تعریف استاندارد و ضرورت استاندارد سازی

پیشگفتار:
پیشینه های تاریخی و آثار موجود در موزه هاحکایت از این واقعیت دارد که کیفیت مطلوب کالا و انجام صحیح خدمت از زمان آشنایی انسان با کمیت و خواص اشیاء همراه او بوده است.
زمانی که تولید با استفاده از ابزارهای سنتی انجام می گرفت، تعیین کیفیت و تشخیص آن کار چندان مشکلی نبود، پی بردن به کیفیت تولید و خدمت با استفاده از حواس پنج گانه میسر بود، اما با پیشرفت علوم، فن آوری افزایش جمعیت و بالا رفتن مصرف، ضرورت تولید انبوه و در نتیجه جایگزین شدن ماشین به جای انسان و ابزار دستی ،دیگر سنجش کیفیت با استفاده از حواس پنج گانه و بدون آزمایشگاه و ابزار و توانایی های فنی امکانپذیر نبود.
توجه به کیفیت کالا و خدمات ضرورت، ایجاد و تاسیس چنین سازمانی را اثبات نمود.
استانداردها، این جزوه های کوچک حاوی زبده ترین اصول تکنو لوژی جهانی است که خود نتیجه و عصاره ی قرنها کوشش و پژوهش و ازمایش و خطای هزاران دانشمند و محقق و کارشناس در طی قرون متمادی بوده است. در یک استاندارد آنچه به چشم می خورد، چند پیشنهاد و ساده، دو سه فرمول کلی، یک یا چند جدول و مقداری اعداد و ارقام است که شاید در مرحله ی اول به نظر چیزی عادی و بی اهمیت جلوه کند اما در واقع این مطالب راهگشای پیشرفت و ترقی بسیاری از مشکلات علمی در صنایع و فنون است.
استاندارد وقانون طبیعت:
طبیعت برای خود قوانینی دارد که هرگز از آنها سر پیچی نمی کند مثلاً هر فرد به طور طبیعی دارای دو چشم،دو گوش، یک دهان، دو دست و دو پا است. همچنین اندامهای درونی و بیرونی همه ی افراد به یک صورت ساخته شده است و در جزئیات اختلافاتی دیده می شود. در گیاهان مشاهده می شود که هر دو درخت دارای نوع خاص ریشه، تنه، ساقه، ریشه، برگ و میوه است. چنانکه هرگز از درخت گردو خربزه نمی روید.
استاندارد و تنظیم طبیعت:
به طور کلی طبیعت و تمام مظاهر آن از نظم و هماهنگی شگرفی حکایت می کند و هنر خلاقه دستگاه آفرینش هرگز دور از نظم و ترتیب نیست. از موجودات ذره بینی گرفته تا حشرات ، خزندگان، پرندگان، پستانداران و نباتات چه آنها که در خشکی زیست می کنند و چه آنها که در اعماق دریا به سر می برند.
گردش معین و مدار منظم سیارات، طلوع و غروب خورشید، پدید آمدن روز و شب و ماه و سال با نظم و توالی مخصوص به خود، پیدایش فصول چهارگانه همه این گفتار را تأیید می کنند که نظام طبیعت دارای نظم و ویژگی های خاصی می باشد. وجود الکترونهای معین و گردش منظم آنها در هر اتم- وجود خواص مشخص در عناصر مختلف و روابط و قوائد فیزیکی  و شیمیایی که بین آنهاست همه حساب شده و معین و خالی از هرج و مرج و ناب مانی است، از آنها که بشر شناخته و به اسرار و رموز آنها پی برده تا بسیاری دیگر که هنوز در پرده ابهام مانده است همه در تحت  اصول و قوائد منظم و معین قرار دارند.
تفاوت استانداردهای طبیعت و استاندارد های طبیعی:
در اینجا لازم به توضیح است که تفاوت بین استاندارد های طبیعی با استاندارد های طبیعت بیان شود.
استانداردهای طبیعت چنان که گفته شد عبارتند از قانون ها و قائده هایی که در جهان هستی وجود دارد و بشر در آنها تاثیری ندارد و بشر میتواند از این قانونها به سود خود بهرمند شود. همچنین میتواند از یکی از نیروهای طبیعت برای دفع نیرو ی دیگری استفاده کند. لکن نمیتواند این قانونها را از میان بردارد .
