مقاله سبک زندگی و تاثیر آن بر مصرف انرژی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله سبک زندگی و تاثیر آن بر مصرف انرژی دارای ۲۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سبک زندگی و تاثیر آن بر مصرف انرژی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سبک زندگی و تاثیر آن بر مصرف انرژی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله سبک زندگی و تاثیر آن بر مصرف انرژی :

کشف انرژی برق یکی از پرافتخارترین د ست آوردهای بشری است و به همین دلیل جایگاهی به مراتب مهم تر از یک عامل روشنایی، در اقتصاد، صنعت، بخش های تجاری و خانگی داراست. امروزه اهمیت برق در ایران سبب شده است تا فصل ویژه ای از قانون هدفمند کردن یارانه ها به این حامل انرژی بپردازد. طبـق بـرآورد منـابع رسمی، بیشترین اتلاف انرژی در ایران در حوزه برق صورت می گیرد. این درحالی است که آمارها نشان می دهد که بالاترین صرفه جویی را کشورهای دیگر در زمینه استفاده از همین محصول اعمال می کنند. عوامل متعددی بر رفتار مصرف برق مردم تاثیر می گذارد. سبک زندگی یکی از عوامل مهم جامعه شناختی است که می توانـد رفتار مصرف برق خانگی را تبیین نماید. هدف اصلی از انجام این تحقیق تبیین نحوه اثرگذاری سبک زندگی بر مصرف انرژی در بخش خانگی است. روش تحقیق حاضر پیمایش مـیباشـد. نمونـه آمـاری شـامل ۳۸۲ نفـر از شهروندان شهر گرگان است که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحلهای انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه است. نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد سن افراد، زیربنای ساختمان، تعداد لـوازم برقـی موجـود در منزل، نحوه معماری منزل بر میزان مصرف برق تأثیرگذار است. علاوه بر این، نتایج نشان می دهـد کـه سـبک زندگی افراد بر مصرف انرژی توسط آنها در بخش خانگی تأثیرگذار است.

کلیدواژه: مصرف انرژی – سبک زندگی- بخش مسکونی- برق- گرگان.

مقدمه:

تا قبل از افزایش شدید قیمت نفت در سال ۱۹۷۳، اغلب برداشت عمومی بر این بود کـه منـابع انـرژی فـراوان است، بنابراین نگرانی خاصی نسبت به عرضه آن وجود نداشت .[۱] همزمان با وقوع بحران که با بالا رفتن قیمت نفـت خام و انرژی همراه بود به طورکلی روند مصرف انـرژی تغییـر کـرد و کشـورهای بـدون نفـت در مصـرف آن بـه طـور سیستماتیکتر عمل نمودند و ممالک مصرفکننده انرژی به سمت صرفهجوئی بیشتر در مصرف انرژی و استفاده بهتـر از انرژیهای موجود گام برداشتهاند.[۲] لوریمر ( (۲۰۰۸ معتقد است که این بحران انرژی موجب شتاب در مدل سازی رویکردها در تحلیل منطقهای و محلهای شده است.[۳] با توجه به این شوک قیمتی، سیاستگذاران و اقتصاددانان توجه

۱

خود را به برنامه ریزی در مصرف انرژی معطوف کردند به طوریکه در سال های آغازین هزاره سوم، انرژی یکی از تعیین کنندهترین عوامل در جهتدهی به تعامل کشورهای جهان تبدیل شده است.[۱]

بیان مسأله:

