مقاله توسعه نوسازی بافت های فرسوده شهر تهران: ضرورت ها و راهبردها

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله توسعه نوسازی بافت های فرسوده شهر تهران: ضرورت ها و راهبردها دارای ۱۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله توسعه نوسازی بافت های فرسوده شهر تهران: ضرورت ها و راهبردها  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله توسعه نوسازی بافت های فرسوده شهر تهران: ضرورت ها و راهبردها،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله توسعه نوسازی بافت های فرسوده شهر تهران: ضرورت ها و راهبردها :

چکیده

فرسودگی در پهنه وسیعی از سطح تهران امروزه یکی از معضلات جدی پایتخت تلقی می گردد. جدیت آن از این روسـت کـه وقـوع زلزله در تهران گریز ناپذیر بوده و نقطه اصلی آن هم در بافت های فرسوده شهری خواهد بود. ضمن آنکه فرسـودگی در عـین حـال تبعات گسترده ای در حوزه های اجتماعی، فرهنگی ، و … بر زندگی شهروندان دارد که می باید برای رفع آن چاره اندیـشی گـردد.
از سوی دیگر مجموعه اقدامات انجام شده در این راستا قابل نقد و متاسفانه نقطه اتکای مثبتی فراروی مسولین برای انجام اقـدامات جدی در این زمینه قرار نمی دهد. این مقاله در صدد است ضمن تعمق در علل فرسودگی و پیامدهای ناشی از آن مجموعه اقـدامات گذشته را نقد و با توجه به وضعیت موجود بافت های فرسوده شهر، راهبردهای کلان سازمان نوسازی شهر تهران را به عنوان متـولی بافت های فرسوده شهری به دست دهد.

واژه های کلیدی: بافت فرسوده، ساخت و ساز، نوسازی، سازمان نوسازی، شهر تهران، توسعه پایدار شـهری،

عدالت اجتماعی، الگوسازی

مقدمه

تهران امروز، از ساختار کالبدی وعملکردی متناسبب با نیازش برخوردار نیست. با شاخص های پایـداری و اسـتانداردهای زیستی فاصله خزش دارد. تنگناها و فرسودگی های کالبـدی و کـارکردی، وظـائف جـاری و روزمـره اش را بـا اخـتلال و چالش، و آینده اش را با تهدید بقا و موجودیت مواجه ساخته است. آینده ای که بار مسئولیت شـهرها و وزن ژئوپـولتیکی آنها را کاملاً با گذشته متفاوت خواهد ساخت و نقش های فوق العاده ای را ازکلان شهرها مطالبه می نماید. حتی با عمل به طرحهای جامع و تفضیلی غیر مصوب موجود، و عمل به قوانین و مقررات موجـود از انفعـال و درمانـدگی خـارج نمـی شود، چون هیچکدام واجد جامعیت و هدفمندی لازم نیستند.

تهران کنونی از دانش و تجربه کافی برای نوسازی بهره مند نبوده و بهره نبرده است و مواجه با پهنه های وسیع بافتهـای فرسوده است، که در عین حال فرصت بزرگ تهران همین بافتهای فرسوده هستند. از یکسو قربانیان زلزله احتمـالی (کـه هم احتمال بالاست و هم محتمل بزرگ) تهران، ساکنین بافت های فرسوده هستند که نو ساخته تـرین منـاطق شـمالی شهر را نیز شامل می شود، و از سوی دیگر، طرحهای جامع و تفـضیلی نیـز بایـد راه خـود را از میـان بافتهـای فرسـوده بگشاید، اصولا مقوله نوسازی در کشورما ساخت یافته، نهادمند، و غنی نیست و تجارب اندکی هم که وجـود دارد بخـاطر ضعف طرحهای بالادست، و غلبه نگرشهای بخشی و کارکردهای جزیره ای ، شکست خورده است.

