مقاله کاربرد توام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامه ریزی پویا در تدوین مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله کاربرد توام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامه ریزی پویا در تدوین مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان دارای ۱۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله کاربرد توام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامه ریزی پویا در تدوین مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله کاربرد توام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامه ریزی پویا در تدوین مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله کاربرد توام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامه ریزی پویا در تدوین مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان :

چکیده

در مطالعه حاضر، مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان گیلان، در قالب الگوی تصمیم سازی در سه دوره زمانی ۱۰ ساله برای وضعیت های مختلف پارک جنگلی و با در نظرگرفتن معیارهای اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی طرح ریزی شد. در ابتدا، با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی، سطح مطلوب سه معیار اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی به طور همزمان به صورت ارزش رضامندی ترکیبی آنها در دورههای زمانی، تصمیمات و وضعیتهای مختلف پارک جنگلی بهدست آمد. نتایج حاصل از این روش نشان داد که برای رسیدن به سطح مطلوب معیارها به طور همزمان ابتدای دوره ۱۰ ساله اول، اجرای تصمیم اکولوژیکی، ابتدای دوره ۱۰ ساله دوم، به ترتیب در سه وضعیت درنظرگرفته شده، اجرای تصمیمات اجتماعی، اکولوژیکی و اکولوژیکی و ابتدای دوره زمانی ۱۰ ساله سوم نیز به ترتیب در اولین و دومین وضعیت، اجرای تصمیم اجتماعی و اکولوژیکی بیشترین میزان ارزش مطلوبیت ترکیبی اهداف را بهدست داد. ارزش های رضامندی ترکیبی اهداف به عنوان قسمتی از دادههای ورودی به مدل برنامه ریزی پویا مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد، ابتدای دوره زمانی ۱۰ ساله اول، اجرای تصمیم اکولوژیکی، در ابتدای دوره ۱۰ ساله دوم، با در نظرگرفتن دومین وضعیت و شرایط طراحی شده برای پارک جنگلی، اجرای تصمیم اکولوژیکی و ابتدای دوره زمانی ۱۰ ساله سوم، با اعمال اولین وضعیت طراحی شده برای پارک جنگلی اجرای تصمیم اجتماعی مطلوب است که برتری هدف اکولوژیکی نسبت به اهداف دیگر را در دستیابی به مدیریت پایدار پارک جنگلی سراوان نشان می دهد.

کلید واژه

برنامهریزی پویا، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی ، مدل تصمیم سازی، مدیریت پایدار، پارک جنگلی سراوان گیلان

سرآغاز

ساماندهی منابع طبیعی موجـود در کـشور و اسـتفاده بهینـه از سرزمین (آب و خاک) بدون شک پیامدهای شـگرفی بـر شـکوفایی اقتصادی و بهبود وضعیت ساکنان مناطق مختلف دارد. بخش بزرگی از منابع طبیعی بدون استفاده، یا دارای استفاده غیـر اصـولی هـستند

(صفی صمغ آبادی، .(۱۳۸۳ در حالی که تجربیات مختلف نـشان داد که با مطالعه و برنامهریزی صحیح و قابل اجرا و بـا مـشارکت تمـام عوامل درگیر میتوان به منابع درآمدزای پایدار تبدیل شوند. امـروزه، به دلیل نقش و اهمیتی که منابع طبیعـی در تعـادل محـیطزیـست، حفظ اکوسیستمها، حفاظت خاک، بهرهوری اقتصادی و بستر مناسب کلیه فعالیتها دارند، باید بیش از پیش به نقش و اهمیت آنها آگاهی پیدا کرد (مرادی، .(۱۳۸۶ شناخت اهمیت جنگلهـا و تـأثیر آنهـا در تداوم حیات بشر موجب تلاش گسترده جهانی برای برنامهریزی بـه

