.
۲۱- Alpert. H(1939) Emile Durkheim and His Sociology” New York. Columbia university Press.
۲۲- Durkheim, Emile(1960) “Montesquieu and Rausseau” Ann Arber The university of Michigan Press.
۲۳- Durkheim, Emile (1956) “Education and Sociology” New york. The free Press.
۲۴- Evans, Pritchard.E.E. (1965) “Theories of Primitive Religions” New York. The free Press.
۲۵- Merton, Rober. K. (1959)” Socioal Conflict over styles of Sociological work.”
۲۶- Mauss, Marcel (1958) “Introdudion to Emile Durkheim, Socialism and saint- simon.” ed by Aluin Gouldner. Yellow springs. Ohio, Antioch. Press.
۲۷- Parsons,Toalcott. (1973). “Religion and the Problem of Meaning.”
New york. The free Press.