روش تحقیق بررسی و اهمیت ورزش والیبال

    مقدمه
در حقیقت حرکت جنبه مهمی از زندگی است. زندگی آن طور که ما می¬شناسیم، بدون توانایی حرکت امکان¬پذیر نیست. حرکت اشکال مختلفی دارد. بعضی اشکال آن به لحاظ ژنتیکی قابل تعریف هستند و گروه دوم را می¬توان حرکات اکتسابی در نظر گرفت، این حرکات اکتسابی اغلب «مهارت» نامیده می-شوند. مهارت¬ها بویژه در مطالعه رفتار انسان اهمیت دارند، مانند آنهایی که در کار کردن با ماشین¬ها در صنعت، نمایش و اجرای بازی¬ها و غیره بکار می¬روند. مهارت¬ها و حرکات ارثی هر دو می¬توانند بسیار ساده (مثل چشمک زدن) یا بسیار پیچیده (مثل پرش با نیزه) باشند (اشمیت و لی ؛ ترجمه فرخی و دیگران، ۱۳۸۷). برای رسیدن سریعتر و آسانتر به آموزش صحیح مهارت¬ها به ورزشکاران باید از منظر علمی به قضیه آموزش و یادگیری مهارت¬های حرکتی نگاه شود و شناخت کاملی از فرآیند یادگیری مهارت¬های حرکتی و عوامل اثرگذار بر آن وجود داشته باشد. لذا مربیانی که فرآیند موثر یادگیری را بهتر متوجه می¬شوند، بدون شک در امر آموزش مهارت¬ها به ورزشکاران خود برتری دارند (اشمیت؛ ترجمه نمازی زاده، ۱۳۸۴). پس چگونگی آموزش صحیح مهارت¬ها باعث صرفه جویی در هزینه¬های مالی، نیروی انسانی، زمان و غیره چه در بخش صنعت و چه در حوزه فعالیت¬های ورزشی می¬شود.
ارائه دستورالعمل¬های آموزشی مناسب با در نظر گرفتن سطح مهارت شاگردان، توسط مربیان خود می¬تواند بسیار مفید فایده باشد. یکی از مشکلاتی که اغلب مربیان چه در حین تمرین و چه در هنگام بازی با آن مواجه می¬شوند اینست که شرایطی وجود دارد که باعث می¬شود توجه بازیکنان یا تمرین کنندگان (ماهر یا مبتدی) به آنها جلب شود و در چنین شرایطی است که مربی بایستی با ارائه دستورالعمل لازم توجه شرکت کنندگان را به جنبه¬های مهم و ضروری فعالیت معطوف کند.
هزاران محرک در هر لحظه به ما برخورد می¬کنند و برای غلبه بر این محرک¬ها که همزمان به فرد می-رسند، دستگاه عصبی مکانیزم¬هایی را پیشرفت داده است که توجه را بر شمار محدودی از این محرکها متمرکز می¬نماید. این فرآیند تمرکز دهنده را توجه انتخابی می¬نامند. عوامل بیشماری تعیین می¬کند که به کدام محرک توجه شود و کدام نادیده گرفته شود. این نظر که اخیرا ارائه شده بیان می¬دارد که علایم حسی به مناطق فرافکنی حسی قشر مخ می¬رسد و بین این مناطق فرافکنی و ارتباطی دروندادها به ادراک هوشیار و اطلاعات نامربوط تفکیک می¬شود. افراد بر اثر تجارب تمرینی خود، قادر به پیشرفت توجه انتخابی نسبت به جنبه¬های معینی از نمایشگری محرک هستند. این افراد با دستیابی به این پیشرفت تبحر بیشتری در اجرای مهارت¬های حرکتی می¬یابند. وقتی یادگیری مهارت حرکتی به سطوح پیشرفته رسید، اجرای تکلیف به توجه کمتری نیاز دارد (سیج ؛ ترجمه مرتضوی، ۱۳۷۸).
