رشته کوه البرز و اکتشاف زغال سنگ آن

زغالسنگ در رشته کوه البرز
مقدمه :
کانسارهای اصلی و شناخته شده زغالسنگ ایران بیشتر در امتداد رشته کوه البرز ، طبس و کرمان قرار گرفته اند . البرز شامل سه ناحیه البرز شرقی ، البرز مرکزی و البرز غربی است . البرز مرکزی یکی از مهمترین ناحیه های زغالدار در ایران می باشد که اکثر لایه های زغال بر البرز نرکزی در سازند شمشک به صورت تناوبی از لایه های ماسه سنگ ، لاسین ، شیل و زغالسنگ قرار گرفته است .
عمده نواحی زغالدار در البرز مرکزی عبارتند از : آلاشت ، گلندرود ، کجور ، نورد (در سازند الیکا ) شمشک ، واسیاسر ، سرخ آباد ، سرتنگه ، خاردنده و مبارک آباد .
در رسوبات البرز مرکزی نهشته های  زغالدار آلاشت گسترش و بیرون زدگی زیادی نسبت به سایر مناطق البرز دارند . در حال حاضر سه منطقه بزرگ زغالدار در البرز مرکزی کشف شده است که عبارتند از : آلاشت گلندرود  و نورد با انواع زغالهای تک شو و ذخایر قابل ملاحظه .
در میان نواحی زغالدار در البرز مرکزی سنواحی آلاشت ، گلند رود ، نورد ، سرسنگه ، سرخ آباد و واسیاسر به دلیل شرایط مساعد جغرافیایی با وجود راه آهن مناسب ترین مناطق برای تأسیس معدن می باشند .  
۱-۱    استراتیگرافی البرز مرکزی :
انواع سازند ها در ساختمان زمین شناسی البرز مرکزی دیده می شوند قدیمی ترین نهشته ها که در منطقه تحت مطالعه بررسی شده اند ( در امتداد جاده چالوس و نزدیک جاده اصلی فیروز کوه – تهران در مجاورت دهکده یا هاردنار ، شهمیرزاد ۰ به طرف جنوب شرق ) و سایر دهکده ها است شیل های چند رنگی پرکامبرین پسین ، سیلت استون ها و دولومیت های رنگ روشن سازند کهر ، سلطانیه و باروت می باشند که ضخامت مجموع آنها به حدود ۱۱۵۰۰ متر می رسد . ( گلاوس ۱۹۶۵) .
طبقات پالئوزوئیک پیشین ضخامتی معادل ۴۵۰ متر دارند و اساساً به صورت ماسه سنگ های سازند لالون در بخش زیرین ، اورژیبیت ها ، سلت استونها ، سنگ های آهکی و دولومیت های سازند لشکرک در بخش فوقانی می باشند ، آنها در غرب منطقه در امتداد جاده چالوس در مجاورت دهکده فیروز آباد و در غرب دهکده دشت نظیر دیده شده اند .
همچنین در جنوب منطقه دهکده های کوه نک ، اروخ و خاویر و به طرف شمال در جاده اصلی فیروزکوه – تهران در شهر نزدیک دهکده شه میرزاد و به طرف مغرب از ایستگاه خط آهن و رسک ، دیده شه اند .
سنگ آهک های خاکستری و سیاه و یه مقدار کم سنگهای تریژنوس ( سنگهای خاکی یا زمینی ) رنگین و سنگهای تری‌ژینوس کربناتی ( سنگ های کربناتی با منشأ خاکی ) پالئوزئیک فوقانی دارای ضخامتی معادل ۹۴۰ متر می باشد که متعلق به سازند های پاده ها ، سیبزار ، بهرام ، مبارک . دورود ، روته و نسن هستند . آنها به صورت رخ نمود های گسترده ای در امتداد سمت چپ رودخانه ماهرودو در سرچشمه های رودخانه هایی که به طرف دریای خزر در بین شهرهای عامل و چالوس جریان دارند دیده می شوند .
