مقاله درمورد مشخصات تیره عناب Rhamnaceae

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله درمورد مشخصات تیره عناب Rhamnaceae دارای ۴۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله درمورد مشخصات تیره عناب Rhamnaceae  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله درمورد مشخصات تیره عناب Rhamnaceae،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله درمورد مشخصات تیره عناب Rhamnaceae :

مشخصات تیره عناب Rhamnaceae

گیاهان تیره عناب به صورت درخت یا درختچه های غالبا خاردار و به ندرت علفی می‌باشند . در بین آنها انواعی با ساقه بالا رونده نیز یافت میشود . مجموعا شامل ۵۰ جنس و۶۰۰ گونه اند که بیشتر در اروپا و نواحی استوایی می رویند . از اختصاصات آنها این است که برگهای ساده ، غالبا متناوب و گلهای منظم ، نرماده یا بر دو نوع نر و ماده ، پلی گام – دوپایه و یا یک پایه دارند ، کاسه گل آنها مرکب از ۴ تقسیم ( زود افت ) و جام گل آنها شامل ۴ یا ۵ گلبرگ ( به ندرت فاقد گلبرگ ) است .

پرچم های آنها معمولا به تعداد قطعات جام گل و تخمدان آنها آزاد یا کم و بیش متصل به کاسه گل و غالبا دارای سه خانه می باشد ، میوه آنها به صور مختلف خشک شکوفا یا نا شکوفا و یا گوشت دار و به صورت شفت و محتوی یک یا چند دانه است . عده زیادی از گیاهان به علت دارا بودن گلوکوزید های آنترا کینونیک ، دارای مصارف دارویی مهم هستند .

غالبا آنها دارای دستگاه ترشحی مواد موسیلاژ و صمغ می باشند که از سلولهای منفرد و عریض یا مجتمع و فراهم و یا کیسه های ترشحی تشکیل می یابند این سلولها و کیسه ها در پوست و مغز ساقه ، در پارانشیم دسته های آوندی اطراف رگبرگ ها و دمبرگ و همچنین در برون بر میوه ها دیده می شوند. پوست عده زیادی از گیاهان این تیره Ramnus ها ، شامل ترکیبات گلوکوزیدی در همی است که قابلیت تولید امودین Emodine ( Emodol) را داشته است و اثر مسهلی آنها مربوط به وجود این مواد می‌باشد.به علاوه گلوکوزید مولد مواد رنگی نیز در آنها محقق گردیده است . از این نظر باید گفت که در این گیاهان ، ماده قابل هیدرولیز و مولد گلوکوزیدهای آنتراکینونیک به نام رامناتیکوزید rhamnarticoside و همچنین یک ماده گلوکوزیدی دیگری با ترکیب شیمیایی در هم به نام رامنیکوزید rhamnicoside که مولد ماده رنگی است یافت می گردد . نمونه های دارویی متعددی در این تیره وجود دارند که عده ای از آنها در نواحی مختلف کشورمان میرویند .

ارزش دارویی انواع مهم آنها به علت دارا بودن گلوکوزیدهای آنتراکینونیک anthraquinonique است که اثر مسهلی و یاملین دارند . در بین آنها نمونه هایی با میوه خوراکی مانند درخت عناب Zizyphus jujube و یا انواع دارویی مانند Ziziphus.spina-christi و یا انواع زینتی زیبا نیز یافت می‌شود .(۶)

عناب

به فارسی عناب و در کتب مختلف فارسی و طب سنتی با نام های عناب ، تبرخون ، شیلانه ، سیلانه ، شیلانک و در گیلان ( اون ناف دار) ، آلمه آغاجی ، عناب آغاجی ، سیب کوهی ، سنجد جیلان شناخته می شود .

به فرانسوی میوه آن را Jujube و درخت آن را Jujubier و به انگلیسی Jujube tree وchinese date گویند .

گیاهی است از خانواده Rhamnaceae

نام علمی آن Zizyphus jujube mill

مترادف آن Zizyphus vulgaris lam و Rhamnus zizyphus l. و Zizyphus sativa Gaert می باشد.

