مقاله اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاروران ماشین های خیاطی در شرکتهای تولید پوشاک *حسین عفیفه زاده کاشانی۱، سمیه دانشور۲ ، دکتر علیرضا چوبینه ۳ ، سید حمید رضا طباطبایی۴

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاروران ماشین های خیاطی در شرکتهای تولید پوشاک *حسین عفیفه زاده کاشانی۱، سمیه دانشور۲ ، دکتر علیرضا چوبینه ۳ ، سید حمید رضا طباطبایی۴ دارای ۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاروران ماشین های خیاطی در شرکتهای تولید پوشاک *حسین عفیفه زاده کاشانی۱، سمیه دانشور۲ ، دکتر علیرضا چوبینه ۳ ، سید حمید رضا طباطبایی۴  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاروران ماشین های خیاطی در شرکتهای تولید پوشاک *حسین عفیفه زاده کاشانی۱، سمیه دانشور۲ ، دکتر علیرضا چوبینه ۳ ، سید حمید رضا طباطبایی۴،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله اختلالات اسکلتی – عضلانی در کاروران ماشین های خیاطی در شرکتهای تولید پوشاک *حسین عفیفه زاده کاشانی۱، سمیه دانشور۲ ، دکتر علیرضا چوبینه ۳ ، سید حمید رضا طباطبایی۴ :

چکیده

یکی از مهمترین عوامل مؤثر در بروز آسیبهای اسکلتی – عضلانی مرتبط با کار در مشاغل گوناگون، وضعیت نـا مطلـوب بـدن هنگـام کـار است. خیاطی از مشاغلی است که شاغلین با ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی – عضلانی به ویژه پوسچر نامناسب و اسـتاتیک مواجهـه دارند و پیش بینی می شود شیوع علائم اختلالات بالا باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی – عـضلانی در اندامهای گوناگون بدن و ارزیابی سطح ریسک ابتلا به این اختلالات انجام شده است.

در این مطالعه مقطعی ۲۳۳ نفر از خیاطان در ۱۷ شرکت تولیدی و ۲۰ کارگاه تکی دوزی در شیراز شرکت کردند. به منظور تعیین شیوع علائم اختلالات از پرسشنامه نوردیک و جهت ارزیـابی خطـر بـروز آسـیبهای اسـکلتی – عـضلانی در انـدامهای فوقـانی از روش RULA
استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS آنالیز شدند.

نتایج بدست آمده از پرسشنامه نشان دادکه در افراد مورد مطالعه بیشترین شیوع علائم در طی ۱۲ مـاه گذشـته مربـوط بـه ناحیـه کمـر
(%۵۴/۹) بوده و بیشترین علت مراجعه به فیزیوتراپیست مربوط به درد و ناراحتی ناحیه کمر (% ۷۴/۱) بوده است. ارزیابی پوسچر بـه روش
RULA مشخص ساخت که امتیاز مواجهه در %۸۴/۵۵ درصد از موارد بالا یا بسیار بالاست (سطح ۳و.( ۴ افرادی که دارای پوسـچری بـا سطح خطر بالا یا بسیار بالا (سطح ۳و( ۴ هستند درصد بالاتری از علائم را در تمام نواحی بدن داشته اند. آزمون کای اسکوئرگویای ارتباط معنی دار بین سطح خطر و شیوع علائم در نواحی گردن،کمر، ران، زانو، پا و پشت خیاطان مورد مطالعه در ۱۲ ماه گذشته بود ( P <0/05

). بر اساس آزمونهای آماری، اختلاف شیوع علائم در ناحیه مچ و دست در خیاطان زن و مرد از نظر آماری معنـی دار اسـت بگونـه ای کـه شیوع درد مچ و دست در خیاطان زن بیشتر از خیاطان مرد است( .( P <0/05

شیوع علائم اختلالات اسکلتی – عضلانی در میان خیاطان مورد مطالعه بالاست. با توجه به اینکه بین پوسچر نامناسب بـا شـیوع برخـی از علائم اختلالات ارتباط معنی داری وجود دارد، با طراحی ایستگاههای کاری که بتواند امتیاز نهایی RULA را بکاهد امکان کاهش شـیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی ناشی از کار در خیاطان وجود خواهد داشت.
واژههای کلیدی: “اختلالات اسکلتی – عضلانی، اپراتورهای ماشین های خیاطی، ” RULA

