بررسی مشارکت های مردمی و خسارت های اقتصادی ناشی از زلزله استان های زنجان و گیلان

مقدمه
زلزله بعنوان عمده ترین سانحه طبیعی در ایران مطرح بوده است، زلزله ها فارسینج (همدان) بوئین زهرا قزوین)، طبس و فردوس (خراسان) قیر و کزرین (فارس) گلباف (کرمان) و زلزله منجیل (گیلان و زنجان) از عمده ترین زلزله های اتفاق افتاده در ایران ظرف چند دهه گذشته هستند.
شیوه عمل و دخالت دولت برای امداد در بازسازی در زلزله های قبلی تا زلزله منجیل به گونه ای دیگر بوده است بعبارت دیگر تفاوت اساسی زلزله منجیل با سایر زلزله های اتفاق افتاده در ایران را می توان تفاوت شیوه برخورد دولت برای مقابله با آثار و عوارض آن دانست، شیوه بازسازی مبتنی بر مشارکت مردم در زلزله اخیر بعنوان پاسخی به ایرادات عمده ناشی از اقدامات دولت در موارد قبلی، حاوی نکات تازه ای است که بعنوان نتایج اولین تجربه متفاوت درخور اهمیت فراوان است. (دکتر طالب، مهدی، بنیاد مسکن، ۱۳۷۰)
۳۱ خرداد ۱۳۶۹، آرامش شبانه انسانها بعد از کشاکش روزانه به زندگی و خواب معصومانه کودکان با عرش مهیب آسمان، لرزش غریب کوهها و دشتها بر آشفت. ریزش سقفها خواب خوش آخرین روز بهار را به خزان زندگی مبدل نمود. آرامش و آسایش رخت بربست، خنده معصومانه و دلفریب کودکان به گربه بدل شد و سیاهش شب بر لباس مردمان نشست.
زمین لرزه ای به قدرت ۳/۷ به مقیاس ریشتر در شمال شهر رودبار بوقوع پیوست، کانون این زمین لرزه دهشتناک در عرض جغرافیایی ۳۶ درجه و ۴۹ دقیقه و در طول جغرافیایی -۴۹ و ۲۴ دقیقه و ۵۱ ثانیه برآورده شد. این زلزله مهیب در ساعت ۳۰ دقیقه و ۱۳ ثانیه بامداد روز پنجشنبه ۳۱ خرداد بوقت محلی در عمق کانونی حدود ۱۰ کیلومتر رخ داد شعاع عمل این زلزله در منطقه ای بیضی شکل به قطر بزرگ حدود ۹۰ کیلومتر و بقطر کوچک حدود ۳۰ کیلومتر باعث ویرانی حدود یکصد و چهارده واحد مسکونی و جان باختن حدود ۱۲ هزار نفر از هموطنان در استان گیلان شد. تا حدود ساعت ۷ صبح از عمق فاجعه در منطقه رودبار خبر نداشت لیکن مردم زلزله زده در انتظار کمک چشم براه و امیدوار بودند. جاده اصلی رشت قزوین بر اثر ریزش کوه بسته شد و راه های روستایی نیز مسدود گردید.

منابع
۱) سازمان برنامه و بودجه – مرکز آمار ایران، برآوردی از خسارتهای نشای از زلزله ۳۱ خرداد ۱۳۶۹، جلد سوم
۲) شمس احمدی ، غلامعلی، حوادث طبیعی و بیمه، ۱۳۶۹ ، مرکز آمار ایران
۳) بحرینی، سید حسین – آخوندی ، عباس. مدیریت بازسازی مناطق آسیب دیده از سوانح طبیعی (تجربه بازسازی مسکن مناطق زلزله زده گیلان – زنجان) ، تابستان ۱۳۷۹، انتشارات دانشگاه تهران
۴) سازمان برنامه و بودجه- مرکز آمار ایران ، برآؤردی از خسارتهای ناشی از زلزله ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ ، مهر ماه ۱۳۶۹ ، جلد دوم .
۵) دکتر طالب ، مهدی، مشارکت روستائیان در بازسازی مناطق زلزله زده گیلان و زنجان، بنیاد مسکن،
۶) پایان نامه – محمد – ابوطالب- استاد راهنما. مرکز یمانی مجتبی پهنه بندی زمین لغزش در حوضه آبخیز تنکابن و تأثیر آن بر اماکن روستایی دانشگاه تهران مهر ۱۳۸۴
۷) دکتر طالب، مهدی، مجری: علیزاده، محمد، ویراستار : دکتر سعیدی عباس، خسارات اقتصادی زلزله سال ۱۳۶۹ شمال ایران، نشر لیلی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، چاپ اول، بهار ۱۳۷۵
مراکز رجوع :
– بنیادمسکن انقلاب اسلامی
– مرکز آمار ایران
– دانشگاه تهران (کتابخانه مرکزی)