گونه Z.vulgaris دررای دو واریته می باشدیکی Z.vulgaris lam V.inermis Bge و دیگری Z.vulgaris lam.var spinosus Bge .( 8و۹)

مشخصات گیاه شناسی :

عناب درختی است کوتاه ، بلندی آن ۲ تا ۸ متر که گاهی تا ۱۲ متر هم می رسد و بسیار مقاوم به خشکی می باشد . واریته ای از آن تیغ دار و واریته ای از آن بدون تیغ می باشد . برگهای آن زیبا ، کوچک ، بی کرک ، شفاف متناوب و واقع در دو طرف شاخه ها ، دندانه دار ، شامل سه رگبر گ طوری است در دو طرف هر دمبرگ در روی هر ساقه ، زایده هایی به شکل خارهای محکم و تیزی میروید ، سپس چوبی شده و به طور دائمی در روی شاخه ها باقی می ماند . گلهای کوچک با دمگل کوتاه به رنگ سبز مایل به زرد و مجتمع به صورت دسته هایی کوچک در کنار برگها دارد ، دارای ۵ گلبرگ ریز ، جدا و ۵ پرچم و مادگی دو برچه ای است.

میوه اش که عناب نامیده می شود به صورت شفت به رنگ مایل به قرمز ، شفاف (پس از رسیدن) به بزرگی یک زیتون و خوراکی است بوی آن ضعیف و طعمش لعابی و کمی شیرین و مطبوع است . میوه واریته وحشی و تیغ دار آن خیلی ترش و قابض است و میوه بی تیغ اهلی آن کمی قایض و ترش است ولی از هر دو نوع در موارد مشابه دارویی استفاده می شود. حدود ۴۰ نوع ازجنس Zizyphus وجود دارد که همگی دیپلوئید بوده و دارای ۲۴ کروموزوم می باشند .

پوست تنه درخت عناب ناصاف ، چوب آن محکم و به رنگ قهوه ای است . شاخه های جوان آن در ابتدا سبز تیره هستندو بعد به رنگ قرمز تیره تبدیل می شوند . هسته میوه عناب سخت واستخوانی می باشد. به میوه خشک عناب، خرمای چینی(chinese date) نیز می گویند. تنه درخت جوان سرخ مایل به زرد می باشد، در بهار و تابستان با رنگ برگها که سبز روشن است به ویژه هنگامی که میوه اش می رسد چشم انداز بسیار زیبایی دارد . (۹و۶و۱)

ترکیب شیمیایی عناب
عناب دارای لعاب فراوان و حدود ۵% مواد پروتئینی و ۴% مواد قندی و مقدار زیادی ویتامین c و املاح میباشد در هسته عناب آلکالوئید وجود ندارد . روغن آن دارای اولئیک اسید و لینولئیک اسید ، پالمتیک اسید و فیتوسترول است .
در گزارش دیگری آمده است که در هر ۱۰۰ گرم قسمت قابل خوردن خام میوه عناب در حدود ۶۹ میلیگرم ویتامین c وجود دارد . عصاره آبی چوب آن دارای یک ماده متبلور به نام اسید زیزیفیک ( ac. Zizyphiqe ) ویک تانن بنام اسید زیزیفوتانیکac.zizyphotanniqur)) است . این تانن در میوه عناب نیز مشخص شده است . عناب دارای مقدار زیادی موسیلاژ ، اسید مالیک و اسید سیتریک می باشد .(۶و۹و۵)

خواص دارویی عناب
عناب به عنوان یک گیاه دارویی و با خواص غذایی بالا به صورت تازه و خشک مصرف می شود. شی جگن دانشمند چینی در قرن شانزده میلادی در کتاب داروهای گیاهی ذکر نموده که عناب در ۲۰۰۰ سال قبل مصرف دارویی داشته و در کشورهای شرق آسیا از میوه ، بذر ، برگ ، پوست و ریشه آن برای معالجه بیماری ها از جمله کاهش تب استفاده می شده است .
در هند : از میوه عناب به عنوان داروی لعاب دار و نرم کننده سینه و خون ریزی استفاده می شود و برای تصفیه خون و کمک به هاضمه تجویز می شود . جوشانده ریشه درخت عناب را برای کاهش تب به کار می برند و گرد ریشه خشک آن را روی زخم ها و جراحت ها ی کهنه می ریزند ، التیام بخش است . پوست درخت عناب دارویی برای قطع اسهال است .

