دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله تفاسیر آیات قرآنی در زمینه مفاهیم ادبی، دینی احدیت وواحدیت
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله تفاسیر آیات قرآنی در زمینه مفاهیم ادبی، دینی احدیت وواحدیت دارای ۱۶۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله تفاسیر آیات قرآنی در زمینه مفاهیم ادبی، دینی احدیت وواحدیت کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تفاسیر آیات قرآنی در زمینه مفاهیم ادبی، دینی احدیت وواحدیت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله تفاسیر آیات قرآنی در زمینه مفاهیم ادبی، دینی احدیت وواحدیت :
یونس:الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْحَکیمِ(۱)أَ کانَ لِلنّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَیْنا إِلى رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنْذِرِ النّاسَ وَ بَشِّرِ الَّذینَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ قالَ الْکافِرُونَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ مُبینٌ(۲)الف، لام، راء. این است آیاتِ کتابِ حکمتآموز. آیا براى مردم شگفتآور است که به مردى از خودشان وحى کردیم که: مردم را بیم ده و به کسانى که ایمان آوردهاند مژده ده که براى آنان نزد پروردگارشان سابقه نیک است؟ کافران گفتند: «این [مرد] قطعاً افسونگرى آشکار است. »
الر اشاره به حقیقت محمدیه دارد که همان رحمت عام الهی است بقوله تعالی (و ما ارسلناک الارحم للعالمین).
تِلْکَ یعنی آنچه به وسیله این سه حرف به آن اشاره می شود کتاب حکیمانه ای است که دارای جزئیات محکم و متقن است[یا به تأویل دوم در دو مقام] که اول به اعتبار هویت احدیت جمعی حق و دومی صفت واحدیت تفصیلی اوست به خداوند قسم یاد می کنم [باید افزود که] صفت واحدیت حق در باطن جبروت و ظاهر رحموت قرار دارد.
آیاتُ الْکِتابِ که دارای حکمت است.
أَ کانَ لِلنّاسِ عَجَبًا آیه شریفه تعجب کافران را زیر سؤال می برد و می فرماید با وجود اینکه سنت همیشگی خداوند ارسال وحی بر پیامبرانش می باشد چرا آنها آنرا انکار می کند و در ادامه می فرماید همانا که تعجب آنان به دلیل دوریشان از مقام پیامبر و عدم نزدیکی به ایشان و نیز یکی نبودن وحی با اعتقادات ایشان می باشد.
أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ یعنی [ایمان آوردنشان در ازل و] به واسطه عنایت ازلی حق به ایشان است [یا به تعبیر دیگر] تقرب آنان به حق تعالی به واسطه برگزیدنشان در ازل است که این فقط مخصوص به آنان بوده و احدی همانند آنان نیست و اگر اینگونه نبود آنان نیز ایمان نمی آوردند.
قالَ الْکافِرُونَ یعنی کسانی که از حق در حجاب مانده و از ظهور صفات حقانی در حقیقت محمدیه چیزی نمی دانند.
طه:اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ لَهُ الأَسمَاءُ الحُْسنى(۸) خدایى که جز او معبودى نیست [و] نامهاى نیکو به او اختصاص دارد.
اللَّهُ یعنی نازل کننده موصوف به این صفات، الله می باشد.
لا إِلَهَ إِلا هُوَ ذات احدیت و حقیقت هویت او با این اسماء متکثر و متعدد نمی گردد. پس او در ازل و ابد تغییر نکرده و موجودی جز او وجود ندارد.
لَهُ الأَسمَاءُ الحُْسنى [اما به اعتبار واحدیت و مصدریتش او دارای اسماء حسنی است که] همانا ذات او به اعتبار تعینات صفاتش می باشند.
مومنون:أَیَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنینَ(۵۵) نُسارِعُ لَهُمْ فِی الْخَیْراتِ بَلْ لا یَشْعُرُونَ(۵۶) آیا مىپندارند که آنچه از مال و پسران که بدیشان مدد مىدهیم،[از آن روى است که] مىخواهیم به سودشان در خیرات شتاب ورزیم؟ [نه، ] بلکه نمىفهمند.
أَیَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنینَ(۵۵) نُسارِعُ لَهُمْ فِی الْخَیْراتِ یعنی سعادتمندی- آنگونه که آنان تصور می کنند- به وسیله لذات دنیوی و یاری شدن به نعمتهای فانی نیست.
بلکه یاری حقیقی توفیق در خیرات ماندگار است [به عبارت بهتر یاری حقیقی] ترس ناشی از خشیت الهی در هنگام تجلی عظمت و یقین عیانی به تجلی صفات ربانی و توحید ذاتی و نیز هدایت خلق و اعطاء کمالاتش در مقام بقاء همراه با ترس از ظهور بقایای نفسانی در بازگشت از عالم احدیت به عالم ربوبیت است و این همان پیشی جستن در خیرات است.
عنکبوت:مَثَلُ الَّذینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللّهِ أَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتًا وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنْکَبُوتِ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ(۴۱) داستان کسانى که غیر از خدا دوستانى اختیار کردهاند، همچون داستان عنکبوت است که [با آب دهان خود] خانهاى براى خویش ساخته، و در حقیقت -اگر مىدانستند- سستترین خانهها همان خانه عنکبوت است.
مَثَلُ الَّذینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللّهِ أَوْلِیاءَ کَمَثَلِ الْعَنْکَبُوتِ [منظور آیه شریفه این است که] منشأ محبت أخروی ذات احدیت و محبت الهی است و این همان محبتی است که بین پاکان و اولیاء به خاطر تناسب صفات و نزدیکی ذاتشان برقرار است.
عنکبوت:وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ(۶۹) و کسانى که در راه ما کوشیدهاند، به یقین راههاى خود را بر آنان مىنماییم و در حقیقت، خدا با نیکوکاران است.
لَنَهْدِیَنَّهُمْ به راههایی که به ذات حق منتهی می گردد. که این راهها صفات الهی اند که حجاب ذات او گشته و سلوک در آنها همانا اتصاف به آنها است که سالک را بر اساس صفتی که متصف به آن است به اسمی ثابت از حق تعالی می رساند که این عین ذات واحدیت است که به منزله باب حضرت احدیت می باشد.
وَ إِنَّ اللّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ آنان که در مقام مشاهده خداوند را عبادت می کنند همچنانکه حضرت امیر (ع) فرمودند (الإحسان ان تعبدوالله کأنک تراه) پس محسنین سالکان سیر صفاتی حق و متصف به آنها می باشند. چرا که آنها حق را به واسطه مراقبه و مشاهده خویش عبادت می کنند و دلیل اینکه فرموده است: (کانک تراه) چرا که رویت و شهود عینی فقط بعد از فنای صفاتی و ذاتی محقق می گردد.
سجدَه:الم(۱) الف، لام، میم.تَنْزیلُ الْکِتابِ لا رَیْبَ فیهِ مِنْ رَبِّ الْعالَمینَ(۲) نازل شدن این کتاب -که هیچ [جاى] شک در آن نیست- از طرف پروردگار جهانهاست.
الم یعنی ظهور ذات احدیت و صفات و حضرات اسمائیه حق.
تَنْزیلُ [تنزیل یعنی فروفرستادن] کتاب عقل فرقانی مطلق بر وجود محمدی.
مِنْ رَبِّ الْعالَمینَ به واسطه ظهور رحمت تامه اش بر مظهر محمدی.
سجده:اللّهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما فی سِتَّهِ أَیّامٍ ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ ما لَکُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا شَفیعٍ أَ فَلا تَتَذَکَّرُونَ(۴) خدا کسى است که آسمانها و زمین و آنچه را که میان آن دو است، در شش هنگام آفرید، آنگاه بر عرش [قدرت] استیلا یافت، براى شما غیر از او سرپرست و شفاعتگرى نیست؛ آیا باز هم پند نمىگیرید؟
اللّهُ الَّذی خَلَقَ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما به وسیله احتجاب به آنها در ایام شش روزه الهی که مدت زمان خفاء حضرت حق از زمان آدم تا زمان حضرت رسول (ص) می باشد.
