دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله روابط اجتماعی معلمان و دانشآموزان در عصر ارتباطات
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله روابط اجتماعی معلمان و دانشآموزان در عصر ارتباطات دارای ۱۵۶ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله روابط اجتماعی معلمان و دانشآموزان در عصر ارتباطات کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله روابط اجتماعی معلمان و دانشآموزان در عصر ارتباطات،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله روابط اجتماعی معلمان و دانشآموزان در عصر ارتباطات :
جهانی را که در آن زندگی میکنیم جهان ارتباطات نام گرفته است. با کمک ماهوارهها و اینترنت مرزها و دیوارهای مرئی و نامرئی فرو ریخته و دنیا به دهکده کوچکی تبدیل شده است. در این دهکده کوچک، نظامهای پیشین نابود شده و یا در حال نابودی است ونظامهای جدید با سرعتی وصف ناپذیر در حال جایگزینی است. دگرگونی در دانش، دگرگونی در نگرش، دگرگونی در رفتارها و دگرگونی در روابط انسانی و اجتماعی از دستاوردهای این دگرگونی است. آنچه در این مقاله مورد بررسی است کاربرد فناوریهای جدید اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش و بررسی تأثیر آن در ابعاد گوناگون آموزشی، پژوهشی و اجتماعی است. بدین منظور، در این مقاله ابتدا پیرامون وسایل جدید اطلاعات و ارتباطات و نقش آنها در آموزش و برقراری ارتباطات اجتماعی مطالبی ارائه خواهد شد و سپس به تأثیر این فناوریها در کلاسهای درس و نقش معلمان در این رابطه میپردازد.
همچنین سعی شده است با بررسی کتب، مجلات و مقالههای اینترنتی، آخرین نتایج به دست آمده از تأثیر فناوریها در کلاسهای درس به ویژه تأثیر آنها در تغییر نقش معلمان مطالبی ارائه شود. نقش این فناوریها درچگونگی برقراری ارتباط معلم با دانشآموزان، با همتایان و با سایر افراد جامعه از جمله مطالب این مقاله است.
با توجه به نتایج به دست آمده توصیههایی برای استفاده بهتر از فناوریها برای برقراری ارتباطات اجتماعی به معلمان، مسؤولین و دست اندرکاران آموزشی شده است.
مقدمه
ارتباط عبارت است از فراگرد انتقال اطلاعات، احساسها، حافظهها وفکرها در میان مردم (اسمیت، ۱۹۸۸، ص ۷). ارتباطات به معنای «تسهیم تجارب» نیز تعریف شده است. در این معنا، هر انسانی تجارب و آنچه در درون خود دارد را با دیگران در میان میگذارد. برخی از صاحبنظران ارتباطات را پدیدهای تکاملی میدانند که به گونهی فراگردی از افراد و نظام اجتماعی که درآن زیست میکنند، نشأت گرفته و خود به نوبه خود بر آنها تأثیر میگذارد. از طریق این جریان، انسانها و نظامهای اجتماعی تکامل مییابند، تغییر میپذیرند، خود را با شرایط منطبق میکنند، جایگزین میشوند، رشد میکنند.
ابزارهای ارتباطی وسایلی هستند که از طریق آن انسانها به خلق، حفظ و توسعه روابط خویش با یکدیگر میپردازند. از طریق این ابزار اطلاعات، دانش و آگاهیها و حتی فرهنگها مبادله میشود. فناوریهای جدید اطلاعات و ارتباطات از زمره وسایل ارتباطی جدید هستند که با امکاناتی نظیر پست الکترونیکی، اتاقهای گفتگو، گروههای مباحثه، نفش عمدهای در این فرآیند به عهده دارند.
اصطلاح ”فناوری اطلاعات “ جدیداً به ”فناوری اطلاعات و ارتباطات “ تغییر یافته است. البته تفاوت این دو واژه از نحوه برقراری ارتباط نشأت گرفته است. واژه اول، یعنی فناوری اطلاعات به جریان یکسویه ارتباط اشاره دارد که در این فرآیند، گیرنده و یا دریافت کننده نسبت به اطلاعات دریافتی منفعل است. واژه دوم یعنی فناوری اطلاعات و ارتباطات، اشاره به تعامل بین کاربر و دنیای اطلاعات دارد. بنابراین، واژه دوم به جریان دوسویه ارتباط اشاره دارد که در این فرایند، کاربر نقش بسیار فعالی در رد و بدل کردن اطلاعات خواهد داشت. رایانه از طریق جریان فرست و بازفرست اطلاعات، توانایی مردم را برای برقراری ارتباط فوری و آسان از فواصل دور و نزدیک فراهم کرده است و از این طریق موجب تحولات شگرفی در امور گوناگون از جمله آموزش و پرورش شده است. در این مقاله ضمن اشاره به تحقیقات انجام گرفته در مورد نقش رایانهها در آموزش به نقش ارتباطی آنها توجه خاص شده است.
نقش رسانههای گوناگون ارتباطی در آموزش
در قرن نوزدهم، گسترش راه آهن و استفاده از آن به عنوان اولین وسیله ارتباطی، کمی بعد اختراع تلفن که هر فرد میتوانست ارتباط فوری و بلادرنگ با افراد دیگر داشته و اطلاعات به راحتی و وضوح سریعاً نقل و انتقال مییافت. سپس، تلگراف، تلکس، ماشین فاکس که امکان انتقال نوشته را از طریق شبکههای ارتباطی فراهم میکرد.
استفاده از وسائل الکترونیکی در امر برقراری ارتباط و در نتیجه آموزش از طریق آن، در اوایل سال ۱۹۰۰ از طریق رادیو آغاز شد. در اوایل ۱۹۲۴، بی بی سی (BBC) شروع به پخش برنامههای آموزشی کرد. از آن زمان تا به حال رادیو به منزله ابزاری جهت دست یابی افراد ساکن مناطق دور افتاده به آموزش مطرح بوده است.
برنامههای آموزشی تلویزیون در دهه ۳۰ آغاز به کار کرد (۱۹۳۰)، ۲۰ سال طول کشید تا برنامههای آموزشی آن به صورت محبوب و مردمی در آید، بعد از گذشت ۳۰ سال، فناوریهای رایانهای زمان و مکان را در نوردیدند و آموزش را از کلاسهای درس به منازل ومحل کار آوردند و درسهای مجازی، دورههای مجازی و دانشگاههای مجازی پدید آمدند. در حال حاضر کاربرد گسترده از امکانات اینترنت در مدارس، نشانگر فناوریهای پیشرفته میباشد.