مقدمه می شودکه در نتیجه حرکت ناگهانی، بلند کردن بار، حرکت
مطالعات مشخص ساخته که علت بیش از نیمی از غیبت ها های تکراری و یا استفاده بیش از حد عضو ایجاد میـشود. در
اروپا برآورد می شود ۴۰ میلیون کارگر مبتلاء بـه اخـتلالات
در محیط کار اختلالات اسکلتی – عضلانی( ( MSDs می

اسکلتی – عضلانی هستند(بیش از ۳۰ درصد از نیروی کـار)
باشد. [۱] پژوهش هایی نیز مـشخص کـرده کـهتقریبـاً ۱۰

درصد حوادث شغلی به دستگاه اسکلتی – عـضلانی مربـوط

۱۹۷

ودر امریکا ۴۴ درصد از بیماریهای ناشـی از کـار مربـوط بـه دستگاه اسکلتی – عضلانی بوده است.[۳]

شــیوع اخــتلالات اســکلتی – عــضلانی مــرتبط بــا کــار

( WMSDs) در میان کاروران ماشین های خیاطیاساسـاً بالاتر از دیگر گروههای شغلی است۵]،۴ و.[۶ مطالعات نـشان داده است که خیاطی از جمله مشاغلی است که در آن بـروز MSDs به صورت قابل تـوجهی مـشهود اسـت.[۷] شـیوع اختلالات شانه وگردن با تعداد سـالهایی کـه کـارور ماشـین خیاطی مشغول به کـار اسـت، افـزایش پیـدا مـی کنـد.[۸]

درمطالعه ای شیوع اختلالات شانه – گردن و مـچ دسـت در
۲۴۳ کارور زن ماشین های خیاطی به ترتیب %۱۵/۲ و%۵/۸

گزارش شده است. در این مطالعه مشخص شـد شـیوع ایـن اختلالات با سن، شاخص توده بدن، سیگارکشیدن، تنشهای شغلی و حمایتهای اجتماعی در محیط کـار ارتبـاط دارد.[۸] در مطالعه کیسرلینگ و همکاران( (Keyserling et al بر روی ۱۸۸ کارگر زن صنعت پوشاک مشخص شد که %۶۰ از شرکت کنندگان در مطالعه از سندرم تونل کـارپ رنـج مـی بردند که مرتبط با سن و سـابقه کارآنهـا اسـت.[۹] وگمـن و همکـارانش((Wegman et al ضـمن انجـام تحقیقـی در زمینه بررسـی شـکایتهای اسـکلتی – عـضلانی درکـارگران صنعت پوشاک بیان داشتند که کـاروران بیـشتر ازدرد زانـو همچنین درد پشت شکایت داشتند .[۱۰]

شغل خیاطی از فازهای گوناگونی شامل برش (گـستردن پارچه، برش پارچه، دسته کردن پارچـه)، دوخـت ( دوخـت دستی و اتوماتیک )، پرس (اتوی دستی، پرس دستی، پـرس اتوماتیک) و بسته بندی و بازرسـی (دوخـت دسـتی، تـست نهایی، بسته بندی) تشکیل شده است که فازهـای دوخـت و برش با توجه به دارا بـودن بـالاترین درصـد افـراد شـاغل از اهمیت بیشتری برخوردار است.
طراحی نامناسب ایستگاه کاری بـه عنـوان عـاملی مـوثر در ایجاد پوسچر نامطلوب کـاروران در فازهـای دوخـت و بـرش نقشی مهم در بـروز اخـتلالات اسـکلتی- عـضلانی دارد. در شکل های ۲،۱ و۳ برخی مشکلات ارگونومیک ایستگاه کـار که در عملیات خیاطی منجر به پوسچر نامطلوب بـدن شـده نشان داده شده اسـت. بـا توجـه بـه مطالـب فـوق و اینکـه خیاطان در بسیاری موارد روزانه به مدت ۱۲ سـاعت وحتـی

بیشتر با ماشین های خیاطی خود بـا وضـعیت بـدنی ثابـت ونامطلوب به انجام وظیفه مشغولند وبا توجـه بـه نیازمنـدی این حرفه به ظرافت و دقت بسیار، لزوم بررسی ارگونومیـک در این محیط کاری با هـدف کـاهش اسـترس و فـشارکاری برروی خیاطان آشکار می گردد. تاکنون مطالعه ای در زمینه بررسی مسایل ارگونومیک در کارگاه های خیاطی بـه ویـژه در مورد شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی در میان کاروران ماشین های خیـاطی در کارخانجـات پوشـاک ایـران انجـام نشده است. از اینرو، این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع MSDs درکاروران ماشین های خیـاطی در شـرکت هـای تولیــدی در شــهر شــیراز و ارزیــابی ریــسک ابــتلا بــه ایــن اختلالات و سرانجام ارایه پیشنهادات اصلاحی جهت کـاهش سطح خطرانجام گرفته است.

