همه چیز درباره استان کرمان

موقعیت جغرافیایی و تقسیمات سیاسی استان
استان کرمان در جنوب شرقی ایران واقع شده است. از شمال با استانهای خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از شرق با سیستا ن و بلوچستان و از غرب با استان فارس همسایه است. مساحت این استان حدود ۱۷۵۰۶۹ کیلومترمربع است بین ۵۵ درجه و ۲۵ دقیقه تا ۳۲ درجه عرض شمالی و ۲۶ درجه و ۵۳ دقیقه تا ۲۹ درجه و۵۹ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است.
استان کرمان بعد از استان خراسان دومین استان پهناور کشور است و حدود ۱۱ درصد از خاک ایران را در برگرفته است. این استان یکی از مرتفع‌ترین استانهای کشور است، و شهرستان بافت آن با ۲۲۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا مرتفعترین شهرستان استان می‌باشد. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری استان کرمان مشتمل بر ۱۰ شهرستان، ۷ شهر و ۳۱ بخش است. شهرستانهای آن عبارتند از: بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رفسنجان، زرند، سیرجان، شهر بابک، کرمان و کهنوج.
جغرافیای طبیعی و اقلیم استان
استان کرمان درجنوب‌شرقی ایران قرار گرفته است و ارتفاعات آن دنباله رشته کوههای مرکزی ایران است که از چین خوردگی‌های آتشفشانی آذربایجان شروع می‌شود و تا بلوچستان امتداد دارد و دنباله آن چندین بار در فلات مرکزی به وسیله حوزه‌های پست داخلی و کویر قطع می‌شود. زمان تشکیل این چین‌خوردگیها  با پیدایش فلات داخلی و عقب‌نشینی دریای تنیس همراه است. به دنبال حرکات کوه‌زایی و باز شدن دهانه‌های آتشفشانی، کف دریای تنیس بالا آمد و آب دریاهای اطراف نیز بر اثر تبخیر شدید و تراکم رسوبات آن خشک شد و قشر ضخیمی از رسوبات نمک دریا روی آنها به جای ماند و کویرهای کنونی( کویر لوت) را تشکیل داد. در نواحی پست، ذرات حاصله از متلاشی شدن و فرسایش کوهستانها، روی هم انباشته شد که با وزش باد به حرکت در می‌آیند و تپه‌های متحرک شنی را بوجود می‌آورند.
رشته کوههای مرکزی در این منطقه دشتهای وسیع استان را از یکدیگر جدا می‌سازند این کویرها بطور کلی ۲ رشته عمده هستند که از شمالغربی به جنوب شرقی کشیده شده‌اند و مهم‌ترین آن رشته کوههای بشارگردکوهبنان است.
این رشته کوه‌ها دنباله کوههای جندق و بیابانک هستند که تا کرمان و بم گسترش یافته‌اند. از قلل مهم آن می‌توان به کوههای کوهبنان، طغرل‌الجرد( تخ‌راجه) پلوار، سیرچ، ابارق، و تهرود اشاره کرد که بزرگترین حایل بین مناطق کویر با سایر مناطق استان می‌باشند.
رشته دوم کوههایی است که از یزد تا کرمان و چاله جازموریان کشیده شده‌اند و به موازات رشته  اول امتداد دارند. از ارتفاعات مهم این رشته نیز می‌توان کوههای مدور، شهر بابک، کوه پنج، چل‌تن لاله‌زار، هزار بحر آسمان، جبال بارز و شهسواران را نام برد.
در قسمت جنوب شهرستان کهنوج نیز رشته‌کوههای بشاگرد، دنباله رشته کوههای زاگرس قرار دارتد و این منطقه را از استان هرمزگان جدا می‌سازند. وجود ارتفاعات و پستی  بلند‌یهای در منطقه و شرایط خاص اقلیمی، آب و هوای متفاوتی در نواحی مختلف استان به وجود آورده است. نواحی شمالی و شمال‌‌‌‌‌‌غربی و مرکزی دارای آب و هوای خشک و معتدل است و نواحی جنوبی و جنوب شرقی آب و هوای گرم و نسبتاَ مرطوب دارد. مقدار بارش  ریزشهای جوی بسیار متغیر و کم است. بیشترین باران در منطقه جیرفت می‌بارد. اراضی مرتفع و بادگیر توأم با طوفان و گرد و غبار است. آب و هوای شهر کرمان خشک و نیمه معتدل است. بر اساس گزارش سازمان هواشناسی در سال ۱۳۷۰ حداکثر مطلق درجه حرارت ۶/۳۹ درجه سانتیگراد، حداقل مطلق درجه حرارت ۱۷- درجه سانتی‌گراد و تعداد روزهای یخبندان ۷۹ روز بوده است.