همچنین در جنوب غرب منطقه این سنگها در سر چشمه رودخانه کبیر دیده می شوند و به طور کلی در شرق نصف النهار سمنان شهمیرزاد تا ایستگاه خط آهن فیروزکوه گسترده شده اند .
رسوبات تریاس با سازند الیکا شروع می شود که با سنگهای آهکی مارنی سبز – مغز پسته ای در بخش زیرین با ضخامت ۳۰۰ متر همراه با سنگ های آهکی سیاه ، خاکستری و زرد رنگ و گلومیتهای بالای آنها دیده می‌شود . این رسوبات گسترش وسیعی در بخشهای مرکزی و جنوب شرقی منطقه دارند . برخی از محققین سری ضخیم سنگ آهکهای تشکیل دهنده دو رشته با امتداد عرض جغرافیایی را که بوسیله جاده هلندرود – علمده قطع شده به تریاس نصبت می دهند . به هر حال بر اساس فسیل های حیوانی مربوط به کرتاسه کهدر رشته کوه شمالی مشخص شده اند ، سنگ آهک های رشته جنوبی را مشکل بتوان به تریاس مربوطدانست چون آنها خیلی مشابه با سنگ های آهکی کرتاسه در رشته شمالی بوده و در یک منطقه مجاور هم می باشند.  
ولی فسیل حیوانی کارنین که در منطقه گلندرود شناخته شده احتمالاً مربوط به سایر سنگهای آهکی است . که دارای رخنمون کوچک نزدیک این رشته کوه بوده و همچنین در جنوب در رودخانه کرج هم دیده می شوند .
نشهته های تریاس ژوراسیک زغالدار سازند شمشک اساساً شامل سیلتستونهاو ماسه سنگ ها و کنگولمرا و ارژیلیتها به مقادیر کم در روی سنگ های آهکی سازند الیکا قرار گرفته اند ضخامت آن ۲۳۰۰-۲۵۰۰ متر است پوسته فرسایش یافته و هوا زده اغلب در قائده این تشکیلات گسترش یافته است . رسوبات زغالدار با نوشته های ژوراستیک فوقانی شامل سازند های دلیچای ، آبنک ،لار پوشیده می شود که به صورت سنگ های آهکی و مارنها ظاهر شده اند .  ضخامت مجموعه آنها ۹۰۰-۱۱۰۰ متر است این سنگها با نهشته های زغالدار ۰ در شمال ) بوسیله نشهته های کرتاسه حاوی سنگ های آهکی ، مارن های ، کنگولومرهای آهکی ، گچ و دیاباز پوشیده می شوند که ضخامت مجموع آنها حدود ۲۰۰۰ متر است . طول سنگ گسترش یافته در غرب منطقه در امتداد جاده پول دو آب ، دشت ، از ماسه سنگ های متمایل به سبز و سیلت استوانهای با ماسه سنگهای صدف دار و به ندرت تداخل با سنگهای آهکی مربوط به توراسین – آلنین ، ستشکیل شده که تعیین سن آن با توجه به دوکفه ای های پیدا شده در این نهشته می باشد . با این وصف این سری با مارن های کرتاسه فوقانی حاوی صدف ها و آثار لایه های منشوری ضخیم ( تا ۵ میلی متر ) اینوسرومها پوشیده شده و بدین ترتیب این رسوبات بخش فوقانی به نام کرتاسه فوقانی پذیرفته شده است . نهشته های پالئوژن با بازالتها و توفهای ضخیم (۱۵۰۰ متر ) سازند کرج در غرب و جنوب منطقه ظهار شده است . سنگ های تری ژنوس (سنگهای کربناتی با منشأ خاکی ) کربناتیبا ضخامت کمتر از فجن در شمال و شرق می باشد . نهشته های سیستم نئوژن ( کنگلومرها و سیلت استونها  ، گریت استونها ، ماسه سنگ ) گسترش چندان زیادی ندارند در بخش شمال شرق و دارای ضخامتی معادل ۳۰۰ متر می‌باشند تشکیلات کوارترنری تری ژنوس در امتداد ساحل دریای خزر . در جنوب منطقه و در سرچشمه‌های رودخانه های کجور و سفید رود ظاهر می شود . تشکیلات نفوذی اغلب گسترش محدودی دارند . سنگهای آذرین ( گابرو) در نزدیکی گسلش ناحیه ای بزگ جنوب غرب کجور دیده می شوند . سیل های نازک و قطعات کوچک داسی تی اساساً در نهشته های روتین محدود شده اند و همچنین اجسام متقاطع که به صورا کنگلومراهای توفی و برشی شکل گرفته اند در دره رودخانه نو رود یافت شده اند  میدانهای بزرگ شنگهای خروجی ( مثل لامپروفیرها و ملافیرها ) در بخش های مرکزی و شرقی منطقه در مجاورت دهکده های لرزنه و سرخ آباد کشف شده اند .  