نویسنده مسئول: تلفن: ۰۹۱۵۱۱۱۴۳۲۷

منظور حفاظت پایدار این منبع طبیعی شده است. در ایران با توجه به محدود بـودن سـطح جنگـلهـا در مقایـسه بـا میـانگین جهـانی و بخصوص تخریب شدید جنگلها در سالهای اخیـر و وقـوع بلایـای طبیعی، نظیر سیل و خشکسالی ناشی از تخریب جنگلها، ضـرورت برنامهریزی بیش از پیش احساس میشود. برنامهای کـه افـزون بـر تأمین نیازهای اقتصادی، اجتمـاعی، زیـست محیطـی نـسل فعلـی، متضمن حیات پایدار این منابع در درازمدت باشد (صفی صمغ آبادی،

.(۱۳۸۳ در زمینه مدیریت پایدار و مدلهای برنامهریزی و مـدیریتی، مطالعات زیادی انجام گرفته است.
(۲۰۰۵) Iliadis، سیستم تصمیم سازی کاربردی در ترکیب بـا مدل فازی را برای تخمین ریسک و خطر آتشسوزی طولانی مدت جنگلها به کار برد. نتایج نشان داد که روش فازی مفهـوم معتبـر و قابل انعطافی را فراهم مـیسـازد کـه مـیتوانـد همـراه بـا سیـستم

msabuhi39@yahoo.com

۲۴

تصمیمگیری مناسبی استفاده شود. Chen و (۲۰۰۵) Fu، برای حل مسائل تصمیمگیـری چندهدفـه چنـد مرحلـهای، بـه ترکیـب مـدل تکراری فازی با برنامهریزی پویا پرداختند. آنان برای در نظر گـرفتن وزن اهداف و مقدار جایگزین ها با چند هـدف، ابتـدا مـدل تکـراری فازی را گسترش و سپس برنامهریزی پویای فازی را با ترکیب آن با مدل کلاسیک برنامهریزی پویا برای ارزشگذاری تصمیمات در هـر مرحله اجرا و در پایان، مـسئله تخـصیص منـابع آب را از طریـق آن حل کردند.

Seely و همکاران (۲۰۰۴)، راهبردهای ارزیابی مـدیریت چنـد هدفه جنگل را با کاربرد روش سلسله مراتبی سیستم تـصمیمسـازی برای ۲۸۸ هزار هکتار جنگل در شمال غربی کلمبیـا مـورد بررسـی قرار دادند. در این تحقیق کاربرد سیستم تصمیم سازی برای تجزیـه

و تحلیل روشهای مدیریتی را که به بیان اهمیت اثـر تخریـبهـای طبیعی، سودها و ریسکهای همراه با تکنیکهای عینـی کـاربردی میپردازد بـرای بیـان نتـایج بـه گروههـای مـدیریتی مـورد بحـث قراردادنـد. فتـوحی (۱۳۷۳) از مـدل برنامـهریـزی پویـای تـصادفی بهمنظور بهره برداری بهینه مخزن سد کرج استفاده کرد. نتایج نشان داد که اگر بهرهبرداری از مخزن سد بدرستی صورت گیـرد، باتوجـه به وضعیتهای بهینه حجم مخزن در آخر دوره، چنانچـه در ابتـدای دوره در یک طبقه از مخزن قرار بگیریم، در ایـن صـورت در پایـان دوره اختلاف بین آب موجود و حداقل حجم مخزن چشمگیر خواهـد بود.

بنابراین با این سیاست که سیلابهـای حاصـل از ذوب شـدن برف در بهار وجود دارد، میتوان حجم دریاچه را به مقدار مناسـب و بالا نگه داشت تا بنا به نتایج حاصل از مطالعه در پایان دوره نیـز در طبقه بالا از حجم مخزن قرار بگیریم تا ضریب اطمینان برای ذخیره در ماههای گرم بالاتر رود. صبوحی و همکاران((۱۳۸۶، راه کارهـای مدیریت منابع آب زیرزمینـی را در دشـت نریمـانی اسـتان خراسـان ارزیابی نمودند. در این مطالعه راهکارهای مختلـف شـامل برداشـت آزاد (کنترل نشده)، کنترل بهینه برداشت از آب های زیرزمینی، بهره برداری از آبهای زیرزمینی و سیاست مالیاتی، دخالت دولت و کنتـرل قانونی، مشارکت بهره برداران در کنترل برداشت از آبهای زیرزمینـی