اطلاعات مربوط به مصرف انرژی برق در کشور نشان می دهد که مصرف انرژی ایران سه برابر ترکیه، پنج برابر اندونزی و ۱۳ برابر ژاپن است. با وجود این نکته که ایران حدود یک درصد جمعیت جهان را داراست، حدود دو درصـد انرژی جهان را مصرف میکند.[۴] در میان بخشهای مختلف مصرفکننده برق در کشـور، بخـش خـانگی بـه عنـوان بزرگترین مصرف کننده برق شناخته شده است. مصرف برق در بخش ساختمانی کشور، ۲۵ تا ۴ برابـر اسـتانداردهای جهانی گزارش شده است .[۵] اتلاف انرژی در بخش ساختمان بیش از یک سوم انـرژی مصـرفی کشـور اسـت .[۲] در روابط و مباحث جهانی و بین المللی انرژی به علت دارا بودن ابعـاد مختلـف اقتصـادی، اجتمـاعی، فرهنگـی، حقـوقی، سیاسی، فنی و مهندسی و زیست محیطی در جایگاه قابل توجهای قرار دارد و تا کنون رویکردهـای متنـوع و متفـاوتی برای حمایت از محیط زیست و صرفهجوئی انرژی مورد توجه قرار گرفتهاست که مهمترین آنها شامل رویکردهای فنی و مهندسی، رویکردهای اقتصادی، رویکردهای حقوقی و رویکردهای تغیر رفتار است .[۶] علت وجود چنـین رویکردهـای به عواملگوناگون موثر بر بحث مصرف انرژی برمیگردد.

بررسیهای علمی نشان می دهد[۷] عوامل متعددی بر مصرفبرق تأثیر گذار هستند. یکی از عوامل تاثیرگذار بر رفتار مصرفی افراد از جمله مصرف برق، سبکزندگی افراد می باشد. اینکه افراد در چه خانه ای، با چه اندازه ای و به چه شکلی زندگی میکنند، الزاماً رفتاری مبتنی بر طبقه و درآمد اقتصادی نیست و به سبک زندگی آن ها نیز مربوط میشود. بر اساس اهمیت موضوع فوق، هدف اصلی از انجام این پژوهش تبیین رابطه بین مصرف برق و سبک زندگی افراد است. بر همین اساس اهداف فرعی پژوهش به شرح زیر است:

۱ توصیف وضعیت سبک زندگی در شهر گرگان،

۲ توصیف وضعیت مصرف انرژی برق در بخش خانگی شهر گرگان،

۳ تبیین رابطه سبک زندگی و مصرف برق در شهر گرگان.

پیشینهی تحقیق:

برای شناخت رابطه بین سبک زندگی و مصرف برق لازم است تا از نتایج تحقیقات پیشین استفاده نماییم. البته رابطه بین این دو متغیر به صورت خاص مورد بررسی محققان قبلی قرار نگرفته و لذا با مروی بـر تحقیقـات محققـان

۲

قبلی سعی می شود نشان داده شود که محققان قبلی در تحقیقات خود به چه نتایجی در این خصوص دست یافتند. در زیر به برخی تحقیقات انجام شده در این زمینه اشاره می شود.

الف- تحقیقات داخلی:

فاضلی و همکاران (۱۳۸۵) در پژوهشی تحت عنوان » بررسی مقایسهای تأثیر انواع شیوه هـای اطـلاع رسـانی انرژی بر ترغیب مصرفکنندگان به صرفهجویی« دریافتند که تعداد زیادی از متغیرهـا از جملـه انـدازه منـزل و سـبک معماری آن اثر زیادی در میزان انرژی مصرف شده در منازل دارند.[۷]

لطفعلیپور و لطفی (۱۳۸۳) در پژوهشی به » بررسی و برآورد عوامل موثر برتقاضای برق خانگی در استان خراسان « پرداختند. این تحقیق با استفاده از آمار سری زمانی طی دوره ۱۳۸۰-۱۳۵۵ انجام شده است. نتایج نشان داده است که در میان متغیرهای مورد بررسی درآمدخانوار، موجودیوسایلبرقیخانگی، شدت استفاده از وسایل برقی موجود در منزل، قیمت لوازمبرقی خانگی، بعد خانوار، محل زندگی( شهر یا روستا)و تحصیلات، تعداد اتاقها و زیربنای ساختمان با میزان مصرف برق دارای رابطه مستقیم و مثبت می باشند. به عبارت بهتر، با افزایش این متغیرها، میزان مصرف برق و تقاضا برای مصرف آن نیز بالا میرود.[۸]

