مقاله مفهوم فضادر معماری بومی گیلان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مفهوم فضادر معماری بومی گیلان دارای ۱۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مفهوم فضادر معماری بومی گیلان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مفهوم فضادر معماری بومی گیلان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مفهوم فضادر معماری بومی گیلان :

چکیده

فضا جوهر معماری و شهرسازی دانسته شده است. روند تاریخی تکامل معماری، نشان دهنده تلاش بشر برای شناخت محیط و خلق فضاهایی بوده که تامین کننده ی نیازهای فطری اش باشد. دلبستگی بشر به فضا از ریشههای عمیقی برخوردار است. این دلبستگی از نیاز انسان به ایجاد ارتباط با سایر انسانها که از طریق زبانهای گوناگون صورت میپذیرد، سرچشمه میگیرد .در فضای معماری انسان حرکت و زندگی میکند. معماری بومی گیلان نمونه ای از ساخت فضا است که در آن انسان ، اقلیم ، فرهنگ و نیازهای او نقش اصلی دارد. سلسله مراتب عبور از طبیعت به فضای بسته ی درونی با احترام به طبیعت ، آن را به یک معماری کامل بدل کرده است.. معماری روستایی گیلان به دلیل واقع شدن در منطقه ای معتدل مرطوب دارای ویژگی های اقلیمی خاص خود است که موجب ایجادتفاوت هایی در نوع معماری و ساختار بنا در نقاط مختلف آن شده است. این معماری با سبک زندگی و معیشت مردمان گیلان الگوی کاملی از معماری را از منظر اجتماعی بیان می کند که پاسخگوی نیازهای ساکنان خود بوده و تداعی کننده ی مفهوم فضا برای زندگی است. از آنجا که فضای معماری یک فضای ادراکی است باید در ساخت آن نقش انسان را جدی گرفت. نمونه ی به ظاهر ساده از ساخت فضا که در آن فرهنگ، اقلیم ،شیوه های معیشتی ارزشمند دانسته شده و درنهایت به خلق فضا انجامیده را می توان به شکل اصیل تر در معماری روستایی یافت که در آن فضا دارای تعریف مشخصی است ،الویت با درک فضایی است که در قالب فرم ایجاد می شود.در این تحقیق ابتدا به تعریف فضا در معماری پرداخته می شود و در ادامه با تعریف معماری بومی گیلان به ادراک فضایی در این معماری پرداخته می شود.از آنجایی که معماری مسکونی گیلان به چند دسته تقسیم می شود در این مقاله به بررسی معماری بخش جلگه ای استان پرداخته شده است.

واژه های کلیدی :” فضا” ، “معماری بومی” ،”فضای معماری” ، “گیلان”۱

مقدمه:

نحوه ی ادراک محیط یکی از مباحثی است که فقط در صورت برقراری بین انسان و محیط به وجود می آید در حقیقت حرکت در فضای معماری امکان دریافت تجربیات جدید و ادراک فضای معماری را به انسان منتقل می کند. فضا رابطه ای نا گسستنی با زندگی دارد و ادراک معانی ای را که فضا به انسان القا می کند، منبعث از جهان بینی و شناخت های قبلی انسان است.

فضا لفظ پر ابهام با معانی گسترده ای است که بسیار شتاب زده وارد فرهنگ کلمات ما شده است و به سرعت در جای کلماتی نظیر فلک،آسمان،محیط،جو،مکان،جا، وسعت ،شرایط و امثال این می نشیند.هر فضایی ظاهری و باطنی دارد.ظاهر آن چیزی است که در برخورد اول آن را می بینیم و درک می کنیم.باطن ،معناست و ظاهر نمود باطن است. [۱] در خانه های گیلان عناصر فضایی ظاهر و روابط فضایی باطن آن را تشکیل می دهد.خانه روستایی گیلان پاسخگوی نیازهای ساکنان خود بوده و تداعی کننده ی مفهوم فضا برای زندگی است.فضایی ایده آل بدون وجه تمایز بین بیرون و درون. هرچند نمی توان نیازهای عصر حاضر و تکنولوژی روز و یا به عبارتی زمان را معماری نادیده گرفت اما می توان با نگاه به معماری بومی و تفکر در روابط فضایی آن فضاهای مردم وار خلق کرد و از آن معماری مطابق با نیازهای روز خلق کرد
مفاهیم
فضا

برای تعریف فضا ، عبارات گوناگونی به کار برده شده است . از جمله فرهنگ لغات فارسی معین در تعریف فضا آن را مکان وسیع و زمین فراخ معرفی میکند[۲] همچنین فرهنگ لغات انگلیسی آکسفورد چند معنی برای این واژه می آورد که از آن جمله می توان