درکره : از هسته آن به عنوان خواب آور و مخدر استفاده می شود .
در چین : از میوه عناب و مغز هسته آن استفاده دارویی می شود و نیز از برگ ، پوست ، چوب وریشه آن نیز در مواردی استفاده می شود . در این کشور عناب به عنوان ضد سم در موارد مسمومیت های حاصله در اثر اکونیت و ژانسیانا ( هر دو از گیاهان خیلی سمی هستند ) به کار می رود.(۴)

عناب اثر و طعم داروهای محرک را کاهش می دهد . با این توضیح هر وقت از نظر دارویی لازم باشد که از گیاه اکونیت و ژانسیانا خورد بهتر است که توام با عناب خورده شود زیرا اثر سمی و تحریکی آنها را حتی در حد مجاز مقدار مصرف می کاهد و باعث می شود که آثار مفید دو داروی فوق بدون خطر در بدن منعکس شود.

عناب به عنوان داروی آرام کننده اعصاب و مقوی عمومی ، مقوی معده آرام بخش، ملین ، ضد سرفه و مدر به کار می رو د . بی خوابی را از بین می برد و خواب آور است . عرق شبانه را قطع می کند و برای ضعف عمومی و به طور کلی احساس خستگی و ضعف شدید بسیار نافع است .از برگ ، ریشه و پوست درخت عناب برای قطع بعضی از انواع تب ، تسریع رشد موی سر و تهیه مایع شستشوی چشم استفاده می شود . عناب خون را تصفیه می کند و مولد خون صالح است یعنی از داروهای خون ساز می باشد . التهاب ، تشنگی ، حدت خون ، درد کلیه ، کبد و مثانه را تسکین می دهد . مالیدن آن به تنهایی یا با هسته آن التهاب و ورم گرم چشم را تسکین می دهد . آشامیدن آب خیس کرده آن یا دم کرده آن مخلوط با عرق کاسنی یا سکنجبین برای تسحین حدت صفرا و خون مفید است . مقدار خوراک میوه عناب تا پنجاه عدد است .

جوشانده مخلوط عناب ، انجیر، خرما و کشمش به عنوان داروی مفید برای درمان بیماری های سینه ، در طب عوام استفاده به عمل می آید . مصرف عناب هیچ گونه تحریکی در دستگاه هضم ایجاد نمی کند از این جهت برای اشخاصی که دستگاه هضم حساس دارند مناسب است .عناب نارس و سبز بی مزه و گس و لعاب دار است و قابل خوردن نمی باشد زیرا سنگین و خیلی دیر هضم است به همین علت خیلی سفارش شده که قبل از رسیدن مصرف نشود . علاوه بر خاصیت خنکی ماده ای در عناب است که خلط آور بوده و برای درمان سرفه از قدیم مصرف می شده است . در مداوای بیماری سینه کبد ، مثانه ،و رفع التهاب نافع است .جوشانده عناب بلغم را دفع می کند و برای سینه درد و سوزش گلو مفید است .

گرفتگی صدا را از بین می برد ، خون را صاف می کند و برای شش ها و کمر درد مفید است . اگر زیاد بخورند دیر هضم است و مصلح آن مویز و شکر است .۱۰ تا ۱۵ دانه عناب خشک یا تازه برای خوراک در چند روز مداوا کافی است . برای درمان کلسترول خون ، کوبیده عناب خشک که یک شب در آب سرد خیس بخورد و صبح ناشتا آن را بخورند برای شستشوی کلیه مفید است . برگ درخت عناب خاصیت شویندگی دارد اگر کمی برگ تازه در کف دست ها له شود با آب تولید کف می کند و به جای صابون می توان از آن استفاده کرد. عناب را با هسته می سایند ، گرد به دست آمده زخم روده را مداوا می کند .

از محل شکستگی شاخه درخت عناب یا ترک هایی که به علتی روی تنه پیدا می شود شیره درخت به صورت صمغ ترشح می شود این صمغ همرا ه با کمی سرکه برای تقویت عمومی بدن مفید است.چوب درخت عناب دارای تانن فراوان است و اثر قابض دارد و در مداوای اسهال مفید است .

