مقاله تأثیر شعایر دینی بر بهداشت روانی جوانان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله تأثیر شعایر دینی بر بهداشت روانی جوانان دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تأثیر شعایر دینی بر بهداشت روانی جوانان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله تأثیر شعایر دینی بر بهداشت روانی جوانان

چکیده  
مقدمه  
بهداشت روانی از دیدگاه روان‌شناسی و روان‌پزشکی  
بهداشت روانی از دیدگاه اسلام  
معیار سلامت روانی در مکتب اسلام  
راه‌های تأمین بهداشت روانی از دیدگاه اسلام  
دعا، ذکر و عبادت  
مدیتیشن مانترا  
تحکیم مبانی خانواده و بالا بردن فرهنگ آن  
بهسازی محیط  
پیامدهای رفتارمذهبی  
چگونگی اثرات مذهب و شعایر دینی و مذهبی بر روان و جسم  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله تأثیر شعایر دینی بر بهداشت روانی جوانان

ـ ابوالقاسمی، شهنام، «رابطه بین اضطراب و T.M»، مقاله ارائه شده در همایش داخلی بهداشت روانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، ۱۳۷۸، ص ۱۲ـ۱۸

ـ احمدی بحری، سیدعلی، «نقش ایمان و اعتقاد مذهبی در درمان بیماری‌ها و معرفی ۳ مورد»، اندیشه ورفتار، ش ۴، آبان ۱۳۷۵، ص ۲۳ ـ ۲۷

ـ احمدی، علی اصغر، روان‌شناسی شخصیت ازدیدگاه اسلامی، تهران، مؤسسه انتشارات امیر‌کبیر، ۱۳۶۸

ـ آل‌یاسین، سیدعلی، «نقش مذهب در حفظ سلامت روان»، ماهنامه پیوند، ش ۱۷۴، آذر، ۱۳۷۳، ص ۲۴۲ و

ـ بلهری، جعفر، «نیروی شفا بخش ایمان»، روان‌شناسی، مرکز روان‌پزشکی رازی، ش ۱۳، اردیبهشت، ۱۳۶۵، ص ۸۴ـ۹۲

ـ جلیلوند، محمد امین، «بررسی رابطه نمازبا اضطراب»، دانشگاه آزاد اسلامی. ش ۸، تیر، ۱۳۷۸، ص ۴۶ ـ ۴۹

ـ جیمز، ویلیام، دین وروان، ترجمه قائنی. تهران، آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲

ـ حسین‌اکبر، منظر، «تأثیرمثبت نماز بر روان و جسم»، مقاله ارائه شده درسوین همایش استانی نماز. دانشگاه علوم پزشکی گیلان، اردیبهشت، ۱۳۷۷

ـ خاتونی، علیرضا، بررسی تأثیرآوای قرآن کریم بر میزان اضطراب بیماران بستری در بخش مراقبت‌های ویژه قلبی پزشکی ایران، تهران، دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی ایران، ۱۳۷۶

ـ خسروی، زهره، «بررسی تأثیر نما زبر اختلالات روانی نوجوانان»، دانشگاه آزاد اسلامی، ش ۸، شهریور، ۱۳۷۸، ص ۱۹ ـ ۲۶

ـ خلخالی، علی، «مقایسه نیمرخ روانی افراد با گرایش مذهبی بالا و پایین»، مقاله ارائه شده درسلسله همایش‌های علمی ـ کاربردی جوان، دین افسردگی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، ۱۳۷۸

ـ رمضانی، حمیدرضا، «بررسی وضعیت روانی ومذهبی افراد دارای HIV»، مقاله ارائه شده در اولین همایش بین المللی نقش دین در بهداشت روان، دانشگاه علوم پزشکی ایران،

ـ شاکری‌نیا، ایرج، «تأثیر نماز بر بهداشت روانی»، مقاله ارائه شده در سومین همایش استانی نماز، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، ۱۳۷۷

ـ شاکری نیا، ایرج، «دین نیاز دیروز، امروز و فردای انسان»، مقاله ارایه شده در همایش دین ودنیا از منظر امام علی‌علیه‌السلام، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ۱۳۷۹

ـ شاکری‌نیا، عبدالله، «آرامش واطمینان قلبی، دست آورد ارزشمند شعایر دینی و تأثیر آن بر بهداشت روان» علوم تربیتی وروان‌شناسی، ج ۳، ش ۲، مهر، ۱۳۸۰، ص ۳۱ ـ ۳۶