اگر استاندارد نمی بود چه می شد؟
اگر گردش زمین بر هم میخورد و گرمای شدید در نتیجه طولانی شدن شب و روز ایجاد می شد چه می شد ؟ اگر ساختمان بدن انسان درتمام دورانهای زندگی بشر یکنواخت و یک شکل نبود و هر انسانی یا هر قوم و قبیله أی ساختمانی نخصوص به خود داشت مثلا از حیث آناتومی دستگاههای مختلف بدن یا اعمال فیزیولوژیک آنها با هم متفاوت و متغیر بود چطور با این همه تنوع امکان کوچکترین کشف وترقی در علم پزشکی بود.
بدون شک اساس این همه پیشرفت و کارهای تازه بر یکنواختی نظم و قواعده ی صحیحی که در طبیعت حکمفرماست استوار بوده و همین امر موجب میگردد که با کشف یک مورد ودرک یک موضوع آن را به سهولت با سایر موارد مشابه و هم شکل منطبق ساخته و راه را برای دریافت و کسب اطلاع و کشف موارد بسیار دیگر هموار ساخت در واقع وجود استاندارد امور طبیعی به جای آنکه فکر متخصّصین و کاشفان را در پیچ و خم های تنوع و ناهماهنگ گرفتار کند،آنها را به سوی پیشرفت و به سامان رسیدن در یک امر رهنمود ساخته و فکر و نیروی آنها را برای مسائل مهم تر و بهتر در مسیر پیشرفت آزاد می گذارد. و اندیشیدن به موارد تازه را مسیر می سازد.

تاریخچه:
استاندارد کردن پدیده جدیدی نیست و از دیر زمان در زندگی بشر وجود داشته است. استاندارد کردن نیز مانند بسیاری از پدیده های طبیعی شناخت و برداشتی است که انسان از محیط پیرامون خود دارد.
این امر در ابتدا به صورت نا خوداگاه تحقّق یافته است. برای مثال در تاریخ پیدایش سیستم شمارش دهدهی که هم اکنون نیز مورد استفاده قرار می گیرد و به گذشته بسیار دور باز میگردد و در واقع الگویی است از تعداد انگشتان دو دست انسان. همینگونه استاندارد کردن تقویم و تعداد روزهای ماه در سال رومی که توسط ژولیوس سزار در سال ۴۶ قبل از میلاد مسیح انجام شده است.
در ایران در زمان داریوش اول پادشاه هخامنشی و زنه های استاندارد شده ای بر اساس واحدی که ((کرشه)) نامیده می شد و وزن هر کرشه معادل۳/۸۳ گرم بود. وزنه ای که از آن زمان باقی مانده و هم اکنون در ایران موجود است معادل ۱۲۰ کرشه می باشد.
در انگلستان در زمان ((جان)) پادشاه انگلیسی استانداردهای در رابطه با اوزان و مقیاسها که در امر تجارت تعریف شده است. همینطور در زمان ادوارد اول پادشاه انگلیسی تعریفی برای اینچ بوده که جالب توجه است.
(( اینچ عبارت است از ۳ دانه جوی خشک شده که در یک امتداد و سر به سر قرار گرفته باشد)).
در یک بررسی اجمالی مشخص شده که استاندارد های عمده در عهد باستان و قرون گذشته به طور کلی قبل از رنسانس جنبه ی عمومی داشته و نیاز به آن بیشتر از موارد دیگر احساس شده است استاندارد های اوزان و مقیاسها می باشد اما پس از عصر رنسانس با توجه به تحول بنیادی و طرز تفکر اجتماعی و رشد تولید اختراعات صنعتی» استانداردهای صنعتی نیز بوجود آمدند.
یکی از قدیمی ترین واساسی ترین بحث های استاندارد  که در بحثهای استانداردهای قانون به آن توجه شده است و در حال حاضر نیز به عنوان اولین اصل استاندارد کردن مطرح است.
اصل کاهش انواع و در  کنار آن اصل تعویض پذیری است به طوری که همین اصل موجبات تولید انبوه را فراهم نموده است. در گذشت هر تولید کننده صنعتگری  با توجه به ابزارهای ابتدایی و میراث نیاکان خود محصولاتی با شکل و طرح مختلفی ساخت اما امروزه با منسجم شدن تولید محصولاتی با ویژگی های  یکسان تولید می گردد.
از پیشگامان اصل کاهش انواع و تعویض پذیری می توان به یک آمریکایی به نام((الی ویتنی)) اشاره کرد . این شخص در سال    1793 برای نخستین بار تفنگی سرپررا طراحی کرد که دارای قسمت هایی قابل تعویض بود در واقع پایهء تولید انبوه را ایجاد کرد.