نقش ارتباطی اینترنت در آموزش و پرورش
امروزه، علم مرز نمیشناسد و به گوشهای از جهان تعلق ندارد. همه با هم مشغول ساختن دانشهای نو برای بهبود بخشیدن به نابسامانیهای اوضاع جهان اند. این واقعیت است که همه جهانیان از پیشرفتهای حاصله از تلاش دانشمندان و متخصصان برای زندگی بهتر و رفاه بیشتر استفاده میکنند. بنابراین، باید در تولید وساخت دانش نیز سهمی به عهده گیرند.
بهره مندی از تجارب بدست آمده از طریق رسانهها از تکرار کارهای انجام شده و صرف وقت و سرمایه مجدد جلوگیری میکند. امروزه با کمک فناوریها، در کسری از ثانیه میتوان به تجارب اندیشمندان دست یافت. با استفاده از فناوریهای جدید، نه تنها میتوان در معرض کارهای انجام شده قرار گرفت بلکه این امکان از طریق شبکههای بین المللی وجود دارد که در فرآیند کارهای در حال انجام به طور فعالانه مشارکت کرد. متخصصان کشورهای مختلف میتوانند در زمان مشخصی به تبادل اندیشه و نظر بپردازند و در مورد یک رویداد علمی بحث و گفتگو کنند و از این طریق به دانش جهانی دست یابند. آنچه در زیر بیان میشود، استفاده از فناوریهای آموزشی را در حرفه پزشکی نشان میدهد:
الیوت ماسیه ، فناور و متخصص تعلیم و تربیت، این تجربه دست اول را هنگام بازدید از «گام نخست در موفقیت و پیشرفت در یادگیری الکترونیکی» ملاحظه کرد. او در تفسیر این بازدید چنین میگوید:
هفت هزار متخصص قلب را در سالن کنفرانسی تصور کنید که در حال مشاهده و تعامل با جراحانی هستند که به طور همزمان مشغول عمل جراحی قلب در سه کشور مختلف دنیا (اسرائیل، ایتالیا ونیویورک) هستند. شش بیمار برای جراحی قلب دراتاقهای عمل این سه کشور در نظر گرفته شدند. در هر اتاق عمل، بین ۳ تا ۸ دوربین فیلمبرداری و وسایل اسکن جهت نشان دادن عمل جراحی و گرفتن تصاویر از داخل و پخش آن به صورت زنده فراهم شده است.
متخصصان قلب در اتاقهای عمل مشغول اجرای روشهای بسیار پیچیده، بالاتر از سطح استانداردهای معمول بودند. بیماران مورد عمل جراحی که وضعیت بسیار جدی و وخیمی داشتند، همه برگه رضایت نامه را امضاء کرده بودند و در طول انجام عمل جراحی به هوش بودند.
یک دستگاه تغذیه ماهوارهای و ارتباط از طریق آن، به تماشاگران اجازه میداد تا طی انجام دادن عمل جراحی، به طور زنده با جراحان در تعامل و ارتباط باشند و کلیه عملیات را دنبال و حتی آنها را مرور و بازنمایی کنند. شرکت کنندگان میزگرد، متخصصان سطوح بالای جراحی قلب بودند که عقاید و نظرات خود را در مورد روش کار و شیوه عمل جراحی توضیح میدادند. از سوی دیگر، جراحان در اتاق عمل راجع به اینکه چه روشی را انتخاب کنند و در چه حالتی، روش انتخاب شده را متوقف خواهند کرد رأی گیری میکردند. همین که رأیگیری در حال انجام بود، چهار صفحه پر از اطلاعات فوری و بلادرنگ در مقابل متخصصان قلب قرار گرفت. این اطلاعات به آنها کمک میکرد تا در جریان اتفاقات زمینهی کار باشند (ماسیه، ۲۰۰۱، ص ۱)
ماسیه گزارش میدهد «واقعاً، این رویداد تجربه یادگیری بسیار قدرتمندی بود. این فرآیند از توزیع بسیار سریع دانش و اطلاعات پزشکی حمایت میکرد. خیلی سریعتر از فرآیند معمولی در چاپ اطلاعات پزشکی.»
همان طور که در این مثال ملاحظه شد. یکی از مهمترین امتیازات فناوریهای اطلاعات و ارتباطات مشارکت جمعی در تولید دانشهای جدید از طریق برقراری ارتباطات اجتماعی است. اینترنت برای دست اندرکاران آموزشی مزایای دیگری را نیز در بردارد، از جمله:
ـ ارتباط بامراکز علمی، پژوهشی سراسر کشور و دنیا و کسب مشورت و تبادل نظر با صاحبنظران و متخصصان هر رشته؛
ـ تماس سریع با کارشناسان، متخصصان و صاحبنظران سراسر کشور وسراسر دنیا در رشتههای تخصصی مربوطه از طریق امکانات گوناگون اینترنت نظیر پست الکترونیکی.
پست الکترونیکی
کاربرد گسترده ازامکانات اینترنت در حرفهها و مشاغل گوناگون، نشانگر استفاده از فناوری پیشرفته است. این فناوری نه تنها برای دست یابی به اطلاعات و دانش روز استفاده میشود بلکه در اکثر نوشتهها آدرس پست الکترونیکی نویسنده مشخص است و فرد میتواند در مورد نوشته با نویسنده آن تماس بگیرد و به بحث و گفتگو پیرامون مطالب نوشته شده بپردازد. گر چه در گذشته هم امکان تماس از طریق نامه، فاکس و تلفن وجود داشته است ولی استفاده از امکانات اینترنت این روند را بسیار تعاملی تر، آسانتر و ارزانتر کرده است. پیامی که از طریق اینترنت فرستاده میشود، بسیار ارزانتر از فرستادن آن با وسایل ارتباطی دیگر نظیر تلفن، دورنگار و نظایر آن است.
امکانات اینترنت به شخص امکان ناشناس ماندن میدهد. بنابراین، او میتواند هر سؤالی داشته باشد بدون ترس و دلهره بپرسد. گر چه ممکن است نام کاربر مشخص شود ولی ویژگیهای دیگر او نظیر سن، جنسیت، ملیت و حتی محل ارسال پیام ناشناخته میماند. برای مثال، نامهای که از همسایگی و اتاق کناری فرستاده میشود با نامهای که از یک کشور بسیار دور فرستاده میشود، مشابه است و تشخیص محل ارسال نامه کمتر امکان پذیر است. با استفاده از پست الکترونیکی امکان تماس با افراد سراسر دنیا وجود دارد. وجود امکان بحث و گفتگو از طریق اینترنت از دیگر امتیازات این رسانه در آموزش میباشد.
