مقاله مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش اوریال در پارک ملی سالوک با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی((ENFA

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش اوریال در پارک ملی سالوک با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی((ENFA دارای ۱۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش اوریال در پارک ملی سالوک با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی((ENFA  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش اوریال در پارک ملی سالوک با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی((ENFA،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه قوچ و میش اوریال در پارک ملی سالوک با استفاده از روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی((ENFA :

چکیده

پارک ملی سالوک یکی از زیستگاه های مهم قوچ و میش اوریال در ایران است که شامل دشت های وسیع و ارتفاعات متعددی است. از آنجایی که این گونه در فصل پاییز تولید مثل می کند، گستره خانگی پاییزه اهمیت ویژه ای در چرخه حیات این گونه دارد. به منظور مدلسازی مطلوبیت زیستگاه این گونه از نقاط حضور افراد با استفاده از روش ۵ENFA استفاده شد. نتایج نشان داد که زیستگاه های مطلوب این گونه در مناطقی با ارتفاع بیش از ۱۳۹۰ متر، شیب های بیش از ۲۳ درصد، تنوع توپوگرافیکی نزدیک به میانگین زیستگاه می باشد. قوچ ومیش اوریال((Ovis orientalis arkali دراین فصل دامنه های غربی را بیشتر ترجیح می دهد . تأثیر فاکتور فاصله تا جاده های خاکی بر مطلوبیت زیستگاه این گونه در پارک ملی سالوک ناچیز است. به علاوه نتایج این مطالعه نشان می دهد که قوچ و میش اوریال در این زیستگاه در طول این فصل دارای میدان اکولوژیک نسبتاً باریکی است و همچنین به زیستگاه های کرانه ای تمایل بیشتری دارد.

واژه هــای کلیــدی: پــارک ملــی ســالوک، زیســتگاه، قــوچ و مــیش اوریــال، مدلســازی مطلوبیــت زیســتگاه،ENFA

۵ Ecological Nich Factor Analysis

۱

-۱ مقدمه

بحران های زیست محیطی اخیر سبب شده است جمعیت بسیاری از گونه های مختلف حیات وحش به دلایلـی همچـون تخریـب و تبدیل زیستگاه و یا شکار بی رویه کاهش یابد. مشخص کردن محدوده پراکنش گونه ها، شناخت پارامترهای زیسـتگاهی مناسـب از مهمترین فعالیت ها در زیست شناسی حفاظت محسوب می شود(ملکی نجف آبادی و همکاران،۱۳۸۹،(۲۸۰ هـدف از ایـن مطالعـه تعیین مطلوبیت زیستگاه قوچ ومیش در پارک ملی سالوک و فاکتور های مؤثر بر مطلوبیـت زیسـتگاه و همچنـین مشـخص نمـودن فاکتورهای زیستی و غیر زیستی قوچ و میش می باشد. این گونه از نظر اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعـت و منـابع طبیعـی در رده آسیب پذیر۱ (فهرست سرخ اتحادیه بـین المللـی حفاظـت از طبیعـت ۲، (۲۰۱۲ و ضـمیمه ۲ سـایتس۳ (ضـیایی،۱۳۸۷،(۳۶۶ گنجانده شده است.
زیستگاه آن مناطق تپه ماهوری بوده و هیچ گاه از تپه ماهورها و کوه ها که گریزگاه آن ها محسوب می شود، دور نمی گـردد. نـژاد خالص و گونه بومی قوچ و میش اوریال در شمال و شمال شرق کشور میباشد. زیستگاه هـای طبیعـی در اسـتان خراسـان شـمالی، مناطق حفاظت شده سالوک، ساریگل، قرخود، گلول و سرانی، نواحی کوهستانی پناهگاه حیـات وحـش میاندشـت وتپـه ماهورهـا و دامنه هادر سطح استان می باشد. قوچ و میش سالوک در زمستان به داخل کوه پناه برده و در دره ها و منـاطق آفتـابی روی شـیب جنوبی به تغذیه می پردازند(سلمان ماهینی،۱۳۷۳،.( ۱۴ فصل پاییز چون فصل جفت گیری قوچ و میش است و قوچ هـای بـالغ کـه به دنبال میش های آماده پذیرفتن آن ها می باشند، در منطقه حرکت می کنند، دامنه پراکنش وسیعتری از این حیـوان نسـبت بـه سایر فصول دیده می شود. گوسفند وحشی در ایران به طور کلی در پاییز تولید مثل کرده و در بهار موقعی که گیاهـان مـی روینـد، زادآوری مــی کنند(شــمس،۱۳۸۹،۹ ؛ صــفیان بلــداجی،۱۳۸۰،.(۱۵ از علوفــه هــا، بوتــه هــا و بــرگ درختــان تغذیــه مــی کنند(ضیایی،۱۳۸۷،۳۷۲ ؛ والدز۴،۲۰۰۸،.(۲۳۵