تاریخچه ای از استاندارد در ایران :
فهرست استاندارد های ملی ایران اخرین بار در سال ۱۳۷۱منتشرگردید وحاوی ۳۲۳۸عنوان استاندارد بود که با گذشت چهار سال تعدادی از انها باطل و برخی دیگر تجدید نظر ویا تجدید چاپ گردید وبیش از ۶۰۰استاندارد به ان افزوده شده است
تاریخچه موسسه استاندارد در ایران :
گذشته از پیشینهء تاریخی غیر مدون استاندارد ها درایران اولین تشکیلات موسسهءاستاندارد وتحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان ومقیاس ها در سال ۱۳۰۴شمسی مطرح میشود.
بعد ها درسال ۱۳۳۲به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی ها و نظارت در کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی ایجاد یک تشکیلات رسمی مورد توجه قرار گرفته و هستهء اولیهء تشکیلات سازمانی موسسهء استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره ای در وزارت بازرگانی وقت شکل می گیرد.در سال ۱۳۳۹با تصویب قانون تاسیس موسسهء استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره ای در وزارت بازرگانی وقت شکل می گیرد .
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران علاوه برعضویت در سازمان بین المللی استاندارد iso سازمان بین المللی اندازه شناسی قانونی oim وانجمن جهانی سازمان های تحقیقاتی صنعتی و تکنولوژیکی waitro باسازمان های بین المللی زیر همکاری دارد:
ieg کمسیون بین المللی الکتروتکنیک .
bipmعهدنامهء مصر راجع به دفتر بین المللی اوزان ومقیاس ها .
وظایف و مسئولیتها:
وظایف و مسئولیتهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر اساس قانون مصوبه بهمن ماه ۱۳۷۱ به شرح زیر است.
تعیین، تدوین و نشر استانداردهای بین المللی و ملی به عنوان تنها مرجع رسمی در کشور به استثنای مواد دارویی. انجام تحقیقات کاربردی به منظور تدوین استاندارد و بالا بردن کیفیت کالاهای داخلی و کمک به بهبود روشهای تولید و کارآیی صنعتی.
 
ترویج استانداردهای ملی:
نظارت بر اجرای استاندارد های اجباری:
بررسی و کنترل کالاهای صادراتی، صادراتی مشمول مقررات استانداردهای اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امکان رقابت با کالاهای خارجی و حفظ بازارهای بین المللی  کنترل کیفیت کالاهای صادراتی مشمول مقررات استانداردهای اجباری بمنظور حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی. ترویج سیستم بین المللی یکان ها SI به عنوان سیستم رسمی اوزان و مقایسها در کشور و کالیبره کردن وسایل سنجش.  آزمایش و تطبیق نمونه کالاهای با استاندارد های مربوط و اعلام مشخصات و اظهار نظر مقایسهای برای صدور گواهینامه های لازم.
استاندارد چیست؟
استاندارد در لغت به معنی نظم ، قائده و قانون و مفاهیمی از این قبیل است. اما معنی آن در ارتباط با مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران که مسئولیت قانونی تهیه و تدوین استانداردهای ملی را عهده دار می باشد عبارت است از:
تعین و تدوین ویژگیهای لازم در تولید یک فرآورده و انجام یک فرصت
 
ارکان و تشکیلات:
ارکان مؤسسه به موجب قانون عبارتند از:
شورای عالی استاندارد.
رئیس مؤسسه.
شورای عالی استاندارد.
شورای عالی استاندارد بالاترین مرجع سیاست گذاری و تعیین کننده ی خط مشی مؤسسه در زمینه های مختلف می باشد و ترکیب آن عبارتند از:
رئیس جمهور که ریاست شورای عالی را بر عهده دارد.
وزرای صنایع و معادن و فلزات، فرهنگ و آموزش عالی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بازرگانی، کشاورزی، مسکن و شهر سازی.  رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران وغیره.  رئیس مؤسسه به عنوان دبیر شورای عالی استاندارد.
دو نفر کارشناس در امور استاندارد که به پیشنهاد رئیس مؤسسه و با حکم رئیس جمهور برای مدت ۳ سال به این سمت انتخاب می شوند.
 
رئیس مؤسسه:
رئیس موسسه که با حکم رئیس جمهور و برای مدت ۳ سال انتخاب می شود بالا ترین مقام اداری، مالی و فنی مؤسسه بوده و مسئولیت کلید امور اداری، اجرایی، تحقیقاتی و آموزش مؤسسه را بر عهده دارد.