ثُمَّ اسْتَوى که با تجلی به جمیع صفات خود بر عرش قلب محمدی در روز آخر [روز جمعه] تجلی نمود همانا منظور از استواء خورشید کمال نورافشانی اوست و به این جهت است که فرمود (بعثت و فی نسم الساع) چرا که وقت بعثت او صبحگاه قیامت و ظهر آن هنگام ظهور حضرت مهدی (ع) است. و به این جهت است که خواندن این سوره در صبح روز جمعه مستحب شمرده شده است.
ما لَکُمْ مِنْ دُونِهِ در هنگام ظهور آن.
مِنْ وَلِیٍّ وَ لا شَفیعٍ به دلیل اینکه جملگی در او فانی می شود.
أَ فَلا تَتَذَکَّرُونَ یعنی آیا در هنگام ظهور وحدت عهد اولی و میثاق فطری خویش را به یاد می آورید؟
صافات:بَیْضاءَ لَذَّهٍ لِلشّارِبینَ(۴۶) لا فِیهَا غَوْلٌ وَ لا هُمْ عَنهَا یُنزَفُونَ(۴۷) [بادهاى] سخت سپید که نوشندگان را لذّتى [خاص] مىدهد؛ نه در آن فساد عقل است و نه ایشان از آن به بدمستى [و فرسودگى] مىافتند.
بَیْضاءَ یعنی فورانی که از عین احدیت [یا همان کافور] بوده و هیچگونه شائبه ترکیب با تعنیات در او راه ندارد.
لَذَّهٍ لِلشّارِبینَ لا فیها غول که عقلشان را ضایع سازد. چرا که آنان اهل صحوند و خداوند آنها را از ناپاکی ها و حجاب پاکی گردانده است.
وَ لا هُمْ عَنهَا یُنزَفُونَ یعنی عقلشان را به واسطه نوشیدن آن شراب از دست نمی دهند. و گرنه در مقام بقاء و اهل بهشتهای سه گانه نبودند.
ص:وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَیْنَ اْلأَخْیارِ(۴۷) و آنان در پیشگاه ما جدّاً از برگزیدگان نیکانند.
وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا در حضرت واحدیت.
ص:قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظیمٌ(۶۷)أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ(۶۸) بگو: «این خبرى بزرگ است،[که] شما از آن روى برمىتابید.
نَبَأٌ عَظیمٌ أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ پس برای اثبات درستی نبوتش به اطلاع از اختصام در ملأ اعلی احتجاج
می ورزد چرا که جز طریق وحی نمی توان به آن دست یافت.
زمر:وَ تَرَى الْمَلائِکَهَ حَافِّینَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ قیلَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعالَمینَ(۷۵) و فرشتگان را مىبینى که پیرامون عرش به ستایش پروردگارِ خود تسبیح مىگویند و میانشان به حقّ داورى مىگردد و گفته مىشود: «سپاس، ویژه پروردگار جهانیان است. »
وَ قیلَ به زبان احدیت.
الْحَمْدُ [یعنی حمد] مطلق در حضرت واحدیت مخصوص به ذات الهی است که موصوف به جمیع صفات است.
رَبِّ الْعالَمینَ که پرورش دهنده آنها براساس استعداد و احوال اشیاء می باشد.
فُصّلَت: حم(۱)فُصّلَت :تَنْزیلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ(۲) کِتَبٌ فُصلَت ءَایَتُهُ قُرْءَاناً عَرَبِیًّا لِّقَوْمٍ یَعْلَمُونَ حاء، میم. وحى [نامه]اى است از جانب [خداى] رحمتگر مهربان. کتابى است که آیات آن، به روشنى بیان شده. قرآنى است به زبان عربى براى مردمى که مىدانند.
حم [منظور] ظهور حق تعالی به صورت محمد (ص) می باشد.
تَنْزیلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ [یعنی کتاب] کل که جامع جمیع حقائق و نازل از ذات احدیت است. که موصوف به رحمت عام رحمانیه برای وجود و کمالات وجودی تمامی موجودات و رحمت خاصه رحیمیه که مختص به اولیاء محمدی و مستعدین قبول کمال خاص عرفانی و توحید ذاتی می باشد و این کتاب کل همان کتاب عقل فرقانی است.