– عناب به دلیل داشتن لعاب فراوان نرم کننده سینه است .
– ملین است اگر آن را با آب و شیر بجوشانیم بهتر است .
– ادرار را زیاد می کند.
– عناب آرام کننده عصاب است .
– خون را تمیز می کند .
– ضد سرفه است .
– جوشانده پوست درخت عناب داروی ضد اسهال است .
– آسم و تنگی نفس را برطرف می کند .
-رشد موی سر را زیاد می کند .

– برای بر طرف شدن ورم چشم ، عناب را به چشم بمالید .
– حافظه را تقویت می کند .
– هرگاه که احساس غمگینی کرده و گریه می کنید یک فنجان دم کرده عناب لبخند را به لبهای شما می آورد.
– برای درمان سرطان آب عناب را با کاهو بخورید .
– و بالاخره جوشانده برگ عناب را برای رفع گلو درد و خونریزی لثه ها غرغره می کنند و اگر آن را به صورت موضعی بمالید درد مفاصل را برطرف می کند.(۶و۹و۱)

شربت عناب:
عناب رسیده به صورت تازه و خشک قابل مصرف است . از آن شربت عناب نیز می سازند که در پزشکی استفاده می شود . ۸۰۰ گرم عناب خشک را در ۴ لیتر آب می جوشانند تا بپزد سپس عناب ها را له می کنند مایع به دست آمده صاف کرده و ۳ کیلو شکر در آن می ریزد و دوباره کمی می جوشانند ، شربت عناب به دست می آید . هنگام نیاز نیم استکان از این شربت را در یک لیوان آب خنک حل می کنند و می آشامند تمام خواص دارویی عناب در این شربت موجود می باشد .

تهیه جوشانده عناب :
ده دانه میوه خشک شده را می شکنند و همراه با یک قاشق سوپ خوری تخم گشنیز می جوشانند ، سپس دم می کنند پس از ساعتی آن را صاف می کنند به مایع به دست آمده که به اندازه یک لیوان معمولی بیشتر نیست کمی شکر قرمز می افزایند . شربت خوش طعم و مطبوع حاصل می شود که تب بر می باشد ، رفع عطش می کند و ناراحتی های صفراوی را برطرف می کند. میزان مصرف آن سه بار در یک هفته کافی است و معمولا آن را ناشتا یا ( بین دو غذا ) عصر می آشامند.

جوشانده و شربت عناب برای کسانی که از غذاهایی چون سیر ، پیاز ، خرما ، سرخ کردنی ها ، غذاهای پر روغن و ادویه دار بیشتر استفاده کرده باشند داروی طبیعی ، خوب و موثر ی است در گذشته به دلیل نبودن داروهای آرام بخش تفاله های جوشانده عناب را خشک می کرده اند و همرا ه با کوکنار ( گرز خشخاش ) و کمی تفاله چای خشک شده به جای تنباکو در غلیان دود می کردند و برای تسکین دندان درد از آن استفاده می کردند .
از جوشانده قسمت چوبی ریشه برای رفع احساس سیری مفرط و کمک به هاضمه می‌خورند و اگر با گوشت بپزند و با سوپ یا آش آن را بخورند برای افزایش شیر و قطع خروج اخلاط خونی توام با سرفه از ریه نافع است .

جوشانده شاخ و برگ عناب خارش و جوشهای روی پوست بدن را رفع می کند . کمی شاخه جوان همراه با برگ تازه یا خشک را بجوشانند و آب آن را بتدریج بنوشند ، خارش بدن برطرف خواهد شد ولی خاصیت جنبی دارد و حس چشایی را از بین می برد ، پرز های چشایی را از کار می اندازد و تشخیص مزه ها غیر ممکن می شود ولی موقتی است و به تدریج به حال اول بر می گردد .

جوشانده عناب :
عناب ۱۴ دانه ، جوپوست گرفته ۵/۲ گرم ، آب به مقدار کافی .
عناب را خرد کرده و با جو مخلوط نمایند و بجوشانند تا شکفته شود مقدار آب باید آنقدر باشد که پس از جوشیدن ۱۵۰۰ گرم جوشانده به دست آید و میگذارند ته نشین شود و صاف روی آن را با انحراف ظرف برمی دارند و در تب های شدید یک فنجان بنوشند .