پژوهشکده های مؤسسه:
به موجب ماده ۲ قانون اصلاح قانون و مقررات مؤسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تشکیلات تحقیقاتی مؤسسه دارای ۲ پژوهشکده می باشد:
پژوهشکده شیمی و مهندسی .
پژوهشکده صنایع.
آزمایشگاهای مؤسسه:
آزمایشگاههای مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به عنوان یکی از کارامد ترین شبکه های آزمایشگاهی کشور در اشکال زیر فعالیت دارد:
آزمایشگاههای موجود در مرکز
آزمایشگاههای مستقر در واحدهای استانی.
کنترل انواع:
سازمان بین المللی استاندارد کنترل انواع را به صورت انتخاب تعداد یا انواع محصولات یا فرایندها جهت برآوردن نیازهای مربوط تعریف می کند.
طبق این تعریف کنترل انواع به معنی کاستن همه چیز به گونه ای که هیچ شانسی برای انتخاب مصرف کننده وجود داشته باشد بلکه به طور همزمان با تغییر نیازمندی های مصرف کننده بر اساس روشهای مشخص انواع جدیدی افزوده یا از انواع موجود کاسته می شود.
به طور کلی کنترل انواع صرفه نظراز تولیدات صنعتی می توان بسیاری از مقدارهای مختلف از قبیله انواع خدمات، فرایند
و روشها و امثال آنها را نیز در بر گیرد و با این تقسیم بندی ساده می توان روشهای اصولی کنترل انواع را به صورت زیر دسته بندی نمود:
یکی کردن طراحی.
بکار گیری اعداد مرجع.
انتخاب تکنیکها.
به کارگیری سیستم کد کذاری .
کنترل ورودی .
یکی کردن طراحی:
در این فرایند دو یا چند ویژگی به نوعی با هم ترکیب می شوند که محصول بدست آمده به لحاظ عملکردی و ابعادی از نظر مصرف دارای قابلیت تعویض پذیری باشد در این زمینه مدیران سازمانها باید خط مشی مشخص را بر اساس حجم مصرف و میزان صرف هزینه تعیین نموده و رهنمودهای و تذکرات لازم را برای بخش استانداردها و یا کمیته ی انتخاب مواد راجع به ترکیب اقلامی که پر هزینه تر از اقلام جایگزین شده است ارائه نمایند.
در این روش ممکن است یک یا چند محصول مشابه که تفاوت قیمت عمده ای با هم ندارند ترکیب شده و تنها یک محصول جایگزین آنها شود. لازم به ذکر است که استاندارد کردن یک فعالیت گروهی بوده و باید با همکاری و همیاری تمامی افراد ذی علاقه یا ذی نفع باشد.
به کار گیری اعداد مرجع:
روشهای متعددی وجود دارد که با استفاده از انها می توان اندازه های مشخص از تجهیزات و عملکردها و درجه بندی ها و امثال آنها را انتخاب نمود شاید بتوان گفت به کارگیری اعداد مرجع یکی از راههای حل مشکلات استاندارد کردن از نظر ریاضی است اعداد مرجع در واقع یک سری هندسی هستند که تحقیقات دو اندازهء متوای در آنها بر اساس یک نسبت معین به صورت در صد می باشد.
از جمله سری های اعداد مرجع می توان به سری های زیر اشاره کرد:
سری اعداد:                                                     (10-31/6-98/3-51/2-58/1-1) R5= فواید کنترل انواع استاندارد:
بطور خلاصه می توان فواید کنترل انواع استاندارد را به صورت زیر دسته بندی کرد:
رشد اقتصادی در زمینه ی تولید به وسیله ی:
۱) تداوم و افزایش سرعت تولید و بالا رفتن میزان تولید.
۲) کاهش زمان فراهم کردن ابزارهاد و تنظیم دستگاهها.
۳) مکانیزه کردن و بکار گیری ماشینهای به خصوص.
۴) صرفه جویی کلی در طراحی ابزارالات و مکان انبار داری و امثال آن به طور کلی کاهش بخشهای مختلف و همچنین فعالیتهای مربوط به آنها .
سهولت تولید و کنترل انواع –سهولت آموزش افراد برای ساخت و نگه داری – بازرسی ساده وارزانتر – تضمین کیفیت -افزایش کارایی در خرید – کاهش ذخیره سازی – کاهش ضایعات – سهولت خدمت و نگهداری – تمرکز فعالیتها و فروش بر دامنه ی محدود تری از محصولات.
اهداف استاندارد:
با توجه به گسترش روزافزون استاندارد و پیشرفتهای عظیمی که در این زمینه طی سالهای اخیر حاصل شده شمردن اهداف استاندارد نیاز به بررسی بیشتری دارد.