۱-۲- استراتیگرافی سازند شمشک :
سازند شمشک در البرز مرکزی بر اساس سنگواره های گیاهی وجانوری و لیتوژیکی به شش ممبر : اکراسر (A) ، لله بند (B) ،‌گلاریز (C) آلاشت (D) ، انن (E) ، دانستریت (F) تقسیم شده است .
A-    ممبر اکراسر
ضخامت این ممبر حدود ۳۰۰ متر ، رسوبات آن درایی و از آژینیت ، سیلکستون ، ماسه سنگ و لایه های نازک آهک تشکیل گرددیه که بیرون زدگی آن در جنوب کارمزد و در شمال بابلک به روی سازند الیکا قرار دارد .
B-    – ممبرلله بند
شاملطبقات ماسه سنگی دانه ریز و متوسط ، آرژلیت و لبایه های نازک غیر اقتصادی زغالسنگ به حدود ۴۶۵ متر می باشد که در جنوب رودخانه چرات و در جنوب شرغی رودخانه شش رودبار بیرون زدگی دارد .
C – ممبر کلاریز
اغلب از رسوبات ماسه سنگی ، ارژینیت و کنگلومرا همراه با دو تا سه لایه زغالی قابل کار در پاره ای از نقاط و تعدادی لایه های زغالی غیر قابل کار به ضخامت ۶۰۰-۴۰۰ متر تشکیل گردیده که این رسوبات به طول مشخص در یال شمالی سنکلینان الاشت بیرون زدگی دارند . 
D- ممبر آلاشت :
ترکیب لیتوژیکی رسوبات این ممبر از ماسه سنگ های دانه ریز تا دانه درشت سیلت استون ، ارژلیت ، گراولیت ، کنگلومرا همراه با لایه های زغالی قابل کار به ضخامت حدود ۶۵۰ متر تشکیل یافته است این رسوبات زون زغالدار اصلی حوزه آلاشت را تشکیل می دهد .
درکنتاکت ممبر کلاریزوممبرالاشت کنگلومرهایی به ضخامت ۲۰ تا ۴۰ متر و یا بیشتر دیده می شود که نشان دهنده خشکی زایی در حد این دو ممبر است . در این ممبر حدود ۱۱ لایه زغالی به ضخامت ۳۰ سانتی متر و حدود ۷ لایه زغالی به ضخامت بیشتر از ۴۰ سانتی متر مطالعه شده است .
در حد فوقانی رسوبات این ممبر یک افق از رسوبات درایی با فسیلهای حیوانی شامل oxytomasp , astrte opalina و غیره وجود دارد که در حوزه آلاشت به عنوان زون نام گذاری گردیده است . این زون یک افق راهنما در تقسیم بندی استراتیگرافی و همچنین کرولاسیون لایه های زغالی مورد استفاده قرار میگیرد .
از نظر ترکیبات لیتوژیکی مقطع ممبر آلاشت را می توان به سه بخش پائینی ، میانی و فوقانی تقسیم نمود .
D1 – بخش تحتانی :
از کنتاکت کلاریز تا اولین لایه زغالی حدود ۲۲۰-۲۵۰ متر فاصله داشته در این بخش طبقات اکثراً دانه ریز بوده و تناوب ریتمیکی از ماسه سنک و آلورولیت همراه با لایه های ارژیلیتی را تشکیل می دهند . این بخش از نظر زغال نیزضعف و فاقد لایه های زغالی قابل کار می باشد .