علاوه بر این که افراد مجبور به تقسیم توجه میان چند فعالیت هستند، توجه را به ویژگی¬های خاص محیط و فعالیت¬های آماده¬سازی عمل نیز معطوف می¬کنند. این فرآیند به کانونی کردن توجه معروف است (مگیل ، ۱۹۹۸). مطالعات مختلف نشان می¬دهند که یکی از عوامل موثر بر یادگیری مهارت حرکتی، کانون توجه یادگیرنده است که از طریق دستورالعمل یا بازخورد ایجاد می¬شود. بطور خاص، دستورالعمل¬هایی که کانون توجه بیرونی ایجاد می¬کنند می¬توانند یادگیری را بالا ببرند (که در نتیجه توجه به اثر حرکت بر محیط معطوف می¬شود). چنین دستورالعمل¬هایی مفیدتر از آنهایی است که از طریق معطوف کردن توجه بر خود حرکات، باعث ایجاد یک کانون توجه درونی می¬شوند (وولف و جیانگ سو ، ۲۰۰۷) و همچنین هنگامی که یک مهارت حرکتی در سطوح پیشرفته یاد گرفته شود، اجرای تکلیف مورد نظر توجه فعال کمتری را می¬طلبد. تکالیف حرکتی مختلف به شدت¬های کاملا متفاوتی از توجه نیاز دارد (سیج؛ ترجمه مرتضوی، ۱۳۷۸). ارائه دستورالعمل¬های توجهی با توجه به سطح مهارت می¬تواند بر یادگیری مهارت و عملکرد تاثیر بسزایی داشته باشد و همچنین سرعت یادگیری را افزایش دهد. این تاثیرات با نگاهی نو به اصول آموزشی و تمرینی از سوی مربیان می¬تواند موثر باشد.

  بیان مسئله
    توجه دو ویژگی مهم دارد. یکی از این ویژگی¬ها، محدودیت توجه است. ما می¬توانیم در یک زمان، تنها روی یک چیز توجه نماییم، یا اینکه در یک زمان به یک مورد فکر کنیم. ویژگی مهم دیگر آن انتخاب نمودن توجه است: ما می¬توانیم روی یک چیز یا چیز دیگری تمرکز کنیم (اشمیت و لی؛ ترجمه فرخی و همکاران، ۱۳۸۷). اگر «توجه» را میزان سنجش تداخل بین دو تکلیف بنامیم، کانون توجه به آن دسته از تکالیف انجام شده بر می¬گردد، که در همدیگر تداخل ایجاد نمی¬کنند و تحت این شرایط الگوهای تداخل می¬توانند صرف رویداد شوند (رحمانی نیا، ۱۳۸۶). در ورزش اساسا دو نوع کانون توجه شناسایی شده که برای اجرا حائز اهمیت است. توجه از نظر وسعت که به توجه باریک و پهن تقسیم می-شود و توجه از نظر جهت که به توجه بیرونی و درونی قابل تقسیم¬بندی می¬باشد. توجه درونی وقتی است که اجراکننده به احساسات، تفکرات و یا اندام¬های خود برای اجرا توجه نماید. در حالیکه در توجه بیرونی، اجراکننده روی علایم محیطی، بازی و راهبردهای حریف و یا اثرات اجرای خود بر محیط توجه می¬نماید. کانون توجه اجراکننده نقش مهمی در یادگیری و اجرای مهارت¬های حرکتی دارد (سینگر ، ۱۹۸۵، ۱۹۸۸؛ سینگر و همکاران، ۱۹۹۳؛ وولف و پرینز ، ۲۰۰۰). بویژه نشان داده شده است که تمرکز بر حرکات بدن فرد (اتخاذ کانون درونی) هنگام انجام مهارت حرکتی نسبتا غیرموثر و بیهوده است. در حالی که، اگر دستورالعمل¬ها و بازخوردهایی که توجه اجراکننده را بر آثاری که حرکات او بر محیط دارد، مثل ابزار و دستگاه (اتخاذ کانون بیرونی) معطوف کند، نسبت به زمانی که دستورالعمل کانون درونی داده می¬شود یا زمانی که هیچ دستورالعمل کانونی توجهی خاصی داده نمی¬شود، منجر به اجرا و یادگیری موثرتر می¬گردد (وولف و دیگران، ۱۹۹۸؛ شی آ  و وولف، ۱۹۹۹؛ وولف و دیگران، ۲۰۰۱؛ مک نوین  و وولف، ۲۰۰۲؛ مک نوین و دیگران، ۲۰۰۳؛ وولف و دیگران، ۲۰۰۳). تحقیقاتی که در چند سال اخیر بر روی کانون توجه بیرونی و درونی و ارائه دستورالعمل¬های آموزشی فراگیران انجام شده است به عنوان مثال دقت شوت¬های گلف (وولف و همکاران، ۱۹۹۹)، ضربه تنیس (وولف و همکاران، ۲۰۰۰؛ شهریاری، ۱۳۸۶)، سرویس والیبال (وولف و همکاران،۲۰۰۰؛ ۲۰۰۲)، پرتاب آزاد در بسکتبال (ال- ابود  و همکاران، ۲۰۰۰؛ رادفر، ۱۳۸۶؛ دانغیان و همکاران، ۱۳۸۶)، پرتاب توپ در فوتبال (وولف و همکاران، ۲۰۰۳)، تکلیف تعادلی (وولف و همکاران ۲۰۰۳؛ مقدم، ۱۳۸۵)، ارتفاع پرش (وولف و همکاران، ۲۰۰۷)، پرتاب دارت (امانوئل  و همکاران، ۲۰۰۸)، تکلیف پیگردی (سهرابی، ۱۳۸۷)، به این نتیجه رسیدند که کانون توجه بیرونی بسیار موثرتر از کانون توجه درونی می¬باشد.