به این موارد اشاره کرد” : گستره های پیوسته که در آن اشیا وجود دارند و حرکت می کنند”، یا ” مقداری از یک منطقه که چیز خاصی آن را اشغال می کند یا برای هدف خاصی در اختیار گرفته شده است”، یا” فاصله میان نقاط و اشیا” [۳] تعاریف فضا بیش از هر چیزی تحت تاثیر نگاه تعریف کننده قرار گرفته است. معماریان در ادامه به نقل از شولتز آورده است فضای هستی در عناصر فضای معماری انعکاس می یابد.[۴ ]

ماهیت فضا از دید توان نیز با حرکت، و ماهیت مکان با توقف و مکث همراه است .او هر مکث را سبب امکان پذیری و احتمال تبدیل یک فضا به مکان می داند و فضا را به عنوان مجال جابه جایی بین مکان ها معرفی می کند. در واقع مکان، جزئی تعریف شده از فضای عام و تعریف ناشده است که در ارتباطات شخصی با انسان و درک و عاطفه و تجربه او شکل می گیرد .مکان به عنوان یک مرکز معنا و یک حوزه توجه معرفی شده است که بر تجربیات انسانی، روابط اجتماعی، عواطف و شناخت مستقر است [۵] معماریان بعد از بررسی نظریات مختلف می گوید : در بررسی های از نظریات زوی، گیدئین ، شولتز ، فلامکی و میرمیران حضور انسان به عنوان یک جز، از تعریف فضایی دیده می شود. زوی و گیدئین انسان را به شکل یک ناظر می بینند.حضور او در فضا به عنوان یک تجربه کننده و بیننده است که با حرکت و قدم زدن فضا را تجربه می کند.اما شولتز مبنای خود را ادراک انسان در فضای هستی قرار می دهد.نگاه برخی از محققین یاد شده به فضا، بزرگ شمردن آن به اندازه همه معماری است. می توان گفت که زوی معماری را به مثابه فضای داخلی می داند. گیدئین معماری را برابر تصورات فضایی سه گانه خور قرار می دهد.ریشه اندیشه فلامکی نیز ادبیات معماری سه محقق غربی یاد شده به اضافه افزودن مقوله شکل دیده می شود. میرمیران جهت تکاملی آثار معماری را از ماده به فضا می بیند.ارتباط

فضای درونی و بیرونی و شفافیت پوسته ها یا مرزهای این دو فضا ، فصل مشترک کار زوی ،گیدئین و میرمیران است. [۴]

هرکاری که انسان انجام می دهد دارای یک جنبه ی فضایی نیز هست به عبارتی هر عملی که انجام می شود احتیاج به فضا دارد.فضای داخلی معماری،فضایی است ساخته شده به دست بشر و در وحله اول وظیفه پناه دادن به انسان در مقابل عوامل طبیعی را دارد.این بدان معنی است که قسمتی از فضای محیط به گونه ای محدود می شود که به واسطه ی آن فضای داخلی پدید می آید.فضا از طریق عناصر محدود کننده ی آن قابل شناسایی است و شخصیت آن تابع چگونگی و نظم حاکم بین این عناصر است. [۶]

انواع فضا

یورگ گروتر در کتاب زیبا شناسی برای فضا انواع زیر را تعریف می کند
• فضای ریاضی و فضای ادراکی
• فضای روز و فضای شب
• فضای عمومی و خصوصی
• فضای ما بین
• تهی (خلا)

فضای ریاضی و فضای ادراکی

از نظر ادراک شیوه شناخت
فضای جغرافیایی ذهنی نقشه و مدل
فضا مستقیم قابل
فضای زندگی نیمه ذهنی
درک/ اطلاعات

فضای معماری عینی عناصرتعر
(داخلی یا میانی) یف کننده

شکل :۱ فضای ریاضی و ادراکی ، ترسیم نگارندگان

فضای روز و فضای شب

فضای روز برای ادراک تقدم دارد.تصور معممولی ما از فضا, از فضای روز حاصل شده است و برای شناخت فضای شب به ناچار از این تصور استفاده می کنیم.تا بتوانیم فضا شب را احساس نماییم.
فضای عمومی و خصوصی

.بشر از یک سو محتاج سایرین است : تماس با سایر هم نوعان اساس هر گونه زندگی اجتماعی است. از سوی دیگر هر فرد اجتماع نیاز به محدوده ی فردی خود برای آرامش و تفکر و رفع خستگی دارد.فضای عمومی و خصوصی در رابطه ی تنگاتنگ با یکدیگرند.در عین اینکه هریک از آنها اصلیت و اهمیت خود را حفظ می کند. عرصه خصوصی، فضای تنگ منزل و مسکن است وعرصه عمومی در پیرامون آن متمرکز است. خانه مسکونی به عنوان فضای

