مقاله مطالعه و بررسی معماری سنتی شهر تبریز و مراحل تحول ساختار شهری

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مطالعه و بررسی معماری سنتی شهر تبریز و مراحل تحول ساختار شهری دارای ۱۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مطالعه و بررسی معماری سنتی شهر تبریز و مراحل تحول ساختار شهری  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مطالعه و بررسی معماری سنتی شهر تبریز و مراحل تحول ساختار شهری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مطالعه و بررسی معماری سنتی شهر تبریز و مراحل تحول ساختار شهری :

چکیده

در شهرسازی سنتی ایران بخشهای مختلف شهری اعم از محیط سکونتی (اجتماعی و فرهنگی(,

محیط تجاری (بازار ومراکز خرید) و محیط حکومتی (ادارات وسازمانهای شهری) به نسبت جمعیت نیاز زمان وتکنولوژی زمان در ابعاد گستردهای برنامهریزی شده است به نحوی که این برنامهریزی ضمن آنکه قرنها دارای عملکرد وکارایی مناسبی بوده امروزه نیز در بسیاری موارد هنوز قابلیت اجرایی دارد. در کمتر نقاطی از مناطق شهری دنیا انسجام بین سه محیط فوق در عین جدایی فیزیکی از یکدیگر قابل درک وبرداشت است. بازار به عنوان فضای اقتصادی شهر به همراه مجموعه ای تحت پوشش ستون فقرات شهر را تشکیل میدهد در حالی که در سر چشمهها و انشعابات و محدودههای خود با سایر فضاهای شهری از جمله محلات مسکونی اتصال یافته است اگر چه فضاهای حکومتی نیز جایگاه مخصوص به خود را دارا هستند. با مطالعه روند موجود در شهرسازی سنتی به عنوان الگویی به منظور بهسازی بازسازی وتوسعه فیزیکی شهرهای امروز ضمن اینکه باعث احیا نظام مثبت شهرسازی سنتی میشود میتواند راه گشای حل مشکلات مربوط به نوع شهرسازیهای دوران معاصر باشد.

واژگان کلیدی: شهرسازی سنتی، محلهبندی بافت شهری، فضاهای شهری، توسعه شهری، دگرگـونی

ساختار شهر

۱

مقدمه

درآمدی کوتاه بر تاریخ تبریز درباره قدمت تبریز نظرات گوناگونی ابراز شده است تا آنجا که برخی از محققان پیـدایش آن را از زمـان مادهـا

دانسته اند. بنای تبریز را به سال ۱۷۵) ق۷۹۱ / م) به زبیده خاتون همسر هارون الرشید نسبت داده اند و لیکن آشکار است که شهر تبریز تا پیش از گزیده شدن به پـایتختی ایلخانـان، یکـی از شـهرهای نـه چنـدان بـزرگ آذربایجان بشمار می رفت چرا که شرایط بین منطقهای و بین المللی برای تبدیل شدن آن به یک شهر بـزرگ، تا آن زمان مهیا نشده بود.

باید توجه داشت که اهمیت یافتن تبریز با دگرگونی شرایط جغرافیایی سیاسی و اقتصـادی جهـان کـه پـس از حمله مغول روی داد بی ارتباط نبوده است. زیرا پس از این بود که رابطه بازرگانی میـان شـرق و غـرب فزونـی گرفت و به تناسب آن تبریز که بر سر شرق به غرب بود اهمیت یافت.

تبریز بلافاصله پس از مرکزیت یافتن مراغه در زمان هلاکوخان به پایتختی برگزیده شـد، راه بازرگـانی معـروف جاده ابریشم که تا پیش از این دوره، از ری به زنجان و از آنجا به اردبیل و سپس به قفقـاز مـی رفـت، از طـرق میانه و اوجان به تبریز وصل شد و با عبور از مرنـد و خـوی بـه قلمـرو امپراطـوری عثمـانی رسـید و از طریـق استانبول به اروپا وصل شد.

در سایه دادوستد دوسویه میان جاده ابریشم و تبریز، شهر به سرعت گسترش یافت. دو مجموعه ربع رشیدی و شنب غازان و باغها و بوستانهای گسترده در حد فاصل این دو مجموعه، شهر را دربرگرفت، پس از دوره ایلخانی تبریز همواره به عنوان یکی از شهرهای بزرگ و مهم کشور مطرح بـود. در دوران صـفویه شـاردن مـی نویسـد:
تبریز، بزرگترین شهرهای ایران چه از حیث عظمت و جمعیت و چه از لحاظ مکنت و تجارت مـی باشـد، شـهر تبریز از دوره فتحعلیشاه از یکسو به دلیل اقامت ولیعهد قاجاری در آن و از سوی دیگـر بـه خـاطر نزدیکـی بـه قفقاز، گرجستان و عثمانی بصورت کانون مبادلات فرهنگی و اقتصادی با کشورهای همسایه شمالی درآمد.

گذشته از آن با وقوع جنگ های ایران و روس تبریز اهمیت نظامی و سیاسی یافت. بدین ترتیب شـهر تبریـز از این زمان تا پایان قاجاریه بعنوان مهمترین شهر کشور پس از تهران مطرح شد و در نیمه دوم حکومت قاجاریـه و در جریان انقلاب مشروطیت بعنوان شهری پیشرو در آزادی خواهی نامی بلند یافت.

۲

ساختار بافت شهری تبریز تا پیش از سالهای دهه ۱۳۰۰ شمسی تبریز در دوره قاجاریه، که آن را سلف مستقیم تبریز امروزی می توان دانست، شهری است کـه نیـروی حیـاتی

خویش را به طور عمده از سه عامل رونق بازرگانی و مرکزیت نظامی و سیاسی کسب می کرده است، و این امـر معلول موقعیت جغرافیایی این شهر از لحاظ ارتباط دادن ایران و آسیا با روسیه، عثمانی و اروپـا اسـت. بازتـاب کالبدی سه عامل یاده شده را در پیکر شهر نیز به آسانی می توان دید: بازاری بزرگ و ثروتمند، دیوان خانه ای گسترده و سربازخانه ها و مراکز نظامی چند در پیرامون هسته مرکزی شهر.

مهمترین راههایی که استخوانبندی اصلی شهر را تشکیل می دهند یکی راه واصـل از دروازه خیابـان بـه دروازه شتربان است که در مسیر راه بین قاره ای آسیا به اروپا یعنی جاده ابریشـم واقـع شـده و دیگـری کـه اهمیـت کمتری دارد اما قدیمی تر است، مسیر میان دروازه گجیل و دروازه باغمیشه است که از شرق به سراب و اردبیل و از غرب به مراغه و کرمانشاه و عتبات و بغداد می رسیده است. گذشته از راه دروازه خیابان به دروازه شـتربان که درست از درون بازار می گذرد، راه میان دروازه نوبر به دروازه استانبول که در داخـل شـهر کـم و بـیش بـه موازات آن یک حرکت می کند نیز همان نقش را داشته است. محور جنوب شـرقی- شـمال غربـی جـاده ری-