طرح راه اندازی موزه شهر دماوند

فهرست مطالب :
مقدمه
فصل اول
•    چیستی موزه  
•    تعریف جامع ایکوم از موزه      
•    تاریخچه موزه در ایران    
•    وظایف موزه در گذشته                                                                                           
•    وظایف موزه در امروز                                                                                              
•    کارکرد موزه        
•    موزه های شهری
•    لزوم احداث موزه در شهر دماوند
فصل دوم
•    نام دماوند
•    دماوند شهر و کوه اسطوره ای
•    موقعیت جغرافیایی شهرستان دماوند
•    جغرافیای سیاسی شهرستان دماوند
o    بخش مرکزی
o    بخش رودهن   
•    مراکز فرهنگی شهرستان دماوند
•    جاذبه های تاریخی و طبیعی شهرستان دماوند
•    تاریخ دماوند
o    دماوند در دوران ماد و هخامنشی
o    دماوند در دوران اشکانیان و ساسانیان
•    فهرست بناها و محوطه های  فرهنگی – تاریخی شهرستان دماوند
•    اشیاء بدست آمده از حفاری ها باستان شناسی در دماوند
•    گویش دماوندی
•    گویش دماوندی
•    آداب و رسوم مردم دماوند
•    روز دماوند و جشن تیرگان
•    مفاخر دماوند در گذر تاریخ
o    رجال دینی
o    رجال ادبی
o    هنرمندان
•    مفاخر معاصر شهرستان دماوند
o    افراد اهل قلم دماوند
•    سیمای محیط زیست انسانی شهرستان دماوند
o    صنایع مستقر در شهرستان دماوند
o    زراعت و باغداری
•    تصویر عمومی از سیمای محیط زیست طبیعی شهرستان دماوند
o    اقلیم منطقه دماوند
o    تنوع گونه های گیاهی و جانوری منطقه دماوند
o    تاریخچه استفاده انسان از گیاهان دارویی
o    گیاهان دارویی دماوند
•    تاریخچه روابط انسان با حیات وحش
o    گونه های جانوری حوزه دماوند
?    الف- پستانداران
?    ب- پرندگان
?    ج- دوزیستان
?    د- ماهیان رودخانه حبله
•    محـافظـت از محـیط زیـست

فصل سوم
•    موزه شهر دماوند
•    اهمیت احداث موزه در شهر دماوند
•    اهداف موزه شهر دماوند
•    مخاطبان موزه شهر دماوند                                                                                     
•    مجموعه های موزه شهر دماوند                                                                               
•    ساختار فیزیکی موزه                                                                                        
o    الف- محل موزه شهر دماوند
o    ب- ساختمان موزه شهر دماوند
o    ج- تالارها
o    د- معماری داخلی موزه شهر دماوند
•    نمایش مجموعه ها در موزه شهر دماوند
•    چگونگی تأثیرگذاری ارزشهای فرهنگی روی بازدیدکننده
•    عملکردهای موزه شهر دماوند
•    خدمات موزه شهر دماوند
o    الف- خدمات اجتماعی موزه شهر دماوند
o    ب- خدمات فرهنگی موزه شهر دماوند

     مقدمه در این مجال به کار مطالعه و تدوین آثار و مجموعه های قابل طرح در موزه پرداخته شده ناگفته نماند که بدین لحاظ سعی شده بیشتر به مباحث نظری ایجاد یک موزه شهر و حکمت و فواید وجود آن در یک شهر می پردازیم . تشکیل مجموعه ی موزه در سه مرحله انجام می گیرد ۱- برنامه ریزی ۲- گرد آوری و غنی سازی ۳- مدیریت و راهبری مجموعه . در طرح مورد نظر (طرح احداث موزه شهر دماوند) برنامه ریزی مفصل مجموعه انجام شده است به دو مرحله ی گردآوری و غنی سازی و مدیریت و راهبری مجموعه نیز بصورت کلی بیان شده است چراکه تنها در صورت وجود یک موزه می توان به خرید یا گردآوری برخی اشیا یا مجموعه ها پرداخت و آن را راهبری کرد ولی در حد ممکن مباحث مربوط به این بخش پیش بینی و پاسخگویی شده است . یک موزه در درجه ی اول در خدمت جامعه ی خود است و موزه ای با عنوان موزه ی شهر دماوند باید در ابتدا رغبت شهروندان خود را به بازدید برانگیزد در غیر اینصورت به موزه ای ایستا تبدیل می شود که در برابر نیازها و فعالیتها ی فرهنگی و آموزشی شهر خود تسلیم شده است . ناگفته پیداست که پرداختن به مباحث تیوری همراه با توصیف عملی کار ملموس شده و این هر دو با هم است که یک موزه کامل را تشکیل داده و حامل پیام موزه به بازدیدکنندگان می شود . در این مبحث شرایط ایده آل برای تاسیس یک موزه در نظر گرفته شده است چه بسیارند موزه های مهم و مطرح ایران که فاقد بخشی از این امکانات یا تاسیسات خاص هستند و عملکرد مطلوب و مورد نیاز را در جامعه ی مورد نظر ندارد چنانچه به بخش موزه اولوژی توجهی نشود بعد از مدت زمان کوتاهی مجموعه ی موزه به مجموعه ای از اشیا تبدیل می شود که بی هدف در مکان موزه قرار گرفته اند و تنها وجه مشترک آنها نگهداری این آثار در یک مکان واحد است . همان طور که انتظار می رود برای ارایه ی یک طرح آموزشی جامع (که تحت عنوان سناریوی موزه یا نمایشگاه از آن یاد می شود) یک فرد به تنهایی قادر نخواهد بود طرح نمایشگاه را در قالب آموزشی پیاده کند و این کار نیازمند کار گروهی است . گروه کاری می تواند شامل افراد زیر باشد ۱-کارشناسان موضوع ۲- سیاستگذار نمایشگاه ۳- طراح . البته می توان به این سه نفر اصلی آموزشیار مرمتگر محقق نویسنده نظرسنج هماهنگ کننده یا دبیر طرح را هم اضافه کرد . (موزه و نمایشگاه مجله موزه هاش ص۴۹) بنابراین چنانچه در این پژوهش نقص و کوتاهی وجود دارد امیدوارم با راهنمایی اینجانب مشکلات و کمبودهای احتمالی رفع گردد . البته با توجه خاص جناب آقای پازوکی و دقت ایشان بسیاری از نواقص تا حد ممکن رفع شده است . در اینجا لازم است از زحمات و راهنمایی های بی دریغ استاد راهنمای بزرگوارم آقای پازوکی و حوصله ایشان در توضیح سلسله مراتب کار تشکر و قدر دانی ویژه داشته باشم . در پایان از تمامی اداراتی که اینجانب را در تکمیل اطلاعات مورد نیازم کمک و راهنمایی نمودند تشکر می نمایم . اداره حفاظت محیط زیست دماوند اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دماوند اداره جهاد کشاورزی و دامداری دماوند فرمانداری دماوند ادره فرهنگ و ارشاد دماوند اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری دماوند . چیستی موزه موزه نامی کهن است که از اندیشه های باستان به یادگار مانده است . بررسی ریشه و مشتقات باستانی این واژه باستانی از مفاهیم بسیاری پرده برمی دارد . موزه واژه ای هند و اروپایی از تبار هلنی است . صورت هلنی آن تو-موسیون (To-Mouseion) یا موسیون (Mouseion) است . موزه در عصر کلاسیک که به معنای حقیقی خود بود به نیایشگاه یا پرستشگاه موسها یا موزها می شد . بنابراین تو- موسیون یعنی پرستشگاه موسها یا درست تر معبدی که منسوب و متعلق به موزها بود . (موزه دیروز امروز فردا ص ۴۱) موزها الهه های هنر و صنایع در اساطیر یونان باستان بودند . (موزه داری ص۳) در حوالی دهه ی ۱۲۹۰ ه.ق کلمه ی موزه از زبان فرانسه به زبان فارسی راه یافت . (موزه داری ص۳) تعریف جامع ایکوم از موزه جامعترین تعریف موزه را ایکوم (شورای بین المللی موزه) در بند ۳ و ۴ اساسنامه خود چنین ارایه داده است موزه موسسه ای است دایمی و بدون اهداف مادی که درهای آن به روی همگان گشوده است و در خدمت جامعه و پیشرفت آن فعالیت می کند . هدف موزه ها تحقیق در آثار و شواهد بر جای مانده انسان و محیط زیست او گردآوری حفظ و بهره وری معنوی و ایجاد ارتباط بین این آثار بویژه به نمایش گذاردن آنها به منظور بررسی و بهره وری معنوی است . علاوه بر این ایکوم موارد مشروحه ی زیر را نیز مشمول تعریف یاد شده تشخیص می دهد ۱- موسسات حفظ و نگهداری و تالارهای نمایشی که پیوسته به و سیله کتابخانه ها و مراکز بایگانی نگاهداری و تامین می شوند . ۲- اماکن و آثار باستانی طبیعی مردم شناسی و تاریخی ای که به علت فعالیت در زمینه های گردآوری حفظ و نگهداری و نمایش آثار باستانی دارای اهمیت می باشند . ۳- موسساتی از قبیل باغ های حیوان شناسی و گیاه شناسی و نمایشگاه جانوران زمینی و موجودات آبزی و . . . که نمایشگر نمونه های موجودات زنده می با شند .