و همکاری دولت و تشکلهـای بهـره بـرداران مـورد مقایـسه قـرار گرفت. نتایج نشان داد دولت میتواند از طریق اتخاذ سیاست مناسب مالیاتی، هزینههای جنبی بهره برداری بیرویه از منابع آب زیرزمینی را به خود بهره برداران منطقه منتقل کند. پارک جنگلـی سـراوان در

مجله محیط شناسی شماره ۶۲

جنوب غربی استان گیلان و به فاصله ۱۷ کیلومتری از مرکز اسـتان واقــع شــده اســت. از نظــر اداره جنگــل، تــابع جنگلــداری رودبــار، سرجنگلبانی شهر بیجار و زیرمجموعه مدیریت منابع طبیعـی اسـتان گیلان است. منطقه مورد مطالعه، قدیمیتـرین قطعـه جنگـلکـاری استان گیلان بوده است. از سال۱۳۷۱ از طریق مسئولان ذیربط بـه منظور ایجـاد تفرجگاههـای سـالم در اسـتان گـیلان، راهکارهـایی پیشنهاد شد از جمله: تجهیز جنگلهای منطقه سـراوان گـیلان بـه عنوان پارک و تفرجگاه جنگلی، استفاده از توان اکولـوژیکی منطقـه برای استقرار و رشد گونههای بـومی و فـراهم آوردن شـرایط رشـد مناسب برای گونههای بومی در سطح وسیع (بی نام، .(۱۳۸۷

با توجه به اهمیت این پارک به دلیل نزدیـک بـودن بـه مرکـز استان گیلان، ارزش تفرجی بالا، وسعت زیاد، تنوع گونههای گیاهی

و حیوانی، وجود رودخانهها، تأمین آب برای کشاورزی اراضی منطقه

و محیطی سالم و پاک، مدیریت در استفاده و بهره برداری پایدار آن به طوری که پاسخگوی نیاز نـسل فعلـی و آینـده باشـد بـسیار پـر اهمیت است.
در مطالعه حاضر از روش ترکیبی برنامهریزی چندهدفه پویـا۱ و روش سلسله مراتبی فازی بـرای سـاختن مـدل تـصمیم سـازی در بهرهبرداری از پارک جنگلـی سـراوان بـا در نظرگـرفتن سـه معیـار اقتصادی، اکولوژیکی و اجتماعی استفاده و جنبههای کیفـی و کمـی مدیریت پارک جنگلی در مدلسازی لحاظ و در انتهـا ترتیـب بهینـه تصمیمات اولویتبندی شده در هر دوره زمانی نیز تعیـین مـیشـود.

هدف کلی مدل، بـا توجـه بـه سـه معیـار اقتـصادی، اکولـوژیکی و اجتمــاعی، حــداکثر کــردن ارزش رضــامندی ترکیبــی آنهاســت.

محدودیتهای مدل نیز سلسله محدودیتهای درونـی و پیوسـته از متغیرهای تصمیم است که از یک حالـت در دوره زمـانی معـین بـه دوره زمانی بعدی میرود.
درایــن تحقیــق، دادههــای مــورد نیــاز از طریــق تنظــیم۱۸۰

پرسشنامه، اطلاعات موجود در اداره جنگلبانی استان گـیلان و آرای کارشناسان پارک جنگلی بدست آمد.
مواد و روشها