جوشانده نوع دیگری از عناب :
عناب ۱۵ دانه ، سپستان ۱۵ دانه ، تخم ختمی ۴ گرم ، گل بنفشه ۷ گرم ، گل نیلوفر ۳ تا ۵ عدد ، پرسیا وشان ۵ گرم ، رازیانه نیم کوفته ۳ گرم و به دانه ۵/۲ گرم .
این داروها را شب در آب خیسانده و صبح جوشانیده بگذارند تا خنک شود و پس از صاف کردن نیم گرم با اضافه کردن قدری شکر سرخ به تدریج بنوشند برای تسکین سرفه و نرم کردن سینه و اخلاط خیلی نافع است .

خیس کرده عناب :
عناب۲۰دانه، مویز دانه گرفته۳۰دانه ،سه‌پستان۳۰دانه و سر شاخه گل دار بنفشه ۷ گرم .
اجزای فوق را شب در نیم لیتر آب خیسانده و صبح پس از صاف کردن ۵۰ گرم شیر خشت و ۵۰ گرم ترنجبین را به آن اضافه کرده خوب حل می کنند و پس از صاف کردن با قدری گلاب و عرق بید مشک مخلوط کرده میل می کنند .(۶و۹و۱)

روایات درمورد خواص عناب :
امام علی (ع) فرمودند :عناب تب را از بین می برد
امام صادق (ع) فرمودند : برتری عناب بر سایر میوه ها مثل برتری ما بر سایر مردم است .
مسیح دانشمند عرب : نشان داد که عناب بیماری آسم را درمان کرده و کمی حافظه را بهبود می بخشد .

عناب در طب سنتی :
عناب تازه از نظر طبیعت طبق رای حکمای طب سنتی معتدل در حرارت و برودت و مایل به رطوبت و طبق نظر شیخ الرئیس بوعلی سینا کمی سرد است و از نظر خشکی در رطوبت معتدل است . در مورد خواص آن معتقدند که عناب از عوامل ملین و نرم کننده سینه است و یکی از ۴ میوه سینه ای می باشد ( عناب ، انجیر ، مویز ، خرما)(۱)

مضرات عناب:
مضرات عناب این است که در معده های سرد ایجاد نفخ می کند و برای اصلاح آن باید شکر و مویز خورد به علاوه ترشح اسپرم را کاهش می دهد و نیروی جنسی را کم می کند برای پرهیز از این عوارض باید عناب را مخلوط با داروهای محرک نظیر عسل خورد .اگر برگ عناب در دهان جویده شود تا چند دقیقه موجب بی حسی ذائقه می شود و طعم درک نمی شود.(۶و۱)

گونه های مختلف Zizyphus

۱- Zizyphus jujube
عناب معمولی که درخت آن آسیا و آفریقا کشت می شود . بلندیش میانه است و برای تهیه میوه آن را کشت می کنند.
۲- Z.lotus این درخت در آفریقا می روید و کمی کوچکتر از درخت عناب معمولی است .
۳-Z.mistol درختی است که در آرژانتین دیده می شود.
۴- Z.joazeiro درخت عناب بومی سرزمین برزیل است .
۵-Z.sativa درخت عنابی است که تا ۸ متر بلندی دارد بیشتر برای تولید چوب پرورش داده می شود . میوه اش استفاده های غذایی و دارویی دارد . هسته میوه سخت و مانند هسته زیتون است از میوه آن مربا و کمپوت می سازند که همان خواص شربت و جوشانده آن را داراست .
۶- Z.calophylla موطن این درخت کشور مالزی است .