روش کار

این مطالعه مقطعی بر روی کـاروران ماشـین هـای خیاطی شرکتها و تولیدی های شهر شیراز انجام شده اسـت.
مطالعه در حالی بر روی کاروران ماشین های خیاطی انجـام گرفت که شانس ورود افراد در مطالعـه یکـسان بـوده اسـت.

برای حذف اثر متغیرهای مخدوش کننده افرادی کـه در اثـر حادثه دچار شکستگی وعارضـه در انـدامهای مختلـف بـدن شده بودند و یا قبل ازشروع بـه کـار در ایـن شـغل از درد و ناراحتی های اسکلتی – عضلانی رنج مـی بردنـد از مطالعـه حذف شدند. در مجموع، در این مطالعه ۱۷ شرکت تولیـدی و۲۰ تکی دوزی بـه صـورت داوطلبانـه مـورد بررسـی قـرار گرفتند.
درواحدهای یاد شده تعـداد ۲۳۳ نفرکـارور زن و مـرد کـه شرایط لازم را دارا بودند به طور تصادفی انتخاب شـده و بـه مطالعه راه یافتند.

به منظور تعیین شیوع علائـم اخـتلالات اسـکلتی –
عضلانی در کاروران مـورد مطالعـه از پرسـشنامه ای کـه در ســال ۱۹۸۷ توســط کورینکــا و همکــارانش در انــستیتوی بهداشت حرفه ای کـشورهای اسـکاندیناوی طراحـی شـد و امــروزه بــه پرســشنامه نوردیــک معــروف اســت اســتفاده گردید.[۱۱] به منظورافزایش دقت ومشخص نمـودن نـواحی

۱۹۸

گوناگون بدن، در کنار پرسشنامه از نقشه بدن نیـز اسـتفاده شد.

برای تکمیل پرسشنامه ها به این صورت عمل شدکه پس از آگاه کـردن کـاروران از اهـداف مطالعـه، برخـی از افـراد در محیط کار و برخی به علت دریافـت دسـتمزد بـا توجـه بـه تعداد قطعه تولیـدی، در منـزل پرسـشنامه هـا را تکمیـل نموده و روز بعد از آنها تحویل گرفته می شد.
در مرحلـه بعـد، بـه منظـور بررسـی وضـعیت بـدن
(پوسـچر) در هنگـام کـار وارزیـابی سـطح خطـر ابـتلاء بـه
اختلالات اسکلتی – عضلانی از تکنیک RULA (Rapid Upper Limb Assessment)

که از دسته روش های مشاهده ای قلم – کاغذی اسـت وبـه وسیله مک آتامنی وکورلت (۱۹۹۳) ارائـه شـده اسـت[۱۲]،

اســتفاده گردیــد. روش کــار بــدین ترتیــب بــود کــه در ایستگاههای کـاری در بخـشی ازکارکـه بیـشترین فـشار بـر دسـتگاه اسـکلتی – عـضلانی وارد مـی گردیـد ( بیـشترین کاربرد مفاصل یا بیشترین انحراف مفاصل از حالت طبیعی )

عکس برداری انجام مـی گرفـت. سـپس از روی عکـس هـا، پوسچر های نمونه برداری شده با استفاده از روش RULA
مورد واکاوی قرار گرفتند وامتیاز نهایی RULA مـشخص شد. آنگـاه بـا اسـتفاده از جـدول تـصمیم گیـری RULA

سطح اقدام اصلاحی تعیین گردید.

داده ها پس از انتقال به کامپیوتر بـا اسـتفاده از نـرم افزار SPSS (Ver. 11.5) تجزیه و تحلیل شد. به منظور بررسی ارتباط بین متغیرهای مـورد نظـر، از آزمـون آمـاری کای اسکوئراستفاده شد.