مدل برنامهریزی پویا که در این مطالعه در قالب مـدل تـصمیم سازی۲ بیان شد شـامل اجـزای اصـلی مراحـل برنامـهریـزی (دوره زمانی)، متغیرهای حالت (وضعیت پارک جنگلی)، تصمیم و اهـداف است. مراحل شامل، سـه دوره زمـانی ۱۰ سـاله ۳۰)و۲۰و۱۰و(n =0

کهn =0 شروع دوره زمـانی۱۰سـاله،n =10 پایـان دوره زمـانی ۱۰

کاربرد تؤام روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی فازی و برنامهریزی پویا ; ۲۵

ساله اول و n =30 نشان دهنده پایان دوره برنامهریزی مـدیریتی۱۰

ساله سوم در نظرگرفته شد(شکل شماره .(۳ بردارهای حالت موجـود در مدل (وضعیت موجود پارک جنگلی) نیز شامل مساحت کل پارک جنگلی، مساحت منطقه جنگلکاری شده، تعدادگونههـای درختـی و حیوانی، وضعیت بازدید، امکانات تفریحی و شرایط اکولوژیکی اسـت که با مشخصههای s1, s2 , s3 ,;..,s9 نشان داده شـدند. در هـر دوره زمــانی یــک بــردار حالــت (وضــعیت پــارک) وجــود دارد کــه بـــا ( X (0, j 1) X (0, s1 , s2 ,;;s9 نـــشان داده شـــد
.(Zadnik Stirn, 2006)

از آنجایی که برای بعضی از متغیرها یا مشخصههای وضـعیت، مقدار عددی مشخصی نمیتوان تعیین کرد. بنابراین، از منطق فازی بــرای تعیــین مقــدار ایــن اعــداد اســتفاده شــد. بــدین منظــور، پرسشنامههایی طراحی و به سه دسته افراد بومی منطقه، کارشناسان پارک و افراد بازدیدکننده ارائه شد.

آرای افراد در مـورد مشخـصههـای کیفـی وضـعیت در پـارک جنگلی سراوان، با اعـداد ۱ تـا ۹ (بـه صـورت ۱ و۳ و ۵ و۷ و (۹ و

اعداد بینابین آنها (یعنی ۲ و۴ و۶ و(۸ برای ارزشهای بینابینی بیـان

شد(.(Kahraman, 2008

بنابراین، با اسـتفاده از روش تجزیـه و تحلیـل سلـسله مراتبـی فــازی(FAHP)3دســتیــابی بــه هــدف کلــی حــداکثرکردن ارزش رضامندی ترکیبی معیارها در سطوح بـالاتر بررسـی شـده و پـس از مقایسات زوجی صورت گرفته بر اساس درجه اهمیت موجود در یک ساختار سلسله مراتب قرار گرفتند.

بدین ترتیب سه سطح مورد بررسی قرار گرفت، سه سـطح بـه ترتیب شـامل هـدف، معیارهـا کـه بـه روش مـستقیم مقـدار آن را نمیتوان تعیین نمود و بر اساس فاکتور، یا مشخصه (مشخصههـای فازی) که در سطح سوم بیان شدند، تعیین میشـوند. مطـابق شـکل شماره -(۱) در این مدل، معیارهای مورد نظر در سطوح مختلـف بـا معیارهای اطلاعات بدست آمده به صورت کمی ارائه و در یک فـرم ماتریسی (جدول) تنظیم شد. این ماتریس به منظـور تهیـه مقیـاس نسبی بین دادهها استفاده و برای مقایسه و انتخاب گزینههـا نیـز بـه کار رفت. در این روش، مسئله در قالب یـک درخـت تـصمیمگیـری تعیین و ارزش برابری معیارها مشخص شـد .(Kahraman, 2008)

ساختار سلسله مراتبی مدل در شکل شماره (۱) نشان داده شده است.

همان گونه که مشاهده میشود برای هریک از معیارهای اقتـصادی، اکولوژیکی و اجتماعی در نظرگرفته شده بـرای مـدل، سـه شـاخص

(گزینه) در سطح سوم ساختار درختی روش سلسله مراتبی مـشخص شد.