مقاله دستگاه گوارش، تنفس، خون و مایعات بدن، دفع ادرار

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله دستگاه گوارش، تنفس، خون و مایعات بدن، دفع ادرار دارای ۷۲ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله دستگاه گوارش، تنفس، خون و مایعات بدن، دفع ادرار  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله دستگاه گوارش، تنفس، خون و مایعات بدن، دفع ادرار،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله دستگاه گوارش، تنفس، خون و مایعات بدن، دفع ادرار :

منابع:
۱- دستگاه گوارش، ترجمه، مریم عالیخانی، انتشارات سالمی، چاپ سوم، ۱۳۸۷

دستگاه گوارش
عمل گوارش: گوارش عملی است که مواد غذایی را طوری تغییر می دهد که برای سلول های بدن قابل استفاده باشد.
لوله گوارش: لوله ای است طویل که از دهان شروع شده و به مخرج ختم می شود.
ساختمان لوله گوارش (از داخل به خارج) ۳ لایه دارد.
۱- لایه مخاطی
۲- لایه عضلانی
شامل عضلات حلقوی صاف در داخل و طولی صاف در خارج است وظیفه آنها ایجاد حرکات درلوله گوارشی و محفوظ کردن محتویات آن می باشد.
۳- لایه پیوندی خارجی:
که از بافت پیوندی است و لوله گوارش را به قسمتهای دیگر متصل می کند و روده بند (مزانتر) نام دارد.

مکانیکی
اعمال عمومی دستگاه گوارش گوارش
شیمیایی

جذب: روده باریک
نقش دهان در دستگاه گوارش:
۱- تشخیص مزه و کیفیت غذا: به کمک پرزهای چشایی- زبان (بمقدار زیاد)- حلق- دهان
۲- گوارش غذا: که عمدتا مکانیکی و توسط دندانها صورت می گیرد.
دندان ها در هر آرواره
۱- پیش : ۴ عدد با تاج قطع کننده و یک ریشه مخروطی برای بریدن و پاره کردن
۲- نیش: ۲ عدد با تاج مخروطی نوک تیز و یک ریشه مخروطی برای بریدن و پاره کردن
۳- آسیاهای کوچک: ۴ عدد با ۱ یا ۲ ریشه و تاج پهن با ۲ برجستگی برای خرد و له کردن غذا
۴- آسیاهای بزرگ: ۶ عدد با ریشه ۳ شاخه تاج پهن با ۴ برجستگی مناسب برای ساییدن غذا
تاج: بیرون از لثه
ساختمان دندانها
ریشه: درون لثه

خارجی ترین لایه دندان را مینا که سخت ترین ماده بدن می باشد پوشانده است[ %۹۶ آهک، ۴% پروتئین (اوسئین)]. زیر مینا عاج قرار دارد با سختی کم (۷۲% آهک و ۲۸% پروتئین) و در حفره وسط آن مغز شامل بافتهای زنده پیوندی، عصب و رگهای خونی راپر می کند و روکش ریشه دندان ساروج است.
نکته: دندانهای انسان مخلوطی از رژیم گوشتخواری و گیاهخواری است.
بزاق
بزاق دهان چسبنده و لزج است.
۳ جفت غده بزاقی شامل:
۱جفت زیر زبانی و ۱ جفت تحت فکی و ۱ جفت بناگوشی می باشد.
آب
لیزوزیم
پتیالین
موسین
ترکیبات بزاق:
۱- آب ۹۹%
۲- لیزوزیم
در گوارش نقش دارد و با تخریب دیواره سلولی میکروبها را می کشد.
۳- پتیالین
نوعی آمیلاز است که نشاسته را به قندهای ساده تر تبدیل می کند.
۴- موسین
نوعی پروتئین که در آب به ماده لزج و لغزنده موکوس تبدیل می شود و حرکت غذا را در دهان حلق و مری تسهیل می کند.
حلق
حلق چهار راهی که از جلو به دهان و و از بالا به بینی و از پایین به مری و نای راه دارد و لقمه غذا باید وارد یکی از آنها شود.
بلع