ـ شاملو، سعید، بهداشت روانی، تهران، رشد، ۱۳۸۵

ـ غباری، باقر، «باورهای مذهبی و اثرات آنها بر بهداشت روان»، اندیشه و رفتار، ش ۴، آذر ۱۳۷۴، ۱۷ ـ ۲۲

ـ گیدنز، آنتونی، جامعه شناسی، ترجمه صبوری، تهران نی، ۱۳۷۳

ـ میلانی‌فر، بهروز، بهداشت روانی، تهران، قومس، ۱۳۷۲

ـ مطهری، مرتضی، طهارت روح، تهران، ستاد اقامه نماز، ۱۳۷۵

ـ نجم عراقی، لعیا، «مطالعه تجربی دعای معنوی به عنوان روش الحاقی به روان‌درمانی»، روان‌شناسی ودین، ش ۱، آبان، ۱۳۷۹، ۲۶ ـ ۳۱

چکیده

با پیشرفت فنّاوری و صنعتی‌شدن جامعه انسانی و تغییرات تمدن، بر میزان اضطراب و دیگر اختلالات روانی و جسمی افزوده شده است. همگام با پیشرفت‌های جهان معاصر در تشخیص و درمان اختلالات جسمی و روانی، ابزارها و فنون مختلفی گسترش یافته‌اند که در کاهش مشکلات مختلف مؤثر بوده‌اند. درکنار همه این ابزارها و فنون تشخیصی و درمانی، از دیرباز، شعایر مذهبی و دینی، ازجمله دعا، نیایش و نماز، جایگاه خود را در آرامش و اطمینان قلبی و بهداشت روانی، حفظ نموده است

از دیدگاه اسلام، معیار سلامت روانی تحت عنوان رشد بکار رفته است. اصطلاح رشد به‌معنای قائم به خود بودن، هدایت، نجات، صلاح و کمال، آمده است

راه‌های تأمین بهداشت روانی از دیدگاه اسلام، عبادت، توکل به خداوند، زیارت، روزه گرفتن و; هستند که می‌توانند با ایجاد امید و تشویق افراد به نگرش مثبت به موقعیت‌های فشارزای روانی، باعث آرامش درونی افراد شوند. تأثیر این‌گونه شعایر دینی بر جسم و روان،‌ از دیدگاه فیزیولوژی ثابت شده است و هم پیامدهای روان‌شناختی و اجتماعی آنها در جوامع مختلف کاملاً روشن است

کلیدواژه‌ها: شعایر دینی، آرامش و اطمینان قلبی، بهداشت روانی

 

مقدمه

جدا از اینکه در کنار آمدن با مشکلات تا چه‌اندازه توانا باشیم، باز هم در زندگی مواقعی پیش می‌آید که ناچار احساس فشار روانی می‌کنیم. انگیزه‌های ما همواره به‌آسانی ارضا نمی‌شوند؛ باید موانعی را از سرراه برداشت؛ دست به انتخاب زد و دربرابر دیریابی‌ها شکیبایی نشان داد. براثر برخورد آدمیان با موانعی که راه کامیابی‌های آنان را می‌بندد، در هریک از آنان، شیوه‌های پاسخ‌دهی ویژه‌ای رشد می‌کند. شیوه پاسخدهی هر فرد به موقعیت‌های ناکام‌کننده، تا حدود زیادی نشان می‌دهد که سازگاری وی با زندگی، کارآمد است یا خیر

پیشرفت زیاد علم پزشکی، همراه با تجهیزات پیچیده، به‌کمک پزشکان آمده است؛ به عبارتی، آخرین روش‌های تشخیص جراحی و طبی ازیک‌سو، و شیوه‌های دقیق روان‌درمانی مبتنی بر تازه‌ترین یافته‌های روان‌شناختی ازسوی‌دیگر، ‌برای درمان و کاهش جسمانی و روانی انسان بکار گرفته می‌شوند، با این‌حال، انسان دردمند، در چنگال بسیاری از بیماری‌ها اسیر مانده و این پیشرفت‌ها، راه‌گشای بسیاری از مشکلات نشده است