۷-Z.spina – Christi بیشتر در نواحی جنوبی ایران از ایران شهر تا خوزستان ، کرمان ، بندر عباس و خرم آباد می روید . میوه اش خوراکی ، به اندازه زالزالک ، نارنجی رنگ است و شیرین مزه می باشد .سر شوی صدر ساییده برگ آن می باشد و در جنوب ایران به درخت کنار موسوم است .
۸-Z.cyaneus دارای برگهای تیره و براق است گلهای آن به رنگ آبی سیر ، سرخ یا سفید است و خوشه های یاس مانند دارد .
۹-Z.island myrtle گونه ای دیگر از عناب است که برگهایش خاکستری سبز و بخش زیرین برگ مخملی سفید است . انواع دو رگه این گیاه که گاهی بسیار زیباست شناخته شده است .
۱۰-Z.nummularia که در فارسی به آن دره می گویند ، برای برگهای تخم مرغی و نوک تیز و میوه اش اشتها آور و مقوی معده است (۹و۶و۱)

شناسایی ارقام مختلف عناب :
در ارتباط با شناسایی ارقام مختلف عناب در داخل و خارج ا ز کشور تحقیقات زبادی انجام نشده است و اغلب مقالات و کتب انتشار یافته در ارتباط با عناب در مورد خصوصیات گیاه شناختی و خواص دارویی و در مانی این گیاه می باشد .

Bal(1992) طی ۱۰ سال مطالعه و بررسی در بخش باغبانی دانشگاه کشاورزی هند کلید شناسایی ارقام مختلف کنار موریتانی Z.mauritiana که از خانواده عناب است را تهیه کرده وی در میان ویژگی های رویشی ، شکل نوک برگ را قابل اطمینان ترین ویژگی برای طبقه بندی ارقام ذکرکرد . از میان ارقام مورد مطالعه وی ۲۴ رقم نیمه نوک تیز تا نوک تیز و ۱۸ رقم با نوک غیر تیز بودند . عادت شاخه دهی یکی دیگر از عوامل مناسب به شمار می رفت . ۲۱ رقم با شاخه دهی گسترده و ۲۱ رقم با شاخه دهی عمودی گروه بندی شده اند . پس از آن شکل برگ ، قاعده برگ ، رنگ برگ و طول دم برگ در درجه سوم اهمیت قرار داشت . میوه های ارقام مختلف از نظر شکل به ۴ گروه شامل : میوه با نوک کاملا برجسته ، میوه با نوک تقریبا برجسته ، میوه با نوک گرد و میوه با نوک فرو رفته تقسیم شدند .

Kumar (1995) : درمورد برگ ۴۲ رقم از گونه کنار موریتانی Z.mauritiana مطالعات آنزیمی انجام داده در این تحقیق مشخص شد که ۱۵ رقم در مورد پراکسیداز، ۱۸ رقم درمورد آمیلاز و ۱۸ رقم در مورد فسفاتاز ، فنوتیپ آنزیمی مشخص دارند . با کمک آزمایشهای آنزیمی مختلف تعداد ۴۰ رقم از ۴۲ رقم قابل شناسایی بودند.

ثابتی ( ۱۳۵۳) : خصوصیات گیاه شناختی و پراکنش عناب را در ایران بیان می کند . در خت عناب بومی نواحی مدیترانه و آسیای معتدله است در ایران در سواحل دریای خزر ، دامنه نیل کوه در مینو دشت ، کردستان ، سردشت ، لرستان ، بختیاری ، الموت به حالت خودرو می‌روید و در بعضی مناطق مانند همدان، مشهد، بابل و سایر نقاط کشت می شود .

زرگری ( ۱۳۷۱): در ضمن معرفی خصوصیات گیاه شناختی و مشخصات عناب ، ترکیبهای شیمیایی آنرا به شرح ذیل عنوان میدارد .
عناب دارای لعاب فراوان و مواد قندی مختلف ، ۷۲/۲ تا ۴۳/۶ درصد پروتئین ، املاح عالی و ویتامین c است
میر حیدر ( ۱۳۷۵) : اطلاعات جامعی از مشخصات گیاه شناختی ، ترکیبهای شیمیایی ، خواص دارویی و کاربرد درمانی عناب ارائه می نمایند .
امید بیگی ( ۱۳۷۶) : به معرفی گیاهان تیره عناب می پردازد ماده موثر گیاهان دارویی متعلق به خانواده مذکور آنتراگلیکوزیدی می باشند و قند منوز در میوه های این گیاها ن وجود دارد.