امروزه نوسازی در زمره مفاهیمی بشمار می رود که دراولویت توجه نظام ها و دولت ها قرار گرفته است و رقابت در اماده سازی شهرهای بزگر برای نقش های شایسته درمقیاس های ملی، منطقـه ای و جهـانی مـدت هاسـت کـه اغـاز شـده و همچنان شتاب وتداوم می یابد. بدین منظور، سازمان نوسازی، تحکـیم نوسـازی، کفایـت اختیـارات آن ، ارتقـاء سـازمان درحدی که ظرفیت پاسخ گویی به فرصت ها و انتظارات را داشته باشـد و ثبـات و نهادمنـدی لازم بـرای آنکـه شایـسته اعتماد فراگیر برای فعالیت گسترده بنیادین برای مداخله در بافت های فرسوده شود، بیش از پیش ضرورت یافته است.
آسیب شناسی گذشته (تبیین وضع موجود بافت های فرسوده شهر تهران)

فرسودگی بافتشناسی از نارسائی های متعدد و متنوعی است که بر شرایط کالبدی، کارکردی و کیفیت زندگی جمعی در این مناطق تاثیر جدی دارند. آسیب شناسی این نارسائی ها امری ضروری و با اهمیـت اسـت کـه در ایـن بخـش بـه آن پرداخته شده است.
ویژگی های بافت های فرسوده :

۱ فسودگی کالبد

۲ عدم دسترسی به درون بافت

۳ فقدان تاسیسات زیر بنایی مناسب

۴ مشکلات زیست محیطی و بالابودن حجم آلودگی
۵ کمبود امکانات گذران اوقات فراغت

۶ فقر و محرومیت
۷ آسیب پذیری در برابر زلزله

۸ سرانه کم خدمات

۹ جمعیت فوق العاده (تراکم بالای جمعیت)
.۱۰ تراکم ساختمانهای کم دوام
.۱۱ نا امنی و معضلات اجتماعی
تحلیل علل فرسودگی ، نتایج و پی آمدهای آن

اصولا فرسودگی به کالبد منحصر نمی شود، بلکه معرف وجود شرایطی از جمله موارد زیر اسـت کـه زنـدگی انـسان را از ابعاد مختلف تهیه می کنند:

– جرایم در بافت فرسوده بیشتر از نقاط دیگر است.
– آسیب پذیری خانه های بافت فرسوده در برابر زلزله کاملاً جدی است.

– امداد رسانی و خدمات رسانی در مواقع بحران با مشکلات جدی روبروست.
– امکان حفظ حرمت انسانها به حداقل می رسد.

– رشد و تربیت در بافت فرسوده باموانع جدی محیطی روبرو است.

– زیر سختهای بافت فرسوده ازمتوسط شهر بسیار کمتر است.
– فقط اقتصادی در بافت های فرسوده، توان مشارکت و نظارت مردم را سلب می کند.

– انگیزه های اقتصادی و سرمایه گذاری در بافت های فرسوده، پایین است.

چنین شرایطی که همواره جنوب شهر و بافت های فرسوده واقع در آنها رامورد تهدیـد جـدی قـرار داده اسـت، تهـران را تبدیل بهیک شهر دو قطبی نموده که شکافی میان مناطق جنوبی و مناطق شمالی شهر پدید آورده است.
به طور کلی آنچه را که می توان در تحلیل نتایج و پیامدهای فرسودگی این مناطق نتیجه گیری نمود، می توان به شـرح زیر خلاصه نمود:
۱ نابرابری و دو قطبی شدن شهر : قرار گرفتن بافت های فرسوده در قطب کمتر برخوردار (غفلـت نـسبت بـه عدالت و وجود نابرابری فرصت های رشد و بالندگی)
۲ الگوی برنامه ریزی شهری کالبد محور: که موجب کمبود و نامطبوع بـودن فـضاهای خـدماتی و مـدنی در بافت های فرسوده شده است.

