دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله ارزیابی تنوع عملکرد و صفات مورفولوژیکی برخی از ژنوتیپهای بادرشبویه Dracocephalum moldavica L.
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله ارزیابی تنوع عملکرد و صفات مورفولوژیکی برخی از ژنوتیپهای بادرشبویه Dracocephalum moldavica L. دارای ۱۲ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله ارزیابی تنوع عملکرد و صفات مورفولوژیکی برخی از ژنوتیپهای بادرشبویه Dracocephalum moldavica L. کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله ارزیابی تنوع عملکرد و صفات مورفولوژیکی برخی از ژنوتیپهای بادرشبویه Dracocephalum moldavica L.،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله ارزیابی تنوع عملکرد و صفات مورفولوژیکی برخی از ژنوتیپهای بادرشبویه Dracocephalum moldavica L. :
مقدمه
تنوع ژنتیکی اساس مطالعات اصلاحی در گونههای گیاهیست، اما تاکنون بشر فقط توانسته یک گام مقدماتی برای شناسایی پتانسیل وسیع آن بردارد. براساس بررسیهای انجام شده، تنها حدود ۱۰ درصد از گونههای موجود تا به حال با روش علمی مورد ارزیابی قرار گرفتهاند .(۲۶) برای استفاده از این سرمایه عظیم، اطلاع از ماهیت و میزان تنوع موجود در ژرم پلاسم، از اهمیت بسیار زیادی در برنامههای بهنژادی برخوردار است. والدینی که از لحاظ ژنتیکی متفاوت هستند، هیبریدهایی با هتروزیس
بیشتر تولید میکنند و احتمال به دست آوردن نتایج تفرق یافته برتر (تفکیک متجاوز) افزایش مییابد. از طرف دیگر تعیین مشخصات و گروهبندی ژرم پلاسم به بهنژادگران امکان میدهد تا از دوباره کاری در نمونهگیری از جمعیتها اجتناب نمایند .(۲۴)
گیاهان دارویی و معطر در مقایسه با سایر گیاهان زراعی، اراضی زراعی کمی را به خود اختصاص میدهند.
باوجوداین در بردارنده تعداد زیادی از گونههای گیاهی مورد استفاده هستند که دارای بیشترین تنوع در صفات و
۹۱
Dracocephalum moldavica
مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد ۲۷، شماره ۱، ۱۳۹۳
خصوصیات بیولوژیکی میباشند. بنابراین اصلاح نباتات فرصتی را جهت سازگار نمودن گونههای با تنوع بیشتر متناسب با تقاضای مصرفکنندگان، فراهم میآورد. هر چند در این راه مسائلی موجب گردیده است تا اصلاح گیاهان دارویی با روند کندتری نسبت به گیاهان زراعی مواجه باشد .(۲۳) باوجوداین بهنژادگران سعی نمودند تا با بهرهبرداری از تنوع ژنتیکی موجود میان گیاهان دارویی، اصلاح میانگین تولید و پایداری اکولوژیکی را هدفگیری نمایند .(۲۳) به هرحال از زمانی که تعدادی از این گونهها از حالت وحشی به سمت کشت اصولی و هدفمند کشیده شدند، تنوع شیمیایی و مورفولوژیکی بالا رفت و نتیجتاً در اولین گام به سوی همسانی ژنتیکی و قابلیت تکثیر، انتخاب صورت گرفت .(۱۸)
گیاه بادرشبویه با نام علمی
L. و نامهای فارسی بادرشبی، بادرشبو، بادرشبویه و شاطرامرزه (۱۲)، گیاهی علفی است که بومی آسیای مرکزی و اهلی شده در مرکز و شرق اروپاست .(۱۷) جنس Dracocephalum در دنیا ۴۵ گونه علفی و درختچهای
(۲۰) و در ایران ۸ گونه گیاه علفی یکساله و چند ساله معطر دارد که برخی گونهها انحصاری ایران هستند .(۱۲)
این گیاه دارای گلهای شهدآور و اندام هوایی اسانسدار است .(۱۱) در این گیاه ۶۶ ترکیب به روش GC و GC/MS شناسایی شده که ژرانیل استات، ژرانیال، ژرانیول و نرال اصلیترین ترکیبهای شناخته شده آن هستند .(۲۵)
برخی از این ترکیبها در گیاهان اسانسدار چند ساله مانند گل محمدی، بادرنجیویه (۲) و (۲۵) Nepeta نیز وجود دارند که برای آنها مصارف متعدد دارویی، بهداشتی و صنعتی ذکر شده است .(۲۲) ترکیبهای معطر در طعمدهندگی و فرآوری انواع چای گیاهی کاربرد فراوان دارند .(۲۵) نرال و ژرانیال خاصیت ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارند .(۴)
با وجود اینکه بادرشبویه یکی از گیاهان دارویی مهم در
درمان بیماریها و صنایع غذایی و آرایشی محسوب میشود، اما در ایران و حتی در جهان تحقیقات محدود و معدودی روی آن صورت گرفته است، بنابراین ضروری به نظر میرسد که بررسی دقیق تودههای بومی موجود در کشور و تهیه شناسنامه برای آنها جهت برنامهریزی تحقیقات بهنژادی و بهزراعی بعدی صورت پذیرد. بنابراین این تحقیق با هدف شناسایی تودههای بومی بادرشبویه و تعیین میزان قرابت آنها با استفاده از صفات مورفولوژیکی صورت گرفته است تا به نژادگران از آنها برای اهداف بعدی اصلاحی استفاده کنند.