توکلی و بحرینی (۱۳۷۷) در مقاله ای به بررسی »برآورد رابطه تقاضای برق خانگی در استان اصفهان« پرداخته اند. نتایج گویای این نکات است که تقاضا نسبت به متوسط قیمت برق و سطح زیربنای مسکونی واکنش کمی داشته در حالیکه نسبت به درآمد و متوسط بعد خانوار واکنش بیشتری دارد.[۹]

ب- تحقیقات خارجی:

ناکاگیمی (۱۹۹۶) در تحقیقی توصیفی– تبیینی به بررسی موضوع » تغییر سبک زندگی و مصـرف انـرژی در ژاپن « پرداخت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که عوامل متعددی در افزایش مصرف انرژی در بخش مسـکونی ژاپن نسبت به دوره قبل از جنگ شریک بودند که شامل تغیر در نوع خانه سازی، تجهیـزات گرمایشـی، سرمایشـی و آب گرمکن می باشند.[۱۰]
دپارتمان صنعت و تجارت انگلستان (۲۰۰۱) در تحقیقی به بررسی» مصـرف انـرژی در انگلسـتان « پرداخـت. تحلیل دادههای این تحقیق نشان داد که درآمدهای بالاتر، سطح بیشتری از وسایل را در اختیار داشتند. نـوع مسـکن-آپارتمانی، منزل شخصی، منزل استیجاری- نیز بر مصرف انرژی تأثیرگذار بود.[۱۱]

وولون ( (۱۹۹۰ در پژوهش به بررسی »سبک های زندگی و مصرف انرژی« از طریق مطالعه یک کلوپ انرژی پرداخت. این پژوهش بر بهره وری و مصرف انرژی در سوئد متمرکز بود. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد کـه عضـویت
۳

در کلوپ انرژی منجر به کاهش مصرف برق و نیـز افـزایش بهـره وری انـرژی، در سـبک هـای زنـدگی مختلـف شـده است.[۱۲]

مبانی نظری:

مصرف در عصر کنونی، صرفاً به عنوان موضوعی اقتصادی مد نظر نمیباشد و با توجه به رونـدهای اجتمـاعی و فرهنگی مورد مطالعه قرار میگیرد و نمادی از فرهنگ و هویت افراد جامعه است، البته این امر به معنـای بـی اهمیتـی عوامل اقتصادی نیست اما در تعیین نقطه آغاز اصلاح الگوی مصرف، نقش تعیین کنندهای دارد. در جریان رواج مصرف گرایی و امکان انتخاب و گزینش کالاها، افراد صاحب سبک زندگی شدند .[۱۳]

سبک زندگی نوعی کنترل به غایت سرسختانه ی جامعه بر فرد است که در جامعهی مـدرن و پسـامدرن نـه از خلال مدارهای جماعتی، بلکه بر اساس مدارهایاقتصادی و در این مدارها نیز عمدتاً از خلال مدارهای مصرف، تعریـف میشود. در این تعریف، سبک زندگی چیزی نیست، جز مجموعـهی مصـارف فـرد یـا گـروه [۱۴]، در ادبیـات جامعـه شناسی، از مفهوم سبک زندگی دو برداشت متفاوت به عمل آمده است. در فرمول بندی اول به عنـوان شاخصـی بـرای تعیین طبقه اجتماعی و در فرمول بندی دوم، سبک زندگی شکل اجتماعی نوینی دانسته مـیشـود کـه تنهـا در مـتن تغییرات فرهنگی مدرنیته و رشد فرهنگ مصرفگرایی معنا مییابد .[۱۵] سـوبل تأکیـد مـیکنـد کـه الگـوی مصـرف مشاهده شوندهترین و بهترین شاخص سبکزندگی است. لامونت و همکارانش((۱۹۹۶ نیـز الگـوی تفـریح و مصـرف را بهترین شاخص سبک زندگی میدانند.[۷] در جوامع سنتی که تحت سیطره فرهنگ جمعگرا قرار دارنـد، گزینـه هـای مصرف افراد به شدت تحت تأثیر طبقه اجتماعی، خانواده و اطرافیان است اما در جوامـع مـدرن، مصـرف کننـدگان در انتخاب کالاها، خدمات و فعالیت هایی که به واسطه آن خود را تعریف میکنند، آزاد هستند.[۱۶]