در دنیای امروز، پرفروش‌ترین داروها، آنهایی‌اند که برای بیماری‌های اعصاب‌ و روان، فشارخون، بیماری‌های قلب‌ و عروق، و زخم معده استفاده می‌شوند. همچنین، شایع‌ترین علت‌های معلولیت انسان، بیماری‌های روانی، آرتریت روماتوئید و دیابت و شایع‌ترین علت‌های مرگ‌ و میر انسان‌ها، بیماری‌های قلبی و سرطان‌اند. در شناخت علت تمام بیماری‌های یادشده، فشار روانی نقش برجسته‌ای دارد. بنا بر گفته تعدادی از دانشمندان، تمام بیماری‌های موجود در انسان، از جهاتی با فشار روانی ارتباط دارند. این بیماری‌ها تنها شامل بیماری‌های روانی یا بیماری‌های روان‌ـ‌تنی نمی‌شوند، بلکه دربرگیرنده تمام بیماری‌های جسمانی، مانند سرطان و سل نیز هستند. برای مقابله با فشار روانی، دارودرمانی چندان مؤثر نیست. بررسی‌های بین‌فرهنگی که مردم‌شناسان، روان‌شناسان و روان‌پزشکان انجام داده‌اند، نشان می‌دهند که نرمش و تمرین‌های خودآرامی همراه با تمرکز فکری، فشار روانی را کاهش داده، برای بیماری‌های روان‌ـ‌تنی مؤثرند

این روش‌های خودآرامی، در فرهنگ‌های مختلف، نام‌های گوناگونی دارند؛ برای نمونه در آمریکا به T.M، در آلمان به A.T، در ژاپن به Zen، در چین به یوگا و در هند و پاکستان به سیدا معروف‌اند

علاوه بر این فنون، ایمان و اعتقادات مذهبی که هدیه ادیان الهی برای یاری انسان در کاهش دردهای جسمی و روانی‌اند،‌ همواره به عنوان روشی مناسب معرفی شده‌اند. آنچه در آرام‌سازی دینی موجود است، بسیار ژرف‌تر و عمیق‌تر از دیگر شیوه‌های آرام‌سازی است. دین که مربوط به ژرفاست، شدیداً آرام‌ساز است. البته شکل عادی آن، این است که نخستین مفهوم متبلور در واژه آرام، لطافت آن است و این، نوعی ملایمت و نرمی است که با لطافت و نرمی روح و روان آشناست

انسان با داشتن این ویژگی، آرام و مطمئن است و ایمان دارد. ایمان، یعنی توکل و اعتماد کامل به خداوندِ کارساز و این، مقامی است از کمال و معرفت انسانی؛ زیرا انسان هراندازه خدا را بشناسد و از قدرت، رحمت و حکمت او بیشتر آگاه شود، وابستگی او به ذات بی‌همتا بیشتر می‌شود. کسی که به درجاتی از توکل می‌رسد هرگز نومید و زبون نشده، و مقاوم می‌شود. همین ایمان و توکل، چنان قدرت روانی‌ای به انسان می‌دهد که می‌تواند بر سخت‌ترین مشکلات پیروز شود

ازآنجاکه شناخت و اعتقاد انسان به مذهب و ایمان به اصول الهی، در سیر بیماری، کاهش درد و رنج، و افزایش تحمل عوارض بیماری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد، در پژوهش‌های زیادی بر تأثیر این بینش و شناخت در پیشگیری از مشکلاتی چون خودکشی، پرهیز از اعتیاد به مواد مخدر، بزه‌کاری، طلاق و افسردگی تأکید شده است

سیاست‌گذاران و تدوین‌کنندگان راهبرد بهداشت جامعه‌نگر در سازمان بهداشت جهانی (who)، در سال‌های اخیر مسایل مذهبی و اعتقادات دینی، به ویژه اعتقادات اسلامی را مورد توجه قرار داده و این سازمان، بخشی از انتشارات خود را از سال ۱۹۹۲ میلادی به آموزش بهداشت از راه مذهب، به عنوان راه‌کار زندگی سالم اختصاص داده است و کتاب‌ها و جزوه‌های زیادی را با عنوان‌هایی چون بهداشت از دیدگاه اسلام (۱۹۹۷)، ارتقای سطح بهداشت از دیدگاه اسلامی و نیز نقش مذهب و اخلاق در پیشگیری و کنترل بیماری ایدز (۱۹۹۲) منتشر کرده است

با توجه به مسائل مطرح‌شده، می‌توان گفت نیاز به دین، منحصر به دوره یا دین خاصی نیست، بلکه بشر در تمام دور‌ه‌ها این نیاز را به‌سادگی حس می‌کرده است؛ اما در این دوره،‌ توجه به ضرورت دین و ایمان، بیش از هر دوره دیگری احساس می‌شود. تنها دین است که می‌تواند انسان را نگه داشته، و او را از انحطاط نجات دهد. امروز نشانه‌های بی‌پناهی، احساس بی‌کسی و پوچی ناشی از ایدئولوژی اصالت فرد، در بیشتر نابهنجاری‌ها و اختلالات روانی به چشم می‌خورد. بزرگان ادب، فرهنگ و سیاست در جهان معاصر اشعاری در این زمینه داشته‌اند؛ برای نمونه، مهاتما گاندی گفته است: «اگر دعا و نماز نبود، از مدتها قبل دیوانه و مجنون شده بودم»