D2 – بخش میانی از نظر زغالخیزی حائز اهمیت است و اکثر لایه های زغالی در این بخش قرار گرفته است ضخامت این بخش در حدود ۴۰۰- ۴۲۰ متر می باشد رسوبات این بخش نسبت به بخش تحتانی دانه درشت تر بوده و چنین باند ماسه سنگس دانه درشت با گراولیت و کنگلومرا در این بخش وجود دارد .
D3 – بخش فوقانی :
رسوبات ممبر آلاشت در این بخش ضخامتی معادل ۱۶۰ متر دارند . این بخش از ماسه سنگ شروع و شامل ماسه سنگ های دانه متوسط تا دانه درشت به همراه چندین لایه کنکلومرایی و گراولیتی به ضخامت بیش از ۲ متر می باشد از نظر زغالخیزی این بخش ضعیف می باشد .
ممبر انن :
این ممبر از رسوبات ماسه سنگی ، سیلت استون ، آرژیلیت ،. ارژلیت زغالی همراه با لایه های زغالسنگ که در پاربه ای از مناطق به طور موضعی دارای ضخامت قابل کار می باشد تا ضخامت ۹۰۰-۸۰۰ متر تشکیل گردیده است .
F – ممبر دانسریت
بالاترین رسوبات زغالدار ژوراسیک را شامل می شود که ضخامت این ممبر سبین ۵۰۰-۱۵۰ سمتر در سطح مناطق ناحیه متغیر بوده ¸از نظر لیتوژیکی از ماسه سنگ با دانه بندی های مختلف ، سیلفستون و لایه های کنگلومرا و تعدادی لایه های زغالی قابل بهره برداری بوجود آمده است رسوبات این ممبر به صورت همشی زیر رسوبات سازند دلیچای دلار قرار گرفته است .
۲-۱ منشأ رسوبات زغالدار در البرز مرکزی :
منشاأ زمین شناسی رسوبات زغالدار بروی زمین در ۴ مرحله شناسائی شده است که به شرح زیر جهت مشخص نمودن ذغال البرز مرکزی به طور خلاصه توضیح داده می شود .
 الف) سازند زغال دارارتباط با ژئوسنکلینال :
در طولی از۱۰ تا ۵۰۰ کبلومترمی تواند تشکیل شود که لایه هایزغالی زیاد با ثناب نیست زغالخیزی زیاد نیست و لایه های زغالی به شکل متقاطع قرار گرفته و به اندازه کافی متاموقیسم شدهکه بیشتر آنتواسیت و به مقدار کمتر کک شود می باشند لذا زغال صنعت مفید نمی باشد .
ب) سازنده زغال دارد در ارتباط با ساپ ژئوسنکلینال :
سترکتور زغال وضعیت با ثبات تری نسبت به مورد قبلیدارد و تا ۶۰۰ کیلومتر ممکن است گسترش داشته باشد و دارای گسترش عرضی کمی می باشد و تعداد لایه های زغالی خیلی زیاد می باشد لایه ها دارای ضخامت باریک و ضخیم می توانید باشند ، ۱% کل ضخامت منطقه می تواند زغال تشکیل شود، ثبات لایه ها زیاد است ، متامرفیسم منطقه ای می باشد . زغال ارآنتذاستیک در بخش مرکزی تا زغال گازی شعله بلند تشکیل می شود .
ج) سازند زغال دارند در اتباط با ساپ پلاتفروم سنکلینال :
در این حالت گسترش زغال حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتر و احتمالاً تا ۳۰۰ یا ۴۰۰ کیلومتر می رسد گسترش عرض زغال ۴۰ تا ۸۰  کیلومتر ، متامرفیسم تقریباً منطقه ای می باشد لایحه های زغال با ثبات نیستند چون مدت زمان تشکیل زغال طولانی نیست ، رلیف زمین وضعیت پیچیده ای دارد و تکتونیک و دایک مشاهده می شود پلاکفورم  متحرک می باشد و در حاتلت فرو رفتگی و بالا آمدگی لایه های زغال تشکیل گردیده است .