در این خصوص کمیته ی ثابتی بررسی اصول استاندارد کردن((استاکو))وابسته به شورای سازمان بین المللی استاندارد اهداف تخصصی استاندارد کردن را چنین شرح نموده است:
صرفه جویی کلی در مصرف نیروی انسانی، مواد، انرژی و نیرو.
-حمایت از مصرف کننده.
-حفظ ایمنی و بهداشت محیط زیست.
-ایجاد ارتباط بهتر.
حمایت از مصرف کننده:
آمار ارائه شده در قرن بیستم چنین بر می اید که ضایعات صنایع در کشور آمریکا در اثر فقدان استاندارد بین۴ تا ۹ در صد بوده و از این رو خسارت قابل ملاحظه ای به تولید کنندگان و مصرف کنندگان وارد آورده است.
اما با افزایش کیفیت کالا در اثر به کارگیری استانداردهای مختلف در رابطه با ویژگی ها و آزمون میزان بهره وری تا حد بسیاری ارتقاع یافته است به ویژه با تدوین استانداردهای سریISO9000 در سالهای اخیر در کنار توجه و رعایت استانداردهای محصول به ایجاد تقویت سیستم های مدیریت و کیفیت در سازمانها توجه خاصی شده است.
بروز حوادث گوناگون و ضرورت توجه به مسایل بهداشتی کشورها را به رعایت نکات ایمنی و بهداشتی در تدوین استانداردهای مربوطه وادار نموده است.استانداردهایی که در این رابطه تدوین می شوند ممکن است به صورت استاندارد محصول بوده مانند استاندارد ایمنی و مواد غذایی وغیره. به دلیل اهمیت اصول ایمنی بسیاری از کشورها برخی از اینگونه استانداردها را از نظر اجرا اجباری اعلام کرده اند. ویا تحت شرایط خاص در هنگام رفع قوانین به استانداردهای مربوط ارجاع داده شده است.
ایجاد ارتباط بهتر:
یکی از وظایف اصلی استاندارد ایجاد ارتباط و تبادل افکار میان طرفین ذی نفع است. در واقع استاندارد در سطح ملی، بین المللی یا منطقه ای در زمان مشترک جهت بر قراری ارتباط محسوب می شود. و این امرمی تواند به طریق مختلف به صورت ارائه یک سری ویژگی ها، کدها، علایم خاص و اصطلاحات و نظایر آن انجام شود.
اصول استاندارد:
استاندارد مفهومی است که می تواند نشانگر انجام و انظباط فعالیتهای فکری، علمی، فرهنگی جامعه باشد. استاندارد در معنای اعم خود مترادف با نظم است و استاندارد کردن مترادف با تنظیم، و به نظم کشیدن این عمل بر اصول زیر استوار است:
اصل اول:
استاندارد کردن عمل ساده سازی است که در نتیجه تلاش دسته جمعی و آگاهانه ی اعظای جامعه به وجود آمده و مستلزم کاهش بسیاری از موضوعات است. این فرایند نه تنها موجب رفع پیچیدگی های کنونی می گردد. بلکه از بروز پیچیدگی های زاید آینده نیز جلو گیری می کند. لازم به ذکر است که استاندارد کردن با همکاری تمامی افراد ذی نفع و ذی علاقه به موفقیت می انجامد. لذا تهیه این استاندارد ها باید مبتنی بر همرایی و موفقیت عمومی باشد و همچنین در اجرای آن تمامی افراد متعهد و کوشا باشند.
اصل دوم:
استاندارد کردن فعالیتتی است اجتماعی و اقتصادی و این فعالیت باید با همکاری تمامی افراد بر اساس همرایی و توافق عمومی صورت گیرد.
اصل سوم:
شریک استاندارد به خودی خود ارزشی ندارد مگر اینکه به اجرا در بیاید و این امر نیاز به برنامه ریزی های مناسب و فداکاری عده ای برای دستیابی به منافع عمومی دارد.
اصل چهارم:
استاندارد کردن از طریق تهیه ی یک استاندارد، انتخاب و سپس تثبیت آنچه انجام شده است صورت می گیرد.