۳ پایین بودن نسبت سطح معابر: که موجب کاهش میزان دسترسی درونی و بیرونی بافت هـای فرسـوده مـی شود.
۴ پایین مانده ارزش املاک : که باعث تقویت چرخه فقر و فقدان توجه اقتـصادی بـرای نوسـازی خـود جـوش مردمی دراین مناطق می شود.

۵ بارگذاری نامتعادل: که موجب کاهش سرانه های زیستی و افزایش آسیب ها و محرومیت ها شده است.

۶ نازل بودن کیفیت ساخت: که فرسودگی زودرس این مناطق را بدنبال داشته است.
ارزیابی اقدامات گذشته
بطور کلی بر اساس شواهد و قرائن موجود، سابقه نوسازی بافت های فرسوده در شهر تهران را نمی توان مطلـوب ارزیـابی

نمود. عوامل زیر دلایل این امر است:
– نوسازی در ایران فاقد تئوری و نظریه مبنایی است.
– شهر تهران از دانش و تجربه کافی برای نوسازی بهره مند نبوده و بهره نبرده است.

– شهر تهران در سال های طولانی فاقد طرح جامع بوده و تمایلات سود جویانه بازار، توسعه شهر را هـدایت مـی کرده است.
– اسناد توسعه شهر (طرح جامع و تفصیلی) بامقتضیات مداخله در بافت فرسوده سازگار نبوده است.

– اقتصاد شهری راکد در بافت های فرسوده موجب محروم ماندن بافت ها از اقدامات نوسازنده می وشد.

– سازمان نوسازی شهر تهران همیشه نقش منفعل داشته است و بزرگترین طـرح آن (نـواب) بـر اسـاس احـداث بزرگراه پدید آمده است. به عبارت دیگر هیچ نمونه مداخله در بافت فرسوده شهر تهران با هدف نوسازی را نمی توان ارائه ومورد ارزیابی قرار داد.

جمع بندی و نتیجه گیری
با مرور آنچه که در گذشته در نوسازی بافت های فرسوده مورد توجه قرار گرفته است، مشاهده می شـود اصـولا تمـایزی میان بافت فرسوده و بافت معمولی توسط دست اندرکاران اعمال نشده و یا اگر شده، جزئی، تـک بعـدی و مقطعـی بـوده است.

تمایزهای بافت فرسوده با بافت های عادی درجدول شماره یک بیان شده است:

جدول شماره :۱ مقایسه تفاوت های بافت فرسوده با بافت معمولی

بافت معمولی بافت فرسوده
هر یک از مالکین به خواست خوداقدام به نوسازی ملک اقدامات نوسازی، به صورت متمرکز برنامه ریزی و مدیریت
خود می کند. می شود.
ساخت و ساز امری جاری و تدریجی است و مهلت معین نوسازی، در مهلت معین (کوتاه یا میان مدت) باید اتمام
ندارد یابد
ساخت و ساز جدید، در پلاک ها و بهصورت جزئی انجام نوسازی بافت فرسوده ،کلیت ناحیه را مورد نظر قرار می
می شود. دهد.
دگرگونی کل بافت مورد نظر نیست دگرگونی بافت مورد نظر است
اجرای طرح در بافت معمولی نیاز به توجیه اقتصادی ندارد. اجرای طرح در بافت فرسوده بسته به توجیه اقتصادی آن
است.
با توجه به آنچه گفته شد نتیجه می شود، بافت های فرسوده شهر تهران نیازمند تغییر ادبیات، دیدگاه ها و انگیـزه هـای موجود است. به عبارت دیگر دیگر ضرورت تعریف ادبیاتی جدید با نگاهی نو به توسـعه نوسـازی بافـت هـای فرسـوده بـا مفهومی فراگیر و همه جانبه و با تاکید بر رویکردهای اجتماعی فرهنگی به صورت جنبشی دائمی بـا مـدیریتی منـسجم، تخصصی و هوشمند بیش از همیشه احساس می شود.