    ضرورت و اهمیت تحقیق   
     برخی اوقات بسیاری از ما درباره اینکه چطور اجراکننده¬های بسیار ماهر در صنعت، ورزش، موسیقی یا حرکات موزون اجراهای خود را بسیار ساده و روان، با کارایی عالی، به نرمی و ظرافت خاصی به نمایش می¬گذارند در شگفت می¬مانیم. این سوال مطرح می¬شود که چگونه اجراکنندگان ماهر می¬توانند به چنین سطحی از خلاقیت هنرمندانه برسند در حالی¬که ما در تکلیفی مشابه، همانند یک مبتدی، بدون کارآیی و بی مهارت هستیم (اشمیت و لی؛ ترجمه فرخی و همکاران، ۱۳۸۷).
    از آنجایی که دستورالعمل¬های آموزشی جزء رایجترین روش¬های آموزشی اجرای مهارت حرکتی می-باشند پس دستورالعمل¬های آموزشی می¬توانند توجه فرد را چه ماهر و چه مبتدی به جنبه¬های متفاوتی از اجرا معطوف کند. بنابراین بایستی بهترین نوع دستورالعمل کانون توجهی با توجه به سطح مهارت انتخاب شود که بیشترین بهره¬برداری از آن صورت گیرد. لذا بر همین اساس در این تحقیق به مقایسه اثرات نوع کانون توجه (بیرونی و درونی) با سطح مهارت خواهیم پرداخت. همچنین تعداد محدودی از تحقیقات در خارج و در داخل کشور نوع دستورالعمل کانون توجه را با سطح مهارت مقایسه نموده¬اند. از جمله این تحقیقات می¬توان از تحقیق وولف و همکاران (۲۰۰۲؛ ۲۰۰۳؛ ۲۰۰۷) پرکینز و سکاتو (۲۰۰۳) و جلیلوند (۱۳۸۶) نام برد و جالب اینکه اکثر آنها با توجه به تکالیف مورد بررسی نتایج متفاوتی را بدست آوردند. با این حال این خلاء با توجه به تحقیقات محدود و تکالیف مورد بررسی همچنان باقی است. از اینرو محقق در صدد است که با مقایسه کانون توجه و سطح مهارت در افراد مبتدی و ماهر تفاوت¬های بین این دو گروه را تا حدی روشن نموده و به این ابهام پاسخ دهد که افراد مبتدی و ماهر با توجه به سطح مهارت خود چه نوع کانونی را در یک تکلیف قدرتی (پرش عمودی) اتخاذ می¬کنند؟

اهداف تحقیق
الف) هدف کلی
 هدف کلی این تحقیق مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه بر اجرای پرش عمودی در دو گروه ماهر و مبتدی می¬باشد.