اصل پنجم:
استاندارد ها باید در فواصل زمانی معین مورد بازنگری و در صورت لزوم مورد تجدید نظر قرار گیرد. فاصله ی بین تجدید نظرها برحسب موارد خاص می تواند متغیرباشد.اما این فاصله نباید خیلی کوتاه باشد زیرا که در غیر این صورت استاندارد به عنوان یک سند قابل اتکا و تثبیت شده قلمداد نمی گردد. از طرفی استاندارد نمی تواند برای مدت طولانی بدون تغییر باقی بماند . معمولآ اکثر کشورها یک دوره ی پنج ساله را برای بازنگری و تجدید نظر در نظر می گیرند.
 
اصل ششم:
هنگامی که در یک استاندارد کارکرد و یا ویژگیهای دیگر یک محصول تشکیل می گردد. باید جهت تطبیق محصول مورد نظر با ویژگی های اشاره شده روشهای آزمون مربوط نیز در استاندارد تشریح گردد و یا به استانداردهای دیگری که این روشها در آنها موجود است ارجاع داده شود.
اصل هفتم:
لزوم اجباری استانداردهای ملی باید به دقت مورد توجه قرار گیرد البته ضرورت این امر بستگی به درجه ی رشد و قوانین و شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد.
استانداردها ارایه دهنده راه حل ها برای مشکلات بوده و نتیجه ی استاندارد کردن افزایش بهره وری است. که این عمل به صورتهای زیر انجام می گیرد :
– ارائه روشهای صحیح محاسبات فنی.
– تعیین قوائد عمومی و مشخصات و ویژگیهای محصول .
– یکنواختی و هماهنگ سازی .
– گردش صحیح اطلاعات و جلوگیری از اتلاف سرمایه و زمان .
اگر استاندارد کردن را به عنوان یک سیستم در ارتباط با سایر سیستم هایی که به نوعی با ما در ارتباط هستند در نظر بگیریم می توان گفت که این سیستم تمامی سیستم های دیگر را تحت پوشش قرار می دهد به دلیل اینکه این سیستم در تمامی سیستم های دیگر داخل شده و در مواقع ساختار اساسی و خصوصیات آنها را تآمین می کند.
تحقیق و توسعه:
استاندارد کردن زمانی جنبه ی عملی خواهد داشت که با تحقیق و توسعه همگام باشد.
شناخت فلسفه ی استاندارد کردن در کنار ارزیابی عوامل دیگری از قبیل ئنوریها و تجربیات، جنبه های اجرایی و ترویج امکانات ، روشها و دانش فنی موجود، مسایل اقتصادی و نظیر آن از جمله نکات مهم در این زمینه است.
به طور خلاصه برخی از مباحثی که تحت پوشش فرایند تحقیق و توسعه قرار می گیرید از:
– اصول اساسی و فلسفه استاندارد کردن.
– اندازه شناسی و کاربردهای آن.
– توسعه و تکامل روشهای آزمون و اعداد مرجع استاندارد.
– تعیین و تصحیح داده های استاندارد.
– اسلوب و روشهای اجرایی تدوین استاندارد .
– ارزیابی و تکامل استاندارد های موجود و تدوین استاندارد های جدید.
– بررسی تحولات اقتصادی و اجتماعی و نظایر آن در اثراستاندارد کردن.

تدوین استاندارد:
به طور کلی استاندارد موارد گوناگونی را در بر می گیرد شاید ذکر این نکته تعجب انگیز باشد که هر چیزی در حیطه ی فکر انسان قابل استاندارد کردن است. خواه مصنوعات دست بشر باشد یا مخلوقات فکر او و حتی اعمال و رفتار او …
سطح استاندارد:
استانداردها دارای چهار سطح کلی می باشند که می توان آنها را به صورت زیر تقسیم بندی نمود:
الف) استاندارد کارخانه ای:
اینگونه استانداردها توسط کارخانجات و به منظور استفاده در همان واحد تدوین می شوند- گفتنی است که در تدوین استاندارد کارخانه ای تنها بررسی شرایط داخلی کارخانه کافی نیست. بلکه باید شرایط و عواملی خارجی از قبیل موترد اولیه و منابع تهیه ی آن نوع و چگونگی تهیه ی تجهیزات و ابزارآلات و بازاریابی و رقابت، نیاز مشتری و امثال آن مورد توجه قرار گیرد.
از جمله استانداردهای کارخانه ای می توان به استانداردهای کارخانه ای، توشیبا و ناسیونال در ژاپن، بنز در آلمان، اسکانیا در سوئد، کاترپیلار در آمریکا و نظایر آن اشاره کرد.
ب) استاندارد ملی:
اینگونه استانداردها به وسیله ی موسسه ی استاندارد در یک کشور به عنوان یک مقام ذی صلاح برای این کار تهیه می شود. در تدوین استانداردها تمامی افراد ذی علاقه و ذی نفع از قبیل تولید کنندگان، مصرف کنندگان، اعضای مراکز علمی وقی مراکز تجاری، ادارات دولتی و امثال آن شرکت دارند.