در حوزه جامعهشناسی، صاحب نظران متعددی حول موضوع مصرف و سبک زندگی صحبت کـرده انـد کـه از میان آنان میتوان به وبر، زیمل، وبلن و بوردیو اشاره کرد. اصطلاح سبک زندگی نخستین بار توسط وبر معرفی شد که آن را ابزار مفهومی مهمی در مدل چند بعدی قشربندی اجتماعی قلمداد میکـرد.[۱۷] از نظـر وبـر سـبک زنـدگی بـا مفهوم گروه های منزلتی ارتباط دارد،الگوهای مصرف را نشان می دهد نه ترکیـب آنهـا را و سـبک زنـدگی بـه وسـیله نمایش دیالکتیکی بین انتخاب زندگی و موقعیت زندگی شکل می گیرد، که در این میان انتخاب، نقش پررنـگتـری را بازی میکند.[۱۸] بیشتر اندیشمندان حوزه اجتماعی به تورشتاین وبلن مراجعه میکنند که مصرف را نشـأت گرفتـه از رقابت جمعی و تقلید می دید.[۱۹] اهمیت سبک زندگی برای درک روابط میان ثروت، منزلـت و قـدرت در جامعـه ی مصرفی به نحو درخشانی در مطالعه ی وبلن دربارهی طبقهی مرفه نوظهور در امریکای اواخر قرن نـوزدهم نشـان داده

۴

شده است.[۱۷] وبلن سبک زندگی را الگوی رفتار جمعی می داند. این رفتارهـا از جـنس رسـوم و عـادات اجتمـاعی و روش های فکری اند .[۲۰] به عقیده زیمل سبک زندگی، تجسم تلاش انسان برای یافتن ارزش هـای بنیـادی یـا بـه تعبیری فردیت برتر خود در فرهنگ عینی اش و شناساندن آن به دیگران است. وی مجموعه ای از روش هـای زنـدگی که زندگی را به عنوان یک کل بیان می کند سبک زندگی می نامد .[۲۰]

بوردیو به عنوان یکی از برجسته ترین جامعه شناسان حوزه مصرف معتقد است انسانها در فضاهای اجتمـاعی بر اساس سرمایههایی که دارند عمل میکنند که این سرمایه ها بـه شـکل هـای مختلـف سـرمایه اجتمـاعی، سـرمایه اقتصادی، سرمایه فرهنگی و نمادین قابل بحث و بررسی میباشند. بر اساس اندیشه های وی، این سرمایه ها بـه افـراد اجازه میدهند تا به شکل های مختلف رفتار کنند و تمامی فعالیت های زندگی آنها از گوش دادن به موسـیقی، نحـوه لباس پوشیدن، غذا خوردن و به عبارت دقیق تر نحوه زندگی کردن افراد و سبک زندگی کردن آنها را تحت تأثیر قـرار داده است.[۷] از نظر بوردیو، مصرف تنها ارضای نیازهای زیستی نیست، بلکه متضمن نشانهها، نمادها، ایده هـا و ارزش هاست. به تعبیر وی، مصرف در دوران جدید، روندی است که در آن خریدار کالا، از طریق به نمایشگذاشتن کالاهـای خریداری شده، فعالانه در تلاش برای خلق و حفظ هویت خویش است.[۲۱]