مدل های مطلوبیت زیستگاه با بکارگیری سامانه اطلاعات جغرافیایی در کنار تحلیل های چند متغیره آماری امکان تعیین مجموعـه عواملی که معرف حضور یک گونه در یک زیستگاه هستند را فراهم می کنند. این مدل ها علاوه بر اهمیتی که در مطالعات تک بـوم شناختی ۵ دارند، در ارزیابی آثار ناشی از تغییرات رو به شتاب کاربری زمین بر توزیع گونه ها، آزمون فرضیه های جغرافیای زیستی و و تعیین اولویت های حفاظتی نقش اساسی دارند(گویسان و زیمرمان۶،۲۰۰۰،.(۱۵۸

تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی یکی از روشهای مدلسازی مطلوبیت زیستگاه است که توسـط هیـرزل(۲۰۰۲)۷ کـه بـر مبنـای روشهای آماری و سیستمها اطلاعات جغرافیایی میباشد که در سالهای اخیر برای یافتن مناطق مطلوب در مقیاسهـای وسـیع و محاسبه نقشه مطلوبیت زیستگاه طراحی و توسعه یافته است. مهـم تـرین مزیـت انفـا نیـاز بـه دادههـای مربـوط بـه حضـور گونـه است(هیرزل،۲۰۳۰،.(۲۰۰۲

در این پژوهش که تنها به داده های حضور گونه احتیاج دارد برای شناسایی عوامل موثر بر حضور گوسفند وحشی اوریال و محاسبه مطلوبیت زیستگاه این گونه در فصل پاییز استفاده شد. در ارتباط با قوچ و میش های ایرانی مطالعات مختلفی صورت گرفتـه اسـت. اما برای نخستین بار روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی برای قـوچ و مـیش اوریـال مـورد مطالعـه قـرار مـی گیـرد. گلجـانی و همکاران (۱۳۸۹) مطلوبیت زیستگاه پاییزه گوسفند وحشی البرز مرکزی را با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی تعیین کردنـد. امیدی و همکاران (۱۳۸۹) این روش را برای پلنگ ایرانی و فراشی و همکاران (۱۳۸۹) برای بز و پازن استفاده کردند.

-۲ مواد و روش ها

-۱-۲ منطقه مورد مطالعه

۱Vulnerable 2 International Union for Conservation of Nature 3 CITES 4 Valdez 5 Autecology

۶ Guissan and Zimmerman 7 Hirzel

۲

پارک ملی سالوک با مساحتی معادل ۸۲۳۱ هکتار واقع در استان خراسان شمالی در شمال غربی شهرستان اسفراین بین مـدارهای ۳۷/۰۸ تا ۳۷/۱۰ درجه عرض شمالی و ۵۷/۱۳ تا ۵۷/۱۶ طول شرقی قرار گرفته است. پارک ملی سالوک ازنظر زمین شناسـی بـه دو واحد کوهستان و دشت تقسیم می شود. دو سوم وسعت منطقه را کوهستان و یک سوم آن را دشت فراگرفتـه اسـت(آقامیری و همکاران، ۱۳۸۲،.(۱۴ دامنه ارتفاعی۱۰۶۲ تا ۲۰۸۳ متر، دما و بارندگی متوسط سالیانه به ترتیـب ۱۲ درجـه سـانتی گـراد و ۲۸۰ میلی متر، برآورد شده است که نشان می دهد منطقه دارای اقلیم نیمه خشک معتدل است. منطقه از نظـر منـابع آب نسـبتاً غنـی بوده و علاوه بر تعداد زیادی چشمه(۱۹ چشمه و آبشخور) در سطح منطقه بعضی از دره ها از جریانی ثابت طـی سـال برخوردارنـد. منابع تاًمین آب این جریانات اکثراً از ارتفاعات شمالی منطقه می باشد که با جهت جنوبی به ناحیه دشت وارد گشـته و در آبرفـت

های دشت فرو می روند(آقامیری و همکاران، ۱۳۸۲،.(۱۷
گیاه غالب منطقه درمنه می باشد که به صورت درمنه دشتی در قسمت جنوبی و درمنه کوهی در کوهستان های منطقـه مشـاهده می شود (آقامیری و همکاران، ۱۳۸۲،(۲۵

-۳ مدل ENFA

اساس کار این مدل مقایسه ویژگی های بوم شناختی نقاط حضور قوچ و میش اوریال بـا ویژگـی هـای بـوم شـناختی کـل منطقـه مطالعاتی است(هیرزل، ۲۰۰۱،.(۱۱۳ در این روش که اصول کار مشابه روش تجزیه مولفه های اصلی۱ مـی باشـد، تعـداد زیـادی از متغیرهای محیطی که در پراکنش گونه تاثیر گذار هستند به تعداد کمی فاکتور تبـدیل مـی شـوند. سـپس تعـداد انـدکی از ایـن فاکتورها که تمامی کنارگی و بخش قابل توجهی از ویژه گرایی گونه را توضیح می دهند برای محاسبه نقشه مطلوبیت زیستگاه بکار گرفته می شوند(هیرزل،۲۰۰۳ ؛ قندالی، ۱۳۸۹،۵۱ ؛ گلجانی و همکاران، ۱۳۸۹،۱۷۵ ؛ فراشی و همکاران، ۱۳۸۹،.(۶۵