د) سازند زغال دارد در اتباط باپلاتفرم سنکلینال :
در این گروه طول و عرض یکسان است که ممکن است ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتر باشد . لایه های زغالی با ثبات هستند و ضخامتآنها اقتصادی می باشد .در استرگتور زغال تغییراتی دیده نمی شود و تکنیک کم است .
در خاتمه مقدمه سفوق نتیجه می گیریم که زغال سنگ البرز مرکزی در گروه سوم منشأ تشکیل زغال از نظر زمین شناسی قرار دارد که از نظر سنی زمان کمی را پشت سر گزرانده و تکتونیک پیچیده و لایه های زغالی ناپایدار هستند .
۲-۲- غالخیزی در البرز مرکزی :
اختلاف شرایط پالئوژوگرانیک و ژئوتکینیک در مزوزوئیک زیرین سبب شرایط ناپاداری در تشکیل باطلاق توری زغالسنگ شده است . زغال در مقطع نهشته های مزوزوئیک زیرین خیلی ناپایدار می باشد . رگه های زغالی دین جهت نازک و اغلب به صورت یک ساختمان پیچیده و مرکب ناپادار می باشد .
در منطقه البرز مرکزی زغال در تریاس فوقانی (ممبر   ) ژوراسیک زیرین ( ) و میانی (مببر   و   ) کاملترین مقطع ( نسبت به مقاطع دیگر ) نهشته های ذغالدار مزوزوئیک زیرین که پوشیده نیوده و بطور تفصیلی مطالعه شده است در منطقه ذغالدار آلاشت می باشد . مجموع ضخامت مقطع در اینجا به ۱۷۵۰ متر میرسد .
ممبر ذغالدار زیرین   هنوز به طور کامل مورد مطالعه قرار نگرفته است . در نقاط جداگانه زگه های ذغالی و رگچه های ذغالی بطور مجزا کشف شده اند که در بخش فوقانی مقطع محدود شده اند .
در امتداد رودخانه سوا درود با در ۲ کیلومتری شرق دهکده ای به همین نام ، رگه ذغال با ضخامت ۷۲-۵ سانتی متری یافت شده است (نهشته ذغالی آلاشت I ) که ساختمان آن پیچیده می باشد . در آلاشت دو در امتداد دره های رودخانه‌های بابلک و کارسنگ رگه ۴۰ و ۴۵ سانتی متری و تعدادی رگچه های نازک زغال نیز در بخش فوقانی ممبر  کشف شده است . رگه زغالی به ضخامت ۴/ ۰ متر در نزدیکی دهکده آلاشت ظاهر شده است در غرب منطقه زغالدار آلاشت در نزدیکی دهکده آفته سر نهشته های ممبر   حاوی رگچه های زغالی به ضخامت ۲/۰ – 34/0 متر دیده می شود این حقایق ثابت می کند که در نهشته های ممبر C منطقه آلاشت زغال وجود دارد ولی ارزیابی اقتصادی آن با اکتشافات تفضیلی بیشتر امکان پذیر است . بخشهای فوقانی و میان ممبر C با وجود زغال زیاد در منطقهسرخ آباد – آسیا سرکه در مقطع گرفته شده است حاوی ۱۰ تا ۱۵ رگه ورقچه زغالی می باشد مشخص شده است که۳-۵ رگه زغالی در بخشهای مختلف منطقه به ضخامت قابل کار از ۴۰/۰ تا ۹۰/۰ متر می رسند این رگه ها دارای ساختمان ساده و پیچیده می باشند . ضخامت باندهای زغالی و سنگ های بین لایه ای از هم جدا می باشد و همچنین قرار گیری سنگهای بین لایه ای در ساختمان رده زغالی در بانتهای مختلف در فاصله های کوتاه مورد توجه بوده و همچنین تغییرات نا منظم آنها نیز مورد توجه می باشد . در نهشته گلندرود بیش از ۱۷ رگه زغالی مشف شده است که ۱۲ رده دارای ضخامت قابل کار می باشد ( میانگین ضخامت های از ۴۰% تا ۶۰% متر است ) . 