اتاقهای گفتگو
یکی از قابلیتهای اینترنت، چت یا اتاقهای گفتوگو میباشد. چت در لغت به معنای گپ زدن، صحبت دوستانه و درد دل آمده است. چت کردن یعنی ارسال پیام برای یک مخاطب یا مجموعهای از مخاطبان و دریافت پاسخ از آنها در مدتی کمتر از چند ثانیه و تکرار این عمل. محیطهای چت انواع مختلفی دارند از جمله، چتهای نوشتاری، گرافیکی، صوتی و تصویری، چتهای صوتی همانند تلفن عمل میکنند با این تفاوت که فرد میتواند همزمان با چند نفر و یا یک نفر گفتگو کند. در چت صوتی تصویری، کلام و تصویر همزمان رد و بدل میشود. در چتهای گرافیکی، چت کنندهها علاوه بر تایپ پیام، برای خود یک تصویر گرافیکی که معرف آنهاست، انتخاب میکنند.
در هر صورت متداولترین نوع چت، کاربرد نگارشی آن است. از این قابلیت اگر درست استفاده شود، گستره وسیعی از امکانات را در اختیار کاربران قرار میدهد. در محیطهای چت دو نوع برخورد افراد با هم وجود دارد، یکی به صورت تخصصی و دیگری عمومی. معمولاً ایرانیان علاقه مند به چت، به غیر از تعداد معدودی از اساتید و متخصصان و علاقه مندان حیطه خاصی، وارد محیطهای تخصصی نمیشوند، چرا که از طرفی تسلط کافی به زبان انگلیسی یا دیگر زبانها را ندارند و از طرفی گرایش به برقراری روابط اجتماعی برون مرزی نیز کم است و این میتواند به دلیل نبودن اشتراکات فرهنگی و تفاوت در اولویتهای مورد علاقه در بحث، باشد.
در پژوهشی انجام شده توسط زمانی و آقاکثیری (۱۳۸۳) از مدارس اصفهان نشان داده است که آموزش و پرورش هزینههای زیادی را برای بازآموزی و آموزش ضمن خدمت معلمان برای استفاده و کاربرد رایانه در مدارس هزینه کرده است. ۸۹% از معلمان مورد مصاحبه دورههای آموزش ضمن خدمت پیرامون مهارتهای مربوط به استفاده از رایانه را گذرانده اند. ۲۳% از این افراد از مهارتهای کسب شده در امر آموزش و پژوهش استفاده کردهاند ولی تنها ۳% از این افراد تواسنتهاند از دانش کسب شده در زمینه برقراری ارتباط با همتایان و والدین استفاده کنند. این افراد معمولاً کسانی بودند که در منزل به رایانه و اینترنت دسترسی داشتند. بنا به اظهار این معلمان، آنها در موارد معدودی از اتاقهای گفتمان برای برقراری ارتباط با دوستان خود استفاده کردهاند وبرای منظورهای آموزشی و درسی کمتر این امکانات مورد بهره برداری قرار گرفته است.
نقش معلمان در استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات
هم اکنون اهداف سنتی آموزش تغییر یافته، تنها به یادگیری بدنهی دانش و مهارتها محدود نمیشود، بنابراین وظیفه معلمان هم تغییر کرده و مشکلتر شده است زیرا آنان باید مهارتهای شناختی ترکیب دانش نو و قدیم، چگونگی یادگیری دانش جدید و به کار بردن این دانش در موقعیتهای جدید را به بچهها یاد بدهند. در زمینههای اجتماعی ارتباط معلمان تنها به ارتباط با تعداد معدودی دانشآموز محدود نمیشود و آنها ناچارند برای به روز کردن اطلاعات علمی که هر روز تازهتر و پیچیدهتر میشوند، دامنه ارتباطات اجتماعی خود را گسترش بخشند.
آنها نیاز دارند که با افراد جامعه به ویژه والدین ارتباط برقرار کنند و از امکانات جامعه و خانواده حداکثر استفاده را بنمایند. در اکثر موارد آنها دامنه روابط اجتماعی خود را از مدرسه فراتر گذاشته و با سایر همتایان خود در سراسر کشور و حتی با سایر کشورها تماس گرفته و از نظریات و تجربیات آنها در زمینههای گوناگون و برای حل مشکلات آموزشی بهره میگیرند. فناوریهای جدید زمنیه بسیاری از روابط اجتماعی را برای آنها فراهم میکنند. آنها به دانشآموزان میآموزند که چگونه میتوانند زمینههای کار گروهی و تعاون را با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات بهبود بخشند. بهرهمندی از تمام امکانات بالقوهای که در این فناوری وجود دارد شرایط و خواستههای جدیدی را از معلمان میطلبد. در مورد اهمیت این موضوع در شرایط کنونی لازم است به چند نکته در مورد آموزش توجه گردد:
• درک و فهم ما از یادگیری تغییر کرده است. یادگیری باید معنی دار و در زندگی کاربردی باشد.
• دانش هر روز تغییر میکند، پس باید معلمان را به گونهای وادار کرد تا دانش خود را بهروز کنند و در معرض کانالهای انتقال اطلاعات قرار بگیرند.
• محیط اجتماعی بسیاری از کشورها اداره کلاس را برای معلمان دشوار ساخته است. موقعیت معلم در کلاس به چالش کشیده شده و دانش او زیر سؤال رفته است. دانشآموزان نسبت به معلم بی احترامی کرده، پرخاش میکنند و در برخی موارد معلمان در معرض تهدیدات فیزیکی و فشارهای روانی هستند. کسب تجربیات سایر همتایان و همکاران در برخورد با این مشکلات و چالشها نیاز به مشاوره با افراد صاحبنظر وکارشناس دارد که به صورت گمنام از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات ممکن است.
• فناوری اطلاعات و ارتباطات علی رغم مفید بودن، کار معلمان را به نحو چشمگیری افزایش داده است. آنها مجبورند علاوه بر تدریس، مواردی مثل کار با رایانه، نصب نرم افزار، اینترنت و غیره را نیز یاد بگیرند و دانشآموزان را در این موارد کمک کنند. اشکالات نرمافزاری و سختافزاری پیش آمده کمک از کارشناسان را میطلبد و این امر نیز با کمترین هزینه از طریق فناوری جدید امکانپذیر است.
• استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات تغییرات زیادی را در آموزش ایجاد کرده است. جدول شماره ۱ نشاندهنده پارهای از این تغییرات است.
