آشنایی با کوه دماوند

فهرست مطالب
۱-    مقدمه
۲-    آوازه دماوند
۳-    موقعیت جغرافیایی دماوند
۴-    راههای ارتباطی منطقه
۵-    دماوند از نظر زمین شناسی
۶-    آب و هوای دماوند
۷-    منابع آب
۸-    حیات جانوری دماوند
۹-    پوشش گیاهی دماوند
۱۰-    یخچالهای دماوند
۱۱-    فرهنگ بومی دماوند
۱۲-    امکانات و تفریحی
۱۳-    صعود به دماوند
 
مقدمه
چرا کوهها اهمیت دارند ؟
کوهها   سطح خشکیهای زمین را تشکیل می‌دهند و مسکن حداقل ده درصد از جمعیت جهان در این نواحی قرار دارد. بیش از نیمی جمعیت جهان به آبخیزهای کوهستانی وابسته‌اند. کوهها سرچشمه اصلی منابع آب شیرین جهان هستند.
بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری کمیاب در کوهستانها جای دارند. حیات دشتها وابسته به کوهها است. بدون آب رودهایی که از کوهها سرچشمه می‌گیرند، کشاورزی در دشتها امکان پذیر نیست. آب، مهمترین و اساسی ترین محصول کوه است که بدون آن، حیات موجودات زنده ممکن نیست.
کوهها مناطق دریافت و نزولات آسمانی می‌باشند. این نزولات هم به شکل قابل رؤیت (رودها،برفچالها و یخچالها، دریاچه‌ها)، و هم به شکل غیر قابل رؤیت (آبی که در خاک نفوذ می‌کند) در دسترس و قابل استفاده انسان است. به همین دلیل است که کوهها را برجهای آب نامیده‌اند.
مراتع کوهستانی از دیگر محصولات محیط کوهستان هستند. مراتع تابستانی در چراگاههای مرتفع، بخش عمده‌ای از خوراک دام در کشور ما را تأمین می‌کنند.
بیش از نیمی از روستاهای کشورما در دره‌ها و دامنه‌های کوهستانی قرار دارند؛ جایی که به علت باران مناسب و خاک حاصلخیز محل تولید گندم، جو و حبوبات دیم و بهترین میوه‌های صادراتی ایران می‌باشد.
کوهها در تعدیل شرایط اقلیمی (آب و هوا) نقش بسیار مهمی دارند. اگر رشته کوههای فلات ایران وجود نداشت، این منطقه فاقد هر گونه حیات و بارندگی و دارای آب و هوایی خشک و صحرایی می‌بود. وجود ارتفاعات است که آب و سرسبزی را برای کشورمان فراهم کرده است. در واقع اگر کوهها نبودند ما جز کویر چیزی نداشتیم.
بخشی از کوههای جهان و بخش عمده جنگلهای ایران در کوهها و نواحی مرتفع قرار دارند. ارتفاعات شمالی البرز پوشیده از جنگلهای «هیرکانی» است که از نظر تنوع بسیار غنی هستند و از رویشگاههای منحصر به فرد جهان محسوب می‌شوند.
بسیاری از میراثهای فرهنگی جوامع بشری در کوهها قرار دارد. تمدنهای درخشان بسیاری در کوهستانها متولد شده‌اند. کوهها حافظ مرز و بومها و محل پناه بردن انسانها در مواقع بروز فاجعه‌های انسانی (جنگ) و طبیعی (سیل) هستند.
کوهها الهام بخش انسان در چیرگی بر موانع و دشواریها بوده‌اند. کوه، نهاد مقاومت، استحکام، پایداری و سربلندی است. کوهها محل نزول وحی و مکانهایی مقدسند.
کوهها زیباترین نقاط زمین، پناهگاه انسان برای فرار از فشارهای زندگی شهری و محل رسیدن به آرامش روحی، سکوت و تفریح و عرصه‌ای مناسب برای ورزشهای مختلف هستند.
در عین حال، کوهها از آسیب پذیر ترین اکوسیستمها می‌باشند. و دلیل آن ویژگیهای خاص و پیچیده مثل تغییرات سریع آب و هوا و درجه حرارت، شیب و فرسایش است.
کوهها در معرض دگرگونیهای دائمی قرار دارند. این دگرگونی با دخالت انسان تشدید می‌شود و خرابیهای جبران ناپذیری را در کوهها ایجاد می‌نماید.
تخریب پوشش گیاهی سطح کوهها بویژه در دامنه‌های شیبدار کوهستانی در سالهای اخیر در کشورمان زیانهای بسیاری را در پی داشته است که از آن جمله می‌توان به افزایش سیلهای ویرانگر اشاره نمود.
ضرورت توجه به نواحی کوهستانی و اعمال مدیریت صحیح به منظور بهره برداری پایدار از این مکانها در کشور ما از اهمیتی مضاعف برخوردار است، زیرا ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه خشک قرار دارد و با نگاهی به برجستگیهای این منطقه به روشنی می‌توان به نقش سرنوشت سایر کوهستانها پی برد.
آوازه دماوند
دماوند همان طور که در ایران نماد ملی است و بسیاری از نشانهای متعلق به صنایع، پولها، کارتهای اعتباری، مسابقات و … که قصد بیان تعلق خود به این سرزمین را داشته‌اند، از نقش آن سود جسته‌اند، در خارج از این مرز و بوم نیز ناشناخته نیست.