رخنمونهای زغالدار منطقه دهکده دیوا که شرایط سختمانی ظاهری مشابه با نهشته گلندرود دارد نیز با گسترش رسوبات زغالدار ممبر   مشخص می گردد در این منطقه در محل تنور پشت دو رگه زغالی به ضخامت ۴۰/ ۰- ۶۰/۰ متر قبلاً استخراج شده است . این رگه ها دارای ساختمان مرکب چند باندی بوده و فاصله آنها از یکدیگر ۲۰-۲۵ متر است رگه فوقانیاز رگه پائینی ضخیمتر است اطلاعات در مورد مقدار ضخامت رگه ها در محل دیوار تا به حال به طور کامل بدست نیامده است از مدارم فوق چنین نتیجه می گیریم که بپذیریم ممبر c منطقه گلندرود در مناطق مختلف کمتر از ۵-۴ رگه زغال قابل کار نمی تواند داشته باشد مجموع ضخامت آنها حدود ۴/۴متر می باشد نهشته های ممبر c در منطقه های کجور عملاًدیده نمی شود و آثار زغالی در آنها یافت نشده است .
در منطقه زغالدار مورود در ممبر c وجود زغال ظاهراً ضعیف می باشد در اینجا ۴ رخنمود زغالدار ردیابی و نمونه گیری شده است در یک حالت یک رگه قابل کار (۶۵/۰ متر ) نزدیک به ولده مشاهده شده است در مناطقی الیکا ، بلده رگه های بدون پوشیدگی و غیر قابل کار مشاهده می شود . ممبر    بیشتر از ممبر قبلی زغالدار بوده و شامل اکثریت لایه های زغال قابل کار می باشد . بالترین اشباه شدگی زغال در این ممبر در بخش شمال شرقی منطقه از مرز شرقی تا دره رودخانه سجاد رود می باشد . ۶ لایه زغالی در نهشته کار مزد اهمیت اقتصادی دارند مجموع ضخامت قابل کار بین ۳۳-۴ متر است . ساختمان رگه های زغالی عموماً مرکب می باشند ضخامت ها همیشه پایدار نمی باشند .
در نوشته آلاشت I حدود ۴ رگه زغالی قابل کار در مقطع ممبر D مشاهده شده است . آنها به طور شماتیک با رگه های زغالی نهشته کارمزد انطباق داده شده اند . نسبت کاربرد اقتصادی نوشته آلاشت I برایر ۴/۱ –1 درصد می باشد ساختمان لایه ها عموماً مرکب می باشد ضخامت مفید آنها از ۴/۰ تا ۶/۱ متر متغیر بوده ضخامت میانگین حدود ۶/۰ – 8/0 متر است از ساختمان لایه متغیر و ضخامت پایدار نیست .
دریال جنوبی سینکلاین نهشته آلاشت I حدود ۳-۱ لایه زغالی قابل کار در رسوبات ممبر D مشاهده شده اند در اینجا در مقطع استراتیگرافی وجود زغال گاهی اوقات در امتداد جهت از غرب به شرق کاهش می یابد . ساختمان لایه ها ساده و مرکب می باشند حداقل ضخامت ۴/۱ متر و حداکثر ۶/۱ بوده و میانگین ضخامت مفید حدود۴۰/۰ – 70/0 متر است .
سریهای سودمند ممبر D در نهشته الاشت II حاوی ۴۰ رگه و رگچه زغالی است. که ۴ لایه آن قابل کار می باشد (۴۰/۰ – 20/1 متر ) بخش های فوقانی و میانی مقاطع بیشترین ذغال خیزی را دارند . بخش زیرین عملاً بدون زغال می باشد . ولی مقدار لایه های زغال و رگچه ها و مجموع ضخامت آنها بین سریهای سودمند پایدار نمی باشد .