مناطق پراکنش :
درخت عناب بومی مناطق گرمسیر است . در شمال آفریقا ، جنوب اروپا ، نواحی مدیترانه ای و مناطق معتدل آسیا می روید . این گیاه بومی آسیای جنوبی ، شرقی ، میانه و قفقاز است که از چند هزار سال قبل در کشورهایی مانند چین ، هندوستان ، افغانستان و پاکستان و ایران کشت می شده و بعد به کشورهای اطراف مدیترانه از جمله سوریه ، ایتالیا ، فرانسه ، اسپانیا سپس به کشورهای شمال آفریقا منتقل شده است .
در سال ۱۸۷۳ میلادی از جنوب فرانسه به آمریکا منتقل شده و امروزه در ایالات مختلف آمریکا اغلب به صورت زینتی کشت می شود . عناب از گیاهان بومی فلات ایران است و به طور عمده در استان های خراسان ، گلستان ، مازندران ، فارس ، اصفهان ، یزد ، همدان ، قزوین و قم وجود دارد . در سال ۱۳۷۴ ، مقدار ۱۴۰ تن از میوه عناب به خارج از کشور صادر شده است .

درخت عناب به حالت نیمه خودرو و پرورش یافته در نواحی شمالی ایران ، گرگان ، گیلان ، خراسان ، کاشمر ، زیرک آباد ، بلوچستان ، بندر عباس و کرمان در ارتفاعات ۲۰۰۰ متری ، شیراز و اطراف آن ، سیستان وزابل می روید .

مشخصات مناطق پراکنش عناب در ایران :
۱- استان اصفهان : در اکثر نواحی این استان درخت عناب کم و بیش مشاهده شده عمده ترین آن در کوهپایه بین نایین و اصفهان به صورت باغهای میوه همره با درخت عناب به تعداد زیاد یادر حاشیه اراضی زراعی وجود داشت ، این باغها از نظر میوه دهی و تولید نهال محل درآمد باغداران می باشد . در روستای پوده از توابع شهر رضا در قسمت غربی استان اصفهان هم مقدار زیادی درخت عناب وجود داشت که از آنهامقدار زیادی میوه برداشت می شد . در روستای کچومثقال از توابع اردستان در قسمت های شرقی استان نیز تعداد زیادی درخت عناب در حاشیه باغها ، زمین های زراعی و کنار جاد ه و حیاط منازل مشاهده گردید ضمن اینکه تک درختان عناب در شهر ها و روستاهای اصفهان از جمله شهر رضا ،کاشان ، نیاسر ، اردستان ،نطنز نایین در حیاط منازل و باغها وجود دارد .
۲- استان خراسان : بیشترین سطح زیر کشت عناب ایران در شهرستان بیرجند می باشد . اکثر باغهای عناب در حومه این شهر واقع شده است که ا ز طرف شرق تا مرز افغانستان نیز ادامه دارد . در این منطقه باغهای یک دست عناب مشاهده می گردد که در آمد غالب روستاییان به عناب بستگی دارد . نمونه هایی از درخت عناب در دیگر مناطق استان خراسان از جمله مشهد ، قائن ، بجنورد مشاهده شده است همچنین در این استان روستای عنابستان در بخش خوشاب از توابع شهرستان سبزوار با ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا با آب و هوای معتدل و خشک قرار دارد .

۳- استان فارس: عمده ترین سطح زیر کشت عناب در استان فارس در منطقه ای موسوم به دوسیران در نزدیکی منطقه دست ارژن و کازرون با آب و هوایی نیمه خشک معتدل و کوهستانی می باشد . اراضی منطقه با دامنه های مرتفع با شیب تند و خاک کم عمق و سنگلاخی به صورت باغ میوه از جمله انجیر ، گردو و انار می باشد .که مقدار زیادی از انواع میوه از این منطقه به داخل و خارج کشور صادر می گردد . پاجوش های عناب در میان باغ ها به وفور یافت می شود . در این منطقه قبل از باز شدن گلها و بعد از گل دهی هم زمان با آغاز تشکیل میوه سم پاشی انجام می گردد و بنابراین درختان عناب هم بازدهی خوبی دارند.