مرکز آن در بصل النخاع می باشد و به کمک عصب واگ (پنوموگاستریک) و همکاری ماهیچه های زبان که راه دهان را می بندد و اپی گلوت که نای را می بندد و زبان کوچک که بینی را می بندد صورت می گیرد تا غذا وارد مری شود.
نکته: در مری گوارش صورت نمی گیرد و حرکات کرمی شکل غذا را به سمت معده حرکت می دهند.
نکته: انقباضات منظم و پشت سر هم عضلات حلقوی و طولی جدار مری به صورت موجی از حلق به طرف معده پیش می رود و این حرکات را واکنش های خودکار عصبی تنظیم می کند.
معده
مکانیکی: توسط حرکات معده
گوارش معده
شیمیایی: توسط شیر معده

تذکر: در محل اتصال معده به روده کوچک دریچه وجود دارد و غذا را کم کم به روده وارد می کند.
حرکات معده
۱- حرکات نوع اول که بلافاصله بعد از خوردن غذا شروع شده و غذا را به شیره معده مخلوط می کند.
۲- حرکات نوع دوم نیم ساعت بعد از خوردن غذا شروع می شود و باعث تحویل غذا به معده می شود.
غدد معده
در دیواره معده غده های ترشحی زیادی وجود دارند که اسید، آنزیم و موسین ترشح می کنند.
و این غده ها از انواع لوله های ساده یا منشعب می باشند و سه نوع سلول دارد.
سلولهای غدد معدی
۱- سلول های اصلی گردن: ماده مخاطی موسین دار غلیظ برای حفاظت معده ترشح می کند.
۲- سلول های اصلی تنه: آنزیم ها را ترشح می کند.
۳- سلول های کناری: اسید کلریدریک ترشح می کند.
اسید کلریدریک
آنزیم پپسین
شیره معده آنزیم لیپاز
آنزیم رنین

ترشحات مخاطی
۱- ضد عفونی کردن معده
۱- اسید کلریدریک ۲- فعال کردن پپسین
۳-کمک به هضم مواد غذایی
۲- آنزیم پپسین
پروتئین ها را به اجزای ساده تر تبدیل می کند. و مهمترین آنزیم معده است.
۳- آنزیم لیپاز
مقدارش کم است و چربی های شیر را به اسید چرب و گلیسرول تبدیل می کند.
۴- آنزیم رنین (مایه پنیر)
کازئین شیر را به حالت جامد در می آورد تا پپسین آنرا گوارش دهد.
نکته: رنین در پنیر سازی مصرف می شود.
نکته: PH اسید معده بزرگسالان برای عمل رنین مناسب نیست.
۵- ترشحات مخاطی
ترشحات مخاطی نقش حفاظتی دارند و جدار معده را از اثر آنزیم و پپسین و اسیدکلریدریک حفاظت می کند.
کیموس معده
سوپ مخصوصی است که پس از گوارش معدی بوجود می آید و به طور متناسب از دریچه پیلور تحویل روده می شود.
ترتیب خروج مواد از معده:
۱-قند ها ۲- پروتئین ها ۳- چربی ها

روده باریک
عمل گوارش در لوله باریک اتمام می پذیرد طول آن ۶ متر و قطر آن ۵/۲ سانتی متر و ۲۵ سانتی متر اول آن دوازده نام دارد. کبد و لوزالمعده با آن ارتباط دارند که مهمترین محل گوارش می باشد جدار روده چین خوردگی ها و برجستگی هایی دارد که پرز نام دارد و دیواره سلولهای لایه پوششی پرز در طرف روده چین خوردگیهای زیادی دارند که میکروپرز نام دارد و سطح جذب را ۶۰۰ برابر افزایش داده و به ۲۰۰ متر مربع می رساند.
فعالیت های گوارشی روده باریک:
۱- گوارش غذا کامل می شود.
۲- مواد غذایی برای روده به خون و لنف جذب می شود.
۳- مقدار الکترولیت ها و املاحی که دفع می شوند را کنترل می کند.
۴- هورمون هایی برای تنظیم ترشحات لوزالمعده و صفرا و معده ترشح می کند.
علل گوارش زیاد مواد در روده باریک:
۱- غذا در دهان و معده گوارش مقدماتی می یابند.
۲- برای گوارش انواع غذاها شیره لازم موجود است.
۳- توقف بسیار طولانی غذا برای عمل آنزیم ها وجود دارد.
۱- شیره لوزالمعده
ترشحاتی که به روده وارد می شود. ۲-تشرحات دیواره روده
۳- صفرا
لوز المعده
در زیر و پشت معده است نوکش متوجه طحال است و آنزیم های لوزالمعده در محیط خنثی فعالیت زیاد دارند و صفرا و بیکربنات حالت اسیدی کیموس معدی را خنثی می کنند.