رگه های قابل کار با توجه به شرایط آنها با رگه رگه های فوقانی بخش میانی سریهای سودمند در نهشته زیر آب انطباق داده شده اند . لایه های زیرین تا حال مطالعه دقیق نشده اند . مجموع ضخامت رگه های قابل کار مطالعه شده ۹۰/۷ متر است ، ساختمان ساده و مرکب دارد ضخامت حداکثر ۲۰/۱ متر و حداقل ۴۰/۰ متر است اکثر لایه ها نسبتاً پایدار بوده و در امتداد رخنمونها از ۸-۱۰ قابل ردیابی است .
نهشته های زغالدار منطقهکسیلیان حاوی ۵ لایه و رکچه غالی در مقطع می باشد لایه های قابل کار (۵/۰ متری بیشتر ) بیش از ۳ لایه در محل دیده می شود ضخیمترین لایه ها ۱۰/۱-۲۵/۱ می باشند  . که در بخش فوقانی مقطع محدود شده و در واقع دارای ساختمانی مرکب می باشند دولایهدیگر هر یک ( هر یک ۵/۰ متر) دارای ساختمان ساده می باشند . لایه ها ظاهراً می تواند در ارتباط با لایه های فوقانی نهشته زیر آب باشند اطلاعات در مورد تعداد لایه ها کامل نمی باشد لایه در امتداد جهت گسترش دارند اما وسعت پایداری آنها و تغییرات در ضخامت به طور دقیق معلوم نشده است .
بخش فوقانی ممبر D شامل دو لایه در منطقه دهکده گارنگلا در بخش غربی منطقه زغالدار آلاشت می باشد ضخامت آنها از ۸۰/۰ تا ۲۰/۱ متر تغییر می کند و فاصله آنها از همدیگر ۲۵-۳۰ متر می باشد و دارای ساختمانی ساده هستند رگه بالایی بوسیله تونلهای قدیمی استخراح شده اند (گولیامی Goliami ) در حال حاضر استخراج متوقف شده ولی تونلها موجود می باشند .
تول قدیمی چالی آباد در نزدیکی دهکده پاشاکلا قرار گرفته که زغال استخراج شده آن ۹/۰ – 0/1 متضر ضخامت دارد . سن سنگهای دربر گیرنده ، لیاس فوقانی می باشد . س
بقیه رخنمودهای زغالدار در منطقه زغالدار آلاشت در دست مطالعه می باشد اطلاعات پی جویی تجسسی نشان دهنده وجود زغال در برخی رخنمونهای زغالیست مانند ( گلیران ، شیخ موسی ، تته ، آببندان و … ) در منطقه بلند رود وجود زغال در ممبر D ضعیف می باشد رگه های زغال در نهشته ها در بخش شمال منطقه کجور کشف نشده اند در جنوب در نزدیکی دهکده های خاجک ، مالشان و ورازان ، سه لایه زغالی مشاهده شده است از آنها به صورت قابل کار می باشد .
در جنوب منطقه دهکده تا کوره چهار رد زغالی باقت شده است سه تا از آنها به ضخامت ۴۵/۰ تا ۶۵/۰ متر می باشند مجموعه ضخامت رگه های قابل کار در اینجا به ۷۰/۱ متر می رسد نهشته های ممبر D حاوی مقادیر قابل ملاحظه رگه های زغالی در منطقه زغال دار نورود می باشند و رخنمون زغالی از ۲۷ رخنمون زغالدار رگه های زغالی به ضخامت ۴۵/۰ – 70/0  متر دیده می شوند نهشته اغلب در همه جا ۲-۳ رگه قابل کار دارند مجموع ضخامت ۵/۱ متر است لایه ها دارای ساختمان ساده و مرکب می باشند .