مواد و روشها
در این بررسی، از بذور ۱۵ ژنوتیپ بادرشبویه که از مناطق مختلف کشور شامل استانهای اصفهان، مرکزی و خراسان جمعآوری شده بودند استفاده شد. این ژنوتیپها در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلدانهای با قطر
۲۰ سانتیمتر در دانشگاه پیام نور اصفهان کشت گردید.
بافت خاک مورد استفاده در گلدانها از نوع شنی لومی و درصد رطوبت وزنی آن در حد ظرفیت مزرعهای معادل
۱۹/۶ درصد تعیین شد. پس از پر کردن گلدان ها (در داخل هر گلدان ۹/۵ کیلوگرم خاک) و آماده سازی آنها، تعدادی بذر در داخل هر کدام از گلدانها کاشته شد و پس از سبز شدن، بوتهها در طی چند مرحله مطابق معمول زراعت گیاهان دارویی تنک گردیده و عملیات داشت شامل آبیاری، کوددهی و وجین به طور مرتب انجام گردید. در نهایت در داخل هر گلدان ۷ بوته نگهداری شد. صفات مورفولوژیکی از قبیل ارتفاع بوته بر حسب سانتیمتر، قطر ساقه بر حسب میلیمتر، تعداد شاخههای جانبی، تعداد برگ، وزن هزار دانه بر حسب گرم، وزن تر گیاه بر حسب گرم، وزن خشک گیاه بر حسب گرم در گلدان در زمان رسیدن فیزیولوژیک، عملکرد اسانس بر حسب میلی لیتر در گلدان و درصد اسانس بر حسب میلی لیتر در صد گرم ماده خشک اندازهگیری و ثبت گردید. برای استخراج و
۹۲
و SPSS
مجله پژوهشهای گیاهی (مجله زیست شناسی ایران) جلد ۲۷، شماره ۱، ۱۳۹۳
اندازهگیری اسانس، بوتهها در مرحله گلدهی کامل برداشت شده و در دمای اتاق (حدود ۲۵ درجه سانتیگراد) و در سایه خشک گردیدند و بعد به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه تقطیر با آب اسانسگیری شدند. دادههای حاصل از اندازه گیری صفات، مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند و ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی نیز با استفاده از فرمولهای زیر برآورد گردید.
Vp PCV VG GCV
X X
ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی بهترتیب به صورت نسبت انحراف معیار فنوتیپی و ژنتیکی به میانگین هر صفت محاسبه گردید. در این فرمولها VG واریانس ژنتیکی، VP
واریانس فنوتیپی،PCV ضریب تغییرات فنوتیپی و GCV
ضریب تغییرات ژنوتیپی میباشد(.(۱۹ همبستگی بین صفات با استفاده از روش پیرسون انجام شد. بهمنظور گروهبندی ژنوتیپها، تجزیه خوشهای به روش Ward و
معیار مربع فاصله اقلیدسی انجام شد .(۲۱) جهت تجزیه
آماری داده ها از نرمافزارهای Excel، SAS
استفاده شد.
نتایج
بهمنظور تعیین تنوع موجود در ژنوتیپهای بادرشبویه، از
برخی خصوصیات مورفولوژیک بادرشبویه متعلق به سه استان کشور، یادداشتبرداری و دادههای بدست آمده مورد تجزیه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس (جدول (۱،
اختلاف معنیداری را بین ژنوتیپها برای همه صفات مورد مطالعه بجز درصد اسانس در سطح احتمال ۱ درصد نشان داد.
ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی صفات در جدول ۱ آورده شده است. ضریب تغییرات فنوتیپی در محدودهای از
۱۳/۹۸ درصد برای صفت تعداد برگ تا ۵۲/۹۰ درصد برای صفت وزن تر گیاه قرار گرفته است. ضریب تغییرات ژنوتیپی نیز از ۱۰/۳۷ درصد برای وزن هزار دانه تا ۴۱/۶۵
درصد برای صفت وزن تر گیاه قرار گرفته است. براساس نتایج بدست آمده، تنوع قابل ملاحظهای برای صفات وزن تر گیاه، عملکرد اسانس، تعداد شاخههای جانبی و وزن خشک گیاه میان ژنوتیپهای بادرشبویه مشاهده شد.
مقایسه میانگین ژنوتیپها در جدول ۲ نشان داد که ژنوتیپ شیراز بیشترین ارتفاع گیاه و ژنوتیپ اردستان کمترین ارتفاع گیاه را به خود اختصاص داد. دامنه تغییرات وزن تر گیاه در بین ژنوتیپها از ۰/۹۳ گرم در ژنوتیپ فریدن تا ۰/۴۱ گرم در ژنوتیپ اردستان متغیر بود.
اشتراک‌گذاری:
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