نوع آنزیم ترکیبات مورد اثر ترکیبات حاصل
۱- تریپسین و کیموتریپسین
۲- لیپاز
۳- آمیلاز
۴- نوکلئازها پروتئینها و پلی پپتیدها
چربیها (تری گلیسیرها)
نشاسته
اسید نوکلئیک پپتیدهای کوچک و اسید آمینه
گلیسرول و اسیدهای چرب
قندهای دوتایی (دی ساکاریدها)
پنتوز بازهای آلی تشکیل دهنده اسید نوکلئیک و فسفات

تذکر: آنزیم های لوزالمعده مواد را به مواد ساده تر تبدیل می کند (کاملترین شیره گوارشی)
نکته: آنزیم های جدار روده نیز در گوارش روده دخالت دارند.
کبد (جگر)
کبد بزرگترین غده بدن به وزن ۱/۱ تا ۶/۱ kg که از ۴ لب تشکیل شده در بالا و طرف راست معده قرار دارد کیسه صفرا در زیر لب بزرگ راست وجود دارد و آبشامه کبد که پرده ای پیوندی است آنرا می پوشاند.

سیاهرگ باب
خون لوزالمعده، روده ها، طحال و معده توسط این سیاهرگ وارد کبد می شود و به صورت سیاهرگ فوق کلیوی از کبد خارج می شود.
ساخته شدن صفرا
سلول های کبدی مواد لازم را از خون می گیرند و صفرای ساخته شده (توسط مجاری هپاتیک و سیستیک ) به کیسه صفرا می رود و ذخیره می شود.
تذکر: مجرای لوزالمعده و مجرای صفرا در انتها یکی می شود و به دوازده وارد می شود.
خروج صفرا: وقتی غذا مخصوصا غذای چربی دار از معده وارد دوازدهه می شود کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا ازراه مجرای کیسه صفرا به دوازدهه وارد میشود.
مهمترین عمل صفرا
کمک به هضم چربی ها می باشد چون نمک های آلی آن قطرات درشت و نامحلول چربی را به قطرات کوچک و ریز تبدیل می کند تا سطح تماس آنها با لیپاز زیاد شود.
تذکر: صفرا حالت اسیدی شیره معده را خنثی می کند.
ساختمان روده بزرگ
روده بزرگ آخرین قسمت لوله گوارش است.
قطر آن ۶ سانتی متر و طول آن ۵/۱-۸/۱ متر است و شامل بخش های زیر است:
۱- سکوم (روده کور):
۵ تا ۸ سانتی متر اول آن روده کور می نامند.

آپاندیس
زائده ای کرم مانند و توخالی که به روده کور متصل است و طول آن ۸ تا ۱۰ سانتی متر است ساختمان دیواره شکل آن شبیه روده است.
آپاندیسیت
تورم و عفونت دیوراه مخاطی آپاندیسیت می باشد.
۵- راست روده:
آخرین بخش روده بزرگ به طول ۲۰ سانتی متر که به مخرج ختم می شود اسفنکتر اول غیرارادی و دومی ارادی است.
تذکر: در روده بزرگ پرز و غده های ترشح کننده آنزیم وجود ندارد ولی دیواره داخلی آن مواد مخاطی ترشح می کنند.
راههای جذب غذا
قندهای ساده و نمک های معدنی و اسیدهای آمینه و ویتامین ها و آب وارد سلول پوششی روده می شود و از طریق رگهای خونی به پرز سیاهرگ روده و در نهایت توسط سیاهرگ باب به کبد می روند. کبد بمنزله یک انبار و تنظیم کننده و پخش کننده مواد جذب شده است.
چربی ها (شامل اسید چرب و گلسیرول و کلسترول) پس از ورود به سلول های پوششی پرز در شبکه آندوپلاسمی به تری گلیسرید تبدیل می شوند و به آنها کیلومیکرون می گویند که شامل تری گلیسیرید و کلسترول است و از طریق رگ لنفی یا رگ کیلوسی در مسیر لنف قرار می گیرند.
مکانیسم جذب مواد غذایی
۱- یون ها به کیفیت انتقال فعال
۲- قندهای ساده از طریق انتشار تسهیل شده
۳- اسیدهای آمینه از طریق انتشار تسهیل شده
۴- ویتامینها به صورت انتشار
۵- آب به صورت اسمز
نکته: پس از جذب سدیم آب به کیفیت اسمز جذب می شود.
۶- چربی ها (گلیسرول و اسیدهای چرب): به صورت انتشار جذب می شوند و درسلول های پوششی پرز دوباره به صورت مولکولهای چربی در می آیند و وارد رگهای لنفی می شوند.