نهشته های ممبر    (انن) :
حاوی حدود ۱۰ رگه و رگچه زغالی در نقاط پراکنده البرز مرکزی است برخی از آنها ۳۴/۰ – 42/0 متر ضخامت دارند ( منطقه پردمند و دهکده های مارت ساجرک و کوله پشت ) در برخی مواقع تا ۷۰/۰ متر ضخامت دارند ( دهکده اندوار) در مناطق نشل ،شیرو نهردشت ( در امتداد دره رودخانه نشل ) حدود ۱۰ رگه و رگچه زغال تا حال در بخش فوقانی و میانی نهشته ها کشف شده اند .
سه لایه دارای ضخامت ۴۵/۰ – 65/0 – 75/0 – تا ۱۰/۱ متر می باشد لایه ها عمقاً دارای ساختمان ساده می باشند مطالعات تعیینکامل گسترش پایداری لایه های زغالی و ضخامت آنها انجام نشده . به هر حال لایه های قابل کار اکتشاف شده است وجود زغال اقتصادی را در نهشته های ممبر   انن در بخش غربی منطقه زغالدار آلاشت مشخص شده است .
ممبر F دانسریت :
منطقه تحت بررسی عملاً بدون زغال می باشد . تنها بجز ۴ لایه قابل کار که در نزدیکی دهکده کلیک ( ۵ کیلومتری جنوب غرب آبادی بلده ) در بخش شرقی منطقه زغالدار نورود کشف شده است آنها دارای ساختمانی ساده بوده و در جهت امتداد به طول ۲ کیلومتر گسترش دارند .
نهشته زیر آب ( نهشته زغل کارمزد ) 
در حوضه رودخانه تالار در ۱۵ کیلومتری جنوب غرب ایستگاه راه آهن و شهر زیر آب قرار گرفته است از نظر ساختمانی رسوبات منطقه به بخش شرقی سینکلاین الاشت (سینکلاین کارمزد ) محدود میگردد طول ساختمان ۹-۱۰ کیلومتر است . محور سینکلاین تقریباً در امتداد آبریز رودخانه های آلاشت و کلارجان قرار گرفته است . شیب نسبتاً ارام تیپیک هر دو یال سینکلاین کارمزد می‌باشد (۱۰-۲۵ درجه )
یال جنوبی سینکلاین کامرزد در منطقه دهکده های پاری – کارمزد بخوبی مطالعه شده است . در اینجا نهشته های ذغالدار با شیب بطرف شمال و زاویه شیب ۱۵-۲۵ درجه می باشد که بوسیله چین خوردگیهای حاشیه ای و گسلهای جدا کننده پیچیده تر شده است در زونهای گسیختگی ها گسل ها اجسام اذرین خروجی کوچکی جای گرفته اند که بصورت دایکها وسیلهای لامپروفیر مشاهده می شوند .
عناصر ساختمانی اصلی نهشته عبارتند از سینکلاین کارمزد ، آنتی کلاسن زیر آب – انجیر تنگه و سینکلاین زیر آب ، با در نظر گرفتن ساختمانهای اصلی و گسیختگیهای گسلهای در بین نهشته ها مناطق فوق مورد نظر قرار می گیرند ، کارمزد I و II ، انجیر تنگه ، پل سفید و جنوب زیر آب ، که کم و بیش تحت اکتشاف تفصیلی قرار گرفتهاند …

منابع :
احمدی ? حسین ( ۱۳۶۷) ((‌اکتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه البرز )) سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدن ایارن .
غلامعلی زاده محمود (۱۳۶۸) (( اکتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه الاشت )) شرکت زغالسنگ البرز مرکزی .
شمس? امیر رضا (۱۳۷۰ ) (( اکتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه گلیران )) ? شرکت زغالسنگ البرز مرکزی .
صارمی ، محمد حسین (۱۳۶۹) (( اکتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه گردنه سر)) شرکت زغالسنگ البرز مرکزی .
هدایتی ، مجید ( ۱۳۷۰) (( اکتشافات تفضیلی زغالسنگ در منطقه سفید رود )) شرکت زغالسنگ البرز مرکزی .
نیاکان ، ارشید( ۱۳۶۹) (( اکتشافات تفضیلی زغال سنگ در منطقه کارمزد )) شرکت زغالسنگ البرز مرکزی .