جدول ۱-۱ ارزیابی الگوی جدید
از (سنتی) به (جدید)
ساختمان مدرسه زیرساختهای تولید دانش (مدارس، آزمایشگاهها، رادیو، تلویزیون، اینترنت و موزهها)
کلاسها افراد یادگیرنده
معلم به عنوان ارائه دهنده معلم به عنوان تسهیل کننده
مجموعهای از کتابها و وسائل کمک آموزشی دیداری و شنیداری مواد چند رسانهای (مواد چاپی، مواد صوتی، ویدئو، دیجیتال)
امروزه، نظامهای فعال آموزشی از طریق چند رسانهایها بدون توجه به فاصله جغرافیایی و ملیت به یادگیرندگان امکان استفاده یکسان از امکانات را میدهند. در این مدل جدید، فناوری جایگزینی برای مدرسه نیست، بلکه نقش مکمل را برای نظام ایفاء میکند.
نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش
بارکر و فرانکلین (۱۹۹۸) عقیده دارند در صورتی که معلمان بخواهند از فناوری اطلاعات و ارتباطات در انجام وظایف محوله آموزشی و تدریس خود اطمینان یابند باید از مدل ۴ یی (E) که ازچهار واژه، Eases, Enables, Ensures, Enhances گرفته شده است استفاده کنند. اولین ایی (E) مربوط به راحت کردن کارها است. (Eases) یعنی اینکه معلمان ببینند که فناوری اطلاعات و ارتباطات چقدر وظیفه آنها را راحت و در انجام وظیفه به آنها کمک میکند. دومین ایی (E) مربوطه به توانا کردن فراگیر است. (Enables) یعنی تا چه حد فناوری اطلاعات و ارتباطات فراگیر را توانا میکند. سومین ایی (E) مربوط به اطمینان معلم از دستیابی به بازدههای یادگیری است. (Ensures) اطمینان از دستیابی به اهداف آموزشی که با بازدههای آموزشی قابل اندازه گیری است و چهارمین ایی (E) Enhacnes مربوط به بالا بردن کیفیت و ارزش وظیفه ویا کار است. به عقیده بارکر و فرانکلین در صورتی که فناوری اطلاعات و ارتباطات نتواند این عملیات را انجام دهد نباید به کار گرفته شود. مدل فوق الذکر، نه تنها دربه کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه سواد آموزی قابل استفاده است بلکه در کلیه زمینههای برنامه درسی میتواند مورد استفاده معلمان و کارشناسان قرار بگیرد.
تحقیقات انجام شده پیرامون نقش فناوریهای جدید اطلاعات و ارتباطات بر معلمان
برای اجرای برنامه تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات برنامه ملی تربیت معلم در انگلستان اجرا شده است. بدین منظور مبلغ ۲۳۰ میلیون پوند برای تربیت کلیه معلمان برای استفاده از رایانه در سال ۲۰۰۲ در نظر گرفته شد. انتظار میرفت که معلمان از امکانات اینترنت نظیر پست الکترونیکی برای تماس با سایر معلمان کشور و دیگر نقاط دنیا و همچنین برای ارتباط با متخصصان موضوعات درسی استفاده کنند.
نیکی دیویس (سومخ و دیویس ، ۱۹۹۷) استدلال میکند که تواناییهای حرفهای معلمان از طریق به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات افزایش خواهد یافت. استفاده مؤثر دانشآموزان از فناوری، مستلزم آن است که معلمان برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش دیده باشند.
نقش معلمان دراستفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات
معلمان بهترین افرادی هستند که میتوانند تأثیر واقعی فناوری اطلاعات و ارتباطات را در یادگیری ارزیابی کنند و تشخیص دهند که فناوری چه کارهایی را در آموزش میتواند انجام دهند و چه کارهایی را نمیتواند. از این رو، بازخورد معلمانی که در آموزش از رایانهها استفاده میکنند بهترین یاور سیاستگزاران آموزشی در تصمیمگیریهای مربوط به کاربرد این فناوری میباشد.
برای پی بردن به ارزش فناوری در آموزش رسمی، پیمایش ملی از معلمان پیش دبستان تا دبیرستان مدارس دولتی و خصوصی به وسیله مؤسسه تحقیقاتی اینفوتک در کشور آمریکا انجام گرفت. در این پیمایش، محققان با ۶۰۶ نفر از معلمان مدارس دولتی وخصوصی کشور آمریکا مصاحبه کردند. این نمونه شامل تعداد مساوی از معلمان مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان بود که از جامعه آماری ۶/۱ میلیون نفر معلم از بانک اطلاعات معلمان به طور تصادفی انتخاب شدند.
تجزیه و تحلیل دادهها
مصاحبههای تلفنی توسط مؤسسه تحقیقاتی اینفوتک در میتا جون ۲۰۰۳ انجام گرفت. نتایج زیر از این پژوهش به دست آمد: سن ۸۵% از معلمان ۳۵ سال به بالا و متوسط تجربه تدریس آنها ۱۷ سال بود. متوسط تعداد دانشآموزان در هر کلاس درس ۲۳ نفر بود.
به طور کلی، مصاحبه شوندگان به نفش فناوری در برقراری ارتباط با والدین، در مدیریت و اداره کلاسها و تدریس اشاره کردند. در زمینه ارتباط با والدین، معلمان از طریق پست الکترونیکی با والدین تماس گرفته و راجع به مشکلات درسی، نمرات دانشآموزان و موارد خاصی که در مدرسه اتفاق افتاده، از نظر والدین جویا میشدند. علاوه بر این معلمان برای برقراری با همتایان خود از مدارس دیگر با آنها تماس گرفته و در موارد آموزشی و مشکلات دانشآموزان از نظریات آنها استفاده میکردند. اهم منافع استفاده از فناروی در آموزش به سه دسته تقسیم میشوند: منافع در کلاس درس، در خارج از کلاس درس و منافع آن برای معلمان.
۱ـ منافع استفاده از رایانهها در کلاسهای درس
۸۵% از معلمان به نقش رایانهها در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان اشاره کردند. ۷۴% به نقش رایانه در افزایش حضور دانشآموزان در کلاس درس و ۶۵% عقیده داشتند که رایانهها در انتقال بعضی از مواد آموزشی حتی از معلمان هم موفقتر و مؤثرتر عمل کرده اند.
معلمان عقیده داشتند که با افزایش سن دانشآموزان، رایانهها به عنوان یک ابزار آموزشی سودمندتری عمل میکنند. به عبارت دیگر، هر چه سن دانشآموزان بیشتر شود رایانهها ابزار مناسب تری برای تدریس و آموزش محسوب میشوند.