نکته: بعضی از سلولهای روده در شیرخوارگی خاصیت آندوستیوز دارند و پروتئینهای بزرگ ایمن ساز مانند آنتی کورها و پادتنهای شیر مادر را به خاطر دست نخوردگی به صورت آندوسیتوز جذب می کنند.
جذب در روده بزرگ
۱- آب به کیفیت اسمز
۲- نمک های معدنی به کیفیت انتقال فعال (سدیم)
۳- ویتامین ها به کیفیت انتشار جذب می کنند.
باکترهای همزیست سلولز را برای خودشان تجزیه می کنند ولی ویتامین های B و K می سازند که جذب روده می شوند. تحرک روده بزرگ کم و توقف غذا طولانی در نتیجه آبگیری باقی مانده غذا جامد می شود.
تنظیم فعالیت های گوارشی
۱-تنظیم عصبی:
مرکز تنظیم فعالیت های گوارشی در بصل النخاع قرار دارد. پس از تحریک گیرنده های حواس بویایی و چشایی یک واکنش خودکار عصبی ایجاد می شود و پیام عصبی از طریق شاخه حسی اعصاب به مراکز مغزی منتقل می شود مراکز مغزی از طریق اعصاب حرکتی باعث افزایش ترشح غدد بزاقی و معدی می شود.
نکته ۱: عصب واگ یا پنوموگاستریک از نوع مختلط می باشد و در فعالیت های گوارشی دخالت دارد.
نکته ۲: از نخاع اعصابی خارج می شوند که حرکات و ترشحات لوله گوارش را کاهش می دهند.
۲- تنظیم هورمونی
هورمون سکرتین:
وقتی کیموس معدی وارد دوازده می شود بعضی از سلولهای جدار آن تحریک می شوند و هورمون سکرتین را به خون ترشح می کنند وقتی سکرتین به لوزالمعده رسید ترشح آن افزایش می یابد.
تذکر: هورمون های دیگری نیز در فعالیت های گوارشی دخالت دارند.
بعضی از بیماریهای دستگاه گوارش

زخم معده
سطح داخلی معده را یک لایه مایع غلیظ قلیایی به نام مایع مخاطی پوشانده است که مانع تماس پپسین و اسید با دیواره معده می شود در بعضی افراد این لایه ضعیف عمل می کند و جدار معده تحت اثر اسید و آنزیم قرار می گیرد و زخم معده را موجب میشود.
عوامل موثر در بیماری زخم معده
عوامل ارثی، استعمال دخانیات و مشروبات الکلی و بعضی از داروها مانند آسپرین، ترشح بیش از اندازه اسید و پپسین، اضطراب و نگرانیها
زخم روده
زخم روده بیشتر در منطقه دوازده اتفاق می افتد چون سیستم حفاظتی آن از سایر نقاط روده ضعیفتر است علت آن ترشح زیاد اسید معده، عوامل ارثی، دخانیات و عوامل روحی می باشد.