ب) اهداف اختصاصی
این تحقیق بویژه در راستای تحقق بخشیدن به اهداف اختصاصی بشرح زیر است:
۱-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه درونی بر اجرای پرش عمودی در افراد مبتدی
۲-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی بر اجرای پرش عمودی در افراد مبتدی
۳-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه درونی بر اجرای پرش عمودی در افراد ماهر
۴-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی بر اجرای پرش عمودی در افراد ماهر
۵-    مقایسه اثر دستورالعمل کانون توجه درونی بر اجرای پرش عمودی در دو گروه ماهر و مبتدی
۶-    مقایسه اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی بر اجرای پرش عمودی در دو گروه ماهر و مبتدی
۷-    مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه بر اجرای پرش عمودی در افراد مبتدی
۸-    مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه بر اجرای پرش عمودی در افراد ماهر
۹-    مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه و سطح مهارت بر اجرای پرش عمودی. اهداف با فرضیه ها همخوانی ندارد

    ضرورت و اهمیت تحقیق   
     برخی اوقات بسیاری از ما درباره اینکه چطور اجراکننده¬های بسیار ماهر در صنعت، ورزش، موسیقی یا حرکات موزون اجراهای خود را بسیار ساده و روان، با کارایی عالی، به نرمی و ظرافت خاصی به نمایش می¬گذارند در شگفت می¬مانیم. این سوال مطرح می¬شود که چگونه اجراکنندگان ماهر می¬توانند به چنین سطحی از خلاقیت هنرمندانه برسند در حالی¬که ما در تکلیفی مشابه، همانند یک مبتدی، بدون کارآیی و بی مهارت هستیم (اشمیت و لی؛ ترجمه فرخی و همکاران، ۱۳۸۷).
    از آنجایی که دستورالعمل¬های آموزشی جزء رایجترین روش¬های آموزشی اجرای مهارت حرکتی می-باشند پس دستورالعمل¬های آموزشی می¬توانند توجه فرد را چه ماهر و چه مبتدی به جنبه¬های متفاوتی از اجرا معطوف کند. بنابراین بایستی بهترین نوع دستورالعمل کانون توجهی با توجه به سطح مهارت انتخاب شود که بیشترین بهره¬برداری از آن صورت گیرد. لذا بر همین اساس در این تحقیق به مقایسه اثرات نوع کانون توجه (بیرونی و درونی) با سطح مهارت خواهیم پرداخت. همچنین تعداد محدودی از تحقیقات در خارج و در داخل کشور نوع دستورالعمل کانون توجه را با سطح مهارت مقایسه نموده¬اند. از جمله این تحقیقات می¬توان از تحقیق وولف و همکاران (۲۰۰۲؛ ۲۰۰۳؛ ۲۰۰۷) پرکینز و سکاتو (۲۰۰۳) و جلیلوند (۱۳۸۶) نام برد و جالب اینکه اکثر آنها با توجه به تکالیف مورد بررسی نتایج متفاوتی را بدست آوردند. با این حال این خلاء با توجه به تحقیقات محدود و تکالیف مورد بررسی همچنان باقی است. از اینرو محقق در صدد است که با مقایسه کانون توجه و سطح مهارت در افراد مبتدی و ماهر تفاوت¬های بین این دو گروه را تا حدی روشن نموده و به این ابهام پاسخ دهد که افراد مبتدی و ماهر با توجه به سطح مهارت خود چه نوع کانونی را در یک تکلیف قدرتی (پرش عمودی) اتخاذ می¬کنند؟

اهداف تحقیق
الف) هدف کلی
 هدف کلی این تحقیق مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه بر اجرای پرش عمودی در دو گروه ماهر و مبتدی می¬باشد.
ب) اهداف اختصاصی
این تحقیق بویژه در راستای تحقق بخشیدن به اهداف اختصاصی بشرح زیر است:
۱-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه درونی بر اجرای پرش عمودی در افراد مبتدی
۲-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی بر اجرای پرش عمودی در افراد مبتدی
۳-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه درونی بر اجرای پرش عمودی در افراد ماهر
۴-    تعیین اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی بر اجرای پرش عمودی در افراد ماهر
۵-    مقایسه اثر دستورالعمل کانون توجه درونی بر اجرای پرش عمودی در دو گروه ماهر و مبتدی
۶-    مقایسه اثر دستورالعمل کانون توجه بیرونی بر اجرای پرش عمودی در دو گروه ماهر و مبتدی
۷-    مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه بر اجرای پرش عمودی در افراد مبتدی
۸-    مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه بر اجرای پرش عمودی در افراد ماهر
۹-    مقایسه اثر نوع دستورالعمل کانون توجه و سطح مهارت بر اجرای پرش عمودی. اهداف با فرضیه ها همخوانی ندارد