در پاسخ به سؤال، مناسب بودن رایانهها به عنوان یک ابزار آموزشی برای تدریس،
۵۴% از معلمان ابتدایی، ۶۳% از معلمان راهنمایی و ۶۸% از معلمان دبیرستانها به مقدار خیلی زیاد موافق نقش آموزشی رایانهها در آموزش بودند. نتایج این پژوهش با نتایج تحقیق انجام شده توسط مؤسسهی آموزشی و فناوری سی ای او که در زمینه استفاده از رایانه در آموزش صورت گرفته، همخوانی و همبستگی دارد. تحقیقات انجام شده توسط این مؤسسه نشان میدهد که استفاده از رایانه در آموزش، پیشرفتهای چشمگیری را در ایجاد و پرورش مهارتهای گوناگون نظیر ریاضیات، نوشتن، فعالیتهای مشارکتی، حل مسأله، سازماندهی و برنامهریزی، سواد بصری و اطلاعاتی، خلاقیت، ریسکپذیری، یادگیری پروژه محور و مهارتهای بین شخصی داشته است.
به طور کلی، فناوری اطلاعات و ارتباطات میتواند به فرآیند تولید دانش ساختارمند در کلاسهای درس کمک کند.
پژوهشگرانی نظیر بورک (۱۹۸۵)؛ پاپرت (۱۹۸۰) و دوگوستا (۱۹۸۲)، به تأثیر عمیق رایانهها در فرآیند یادگیری و آموزش مینگرند. آنها عقیده دارند که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلاسهای درس موجب میشود تا آموزش، دانشآموز محورتر شود. در این نوع کلاسها، دانشآموزان با استفاده از تفکر انتقادی و تشریک مساعی با دیگران (فراتر از مرزهای منطقهای و ملی) راهکارهایی را برای حل مشکلات خود و جامعه پیدا میکنند(جایر، ۱۹۹۷). در این کلاسها، روش تدریس معلم تغییر یافته است. تحقیقات انجام شده توسط دویر، رینک استاف و سندهلز (۱۹۹۱) نشان داد که رایانهها برای تمام موضوعات درسی به کار گرفته میشوند و معلمان در این کلاسها، سبکهای گوناگون تدریس را تجربه کرده اند.
فناوری دیجیتالی دانشآموزان را فعالتر میکند و آنها را به یادگیرندگان مستقلی تبدیل مینماید. اینترنت «جوامع تولید دانش» را ایجاد میکند که درآن بچهها و بزرگسالان از اقصی نقاط کره خاکی با هم همکاری میکنند و از یکدیگر یاد میگیرند. رایانهها به دانشآموزان اجازه خواهند داد تا یادگیری خود را با روشهای اکتشاف مستقیم، شرح وبیان، و تجربه عهده دار شوند. این روند موجب تغییر نقش دانشآموز از «آموزش گیرنده» به «یادگیرنده» و نقش معلم از «متخصص» به «همکار» یا «راهنما» میشود (نگروپونت، رسنیک و کسل، ۱۹۹۷، ص ۱).
۲ـ نقش رایانهها در ارتباطات
گر چه بیشترین توجه روی کاربرد رایانه در کلاسهای درس گذاشته شده است ولی معلمان به استفادههای مفید اینترنت برای گسترش ارتباط با والدین و سایر افراد جامعه اشاره کردند. به طور کلی، ۶۴% از معلمان گزارش دادند که آنها ازطریق ارتباطهای الکترونیکی با والدین ارتباط برقرار کرده اند.
بهرحال، هنگامی که فناوریهای جدید وارد مدرسه میشوند، امکانات بالقوه زیادی را برای گسترش دامنه مخاطبین ایجاد میکنند. بچهها داستانها و یا شعرهایی را به صورت تایپ شده از طریق پست الکترونیکی برای مدارسی که به شبکه رایانه وصل هستند ارسال میکنند. این مدارس میتوانند مدارس موجود در یک ناحیه باشند که با هم در ساخت محیطهای درسی ارتباط دارند و یا مدارسی در مناطق دور دست، در شهر، کشور و یا قارهای دیگر باشند. بچههایی که زبان انگلیسی را میدانند میتوانند با تعداد بسیار زیادتری از دانشآموزان سراسر جهان ارتباط برقرار کنند. اگر کار دانشآموز روی وب سایت مدرسه قرار گرفته شود، هر فردی از جهان که به اینترنت دسترسی دارد میتواند مخاطب برنامه باشد. بنابراین مخاطبین بالقوه برنامه، ممکن است صدها تا میلیونها نفر و حتی بیشتر از مخاطبین بهترین کتابهای چاپ شده جهان باشند.
کار دانشآموزان به جای اینکه از طرف دانشآموزان کلاس خودشان مورد ارزشیابی و انتقاد قرار گرفته شود از طرف افراد دیگر شهرها، کشورها و یا قارهها مورد ارزیابی و انتقاد قرار میگیرد. کار میتواند با کلیک یک دکمه و با پرداخت هزینه تلفن محلی توسعه یابد. با استفاده عاقلانه و درست از زمانهای خاص روز، پیامها سریع و با هزینه بسیار ناچیز به اقصی نقاط جهان فرستاده میشود. بنابراین نویسنده اصلی میتواند هر گونه پیشنهاد اصلاح و تغییر را ظرف یک روز داشته باشد. نیکی دیویس (سومخ و دیویس، ۱۹۹۷)، به نوشتن و ارسال پیام به صورت تیمی اشاره دارند. بدین ترتیب که کلاسی از یک مدرسه با کلاس دیگر از همان شهر و همچنین با مدرسه دیگر در شمال آمریکا، به صورت تیم ویرایشی با یکدیگر در انجام یک پروژه کلاسی کار میکردند.
دو فصل از یک داستان راجع به آمریکاییهای بومی با کمک دانشآموزان دو مدرسه انگلستان نوشته شد. این داستان بر اساس تفکرات قالبی پیرامون «هندیهای سرخ » نوشته شد. سپس به مدرسهای در آمریکا برای تصحیح و توسعه ارسال گردید. هدف از این نوشته، تغییر دیدگاهها و تفکرات قالبی در مورد آمریکاییهای بومی بود. این نوع استفاده تلویحی از پست الکترونیکی برای تغییر دیدگاههای کلیشهای و آموزش مجدد و تشویق جنبههای مثبت دیدگاه چند فرهنگی تأثیر بسیار مهمی بر کودکان دارد.
فناوری اطلاعات و ارتباطات زمینههای جدیدی را برای ملاقات با مردم سراسر دنیا و آشنایی با فرهنگها، آداب و رسوم آنها فراهم میکند. دهکده جهانی مارشال مک لوهان «جامعهشناس کانادایی» تحقق یافته است.
توجه به این نکته لازم است که همه یا ۹۶% از این معلمان به پست الکترونیکی در مدرسه دسترسی داشتهاند (رادر ، ۲۰۰۳).