فُصّلَت آیاته به واسطه تنزیل، بعد از اینکه در مقام عین جمع به صورت اجمال بود.
قرآنا یعنی به واسطه ظهور صفات و ایجاد استعدادات تفصیل یافته و گرنه فی نفسه به صورت جامع و اجمالی است.
قمر: فی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلیکٍ مُقْتَدِرٍ(۵۵) در قرارگاه صدق، نزد پادشاهى توانایند.
فی مَقْعَدِ صِدْقٍ که خیر است. منظور از خیر همانا مقام وحدت است.
عِنْدَ مَلیکٍ منظور حضرت اسماء و حال بقاء بعد از فنا و مقام فرق بین ذات و صفات می باشد [به عبارت دیگر] به واسطه ذات الهی در جایگاه صدق وجود یافته اند- و در نزد پادشاه مدبر مملکت وجود- که آن را براساس حکمت و مقتضی عنایتش به بهترین وجه و کامل ترین شکل اداره می کند به سر می برند.
الرحمن:حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی الْخِیامِ(۷۲) حورانى پردهنشین در [دل] خیمهها.
حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی الْخِیامِ یعنی پرده نشینان حضرت اسماء و بلکه حضرت وحدت و احدیتند که برای غیر خود آشکار نمی شوند و ماورای آنها مقام و مرتبه ای نیست که به آن ترقی کرده و نگاه به بالاتر نمایند. چرا که فقط آنها پرده نشینان آن مقامند.
فجر: وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ(۴)و به شب، وقتى سپرى شود.
وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ شفعی که منظور از آن شاهد و مشهود است قبل از تجلی فناء تام و در حالت مشاهده در مقام صفات است. وتر یعنی ذات احدیت در هنگام فنای تام و از میان رفتن دوگانگی.
فجر:یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ(۲۷) اى نفس مطمئنّه،
یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ [یعنی ای نفس مطمئنه ای] که آرامش بر آن نازل گشته و به نور یقین منور شده و از اضطراب به اطمینان الهی رسیده ای.
ارجعی الی ربک در حال رضا. یعنی هنگامی که کمالات صفاتی را کسب کردی پس در آن نمان و در حال رضا به سوی ذات بازگرد چرا که مقام رضا آخرین مرتبه مقامات صفاتی می باشد [باید گفت که] رضای عن الله بعد از رضای حق تعالی از سالک حاصل می گردد (رضی الله عنهم و رضوا عنه).
نصر:إِذا جاءَ نَصْرُ اللّهِ وَ الْفَتْحُ(۱)چون یارىِ خدا و پیروزى فرا رَسَد،
إِذا جاءَ نَصْرُ اللّهِ [منظور از نصر] یاری و تأیید ملکوتی به واسطه تجلیات اسمائی و صفاتی [است].
وَ الْفَتْحُ منظور، فتح مطلق است. که فتحی بعد از آن وجود ندارد و آن گشودن باب حضرت احدیت و کشف ذاتی است که بعد از فتح مبین در مقام روح قرار دارد.
اخلاص:قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ(۱) اللّهُ الصَّمَدُ(۲)بگو: «او خدایى است یکتا،
خداى صمد.
أَحَدٌ احد خبر مبتدا می باشد و فرق میان احد و واحد این است که احدت ذات به تنهایی و بدون اعتبار کثرت می باشد. یعنی حقیقت محضی که منبع چشمه کافور و بلکه خود چشمه کافور می باشد. [به عبارت دیگر] احد وجود من حیث هو و بدون قید عموم و خصوص و شرط عروض و عدم عارض شدن چیزی بر آن می باشد.
در حالیکه واحد ذات به اعتبار کثرت صفاتی می باشد که همان حضرت اسمائی است. چرا که اسم عبارتست از ذات همراه با صفاتی از صفات [خلاصه اینکه] از حقیقت نامعلوم به هو تعبیر می شود و ذات همراه با جمیع صفات را [از لحاظ دستور زبان] بدل آن قرار می دهد تا نشانگر این باشد که در حقیقت ذات همراه با جمیع صفات، همان عین ذات می باشد و با احدیت از آن نام می برد تا نشان دهد که کثرت اعتباری بوده و در حقیقت چیزی نیست و احدیتش را هرگز از میان نمی برند و بر آن تأثیر نمی گذارند بلکه حضرت واحدیت در حقیقت همان حضرت احدیت است همانند فرض قطره های آب دریا [که در حقیقت آبند ولی به اعتبار کثرت قطره محسوب می گردند].