علائم زخم روده
احساس دردهای سوزاننده درناحیه زیر جناغ سینه است که با خوردن داروهای ضد اسید بطرف می شود.
آپاندیسیت
شکم دردی است که به جراحی منتهی می شود و علت آن انسداد مجرای آپاندیس در محل اتصال آن با روده کور ا ست. این بیماری در سنین ۲۵-۱۰ سالگی ایجاد می شود چون بافت سازنده دیواره آپاندیس بیشترین رشد را دارد ومی تواند دهانه آن را مسدود سازد. بسته شدن مجرای آپاندیس ممکن است به وسیله مدفوع سفت شده (یبوست) ورود کرمک یا آسکاریس و مواد غذایی هضم نشده صورت گیرد.
علائم آپاندیسیت
بی اشتهایی، شکم درد شدید (در حوالی ناف وسمت راست)- استفراغ و تب خفیف و بسته شدن آپاندیس باعث حبس شدن باکتریها در این عضو و عفونت آن می شود.

سنگ صفرا
درصفرا نمکهای کانی و کلسترول وجود دارد. اگر غلظت مواد صفراوی افزایش یابد جمع شده رسوب می کنند و سنگ کیسه صفرا، درکیسه صفرا یا مجاری صفراوی پدید می آید. سنگ وقتی بزرگ شود راه مجرای صفرا را می بندد و نمی گذارد صفرا وارد روده شود و چربیها دست نخورده دفع می شوند و به خاطر ورود مواد رنگین صفرا به خون، رنگ پوست و به خصوص صلبیه چشم زرد می شود.
اسهال
استقرار باکتریها، ویروسها و میکروبهای دیگر در روده کوچک در جذب آب و نمک اختلال ایجاد کرده و فرد دچار اسهال می شود.
عوارض اسهال
کم شدن حجم خون، از دست دادن یونهای ضروری به هم خوردن تعادل شیمیایی PH خون
پیشگیری
در هنگام ابتلا باید از خوردن سبزیجات و میوه های خام پرهیز کرد

یبوست
علت این بیماری کند شدن حرکت روده بزرگ است در نتیجه مدفوع مدت طولانی در روده می ماند و آب خود را از دست می دهد فشارهای عاطفی باعث کندی حرکات روده بزرگ می شود.
جلوگیری از یبوست
ورزش- دفع به موقع مدفوع- خوردن سبزیجات ومیوه جات
نشانه های یبوست
۱- سردرد ۲- بی اشتهایی ۳- حالت تهوع ۴- بزرگ شدن شکم

تنفس
دستگاه تنفسی
پس از عمل گوارش و جذب بایستی انرژی مواد غذایی آزاد گردد تا بدن برای انجام اعمال حیاتی از آنها استفاده کند مهمترین راه آزاد کردن انرژی، اکسیداسیون آن مواد می باشد که در پایان آن انرژی در پیوند غنی از انرژی ATP ذخیره سازی می شود.
فرمول اکسیداسیون کامل گلوکز
به طور کلی در تنفس با دو گاز سروکار داریم. اکسیژن که باید جذب شود و دیگری دی اکسیدکربن که باید دفع شود و انتقال این دو گاز بین سلول و محیط به صورت انتشار است.

نکته: در تک سلولی ها مثل آمیب اکسیژن به صورت محلول از محیط دریافت میشود و دی اکسیدکربن را به آن پس می دهند.
تذکر مهم: در جانوران پرسلولی مثل انسان که سلول ها در تماس مستقیم با محیط نیستند دستگاه تنفس وظیفه تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن را بعهده دارد.
ساختمان عمومی دستگاه تنفسی
۱- مجاری تنفسی: بینی- حلق- حنجره- نای- نایژه ها – نایژک ها
۲- شش ها: شش راست- شش چپ
۳- پرده جنب: لایه خارجی- مایه حنب- لایه داخلی
۴- ماهیچه های تنفسی: عضلات بین دنده ای- دیافراگم
۵- قفسه سینه: دنده ها- جناغ- مهره های پشت
نکته: مهمترین فعالیت حیاتی تنفس می باشد فردی که نفس می کشد زنده محسوب می شود.
نکته: تعداد تنفس ۱۴-۱۲ بار در دقیقه است.