۳ـ منافع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای معلمان
نتایج پژوهش نشان میدهد که بیش از سه چهارم یا (۷۷%) از معلمان از سایتهای اینترنتی برای تسهیم و گزارش اطلاعات در مورد کلاسهای درس، تکالیف درسی، نمرات دانشآموزان و; استفاده میکنند. به علاوه نزدیک به نیمی از معلمان دورههای راهنمایی و دبیرستانها نمرههای دانشآموزان را از طریق اینترنت و یا پست الکترونیکی برای والدین ارسال داشته اند.
نیکی دیویس (سومخ و دیویس، ۱۹۹۷) استدلال میکند که تواناییهای حرفهای معلمان از طریق به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات افزایش خواهد یافت. استفاده مؤثر دانشآموزان از این فناوری، مستلزم آن است که معلمان برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات آموزش دیده باشند. او در مورد امکانات گوناگون اینترنت در آموزش از جمله پست الکترونیکی چنین میگوید. «پست الکترونیکی نه تنها به عنوان وسیلهای برای توسعه مهارتهای مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات به کار برده میشود بلکه به عنوان وسیلهای جهت افزایش مهارتهای حرفهای و دانشهای مربوط به موضوع درسی به کار گرفته میشود» (همان منبع، ص ۴۶).
امتیازات گوناگون فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش موجب شد تا اقدامات گوناگونی در کشورهای گوناگون صورت گیرد. از جمله، تلفیق این فناوری در برنامه درسی مدارس کشورهای پیشرفته که به صورت آیین نامه، بخشنامه و مقررات آموزشی در برنامه آموزشی این کشورها لحاظ شده است. برای مثال در بخشنامه شماره ۹۸/۴ که با عنوان: «موقعیت بالا و استانداردهای بالا » در کشور انگلستان در سال ۱۹۹۸ منتشر شده است چنین آورده شده است: برای اجرای برنامه تلفیق فناوری اطلاعات و ارتباطات، برنامه ملی تربیت معلم در انگلستان اجرا شده است. بدین منظور مبلغ ۲۳۰ میلیون پوند برای تربیت کلیه معلمان برای استفاده از رایانه در سال ۲۰۰۲ در نظر گرفته شد. انتظار میرفت که معلمان از امکانات اینترنت نظیر پست الکترونیکی برای تماس با سایر معلمان کشور و دیگر نقاط دنیا و همچنین برای ارتباط با متخصصان موضوعات درسی استفاده کنند.
در بسیاری از موارد، قرار دادن مدارس در شبکه ملی یادگیری ، تنها به منظور دسترسی به منابع اینترنتی نیست، بلکه به منظور استفاده از ویژگیهای دیگر رسانههای الکترونیکی نیز میباشد. امکانات بی شماری از طریق وصل به کتابخانهها، موزهها و افراد بی شمار دیگر در سراسر دنیا، از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات در دسترس مدارس قرار میگیرد. بر طبق سند «وصل به جامعه یادگیری» (۱۹۹۷)، قرار داشتن بیش از ۳۲۰۰۰ مدرسه مستقل و دولتی با بیش از ۹ میلیون دانشآموز، ۴۵۰۰۰۰ معلم، ۹۰۰ کالج آموزشی با ۴ میلیون دانشجو و ۲۵۰۰۰۰ کارمند، ۳۸۰۰۰۰ کارمند در آموزش عالی با ۶/۱ میلیون دانشجو (تنها در کشور انگلستان)، ۴۳۰۰ کتابخانه با ۲۲۰۰۰ کارمند ( این کتابخانهها بیش از ۶۰ درصد از جمعیت بزرگسالان را سرویس میدهند)، موسسات دیگر نظیر موزهها و گالریها در کشور انگلستان و خارج از آن، به طور حتم تواناییهای شبکه ملی یادگیری را نشان میدهد. توانایی دانشآموزان، دبیران، کتابداران، کارمندان اداری و سایر کارمندان اداره آموزش و پرورش برای برقراری ارتباط با یکدیگر یکی از مهیجترین رویدادهای توسعه آموزش است که از ابتدای قرن بیست و یکم شروع شده است. از فناوری اطلاعات و ارتباطات میتوان برای افزایش یادگیری چه در داخل و چه در خارج از کلاس درس استفاده کرد. توانایی برقراری ارتباط فرد با افراد دیگر در اقصی نقاط دنیا از جمله ویژگیهای مهم این رسانه است که نباید مورد چشم پوشی و غفلت قرار گیرد.
در سال ۲۰۰۲، ۷۵% ازمعلمان و استادان و ۵۰% از دانشآموزان و دانشجویان در مدرسه به پست الکترونیکی دسترسی داشته اند.
به علاوه، بسیاری از دانشآموزان سابق مدارس که فارغ التحصیل و جذب بازار کار شدهاند تجارب خود را از طریق پست الکترونیکی با سایر دانشآموزان در میان میگذارند. پست الکترونیکی، پل ارتباطی بین مدرسه و اولیاء دانشآموزان محسوب شده و بدین وسیله تجارب والدین با دست اندرکاران مدرسه در مورد فرزندان تسهیم میشود. در نتیجه، تکامل مشخصی در تلفیق پست الکترونیکی با برنامه درسی مدارس در طول زمان اتفاق افتاده است.
مدرسه ابتدایی مایفیلد درشمال شرق لندن که از ژانویه ۱۹۹۹ از اینترنت و پست الکترونیک استفاده کرده است، در مورد چگونگی برخورد والدین، دانشآموزان و سایر افراد چنین گزارش داده است: اولین پیامهایی که از والدین با پست الکترونیکی دریافت شد راجع به وب سایت مدرسه بود. برای مثال یکی از والدین چنین نظر داده بود:
«من از اینکه شما بچههایمان را تشویق به استفاده از کاربردهای گوناگون رایانه میکنید بسیار خوشحال هستم. ; این وب سایت به مرور زمان کامل خواهد شد و من چشم به راه هستم تا شاهد پیشرفتهای این وب سایت باشم» این پدر در ادامه میگوید که او تجربیات زیادی در مورد کار با رایانه دارد که حاضر است در جهت نگهداری و بقای این وب سایت در اختیار مدرسه بگذارد.
گزارش از پیامهای دریافت شده از طریق پست الکترونیکی در رابطه با وب سایت مدرسه، همه فیدبک و بازخوردهای خوبی برای مسؤولین بود. ابتدا ارتباطات انجام شده بیشتر حالت گفت و گوی دوستانه و تعارف آمیز و کمتر محتوای آموزشی داشت ولی به مرور زمان این امر تغییر کرد و بیشتر مسائل آموزشی از طریق پست الکترونیکی مطرح گردید. در ضمن، استفاده از پست الکترونیکی موجب شد که بچهها برای فرستادن اطلاعات مجبور به استفاده از مهارتهای گوناگون شوند. برای مثال، یکی از بچهها تصویری را به صورت ضمیمه به متن نامه با پست الکترونیکی برای مدرسه فرستاد.