نتایج

اطلاعات فردی مربـوط بـه افـراد مـورد مطالعـه در جدول ۱ ارائه شده است. در شـکل۱ توزیـع فراوانـی شـیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی دراندام های مختلف بـدن خیاطان مورد مطالعه در ۱۲ ماه گذشته ارائه شده است. بـر اساس نتایج پرسشنامه نوردیک همان گونـه کـه درشـکل ۱
مشاهده می شود به ترتیب کمر(%۵۴/۹ )، گردن %۵۲/۴) )،

پشت (%۴۶/۸) و شـانه (%۴۴/۶) از جملـه قـسمت هـایی از بــدن هــستند کــه بــیش از ســایر نــواحی بــدن در طــی

۱۹۹

یکسال%۱۱/ افراد بـه علـت MSDs در یکـسال گذشـته از

خدمات فیزیوتراپی استفاده نموده اند.

جنس زن %۶۰/۱
مرد %۳۹/۹
سن(سال) میانگین (انحراف ۲۹/۶۱ (۱۰/۳۲)
استاندارد) ۱۶ – ۷۰
حداکثر _ حداقل ۱۶۴/۱۷ (۱۱/۰۹)
قد(سانتی متر) میانگین ( انحراف
استاندارد) ۱۴۰ – ۱۹۸
حداکثر _ حداقل ۶۱/۲۵ (۱۲/۲۰)
وزن (کیلوگرم) میانگین (انحراف
استاندارد) ۳۷ – ۱۱۴
حداکثر _ حداقل ۸/۷۱ (۱۰/۳۹)
سابقه کار(سال) میانگین (انحراف
استاندارد) ۱ – ۴۵
حداکثر _ حدافل ۹/۰۴ (۲/۲۵)
متوسط ساعت کار روزانه میانگین (انحراف
(ساعت) استاندارد) ۴ -۱۶
حداکثر _ حداقل ۵۵/۸۸ ( ۱۴/۸۶)
متوسط ساعت کار هفتگی میانگین (انحراف
(ساعت) استاندارد) ۲۰- ۱۰۵
حداکثر _ حداقل %۶۰/۵
وضعیت تاهل مجرد
متاهل %۳۹/۵
تعداد فرزندان سه فرزند و کمتر %۹۴/۸
بیش از سه فرزند %۵/۲
سطح تحصیلات زیر دیپلم %۴۲/۱
دیپلم %۴۹/۸
فوق دیپلم %۶/۹
لیسانس %۱/۳

شغل فعلی* دوخت %۹۲/۳
برش %۲۷/۹
بسته بندی %۱۶/۷
فنی %۰/۹
چاپ
%۰/۴
اتوکشی
%۲/۱

داشتن شغل دوم بلی %۳/۴
خیر %۹۶/۶
بلی %۱۲/۹
کارکردن در نظام شیفتی
خیر %۸۷/۱
جدول : ۱ برخی ویژگی های فردی کاروران ماشین های خیاطی مورد مطالعه (n=233) گذشته دچار ناراحتی بوده اند.

بر اساس نتایج بدست آمده، %۲۱/۵ کاروران در یکسال گذشته به علت MSDs به پزشک مراجعه نموده و %۱۴/۶

افراد از استراحت پزشکی استفاده کرده اند، همچنین ۶
*برخی از افراد ممکن است در بیش از یک فعالیت شرکت داشته باشند.

دست در خیاطان زن و مرد ازنظـر آمـاری معنـی دار اسـت

(P <0/05)، به گونه ای که شیوع علائم در مچ و دسـت در خیاطان زن بیشتر از خیاطان مرد است.

۶۰%
۵۴۹۰% ۵۲۴۰%

۴۶۸۰% ۵۰%
۴۴۶۰%

۳۴۸۰% ۳۸۶۰% ۳۶۱۰% ۴۰%

۳۰%
۱۹۳۰% ۲۰%
۱۵۵۰%

۱۰%
۰%
پا زانو ران کمر پش ت مچ ودس ت آرنج شانه گ ردن

شکل -۱ توزیع فراوانی شیوع علائم اختلالات اسکلتی – عضلانی در اندامهای مختلف بدن خیاطان مورد مطالعه طی یکسال گذشته =۲۳۳) (n

