بررسی علل و عوامل زمین لرزه ها

فهرست مطالب

علل زمین لرزه ها
نقشه برداری زمین پیمایشی و انباشت آهسته انرژی
بازگشت کشسان
تغییرات در سنگها
تأثیر آب بر سنگهای زیر سطح زمین
زمین لرزه های برخاسته از مخزن و ایمنی سدها
چه چیزی امواج لرزه ای را تولید می کند ؟
منابع راندگی دوقلو :۱۹۷۱ سان فرناندو و ۱۹۹۴ نورثریج
خطرهای حاصل از زمین لرزه ها
انواع خطرها
روان شدن ماسه خیس
محافظت از خود در یک زمین لرزه
زمین لرزه ۱۹۸۳ کوالینگا ، کالیفرنیا
گامهایی برای کاهش خطر برای خانه ها
کمک گرفتن از بیمه زمین لرزه
کاهش ریسک زمین لرزه
پیشرفتهایی در برنامه ریزی و زون بندی

 
علل زمین لرزه ها
ماهی فروشان در حال فروش گوشت نامازو ( گربه ماهی ) هستند که حرکت اضافی اش در یک زمین لرزه بزرگ ادو (توکیو) آن را به کشتن داده است . مردم به سود جویی از این تراژدی شکوه می کنند .
این احتمال وجود دارد که کل حرکت در هر مکان ( در امتداد گسل در حال گسیختن) یک باره روی نداده باشد ، بلکه طی گامهای بسیار نامنظم پیش رفته باشد .
– اچ.اف.راید، گزارش کمیسیون ایالتی بازرسی زمین لرزه (زمن لرزه ۱۸ آوریل ۱۹۰۶ کالیفرنیا)
زمانی نه چندان دراز پیش از این ، عموم مردم بر این باور بودند که علل زمین لرزه ها ، همیشه در ابهام باقی می ماند فهرست بندی زیرا از ژرفای بسیار زیر قلمرو مشاهده انسان سرچشمه می گیرند . افزون بر آن، برای زمانی طولانی ، دیدگاه متداول آن بود که زمین لرزه ها به عنوان تنبیه خطاهای انسانها پدید می آیند . زمین لرزه شعری که در حدود سال ۱۸۵۰ نوشته شده ، این دیدگاه را چنین خلاصه می کند :
کدام دست پر توان با نیروی ناشناخته را این تکانهای مکرر را می توانند بسازند ؟
آه نه ! صدای پای کفرآمیز ،
زمین آگاه ، ناشکیبا تحمل می کند ؛
و با باری از گناه به خود می لرزد ،
گوری مشترک برای نسل نکوهیده اش فراهم می آورد .
شاعر گمنام
امروزه زمین لرزه ها و بیشتر خصوصیات مشاهده شده آنها با استفاده از نظریه مکانیکی که با عنوان زمین ساخت صفحه ای توسعه یافته ، توضیح داده می شوند . به هر حال ، پیش از توصیف این نظریه زمین شناختی وحدت بخش در فصل ۷، لازم است بدانیم چگونگی امواج لرزه ای در زمین تولید می شوند .
انواع زمین لرزه
نخستین گام به سوی پی بردن به دیدگاه امروزی درباره تولید امواج لرزه ای ، نقد و بررسی ارتباط نزدیک میان بخشهایی از دنیاست که بیشترین خطر زمین لرزه را دارند (شکل ۲-۲) و مناطقی از دنیا که از نظر زمین شناختی جدید و فعال هستند (شکل ۷-۲ و عکسهای ۱۰ و ۱۱). در فصل ۲ مشاهده شد که بیشتر زمین لرزه ها در الگوهای بزر مقایسی روی می دهند که با سیماهای جهانی همچون کوهها ، دره های کافتی ، پشته های میان اقیانوسی ، و گوداالهای اقیانوسی همراه هستند . گسلش جدید در سطح زمین نیز اغلب با زمین لرزه همراه است (فصل ۵). در واقع ، بسیاری از گسترده ترین زمین لرزه های ویرانگر ، مانند زمین لرزه ۱۹۰۶ سان فرانسیسکو ، زمن لرزه زمین لرزه ۱۹۹۵ کوبه (عکس ۷) به وسیله گسیختگی وسیع گسلی تولید شدند .