تحقیق دیگری در مورد اثرات فناوری اطلاعات و ارتباطات در پاییز ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ انجام گرفت. مطالعه و مشاهده بر روی ۱۹ کلاس درس در پایههای مختلف انجام گرفت. بدین ترتیب که مدیران مدارس مطالعات موردی را از سه کلاس درس که از این فناوری استفاده میکردند و سه کلاس درس که استفاده نمیکردند ترتیب دادند و این کلاسها توسط مشاهده گران مورد مشاهده و بررسی قرار گرفتند. متغیرهای قابل دسترسی عبارت بودند از: فعالیتهای غالب در کلاس درس، نقشهای معلم و دانشآموز، ماهیت کارجاری دانشآموزان و میزان و سطح درگیر شدن دانشآموزان.
نتایج به دست آمده از تحقیق در سال سوم
۶۷% از کلاسهای با فناوری در مقابل ۱۴% از کلاسهای بدون فناوری در پروژههای گسترده مشارکت داشتند. معامان کلاسهای با فناوری، نقش کمکی و تسهیلکننده را به عهده گرفتند (۴۳ % در مقابل ۱۸% در کلاسهای بدون فناوری).
نتایج بدست آمده در سال چهارم اجرای تحقیق
در سال چهارم سعی شد تا ابزارهایی برای ارزیابی نتایج حاصله از پروژه تهیه شود. برای اندازه گیری مهارتهای طراحی، همکاری و تسلط در محتوا، ارزشیابی از عملکرد تدوین شد. چارچوب مفهومی با پاسخگویی به این سؤال که آیا تغییرات در فرآیندهای کلاس منتهی به سطوح گوناگون عملکرد میشود؟
ازنظر دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی، نوع گفتوگو در کلاسهای درس گروه آزمایش (با فناوری) و گروه کنترل (بدون فناوری) به عنوان یک ملاک از سنجش عملکرد مورد بررسی قرار گرفت. نوع فعالیت هم به منزله عامل دیگری از عملکرد دانشآموزان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا تعریف مفهومی ازفعالیت به عمل آمد: در این پژوهش، فعالیت به معنای درگیرشدن دانشآموز در ساخت محصولات مناسب آموزشی است. برای مثال، محصولات میتواند شامل: نوشتن یک داستان، خواندن یک کتاب، بحث پیرامون یک موضوع، انجام و ثبت مشاهدات علمی، نقاشی، و سایر کارهای مربوط باشد. گاهی فعالیت منتهی به تولید محصول محسوسی نمیشود. برای مثال، گوش دادن به معلم.
روش تجزیه و تحلیل دادهها
انتخاب فعالیتها به عنوان واحد تجزیه و تحلیل و ثبت مقدار زمانی که روی هر فعالتی صرف شده است. بدین ترتیب، مشاهده گران، تعداد فعالیت و زمان هر فعالیت را در هر چهل و پنج دقیقه یادداشت میکردند. فعالیت معلم نیز یادداشت میشد.
جدول ۲: نقش عمدهی معلمان در کلاسهای سنتی و چند رسانه ای
نقش معلمان کلاسهای پروژهای چند رسانه ای کلاسهای سنتی
نقش دستور دهندگی معلم (برای مثال: توضیح مفاهیم، دادن اطلاعات، سؤال از دانشآموزان) ۱۱ ۱۷
نقش تسهیل کننده
(برای مثال: همراهی و کمک، اداره و سازماندهی کارها ووظایف، نظارت بر کار دانشآموزان ۱۳ ۷
C2=7.81, df=1, p<.05
فعالیتهای مشارکتی دانشآموزان در گروههای کوچک
وقت دانشآموز در کلاسهای سنتی بیشتر صرف گوش دادن به معلم و بحثهای یک طرفه میشود، در حالی که در کلاسهای فناوری محور، وقت بیشتر صرف بحث در گروههای کوچک میشود. این همکاری و تشریک مساعی با الگوهای گفتوگو مورد حمایت قرار میگیرد. این الگوها گفتوگو به دانشآموزان اجازه میدهد تا بحث پیرامون موضوع را بین همکلاسان خود هدایت کنند.
نتیجه بدست آمده نشان داد که تنها ۳% از زمان کلاسهای پروژهای در مقایسه با ۷۲% از زمان کلاسهای سنتی، به سؤالهایی که جواب آنها مشخص هستند، اختصاص یافته است.
تجزیه وتحلیل فعالیتهای غالب: تجزیه وتحلیل فعالیتها نیز نتایج مشابهی را نشان داد. کلاسهای فناوری محور در مقایسه با کلاسهای سنتی بیشتر از الگوهای گفتوگو استفاده میکردند. منظور از گفتوگو، بحثهایی است که دانشآموزان و معلمان در آنها مشارکت دارند نه کلاسهایی که معلم نقش کنترل کننده و دستور دهنده را ایفا میکند (برای مثال، سخنرانی). در کلاسهای سنتی، الگوی غالب سخنرانی است و گفتوگوها حالت یکطرفه دارد. C2=781, df=1, p<.05
تحقیقات متعدد نشان میدهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات از روشهای جدید تدریس و نوآوریهای آموزشی پشتیبانی میکنند. اهم تغییرات ایجاد شده در اثر استفاده از رسانههای جدید ارتباط عبارتند از: تغییر در روش اداره کلاس از معلم محوری به فراگیر محوری، فعال نمودن فراگیران و درگیر کردن آنان در فعالیتهای آموزشی با انجام پروژههای بلند مدت و پیچیده و استفاده از مهارتهای سطوح برتر تفکر (زمانی، ۱۳۸۳، ص ۲۰).
مشغولیت با منابع خارجی
زمان صرف شده با اینترنت: یکی از تفاوتهای دیگر کلاسهای درس سنتی با کلاسهای فناوری محور، زمان صرف شده با اینترنت است. یکی از وسایل و ابزار بسیار با ارزش برای وصل کلاسهای درس به اجتماعات وسیعتر و بزرگتر اینترنت است. مشاهدات از کلاسهای پروژه محور در بهار سالهای ۱۹۹۷-۱۹۹۳، نشان داد که دانشآموزان بیش از نیمی از وقت خود را صرف استفاده از اینترنت میکردند. آنها از اینترنت برای جستجوی اطلاعات، گرافیک، تصاویر، صداها و دیگر مواد لازم برای ساخت و ارائه پروژه استفاده میکردند. در کلاسهای سنتی مشاهده شده در بهار و پاییز، اینترنت اصلاً مورد استفاده قرار نگرفت.