این گزارش حاکی از آن است که متوسط درجه حرارت استان در ماههای اردیبهشت، خرداد، مرداد، و تیر بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد می‌باشد و از دیدگاه استفاده‌های جهانگردی، مطلوبترین ماهها جهت مسافرت به استان می‌باشند. متوسط بیشترین درجه حرارت با ۷/۲۶ درجه مربوط با تیرماه و کمترین آن اختصاص به بهمن ماه دارد که ۹/۳ درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
استان کرمان تحت تأثیر بادهای مختلف برون منطقه‌ای و محلی است. وزش این بادها، آب و هوای آنرا دستخوش تحولات و تغییرات قابل توجهی می‌کند. این بادها عمدتاَ از نوع بادهای موسمی خشک هستند  و در ماههای اسفند، فروردین و اردیبهشت می‌وزند. و جهت آنها از جنوب  غربی به طرف شمال‌شرقی و مشرق است. این بادها انبوهی از خاک و شن با خود به طرف شهر کرمان می‌آورند و سبب تقلیل رطوبت نسبی هوا می‌گردند. همچنین بادهای غربی و شمال‌غربی باعث ریزش باران در زمستان و بهار می‌شوند.
ریزش نزولات جوی از آبان ماه شروع و تا اردیبهشت ماه سال بعد ادامه می‌یابد. بیشترین میزان بارندگی از دیماه تا اردیبهشت ماه است. اغلب این بارشها به صورت باران است و گاهی هم اندکی برف می‌بارد. میزان بارندگی سالانه استان در سال ۱۳۷۰ ، برابر ۷/۱۱۴ میلی‌متر بوده است.

نام و نشانی مکانهای تاریخی و دیدنی‌های مهم استان
شهرستان کرمان
چشمه راین                                 33 کیلومتری شمال غربی کرمان
چشمه قلعه عسگر                            سلطان آباد کرمان
چشمه معدنی ته خاتون                        شرق کرمان
چشمه غرغره                                 40 کیلومتری راین
چشمه ابارق                                     جنوب شرقی کرمان
چشمه بوجان                                      جنوب غربی کرمان
چشمه رضاآباد                                    شمال کرمان
چشمه پاچنار                                     67 کیلومتری شمال کرمان
چشمه بیشه                                     24 کیلومتری شرق کرمان
چشمه اختیارآباد                                  شمال شرقی کرمان
چشمه حوض نو                                  بخش جوشان کرمان
چشمه بغرا                                       بخش بوشان کرمان
چشمه حوض‌آباد                             35 کیلومتری جنوب شرقی کرمان
مقبره شاه نعمت الدوله ولی
ییلاقات ماهان                                30 کیلومتری جنوب کرمان
ییلاقات جوپار                                 110 کیلومتری کرمان
ییلاقات راین                                   30 کیلومتری شرق کرمان
آب انبار علیمردان خان                          مجموعه گنجعلی‌خان کرمان
حمام گنجعلی‌خان                               کرمان
چایخانه سنتی وکیل                             کرمان
حمام ابراهیم خان                             مجموعه گنجعلی‌خان
کاروانسرای چهار سوق                         سمت چپ بازار
کاروانسرای وکیل                               بازار وکیل
کاروانسرای میرزا علینقی                       بازار کرمان
کاروانساری لحاف‌دوزها                           روبروی کاروان‌سرای هندوها
کاروانسرای حاج مهدی                          بازار هنود
کاروانساری هندوها                              کرمان
کاروانسرای حاج‌آقا علی                      شرق میدان گنجعلی خان
مدرسه گنجعلی‌خان                             بازار کرمان
مدرسه حیاتی                                      شهر کرمان