اللّهُ الصَّمَدُ یعنی ذات حق در حضرت واحدیت به اعتبار اسمائش که پناه مطلق جمله اشیا است چرا که او غنی مطلقی است که جملگی ممکنات محتاج به اویند. همچنانکه فرمود (والله الغنی و أنتم الفقرا) و چون تمام ماسوی به واسطه وجود او موجودند پس فی نفسه چیزی نمی باشند چرا که امکان لازمه ماهیت است و نسبتی با وجود ندارد پس چیزی در وجود شبیه و همانند او نمی باشد.
حمد:بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ(۱)به نام خداوند رحمتگر مهربان
معنی بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ همانا به واسطه صورت انسان کامل که جامع رحمت عامه (رحمانیه) و رحمت خاصه (رحیمیه) و مظهر ذات الهی به اعتبار جمیع صفاتش شروع کرده و می خوانم و این صورت انسانی، همان اسم اعظم الهی است که حضرت رسول اکرم (ص) در حدیث (( اوتیت جوامع الکلم و بعثت لأتم مکارم اخلاق)) به این مطلب اشاره فرموده اند. زیرا کلمات همان حقائق موجودات واعیان ثابته آنها می باشند و مکارم اخلاق کمالاتی است که مصدر کارهای آنهاست که جملگی آنها در کون جامع انسانی گرد آمده است.
بقره:الم(۱)ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدًى لِلْمُتَّقینَ(۲)((الف، لام، میم. این است کتابى که در [حقانیت] آن هیچ تردیدى نیست؛ [و] مایه هدایت تقواپیشگان است.))
الم(۱)ذلِکَ الْکِتابُ : [حق تعالی به وسیله این سه حرف(الم) اشاره به کل وجود – از حیث کل بودنش- داشته است زیرا که (ا) بر اساس آنچه گفتیم اشاره به ذات الهی است که اول وجود است و (ل) اشاره به عقل فعال دارد که جبرئیل نامیده می شود و او وسط وجود است که فیض را از مبدا وجود گرفته و به آخر وجود می رساند و(م) اشاره به آخر وجود است که دائره وجود [و قوس صعود ونزول ] به واسطه آن تکمیل شده و به نقطه آغازین خود می رسد. و به همین جهت است که (ختم) و( پایان) نامیده می شود و [و در همین زمینه] می فرمایند (( ان الزمان قد استدار
کهیئ یوم خلق الله السموات و الارض)) و از برخی از پیشینیان نقل شده است که (ل) از دو ((الف)) تشکیل شده است یعنی به ازاء ذات و ((صفت علم)) که دو عالم از عوامل سه گانه الهیه می باشند که قبلا به آنها اشاره کردیم پس ((ل)) اسمی از اسماء الهی است. زیرا که [در اصطلاح عرفا] اسم عبارت است از اعتبار ذات همراه با صفتی از صفات و اما (م) اشاره به ذات همراه با جمیع صفات و افعال دارد که به واسطه این صفات و افعال در صورت محمدیه که همان اسم اعظم ((الله)) است – محتجب شده است.
بقره:وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَساجِدَ اللّهِ أَنْ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ وَ سَعى فی خَرابِها أُولئِکَ ما کانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوها إِلاّ خائِفینَ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْیٌ وَ لَهُمْ فِی اْلآخِرَهِ عَذابٌ عَظیمٌ(۱۱۴)((و کیست بیدادگرتر از آن کس که نگذارد در مساجد خدا، نام وى برده شود، و در ویرانى آنها بکوشد؟ آنان حق ندارند جز ترسان و لرزان در آن [مسجد]ها درآیند. در این دنیا ایشان را خوارى، و در آخرت عذابى بزرگ است.))