۱- مجاری تنفسی
لوله هایی هستند که از یک طرف با محیط و از طرف دیگر با کیسه های هوایی ارتباط دارند.
نکته مهم: تبادل گاز تنفسی با خون فقط در کیسه های هوایی صورت می گیرد.
حفره بینی
به وسیله تیغه میانی دو بخش می شود لایه پوششی مرطوب، مژکدار و رگهای خونی فراوان دارد و هوای تنفسی را گرم، مرطوب و تصفیه می کند.
تذکر مهم: هنگام سرماخوردگی و حساسیت ها قطر رگهای بینی زیاد شده و بینی می گیرد.
حنجره
در عقب بینی و بالای نای قراردارد و غضروفهایی دارد که آن را باز نگه دارند و تعدادی تار یا طناب صوتی دارد که هوای بازدم آنها رامرتعش کرده تولید صدا می کند و زائده ای به نام اپی گلوت دارد که هنگام بلع دهانه حنجره را می بندد تا غذا وارد نای نشود.
تکلم و آواز
۱- نتیجه ارتعاشات پیچیده و موزون تارهای صوتی
۲- تغییر حجم حنجره
۳- حرکات زبان و لبها صورت می گیرد.
۴- عضلات بازدمی نیز نقش مهمی دارد.
نکته: حنجره در مردها هنگام بلوغ حجیم تر و تارهای صوتی ضخیم تر می شود و صدایشان بم می شود.

نای
لوله ای ضخیم به طول cm10که به دو نایژه تقسیم می شود.
نایژه ها
هر یک از دو نایژه وارد یکی از ششها می شود.
نکته: بافت پوششی داخلی مجاری تنفسی مژکهایی دارد که حرکت پارویی به طرف گلو دارند و باعث دفع باکتریها و ذرات می شوند.
تذکر: مصرف سیگار مژه های بافت پوششی مجاری تنفسی تحتانی را فلج می کند و در نتیجه عفونت مجاری تنفسی بوجود می آید و همچنین باعث بیماریهایی در دستگاه تنفس می شود.
تنظیم قطر مجاری تنفسی
۱- اعصاب سمپاتیک و هورمون آدرنالین باعث انبساط مجاری میشوند.
۲- اعصاب پاراسمپاتیک و بعضی از مواد مانند هیستامین باعث کاهش قطر این مجاری می شود.
نکته: دی اکسید کربن هوا باعث افزایش قطر مجاری تنفسی می شود.
۲- شش ها
شش راست ۳ لب دارد وشش چپ ۲ لب دارد. هر لب از تعدادی لپک تشکیل شده در شش ها ۳۰۰ میلیون کیسه هوایی وجود دارد. دیواره کیسه های هوایی نازک و مرطوب است و رگ های خونی فراوان دارد و تبادل گازهای تنفسی بین کیسه های هوایی و خون براحتی صورت می گیرد.
۳- پرده جنب
پرده ایست که دو لایه دارد لایه داخلی به سطح خارجی شش چسبیده است و لایه خارجی به سطح داخلی قفسه سینه چسبیده و مایع جنب بین دو پرده قرار دارد و حرکات شش ها را آسان می گیرد.
۴- قفسه سینه
شامل ۱۲ جفت دنده و از پشت به ستون مهره ها و از جلو به جناغ سینه متصل است و مانند اطاق مخروطی است که دیواره آن دنده ها، کف آنرا دیافراگم تشکیل می دهد و شش ها به وسیله پرده جنب به جدارش متصل هستند و شش ها که قابلیت ارتجاعی دارند از حرکات قفسه سینه تبعیت می کنند.
۵- ماهیچه های تنفسی
شامل پرده دیافراگم ازبافت ماهیچه ای مخطط که قفسه سینه را از حفره شکمی جدا می کند و همچنین عضلات بین دنده ای خارجی و داخلی که بر هم عمودند و از جنس مخطط هستند.
چگونگی عمل تنفس
تنفس شامل دم وبازدم می باشد.
۱- دم: هوا وارد ششها می کند
۲- بازدم: هوا را از ششها خارج می کند.
نقش مهم پرده جنب در دم و بازدم
چون فشار مایع جنب همیشه کمتر از فشار اتمسفر است به این دلیل در حالت بازدم ارادی ششها کاملا بسته نمی شوند.
فرمان عصبی دم
از مراکز تنفسی مغز صادر می شود دیافراگم و عضلات بین دنده ای خارجی منقبض می شوند و بالا رفتن دنده ها و پایین آمدن دیافراگم حجم قفسه سینه را زیاد می کند و فشار مایع جنب کاهش می یابد. هوا وارد شش ها می شود و کیسه های هوایی متسع می شوند (عامل اصلی پرده جنب) در پایان دم عضلات دمی استراحت می کنند.