پیش از ادامه بحث ، دسته بندی زمین لرزه ها بر اساس شیوه تشکیل سودمند است . تاکنون ، متداول ترین آنها ، زمین لرزه های زمین ساختی است . این دسته هنگامی تولید می شوند که سنگها در واکنش به نیروهای مختلف زمین شناختی ، ناگهان می شکنند . زمین لرزه های زمین ساختی ، از نظر علمی برای مطالعه درون زمین و اهمیت اجتماعی عظیم آنها ، مهم هستند زیرا بزرگترین خطر را تحمیل می کنند . در نتیجه ، در بیشتر این کتاب ، با این نوع زمین لرزه سروکار داریم .
دومین دسته زمین لرزه با فورانهای آتشفشانی همراه است. در واقع ، این باور که زمین لرزه ها در وهله نخست با فعالیت آتشفشانی مرتبط هستند به فیلسوفان یونانی بر می گردد ، که تحت تأثیر رویداد مشترک زمین لرزه ها و آتشفشانی ، به عنوان زمین لرزه ای تعریف می شود که در پیوند با فعالیت آتشفشانی روی می دهد ، اما باور بر آن است که در عین حال که فورانهای آتشفشانی و زمین لرزه ها هر دو پیامد نیروهای زمین ساختی در سنگها هستند ، اما نیازی نیست که با هم رخ دهند . سازوکار تولید موج در زمین لرزه های آتشفشانی ، احتمالاً همانند تولید آن در زمین لرزه های زمین ساختی است . (زمین لرزه های آتشفشانی به تفصیل بیشتر در فصل ۹ بحث می شود .)
زمین لرزه های رمبشی زمین لرزه های کوچکی هستند که در مناطق غارهای زیر زمینی و معادن روی می دهند . علت اصلی لرزش زمین ، رمبش سقف معدن یا غار است . شکلی از این پدیده که اغلب دیده می شود ، انفجار معدن است . این پدیده هنگامی رخ می دهد که تنش القا شده در اطراف کارهای معدنی ، باعث می شود توده های بزرگ سنگ به گونه ای انفجار آمیز از سینه کار معدن به بیرون پرتاب شده و امواج لرزه ای تولید کنند . برای مثال ، انفجارهای معدن در کارهای معدنی کانادا مشاهده شده و در معادن ژرف افریقای جنوبی متداول است .
زمین لرزه های رمبشی گاهی به وسیله زمین لغزشهای حجیم هم ایجاد می شوند . برای مثال ، یک زمین لغزش تماشایی در ۲۵ آوریل ۱۹۷۴، در امتداد رود مانتارو در پرو، امواج لرزه ای معادل یک زمین لرزه کوچک تا متوسط را تولید کرد . حجم این زمین لغزش ۱۰×6 را متر مکعب بود و حدود ۴۵۰ نفر را به هلاکت رساند . تا آنجا که می دانیم ، این زمین لغزه آن چنان که اغلب رخ می دهد ، به وسیله یک زمین لرزه زمین ساختی نزدیک آغاز نشده بود . بخشی از انرژی گرانشی تلف شده در حرکت سریع رو به پایین خاک و سنگ ، به امواج لرزه ای تبدیل شد که لرزه نگارهایی در فاصله صدها کیلومتر از محل ، به روشنی آن را ثبت کردند . مدت زمان لرزش که توسط لرزه نگاری در فاصله ۸۰ کیلومتری ثبت شد ، ۳ دقیقه بود ؛ این با سرعت زمین لغزه سازگار است ، که حدود ۱۴۰ کیلومتر در ساعت در مسافت ۷ کیلومتری مشاهده شده لغزش بود . (شکل ۶-۱ لرزه نگاشت این رویداد را از ایتسگاه لرزه نگاری نانا در پرو نشان می دهد ).
زمین لرزه رمبشی مشابهی در اثر بزرگترین زمین لغزش تاریخ اخیر در اوسوی در کوههای پامیر روسیه در ۱۹۱۱ ایجاد شد . شاهزاده بی.بی. گالیتزین ، یکی از پایه گذاران لرزه شناسی امروزی ، امواج زمین لرزه را بر روی لرزه نگارهای خویش در نزدیکی سن پتر زبورگ ثبت کرد که باید از ناحیه زمین لغزش گسیل شده باشد . او انرچی امواج زمین لرزه را با انرژی زمین لغزش مقایسه کرد و نتیجه گرفت که ممکن است زمین لرزه ای این زمین لغزش را راه انداخته باشد.

منابع: .
بروس ای . بولت