أَنْ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ [اسم] خاص او که همان اسم اعظم است زیرا که با آن اسم جز در قلب تجلی نمی کند و آن تجلی ذاتی با جمیع صفات است. [و یا به تاویل دیگر] اسم مخصوص به هر فرد می باشد و آن کمال شایسته ای است که در استعدادش نهفته است.
انعام:وَ ما قَدَرُوا اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قالُوا ما أَنْزَلَ اللّهُ عَلى بَشَرٍ مِنْ شَیْءٍ قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْکِتابَ الَّذی جاءَ بِهِ مُوسى نُورًا وَ هُدًى لِلنّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَراطیسَ تُبْدُونَها وَ تُخْفُونَ کَثیرًا وَ عُلِّمْتُمْ ما لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ وَ لا آباؤُکُمْ قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ(۹۱)(( و آنگاه که [یهودیان] گفتند: «خدا چیزى بر بشرى نازل نکرده»، بزرگى خدا را چنانکه باید نشناختند. بگو: «چه کسى آن کتابى را که موسى آورده است نازل کرده؟ [همان کتابى که] براى مردم روشنایى و رهنمود است،
[و] آن را به صورت طومارها درمىآورید. [آنچه را] از آن [مىخواهید] آشکار و بسیارى را پنهان مىکنید، در صورتى که چیزى که نه شما مىدانستید و نه پدرانتان، [به وسیله آن] به شما آموخته شد. » بگو: «خدا [همه را فرستاده]»؛ آنگاه بگذار تا در ژرفاى [باطل] خود به بازى [سرگرم] شوند.))
وَ ما قَدَرُوا اللّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قالُوا ما أَنْزَلَ اللّهُ عَلى بَشَرٍ مِنْ شَیْءٍ یعنی آنگونه که شایسته اوست اورا نشناخته اند چرا که در تنزیه حق به اندازه ای مبالغه می کنند که او را از بندگانش دور کرده تا جایی که ممکن نیست چیزی از علم و کلامش بر بندگانش نازل گردد واگر آنگونه که شایسته اوست او را می شناختند. می دانستندکه وجود بندگانش به واسطه اوست و همه به وجود او موجودند و جز او وجودی نیست، بلکه جملگی عالم شهادت ظاهریت اوست و جمله عالم غیب باطنیش و برای هر باطنی ظاهری وجود دارد پس چه مشکلی است که برخی از صفاتش بر مظهر بشری اش ظهور یابد بلکه برای علم باطنی و حکمت او مظهری جز انسان کامل وجود ندارد
پس نبی به اعتبار صورت ظاهری اش ظاهر حق است و به اعتبار باطنش باطن حق. علمش را بر قلب او نازل ساخته و بر زبانش جاری می سازد تا خلق را به سوی ذات الهی دعوت کند و هرگز به دو گانگی نخواند مگر به اعتبار تفصیل در صفات حق. اگر به اعتبار وحدت بنگریم چیزی جز او وجود ندارد- نه نبی ونه غیر او – اما اگر به اعتبار تفصیل صفات و اسمائش بنگریم پیامبری ظهور می یابد که تابع اسمی از اسماء اوست ودر مرحله بعد به اسمی از اسماء او تبدیل می شود و اگر این پیامبر دارای مقام نبوت تام باشد به اسم اعظم الهی تبدیل می گردد که درهای خزائن غیب ووجود وحکمتش جز به واسطه این اسم اعظم باز نمی گردد.
هود:وَ قالَ ارْکَبُوا فیها بِسْمِ اللّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبّی لَغَفُورٌ رَحیمٌ(۴۱)((و [نوح] گفت: «در آن سوار شوید. به نام خداست روانشدنش و لنگرانداختنش، بى گمان پروردگار من آمرزنده مهربان است. »))
وَ قالَ ارْکَبُوا فیها بِسْمِ اللّهِ مَجْراها وَ مُرْساها [یعنی این حرکت و سکونش] به واسطه اسم اعظم الهی که همان عارف کامل از افراد نوع انسانی است می باشد. که اجرای احکام الهی و ترویج آنان در عالم مادی به واسطه اوست. [به عبارت دیگر] اجرای هر شریعت و دستورات آن و برقراری احکامش به واسطه پیامبر یا امام و یا یکی از دانشمندان نیکو کردار آنان صورت می گیرد.