 
   فهرست منابع :
?    پازوکی طرودی، ناصر؛ آثار تاریخی دماوند (جغرافیای تاریخی و معرفی محوطه های باستانی و بناهای تاریخی-فرهنگی)، تهران، اداره کل میراث فرهنگی استان تهران، چاپ اول، پاییز۱۳۸۱.
?    نفیسی، نوشین دخت؛ موزه داری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی(سمت)، سازمان میراث فرهنگی کشور(پژوهشگاه)،چاپ اول، ۱۳۸۰.
?    دبیری نژاد، رضا؛ موزه: دیروز، امروز، فردا، ساحت، تهران، چاپ اول، بهار ۱۳۸۳.
?    موزه های جدید،
?    دایفوکو، هـ ؛ موزه و بازدیدکننده، ترجمه ناصر نقیلی، ادراه کل موزه ها، گروه پژوهش و برنامه ریزی، دی ماه ۱۳۶۳.
?    اسکامر، پییر؛ مدیریت موزه ها، ترجمه عبدالرحمن اعتصامی صدری؛ ادره کل موزه ها، گروه پژوهش و برنامه ریزی، بی تا.
?    دوگلاس، آ.آلن؛ موزه و وظایف آن، ترجمه عبدالرحمن اعتصامی صدری؛ اداره کل موزه ها، گروه پژوهش و برنامه ریزی، بهمن ماه ۱۳۶۳.
?    نصرتی، مسعود؛ دماوند خاستگاه اساطیری ایران زمین، تهران، فیض کاشانی: تربت، چاپ اول، ۱۳۸۱.
?    نصرتی، مسعود؛ تاریخ دماوند و آثار تاریخی آن، ج۱، تهران، فیض کاشانی: تربت، چاپ اول، ۱۳۸۱.
?    علمداری، مهدی؛ فرهنگ عامیانه ی دماوند، تهران، فیض کاشانی، چاپ اول، ۱۳۷۹.
?    علمداری، نصرتی؛ گویش دماوندی، تهران، فیض کاشانی، چاپ اول،
?    ابن الندیم، محمد بن اسحاق؛ الفهرست، ترجمه رضا تجدد؛ تهران، امیر کبیر، چاپ دوم، ۱۳۴۶.
?    بناکتی، فخرالدین ابو سلیمان؛ تاریخ بناکتی، به کوشش جعفر شعار؛ تهران، انجمن آثار ملی، ۱۳۴۸.
?    بلعمی، ابو علی محمد بن؛ تکلمه و ترجمه تاریخ طبری، تصحیح محمد تقی بهار(ملک الشعرا)؛ به کوشش محمد پروین گنابادی؛ تهران، زوار، ۱۳۵۳.
?    پیرنیا، حسن(مشیرالدوله)؛ ایران باستان(تاریخ مفصل ایران قدیم)، ج۱و۲، تهران، انتشارات افسون، چاپ دهم، ۱۳۸۰.
?    تفضلی، احمد؛ “رساله ی شهرستان های ایران”، در شهرهای ایران، ج۲، به کوشش محمد یوسف کیانی؛ تهران، جهاد دانشگاهی، ۱۳۶۸.
?    جنیدی، فریدون؛ زندگی و مهاجرت نژاد آریا بر اساس روایات ایرانی، تهران، بنیاد نیشابور، ۱۳۵۸.
?    حموی، یاقوت؛ معجم البلدان، ج۱و۲، چاپ بیروت، ۱۳۸۸ه/۱۹۶۸م.
?    حدود العالم الی المشرق الی المغرب، به کوشش منوچهر ستوده؛ تهران، طهوری، ۱۳۴۰.
?    دهخدا، علی اکبر؛ فرهنگ فارسی.
?    دمورگان، ژاک؛ مطالعات جغرافیایی ایران، ج۱، ترجمه کاظم ودیعی؛ تبریز، بی تا.
?    سامی، علی؛ خط و تحول آن در شرق باستان، تهران، بی تا.
?    مول، ژول؛ شاهنامه فردوسی، ترجمه جهانگیری افکاری؛ تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۳.
?    طبری، محمد بن جریر؛ تاریخ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ترجمه ابوالقاسم پاینده؛ تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲.
?    عبدی، کامیار؛ “وارسی دوره ی ماد”، مجله باستانشناسی و تاریخ، مرکز نشر دانشگاهی، ش۱ سال هشتم، پاییز و زمستان ۱۳۷۲.