۴-استان قزوین:عمده ترین محل پراکنش عناب در این استان، ایستگاه تحقیقات دارویی الموت می باشد . پایه های عناب دور تا دور ایستگاه کاشته شده است . بعضی پایه ها از قم و بعضی از درختان مادری موجود در منطقه تهیه شده است . پایه های عناب به صورت درختچه های انبوه مشاهده می شود که تعداد فراوانی پاجوش دارند .

۵- استان قم : در اکثر مناطق این استان درخت عناب مشاهده می شود که عمده ترین آن در بخش جعفر آباد و روستاهای دولت آباد ، کلاغ نشین و کمچنار است ، در این استان درختان عناب در اطراف مزارع و باغهابه وفور یافت می شود .
گاهی یه علت وجود پاجوشهایی که در داخل مزرعه در محل نا مطلوب سربر می آورند با آنها مبارزه می شود . این درختان اغلب به دلیل قرار گرفتن در مرز باغها و مزارع تحت تیمار زراعی از جمله هرس و آبیاری نیستند با این حال مقدار زیادی میوه هرچند ریز تولید می نمایند علاوه بر این در بخش های قاهان ، خلجستان و شهر قم درختان عناب به صورت تک درخت یاگروهی در داخل باغ ، باغچه و حیاط منزل وجود دارد .
۶- استان گلستان : در مناطق مختلف این استان وجود عناب گزارش شده است در مراجعه و بازدیدها در حومه شهر کلاله توده وسیع عناب به صورت خودرو مشاهده گردید این توده از نظر وسعت پراکنش و خودرو بودن در ایران منحصر به فرد و در حال حاضر به عنوان تنها ذخیره گاه طبیعی عناب در ایران مطرح می باشد.

۷- استان لرستان: عمده ترین منطقه پراکنش این گونه در استان لرستان ، منطقه بزنوید از توابع شهرستان الیگودرز می باشد که توده ای ازعناب در آنجا وجود دارد و مقدار بسیار زیاد ی میوه از آن برداشت می شود. ضمن اینکه تک درختان عناب در حیاط منازل در شهرهای الیگودرز ، ازنا ، دورود و بروجرد وجود دارد که اغلب میوه خوبی تولید می نمایند .

۸- استان مازندران : شرایط اقلیمی و اکولوژی این استان برای توسعه عناب مناسب است و درختان بیش از ۳۰ تا ۴۰ ساله در مناطقی از استان مشاهده گردید عمده ترین مناطق پراکنش عناب در اطراف روستای مقام ساری است که در آن چندین درخت عناب بزرگ و مسن با ارتفاع بیش از ۸ متر و عمر بیش از ۱۰۰ سال وجود دارد این درختان میوه زیادی تولید می نمایند هرچند این میوه ها از نظر اندازه ریز می باشند توده دیگر عناب در منطقه جویبار واقع است که درختان حتی روی ماسه های کنار دریا استقرار دارند تک درختان عناب در نزدیکی بهشهر و ساری وجود دارند .
۹- استان مرکزی: تک درختان عناب کم و بیش در تمام قسمت های این استان از جمله شهر ها و روستاهای دلیجان ، محلات ، خمین ، اراک ، تفرش و ساوه پراکنده هستند پایه‌هایی از آن در باغها و حاشیه مزارع و یا منازل مسکونی مناطق مذکور مشاهده شد این درختان از نظر تولید پاجوش و میوه دهی شرایط متفاوتی داشتند .

۱۰- استان همدان : در این استان رویشگاه عناب وجود ندارد و منطقه دارستان شهرستان تویسرکان در یک باغ میوه پایه های عناب مشاهده شده البته این درختان از مناطق دیگر به کلکسیون گیاهان دارویی منتقل شده اند . در شهر ها و روستاهای ملایر ، نهاوند ، تویسرکان و همدان تک درختان عناب در حیاط منازل وجود دارد که در ملایر میوه دهی بسیار خوبی دارند .
۱۱- استان یزد: در این استان تک درختان عناب در اکثر شهرها و روستاها از جمله یزد ، مهریز ، تفت ، میبد ، اردکان ،درباغ های میوه و حیاط منازل وجود دارد که اغلب از دیگر مناطق منتقل شده است .(۷و۶و۱)