رّعد:المر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ وَ الَّذی أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ الْحَقُّ وَ لکِنَّ أَکْثَرَ النّاسِ لا یُؤْمِنُونَ(۱)((الف، لام، میم، راء. این است آیات کتاب، و آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده، حق است، ولى بیشتر مردم نمىگروند.))
المر (الف) اشاره به ذات احدیت، (ل)، اشاره به اسم علیم حق، (م) اشاره به اسم اعظم الهی و (ر) اشاره به مظهر اسم اعظم الهی که رحمت تام حق تعالی می باشد.
(تلک)[یعنی آن حروف نشانگر] بزرگترین نشانه های کتاب کل یا همان وجود مطلق می باشند.
حج:الَّذینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ إِلاّ أَنْ یَقُولُوا رَبُّنَا اللّهُ وَ لَوْ لا دَفْعُ اللّهِ النّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ یُذْکَرُ فیهَا اسْمُ اللّهِ کَثیرًا وَ لَیَنْصُرَنَّ اللّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللّهَ لَقَوِیٌّ عَزیزٌ(۴۰) ((همان کسانى که بناحق از خانههایشان بیرون رانده شدند. [آنها گناهى
نداشتند] جز اینکه مىگفتند: «پروردگار ما خداست» و اگر خدا بعضى از مردم را با بعض دیگر دفع نمىکرد، صومعهها و کلیساها و کنیسهها و مساجدى که نام خدا در آنها بسیار برده مىشود، سخت ویران مىشد، و قطعاً خدا به کسى که [دین] او را یارى مىکند، یارى مىدهد، چرا که خدا سخت نیرومند شکستناپذیر است.))
یُذْکَرُ فیهَا اسْمُ اللّهِ [یاد خدا به وسیله اسم اعظم] به واسطه تخلق به اخلاق الهی و اتصاف به صفاتش ودریافت اسرار او وفنا در ذاتش صورت می گیرد.
فتح:إِنَّ الَّذینَ یُبایِعُونَکَ إِنَّما یُبایِعُونَ اللّهَ یَدُ اللّهِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ فَمَنْ نَکَثَ فَإِنَّما یَنْکُثُ عَلى نَفْسِهِ وَ مَنْ أَوْفى بِما عاهَدَ عَلَیْهُ اللّهَ فَسَیُؤْتیهِ أَجْرًا عَظیمًا(۱۰) ((در حقیقت، کسانى که با تو بیعت مىکنند، جز این نیست که با خدا بیعت مىکنند؛ دست خدا بالاى دستهاى آنان است. پس هر که پیمانشکنى کند، تنها به زیان خود پیمان مىشکند، و هر که بر آنچه با خدا عهد بسته وفادار بماند، به زودى خدا پاداشى بزرگ به او مىبخشد.))
یَدُ اللّه [منظور از یدالله دست] ظاهر در مظهرش یعنی رسول اکرم- و اسم اعظم او- می باشد.
ِ فَوْقَ أَیْدیهِمْ یعنی قدرت آشکار یافته در دستان حضرت رسول برتر از قدرت ظاهر گشته در دستان آنهاست. پس در هنگام پیمان شکنی شان آنان را ضرر رسانده و در هنگام وفای به عهد نفعشان می بخشد.
نجم:لَقَدْ رَأى مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْرى(۱۸) ((به راستى که [برخى] از آیات بزرگِ پروردگار خود را بدید.))
لَقَدْ رَأى مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْرى یعنی صفت رحمانیت آن حضرت که جمیع صفات در آن مندرج است و بلکه اسم اعظم الهی را که ذات همراه با جمیع صفات است درمقام عین جمع وجود و با لفظ الله از آن نام
می برند [شهود فرمود] به طوریکه درآن مقام ذات حجاب صفات وصفات حجاب ذات نمی گردد.
نجم :وَ إِبْراهیمَ الَّذی وَفّى(۳۷)(( و [نیز در نوشتههاى] همان ابراهیمى که وفا کرد.))