مدرسه ابراهیم خان                                 جنوب شرقی کرمان
مقبره خواجه اتابک                           بخش چوبار
مقبره شاهزاده حسین چوبار                شهر کرمان
بقعه پیر بابا مسافر                          60 کیلومتری شرق کرمان
بازار میدان ارگ                               شهر کرمان
بازار اصلی کرمان                              میدان ارگ
بازار گنجعلی‌خان                             ضلع شمالی میدان گنجعلی‌خان
بازار و مجموعه وکیل                       انتهای بازار اختیاری
بازار مظفری                                     انتهای بازار وکیل
بازار  عطاری                                      بازار وکیل
گنبد جبلیه                                      شرق کرمان
گنبد سبز                                        شهر کرمان
گنبد مشتاقیه                                    فلکه مشتاقیه
محله قدیم دروازه وکیل                       نزدیکی مسجد جامع
محله قدیمی دروازه ناصری                     در شرق محله شهر
محله قدیمی دروازه گبری                   شهر کرمان
باغ شاهزاده ماهان                              6 کیلومتری ماهان
چهار سوق گنجعلی‌خان                        راسته بازار
یخدان مؤیدی                                 شهر کرمان
مسجد جامع                                   شهر کرمان
مسجد چهل ستون                          خ شریعتی
موزه ضرابخانه                                 ضلع شمالی میدان گنجعلی خان
موزه مردم شناسی                               حمام گنجعلی‌خان
شهرستان جیرفت
ییلاقات دلفارد                         30 کیلومتری جائه جیرفت- ساردوئیه
ییلاقات درب بهشت                     بخش سارودئیه
ییلاقات اسقندیه                          72کیلومتری جیرفت و بازفت
قلعه سموران                               60 کیلومتری شرق شهر جیرفت
مقبره امیر حیدر                          اسفندیه جیرفت
شهرستان زرند
چشمه آب معدنی باب تنگل        شمال شرقی زرند
ییلاقات کوه بنان    80 کییومتری زرند
شهرستان سیرجان
چشمه آب معدنی    جنو.ب شرقی سیرجان
باغ سنگی    40 کیلومتری سیرجان
 آرامگاه میرزبیر    سعادت آباد سیرجان
شهرستان بم
ییلاقات ده بکری     جاده بم – کرمان
یلاقات مسکون  جاده بم – جیرفت
ارگ تاریخی   شمال شرقی بم
شهرستان بردسیر
 بقعه پیر برحق( جار سوز)  شهر بردسیر
برج نگار   نزدیک بردسیر
شهرستان رفسنجان
چشمه حسین اباد      36 کلومتری جنوب غربی رفسنجان
چشمه قاسم آباد  6 کیلومتری شرق رفسنجان
چشمه آباد آوران   58 کیلومتری شمال شرق رفسنجان
امامزاده شاه سلیمان  رفسنجان
مسجحد صباحی  رفسنجان
شهرستان بافت
ییلاقات رابر  24 کیلومتری بافت
شهرستان شهر بابک
ناحیه تاریخی میمند   روستای میمند
ناحیه تاریخی انار      روستای انار

فهرست منابع
تاریخ جیرفت و کهنوج مؤلف: عزیز‌الله صفا، ناشر مرکز کرمان شناسی سال ۱۳۷۳
جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری کرمان(ج۱و۲)، تألیف علی زنگی آبادی، شرکت ایران چاپ، پائیز ۱۳۷۰
طرح جامع مطالعات اقتصادی- اجتماعی استان کرمان، گزارش فعالیتهای فرهنگی مهندسین مشاور هامونپاد.
گیتا شناسی ایران، جلد اول، کوهها و کوه‌نامه ایران مهندس عباس جعفری مؤسسه گیتاشناسی
مجموعه مقالات دومین سمینار و دهه کرمان شناسی از انتشارات مرکز کرمان شناسی سال ۱۳۷۴
مطالعه جامع توسعه اقتصادی و اجتماعی حوزه آبریز غرب جازموریان، گروه مطالعاتی هامون، ۱۳۶۳