استانداردهای ملی با توجه به شرایط مختلفی نظیر شرایط اقتصادی، اجتماعی، علمی وقی و نظایر آن تدوین می شود. از یک نظر می توان استانداردهای ملی را تآمین کننده ی  حداقل نیازهای یک فراورده یا خدمت دانست.
از جمله سازمانهای تدوین کننده ی استانداردهای ملی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مؤسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران                                                              ISIRI
مؤسسه ی استاندارد انگلستان                                                                             BSI
مؤسسه ی استاندارد آلمان                                                                                   DIM
استانداردهای ملی از نظیر اجرایی به دو دسته ی استانداردهای اجباری و استانداردهای تشویقی تقسیم بندی می شوند.
استانداردهای اجباری استانداردی هستند که در رابطه ی مستقیم با ایمنی، بهداشت محیط زیست و تجارب خارجی بوده و از نظر اجرا اجباری اعلام می شوند.
اساسآ در اجرای احیاری یا تشویقی استانداردها سه عامل زیر نقش دارد:
خصوصیات خود استاندارد
وضعیت و سیاست موسسه ی استاندارد.
الگوی اقتصادی کشور.
ج) استاندارد منطقه ای:
عواملی نظیر مو قعیت جغرافیایی، فرهنگی، سیاست، شکل تولید و موارد مصرف و امثال آن برخی از کشورها را بر آن داشته است تا مشترکآ مبادرت به تدوین استاندارد منطقه ای نماید. از جمله سازمانهایی که در امر تدوین استانداردهای فعالیت دارند عبارتند از:
۱- ARSO
۲- ASMO
۳- CEM
د) استاندارد بین المللی:
امروزه روند رشد صنعت و تجارت و همچنین تحولات علمی و اجتماعی در جهان بهگونه ای است که کشورها را بیش از پیش به هم وابسته نموده است.
در راستای این رشد به منظور هماهنگی و بر قراری ارتباط مسلمآ مشکلات فنی بیشماری نیز مطرح می گردد. در این خصوص استانداردهای بین المللی جهت سهولت ارتباط و رفع مشکلات فنی نقش بسیار با اهمیتی را ایفا می کنند. به طور کلی اهداف استاندارد کردن در سطح بین المللی را می توان به صورتهای زیر تقسیم بندی کرد:
۱- حفظ نگه داری پیشرفتها حتی در یک سطح معین در تمام دنیا و در طرح و ارایه ی تکنولوژی های پیشرفته در استانداردهای بین المللی و انتقال آنها به استانداردهای ملی باتوجه به نیاز و موقعیت زمانی کشور از نظر تؤسعه ی فنی و صنعتی.
۲- حفظ و اشاعه ی تجربیات بین المللی و استانداردهای ملی به منظور رشد و توسعه آنها و تلاش در جهت هم سطح نمودن استانداردهای ملی با استانداردهای بین المللی جهت ارتقا کیفیت فراورده ها و خدمات.
۳- حفظ تلاشها و مقاطع ملی به واسطه ی پذیرش مستقیم استانداردهای بین المللی در مورد مسایل پایه ی تکنیکها از قبیل: سیستم متریک، حدود و روا داری، کدها و علایم ،علایم ایمنی و غیره
۴- ارایه ی مشکلات فنی کشورهای مختلف در اجتماعات مختلف بین المللی به منظور اینکه استانداردهای بین المللی قادر به انعکاس احتیاجات و نیازمندی های کشورها بوده و به امر تجارت و توسعه بین المللی آنها کمک نماید.
۵- تغییر مؤسسات استاندارد ملی برای تهیه ی استاندارد های بین المللی برای موضوعات، رشته ها یا فراورده هایی که بیشتر در کشورهای مربوط مطرح است یا تولید می شود.
۶- انتشار اطلاعات در مورد تجربیات و پیشرفتهای بین المللی در زمینه ی استاندارد کردن، کنترل کیفیت و صدور گواهی سیستم کیفیت و صنایع ، بخشهای اقتصادی ، بخش خدمات و آزمایشگاههای دولتی .
جنبه ی استاندارد:
همانطور که اشاره گردید استاندارد کلیه فعالیتهای بشری را در بر می گیرد .
در راستای رشد و تکامل بشری جنبه های مختلف استاندارد نیز گسترش یافته ومی تواند موضوعات مختلفی را شامل شود .