وَ إِبْراهیمَ الَّذی وَفّى به حق الله. [توضیح اینکه] به واسطه تسلیم وجود خویش به حق تعالی – در حال فنای در توحید- و قیام به امر عبودیت وتبلیغ رسالت و نبوت و در حال استقامت [به عهد الهی] وفا می نماید. [و به تاویل دیگر] با اینکه کلماتی را؟؟؟؟ همان صفات الهی است- که خداوند او را به آنها مبتلا کرده بود به اتمام رساند.
وفی یعنی به عهدی که در ابتدای فطرت از او گرفته شده تا بر آن ثابت مانده و به وسیله آن به مقام توحید دست یابد. که در آیه شریفه (انی وجهت وجهی للذی فطرالسموات والارض) به آن اشاره شده است.
الرحمن:تَبارَکَ اسْمُ رَبِّکَ ذِی الْجَلالِ وَ اْلإِکْرامِ(۷۸) ((خجسته باد نام پروردگار شکوهمند و بزرگوارت!))
اسْمُ رَبِّکَ اسم اعظمی است که مرتبه سالکین به واسطه آن از ابتدا تا انتها ترقی یافته تا به او رسیده ورستگار گردند.
طاغیه: فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظیمِ(۵۲) ((پس به [پاس] نام پروردگار بزرگت تسبیح گوى.))
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظیمِ یعنی خداوند را به واسطه ذاتت که همان اسم اعظم و شامل تمامی صفات است، پاک و منزه دان.
انسان:وَ اذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ بُکْرَهً وَ أَصیلاً(۲۵) ((و نام پروردگارت را بامدادان و شامگاهان یاد کن.))
وَ اذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ یعنی ذاتت را که همان اسم اعظم الهی است به واسطه ادای حقوق واظهار کمالاتش یاد کن.
اعلی:سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ اْلأَعْلَى(۱) ((نام پروردگار والاىِ خود را به پاکى بستاى.))
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ اْلأَعْلَى اسم اعلی واعظم حق همانا ذات همراه با جمیع صفات می باشد. [و منظور آیه اینکه ای پیامبر] ذات خودرا به واسطه تجرد از ماسوی الله و قطع نظر از غیرپاک گردان تا تمامی کمالات حقانی در توجلوه گردد. [باید اضافه کرد که] این تسبیح فقط مخصوص او در مقام فناست چرا که فقط اوست که دارای استعداد تام برای پذیرش همه صفات الهی می باشد پس ذات آن حضرت در هنگام ظهور کمالاتش، همان اسم اعلی است. [نکته دیگر اینکه] برای هر چیزی تسبیحی خاص خودش وجود دارد که تبسیح به واسطه اسمی خاص از اسماء ((رب)) و پروردگارش می باشد.
لیل:إِلاَّ ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِ اْلأَعْلى(۲۰) ((جز خواستنِ رضاى پروردگارش که بسى برتر است [منظورى ندارد].))
إِلاَّ ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِ به واسطه دوری از ماسوی چرا که او دارای بالاترین مراتب تقوی است. توضیح اینکه خداوند برحسب هر اسمی وجهی دارد که به واسطه آن بر هر شخصی که او را به لسان حال بخواند به آن اسم تجلی می کند و وجه اعلی آن براساس اسم اعلی شامل جمیع اسماء می باشد و اگر او را صفت رب قرار
می دهی باید بدانی که در واقع ((رب)) همان اسم می باشد.
علق:اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذی خَلَقَ(۱)((بخوان به نام پروردگارت که آفرید.))
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ این آیه در اولین مرتبه ای نازل شده که آن حضرت از جمع به تفصیل باز می‌گردد. و به این دلیل است که گفته شده این اولین سوره ای است که از قرآن نازل شده و معنی (باء) در باسم یاری طلبیدن است همچنانکه می گوید ( کتبت بالقلم) چرا که او هنگامی که از حق به سوی خلق باز می‌گردد موجودی است حقانی و متصف به صفات الهی و به عبارتی اسمی از اسماء حق می‌گردد. چرا که اسم ذات همراه با جمیع صفات است. [پس معنی آیه اینکه ] بخوان به واسطه وجود ذاتی که او خود، اسم اعظم او است پس او به اعتبار جمع خود دستور دهنده است و به اعتبار تفصیل دستور گیرنده است.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