خصوصی،مرجع اصلی انسان است،مرکزی است شخصا تجربه شده و جایی است که انسان ازآنجا حرکت خویش را آغاز می کند و باز به آن بر می گردد. سکونت تنها به معنی گذراندن وقت در یک محل نیست بلکه خود را در خانه خویش احساس کردن است. وجه تمایز اصلی فضای خصوصی و عمومی این است که پیرامون فضای خصوصی بسته است و تنها افراد خاصی اجازه ورود به آنجا را دارند.

فضای ما بین

فضا را می توان سیستمی از روابط میان اشیا در نظر گرفت.فضایی که بین اشیا قرار گرفته است (فضای مابین) تنها یک فضای تهی نیست. فضاهای مابین برای شناخت اشیا ضروری هستند. بدون این فضاها بازشناسی مستقل اشیا عملی نیست و گذشته از آن، فضاهای مابین نقش بسیارمهمی در رابطه تک تک عناصر با یکدیگر ایفا می کنند.[۶ ]
عناصر فضا

-۱ کف : تغییرات در جنس,اختلاف ارتفاع ,بافت و رنگ کف باعث تغییر و بوجود آمدن فضا میشود. کف به تنهایی قادر به تعریف فضا هست.

-۲ سقف : یا بام. فرم پوشش سقف می تواند تاثیری کاملا بارز در شخصیت کلی فضا داشته باشد.

-۳ دیوار : در حالت کلی فضا نیازمند کف است ولی به دیوار احتیاج ندارد. اگر بجای دیوار از شیشه استفاده سده باشد فضا از لحاظ فیزیکی محدود شده ولی از لحاظ بصری تداوم دارد. [۶ ].
۲ معماری گیلان

مسکن در روستاهای گیلان تحت تاثیر عواملی چند قرار دارد که این عوامل در کنار هم تنها در قسمت شمالی البرز مشاهیده می شود، وجود رطوبت زیاد هوا و بارش های زیاد منطقه موجب می شود که برای تهویه ساختمان ،بناها فاصله زیادی از یکدیگر داشته باشند و اجزا محوطه در عرصه مسکونی پراکنده گردد. همین عامل یعنی رطوبت زیاد و میزان بارش منطقه انواع خاضی از فعالیت های اقتصادی را میسر می سازد که به منظور جوابگویی به نیاز فضایی این قعالیت ها ، چیدمان عناصر سایت تابع نظمی ویژه گردد. اینگونه فعالیت های اقتصادی که مشارکت همه افراد خانواده را می طلبد موجب بروز ظواهر فرهنگی متفاوت با دیگر نقاط ایران می شود که البته این اختلاف فقط در ظواهر زندگی بروز می کند. بنابراین مسکن در پاسخگویی به نیازهای مذهبی و باورهای مردم در پاره ای موارد بصورتی ویژه با عناصر معماری برون گرا جلوه گری می کند. تکیه بر مصالح منطقه ای و امکانات ساخت و ساز در گیلان عامل دیگری است که خود منشعب از ویژگی های جغرافیایی گیلان بوده و از سویی ظاهری متفاوت به مسکن در این خطه می دهد.در نقاط مختلف گیلان ترکیب این عوامل با هم موجب گونه گونگی مساکن شده که هر چند شمای کلی بناها دارای تشابهایی فراوان است اما نقاط افتراق آنها بسیار زیاد است. [۷]

برای بررسی یک بنای روستایی در گیلان باید از محوطه ی آن شروع کرد.محوطه فضای محصوری است که به نوعی حریم بنا نیز محسوب می شود.خلق این فضای محصور در پرچین ، اولین گام در ساخت فضای زیستی است که مرز شفاف بیرون به درون آمده و درون ارتباط بصری اش را با محیط قرار گرفته در آن از دست نداده است.حضور انسان در فضای محصور محوطه به معنای قطع ارتباط فضایی اش با محیط پیرامون نیست. این پدیده در اندیشه خاص مردمان روستا و ضمیر ناخودآگاه آنان ریشه دارد که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.اهالی خانه روستایی اعتقاد دارند که در طبیعت زندگی می کنند،طبیعتی که هرچند ناملایماتی به آنها تحمیل می کند اما به آنها زندگی بخشیده است.این فضای بینابین می تواند پاسخی ساده باشد به مسئله معماری معاصر در مواجهه با پیوند بیرون و درون [۸]