توجه به مخاطبان خارجی
پروژهها راهی به سوی جامعه: راه دیگر وصل شدن کلاسهای درس به جامعه از طریق پروژههایی است که به وسیلهی دانشآموزان انجام میشود. مخاطبان این پروژهها، معمولاً به خارج از کلاس درس تعلق دارند. یکی از تفاوتهای بارز کلاسهای با فناوری و سنتی این است که بر خلاف کلاسهای سنتی که به مخاطبان توجهی نمیشود، در کلاسهای فناوری محور، بازده و نتیجه پروژه از دید مخاطبان مورد نقد، بحث و بررسی قرار میگیرد (نقد محصول از دید کسی که محصول برای او ساخته میشود). در برنامههای پروژه محور، دانشآموزان در مورد اینکه چگونه مخاطبان به محصول آنان واکنش نشان میدهندبحث و گفتوگو میکنند. در صورتی که توجه به مخاطبان خارج از کلاس درس، در هیچ یک از کلاس سنتی دیده نشده است و نظر معلم به عنوان مخاطب اصلی و یا تنها مخاطب این گونه کلاسها مورد توجه دانشآموز قرار میگیرد. دانشآموز کاری را انجام میدهد که معلمش را خشنود و راضی میکند و از این نظر، تفاوت معنی داری بین کلاسهای سنتی و پروژه محور دیده میشود (آزمون فیشر، p<.001). در بهار، دانشآموزان در ۳۵% از فعالیتهای پروژه ای، کار خود را از دید مخاطبان مورد نقد و ارزیابی قرار دادند. درصورتی که توجه به مخاطبان در هیچ یک از فعالیتهای کلاسهای سنتی دیده نشد.
بحث و نتیجهگیری
در این مقاله، مزایای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش، برقراری ارتباطات اجتماعی در بین معلمان و دانشآموزان مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به طور کلی، کلاسهای با فناوری، دانشآموز محورند ودانشآموزان با همکاری یکدیگر در تولید و ساخت محصولات پیچیده فعالیت میکنند. دومین مشخصه این کلاسها، ارائه دروس به صورت دادن پروژه بین رشتهای صورت میگیرد و دانشآموزان نیاز دارند تا نتیجه تحقیق و بررسی خود را با کمک نرم افزارهای چند رسانهای تولید و در کلاس درس وحتی نمایشگاهها ارائه کنند. سومین ویژگی، دانشآموزان مجبورند زمان زیادی را در گروههای کوچک روی پروژه صرف کنند. چهارمین ویژگی، توجه به مخاطبان خارجی از طرف دانشآموزان است، به ویژه هنگامی که قرار است کار دانشآموزان در نمایشگاهها به نمایش گذاشته شود. معلمان در این کلاس تغییر نقش داده و به تسهیل کننده یادگیری تبدیل شده اند. معلمان روابط اجتماعی خود را از طریق فناوری گسترش دادند. در این مقاله نحوه استفاده معلمان از فناوریهای جدید برای برقراری ارتباط با دانشآموزان، والدین و سایر افراد مورد بحث قرار گرفت. به طور خلاصه تحقیقات در مورد این فناوری نشان داد فراگیران با کمک این ابزارهای جدید:
• دانشهای جدید را کشف و اطلاعات را به طور دینامیکی به اشکال گوناگون نشان دادند.
• اجتماعیتر شده و اطمینان و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کردند.
• در مورد فرایندهای پیچیده و مشکل به طور مؤثر با دیگران ارتباط برقرار کردند.
• به یادگیرندگان مستقل، خود آموز و آغازگر در جریان آموزش تبدیل شدند.
• به صورت گروهی خیلی خوب کار کردند.
• به استعدادها وقابلیتهای خود پی برده و تجربیات خود را داوطلبانه در اختیار دیگران قرار دادند.
• مهارتهای نویسندگی آنها پیشرفت کرد.
• فهم بهتر و دیدگاه وسیعتری از علوم گوناگون پیدا کردند.
• توانایی آموزش به دیگران را کسب کردند.
• مهارتهای حل مسأله و تفکر انتقادی آنها افزایش یافت.
• از دیگران برای حل مسائل و مشکلات کمک گرفتند.
• روحیه کار دسته جمعی، تعاون و همکاری بین گروهی بیشتری پیدا کردند.
توصیهها و پیشنهادها
واضح است که نمیتوان معلمان را به یکباره آماده کرد و آموزش یک مرحلهای هر چقدر هم که مؤثر باشد کافی نیست. باید آموزش مادام العمر را جایگزین آموزش کوتاه مدت کرد و در این روند به طیف زیر توجه نمود:
۱ـ آمادگی و آموزش اولیه: که برای معلمان دانش پایه و مهارتهای آموزشی و سازمانی را فراهم میآورد و باعث به وجود آمدن درک عمیق از سیاستهای تدریس و یادگیری و انواع مواد آموزشی، کاربرد و نقش فناوری میشود. خوشبختانه این امر در آموزش و پرورش ایران تحقق یافته و اکثر معلمان آموزشهای اولیه درباره استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات را آموخته اند.
۲ـ ایجاد فرصتهایی جهت بازآموزی، ارتقاء، و انتقال دانش و مهارتهای جدید: برخی از اصناف چنین دورههایی را برای تمدید جواز کار و کسب ضروری میدانند. البته برای مشاغل حساس نظیر تدریس و آموزش، گذرانیدن چنین دورههایی هر دو یا سه سال یکبار ضروری میباشد. بر مسؤولان آموزشی است که مطمئن شوند که فرصتها و تسهیلات کافی جهت گذرانیدن چنین دورههایی موجود است.
۳ـ حمایت همه جانبه: حمایت همه جانبه از معلمان در طی انجام مسؤولیتهای روزانه شان ضروری است.
البته مشکلاتی هم پیرامون توصیههای انجام شده وجود دارد نظیر:
• بیشتر معلمان وقت و شرایط ارتقاء دانش خود را ندارند و نظام مدرسه هم این امکان را به آنها نمیدهد. درچنین شرایطی میتوان دانش معلمان را با استفاده از نوارهای ویدئویی و نرم افزارهای با کیفیت تقویت کرد. هم اکنون، معلمان از انتقال دهندگان صرف دانش به تسهیل کنندگان یادگیری تغییر نقش داده اند.
• نرمافزارهای آموزشی برای کمک و راهنمایی معلمان عرضه گردد. برای ارتباط با معلمان از پست الکترونیک ودیگر محیطهای الکترونیکی استفاده شود.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