?    غفاری قزوینی، قاضی احمد؛ تاریخ جهان آرا، به سعی و همت مجتبی مینوی؛ تهران، بی تا.
?    کسروی، احمد؛ چهل مقاله، گردآورنده یحیی ذکاء؛ تهران، طهوری، ۱۳۳۵.
?    کریستین سن، آرتور؛ ایران در زمان ساسانیان، ترجمه رشید یاسمی؛ تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۷.
?    کارنامه اردشیر بابکان؛ به اهتمام صادق هدایت، تهران، تابان، ۱۳۱۸.
?    گریشمن، رمان؛ هنر ایران در دوران پارت و ساسانی، ترجمه بهرام فره وشی؛ تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۷۰.
?    گریشمن، رمان؛ ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه محمد معین؛ تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۶۴.
?    گوبینو، کنت دو؛ تاریخ ایرانیان، ترجمه ابوتراب خواجه نوریان؛ تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۴.
?    لوکونین، ولادیمیر گریگورویچ؛ تمدن ایران ساسانی، ترجمه عنایت الله رضا، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۶۵.
?    مارکوات، یوزف؛ ایرانشهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، چاپ اول، ترجمه مریم میر احمدی؛ تهران، اطلاعات، ۱۳۷۳.
?    نورزاده چگینی، ناصر؛ “مازندران در دوره ی ساسانی”، مجله باستان شناسی و تاریخ، سال اول و دوم، پاییز و زمستان۱۳۶۵ و بهار و تابستان۱۳۶۶ و تابستان۱۳۶۷.
?    واندنبرگ، لوئی؛ باستانشناسی ایران باستان، ترجمه دکتر عیسی بهرام؛ چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۵.
?    مطالعات مدیریت یکپارچه آب و خاک حوزه آبخیز حبله رود، ج۹: حیات وحش و آبزیان، مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی اقتصادی و کشاورزی مهندسین مشاور رویان، بی تا.
?    مهرابی، علی اکبر؛ غلامی، محسن؛ کشاورزی و بهره برداری زراعی، ج۱۵(حوزه آبخیز دماوند)، شرکت مهندسی جهاد مهندسین مشور منابع طبیعی، ۱۳۷۰.
?    ضیائی، هوشنگ؛ راهنمای صحرایی پستانداران ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، ۱۳۷۵.
?    فیروز، اسکندر؛ حیات وحش ایران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۸.
?    تقی زاده، فیروز؛ تشخیص و طرز مبارزه با جوندگان مضر کشاورزی، مؤسسه بررسی آفات و بیماری های گیاهی، ۱۳۶۰.
?    زراعت و باغداری، ج۸: تولید(پروژه حبله رود)، مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی اقتصادی و کشاورزی مهندسین مشاور رویان، بی تا.
?    کرمی، محمود؛ اعرابی، داریوش؛ طرح جامع آبخیزداری حوزه آبخیز دماوند، ج۸: حیات وحش، شرکت خدمات مهندسی جهاد مهندسین مشاور منابع طبیعی، ۱۳۷۰.
?    اعرابی، داریوش؛ نبوی، عیسی؛ طرح جامع آبخیزداری حوزه آبخیز دماند، ج۹: آبزیان، شرکت خدمات مهندسی جهاد مهندسین مشاور منابع طبیعی، ۱۳۷۰.
?    عبدالعلی پور، محمد؛ “گزارش کوتاهی از بیستمین مجمع عمومی شورای بین المللی موزه ها(ICOM)”، مجله موزه ها، ش۲۷، سازمان میراث فرهنگی کشور، بهار ۱۳۸۰.
?    لبم براک، مانفرد؛ “موزه، روان شناسی و معماری”، ترجمه فرهاد مالکی؛ مجله موزه ها، ش ۲۹، سازمان میراث فرهنگی کشور، تابستان ۱۳۸۳.
?    طبیب جم، منیر؛ “نقش آموزشی موزه ها”، مجله موزه ها، ش۱۷، سازمان میراث فرهنگی کشور، بهار ۱۳۷۶.
?    فاینلی، دایانا؛ “تجربه ی فعالیت در واحد گروه های اجتماعی خاص”، ترجمه رضا مصطفی زادگان؛ مجله موزه ها، ش۲۷، سازمان میراث فرهنگی کشور، بهار ۱۳۸۰.
?    “موزه و نمایشگاه”، ترجمه و تلخیص رضا مصطفی زادگان؛ مجله موزه ها، سازمان میراث فرهنگی کشور، بی تا.