اندام بدن جنسیت P- value*

مرد زن

گردن ۵۱(%۵۴/۸) ۷۱(%۵۰/۷) ۰/۵۹۳

شانه ۳۹(%۴۱/۹) ۶۵(%۴۶/۴) ۰/۵۰۵

آرنج ۱۱(%۱۱/۸) ۲۵(%۱۷/۹) ۰/۲۶۸

مچ ودست ۲۲(%۲۳/۷) ۹۲(%۴۴/۳) ۰/۰۰۱

پشت ۴۶(%۴۹/۵) ۶۳(%۴۵) ۰/۵۹۲

کمر ۵۲(%۵۵/۹) ۷۶(%۵۴/۳) ۰/۸۹۳

ران ۱۲(%۱۲/۹) ۳۳(%۲۳/۶) ۰/۰۶۱

زانو ۳۹(%۴۱/۹) ۵۱(%۳۶/۴) ۰/۴۱۳

پا ۲۶(%۲۸) ۵۵(%۳۹/۳) ۰/۰۹۲

جدول : ۲ توزیع فراوانی شیوع علائم اختلالات اسکلتی – عضلانی بر حسب جنسیت در ۱۲ ماه گذشته (n =233)

در جدول ۲ توزیع فراوانی شـیوع علائـم MSDs در انـدام های مختلف بدن در ۱۲ ماه گذشته بر حسب جنسیت ارائـه شده است. همان طور که مشاهده می شود بیشترین شـیوع علائم در زنان به ترتیب مربوط به کمر،گردن و شانه ها بوده و در مــردان مربــوط بــه کمر،گــردن و پــشت مــی باشــد.

همچنین، اختلاف شـیوع علائـم اخـتلالات در ناحیـه مـچ و

مطالعه ارتباط وزن و شیوع علائم MSDs در اندام هـای مختلف بدن هیچ گونه ارتباط آمـاری را نـشان نـداد ۰/۰۵)

.(P<
نتایج مربوط به تجزیه وتحلیل سطح ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی – عضلانی بـا اسـتفاده از روش RULA
در جدول ۴ ارائه شده است. لازم به توضیح است که پـس از تعیـین سـطح اقـدامات اصـلاحی براسـاس امتیـازRULA،

سطح اقدام اصلاحی ۱،۲،۳ و۴ به ترتیب به عنوان سطح

سطح ریسک (در سطح اقدام اصلاحی مداخله ارگونومی
صد)

پایین ( %۱۵/۴۵) ۲ و۱ ممکن است ضروری
باشد

بالا ( %۸۴/۵۵) ۴ و۳ ضروری هر چه
زودتر

پایین، متوسط، بالا و بسیار بالا در نظر گرفتـه شـد. در ایـن تحقیق، برای کسب نتایج بهتر سطح ریسک پایین و متوسط در هم و سطح ریسک بالا و بسیار بالا نیز درهم ادغام شدند و دوگروه سطح ریسک پایین و سطح ریسک بالا ایجاد شـد.
همان طور که در جدول ۳ مشاهده می شود، %۸۴/۵۵ افـراد در سطح ریسک بالا ( سطح اقدام اصلاحی ۳و( ۴ قرار گرفته اند.

جدول : ۳ نتایج حاصل از ارزیابی سطح ریسک ابتلاء به اختلالات اسکلتی – عضلانی با استفاده از روش (n = 233) RULA

در جدول ۴ توزیع فراوانی شیوع علائم MSDs در ۱۲ ماه گذشته بر حسب نتایج حاصل از ارزیابی بـه روش RULA

وسطح ریسک ارائه شده است. همـان طـور کـه درجـدول ۴
مشاهده می شود، در افرادی که درگروه سـطح ریـسک بـالا قرار دارند، شیوع علائم در نواحی مختلف بدن بیشتر گزارش شده است. آزمون آماری کای اسکوئر ارتبـاط معنـی داری را بین سطح ریسک و شیوع علائم درنواحی گردن، پشت،کمر،

۲۰۰

ران، زانو و پا دریکسال گذشته نشان داد .(P<0/05) شـیوع بالای علائم در شـانه هـا وگـردن کـاروران ماشـین خیـاطی توسط اسجوگارد و همکارانش نیز گزارش گردیده است .[۱۳]

از آنجا که شغل خیاطی دارای حرکات تکراری زیاد و حفـظ وضعیت نشسته و استاتیک برای مـدت زمـان طـولانی مـی باشد، بیشتر گردن،کمر و اندام های فوقانی در معـرض ابـتلا به اختلالات اسکلتی – عضلانی قرار می گیرند.