الکسیس کارل می‌گوید: «دعا و نماز قوی‌ترین نیرویی است که همچون قوه جاذبه، وجود حقیقی و ارجی دارد. از راه دعا بشر می‌کوشد نیروی محدود خود را با متوسل شدن به منبع نامحدودِ تمام نیروها، افزایش دهد»

امام محمد غزالی می‌گوید: «از طریق ذکر، همه مخاوف و ترس و بیماری از میان برمی‌خیزد و همه ناراحتی‌ها از آدمی سترده می‌شود»

بهداشت روانی از دیدگاه روان‌شناسی و روان‌پزشکی

بهداشت روانی زمینه‌ای تخصصی در محدوده روان‌پزشکی و روان‌شناسی است و هدف آن، ایجاد سلامت روان به وسیله پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی، کنترل عوامل مؤثر در بروز بیماری‌های روانی، تشخیص زودرس بیماری‌های روانی، پیشگیری از عوارض ناشی از برگشت بیماری‌های روانی و ایجاد محیط سالم برای برقراری روابط صحیح انسانی است. پس، بهداشت روانی عملی است برای بهزیستی، رفاه اجتماعی و سازش منطقی با پیشامدهای زندگی

بهداشت روانی یا روان‌پزشکی پیشگیر، به کلیه روش‌ها و تدابیری گفته می‌شود که برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی بکار می‌رود

اصول اساسی بهداشت روانی عبارتند از

احترام فرد به شخصیت خود و دیگران؛

شناختن محدودیت‌ها در خود و افراد دیگر؛

دانستن این حقیقت که رفتار انسان، معلول عواملی است؛

آشنایی به اینکه رفتار هر فرد، تابع تمامیت وجود او است؛

شناسایی نیازها و محرک‌هایی که سبب ایجاد رفتار و اعمال انسان می‌‌شوند

وظیفه و هدف اصلی بهداشت روانی تأمین سلامت فکر و روان افراد جامعه است. برای رسیدن به این هدف، به نیروی انسانی فعال و کاردان، همکاری سازمان‌های دولتی، برنامه‌ریزی، بودجه برای ایجاد و گسترش سازمان‌های روان‌پزشکی و بالاخره، آموزش بهداشت همگانی در سطح جامعه نیاز داریم

بهداشت روانی از دیدگاه اسلام

حفظ سلامت روانی و جسمانی، یکی از مهمترین وظایف زندگی به‌شمار می‌آید. درحدیث نبوی، تندرستی و امنیت، دو نعمتی شمرده شده‌اند که انسان تا هنگامی که آنها را از دست ندهد، به ارزش آنها پی‌نخواهد برد. دین انسان‌ساز اسلام، تأکید بسیار بر ساختن انسان‌هایی دارد که از سلامت روانی برخوردارند تا بتوانند اهداف خویش را پیگیری کنند. ازاین‌رو، اسلام برای حفظ سلامت روانی و جسمانی، برنامه‌هایی را تدارک دیده است تا از راه آن بتواند انسان‌های مؤمنِ متکاملی را تربیت کند. تأکید عمده این دین در حفظ سلامت روانی و جسمانی انسان، بر محور پیشگیری استوار است. اسلام می‌کوشد تا سلامتی انسان‌ها را پیش از نیاز به درمان تأمین کند؛ یعنی تلاش اسلام بر محور حفظ بهداشت روانی و جسمانی است و به‌طور خلاصه، ازدیدگاه اسلامی، پیشگیری مهمتر و بهتر از درمان است

همان‌گونه که گام مهم در سلامت جسمانی، حفظ بهداشت فردی و عمومی است، مهمترین گام درسالم‌سازی روانی نیز حفظ بهداشت روانی است. انسان با رعایت نکات خاصی می‌تواند سلامت روانی خود را تأمین و پیش از آنکه نیازمند درمان باشد، از وقوع آن پیشگیری کند

شارع مقدس اسلام برای حفظ بهداشت روانی، اصول و قواعدی را قرار داده است تا با به‌کارگیری و رعایت آنها قواعدبتوان سلامت عمومی را تأمین کرد. این اصول با تأکید بر بهسازی محیط زیست انسان خانواده و جامعه، سرانجام، وظایفی را برای فرد تعیین می‌کند که این وظایف، باعث حفظ سلامت روانی وی می‌شود

معیار سلامت روانی در مکتب اسلام