الف) استاندارد ، اصطلاحات و علایم .
یکی از نیاز های اساسی در شناخت یک محصول فرایند خدمات و یا حتی یک پدیده و موضوع علمی ، آشنایی با واژه ها و اصطلاحات علمی و فنی رایج در زمینه ی مورد نظر می باشد . از این رو استاندارد کردن واژه ها و اصطلاحات بخش  بسیار مهمی در شناخت موضوع و تبادل اطلاعات بر عهده دارد به ویژه در سطح بین المللی که اهمیت آن بیشتر احساس میشود .
ب) استاندارد مبنا :
از مهم ترین وظایف استاندارد کردن به ویژه در سطح بین المللی ایجاد یکنواختی است که استاندارد های مبنا در آن نقش اساسی دارند . در حقیقت واژه مبنا حکایت از این دارد که این نوع استانداردها پایه و اساس بسیاری از فعالیتهای محصولات را تشکیل می دهد . از جمله این استاندارد ها میتوان استاندارد یکای اندازه گیری در سیستم بین المللی یکاها اشاره کرد .
ج) اندازه گیری ویژگیها :
استاندارد ویژگی ها مشخصات استاندارد هایی هستند که در آن شرح و مختصر یک دسته شرایط که باید یک فرآورده و یا یک فعالیت و خدمت داشته باشد آورده شده است .
د) استاندارد آزمون :
استاندارد های آزمون استانداردهایی هستند که نحوه انجام یک آزمون را تشریح می کنند . برای مثال یکی از آزمایشهای متداول در تعیین استحکام فلزات آزمون سختی تسهیل امر عرضه و تقاضا و پژوهش و تحقیق بر حسب مبنا ی خاصی به انواع مختلفی طبقه بندی شده است .
ه ) استاندارد درجه بندی  :
استاندارد درجه بندی استانداردی است که آن ماده یا فراورده برای کیفیت ویژگی های آن به دسته های مختلفی تقسیم بندی شده است.
ط) استاندارد بسته بندی:
عموماً انگونه استانداردها بخشی از ویژگیهای یک کالا بوده و در استاندارد مربوط به آنها اشاره می شود. اما در موردی که بسته بندی که و نگهداری شکل مشخص و صنعتی ندارد می توان جهت حفظ کیفیت در بسته بندی و نگهداری شکل می توان از استانداردهای به خصوص استفاده کرد .
ی) استاندارد ایمنی:
استانداردی است که در رابطه با ایمنی کار، روشها وا فراد تدوین می شود .
اجرای استاندارد:
شاید بتوان گفت که اجرای استاندارد یکی از عمده ترین اجزای سیستم استاندارد کردن است. همانگونه که قبلاً اشاره گردید استاندارد ها به دو صورت اجباری یا تشویقی اجرا می شوند.
یکی از روشهای علمی استاندارد به ویژه محصولات اعطای گواهی کیفیت و پروانه کار بردی علامت استاندارد است. گواهی کیفیت در واقع تا یید یه است که بر طبق محصول با استانداردهای مربوط به ان که به طرق مختلف و توسط عاملین مختلف می تواند صادر گردد عاملین در انجام فعالیتهای گواهیهای تطابق به سه دسته تقسیم می شوند.
دسته اول عاملین مشخص هستند یعنی خود تولید کننده یا فروشنده مرجع اظهار نظراند در  دسته دوم عاملین عبارتنداز خریدار یا مصرف کننده که مرجع اظهار نظر می باشد و نهایتاً در دسته سوم مرجع اظهار نظر عاملین ا ی هستند  که در این رابطه ذی نفع نیستند .
بدیهی است در حالت اخیر مرجع ارزیابی و گواهی تطابق مطاوب تر بوده و بیشتر قابل پذیرش است .در هر حال بسته به چگو نگی مصرف یک محصول به صورت مشخص مصارف عمومی و امور صادرات گواهی تطابق ممکن است ممکن است به صورت های زیر بیان یا نمایش داده می شود.
الف) علامت گواهی:
علامت گواهی یا تأیید در واقع ابزار مناسب و قدرتمندی است که به وسیله ی یک سازمان ثالث و ذی صلاح به یک محصول اختصاص داده می شود و وجود آن مزیت های زیر را در بر دارد:
– ایجاد اطمینان برای خریداری از اینکه محصول به طور معقولی با استانداردهای مشخص و تأیید شده توسط یک مقام ذی صلاح مطابقت دارد.
– حفظ منافع مصرف کننده
– حمایت و تشویق تولید کننده…