بازدم
بازدم در اثر وزن قفسه سینه و خاصیت ارتجاعی شش ها صورت می گیرد و هوا از شش ها خارج می شود. (غیر فعال)
نکته: اگر پرده جنب یک شش پاره شود همان شش جمع شده و از کار می افتد
نکته مهم:
۱- در تنفس طبیعی و آرام حرکت دیافراگم عامل اصلی افزایش حجم قفسه سینه است.
۲- در تنفس شدید عضلات بالا برنده و پایین برنده قفسه سینه و عضلات شکم منقبض می شوند.
تذکر: انقباض عضلات شکم محتویات شکم را بطرف دیافراگم می راند و به بازدم کمک می کند.
گنجایش شش ها
چون گنجایش شش های هر فرد محدود است بسته به نوع نفس کشیدن میزان تبادل هوا با محیط تفاوت دارد.

هواهای تنفسی:
۱- هوای جاری: ۵/۰ لیتر که در هر نفس عادی وارد شش ها می شود.
۲- هوای مرده: هوای جاری که در مجاری تنفسی باقی می ماند.
۳- ظرفیت حیاتی شش ها: کل هوایی که پس از یک دم عمیق طی یک بازدم عمیق بیرون رانده می شود (۵ لیتر)
۴- هوای ذخیره بازدمی: هوایی که پس از هر بازدم عمیق می توان از ششها بیرون راند (۵/۱ لیتر)
۵- هوای باقیمانده: هوایی که همیشه در ششها وجود دارد (۵/۱ لیتر)
۶- هوای کامل یا ذخیره دمی: هوایی که با دم عمیق همراه هوای جاری وارد شش ها می شود. (۳-۵/۲ لیتر)

اسپیرومتر
دستگاهی است که منحنی هواهای تنفسی را به صورت منحنی اسپیروگرام ثبت می کند.
تنظیم حرکات دم و بازدم
اصولاً در تنفس چیزی که مهم است تهویه کیسه های هوایی می باشد یعنی مقدار گازهای تنفسی که با خون مبادله می گردد. هنگام فعالیت، سرعت تنفس یا عمق تنفس باید افزایش یابد تجربیات نشان می دهند که افزایش عمق تنفس تبادل هوا را افزایش می دهد. نتیجه می گیریم در تنفس عمیق اتلاف هوای مرده به حداقل می رسد.
نکته: ورزشکاران عمق و سرعت تنفس را همزمان افزایش می دهند.
تنظیم عصبی تنفس
مرکز اصلی تنفس در بصل النخاع و در مجاورت مرکز تنظیم گردش خون می باشد این دو مرکز رویهم گره حیات نامیده می شوند. نرونهای مرکز تنفسی خاصیت فعالیت خودکار و متناوب دارند و در بصل النخاع یک مرکز دم وجود دارد و مرکز بازدم نیز عضلات بازدم را فعال می کند به کمک مرکز ارادی تنفس در قشر مخ، انسان شدت و عمق تنفسش را می تواند کنترل کند.
نکته: بازدم به صورت غیرفعال در اثر خاصیت ارتجاعی شش ها صورت می گیرد.
نکته: اگر بالای بصل النخاع را با بقیه مغز ارتباطش را قطع کنیم حیوان به تنفس متناوب ادامه می دهد. ولی خالی از اشکال نیست.
تنظیم شیمیایی تنفس
مقدار و و عامل تنظیم شیمیایی هستند.

۱- کمبود اکسیژن محلول در پلاسما گیرنده های شیمیایی سرخرگ کاروتید (سر) و قوس آئورت را تحریک می کند و باعث تحریک مرکز تنفس و واکنش مناسب می شود.
۲- افزایش دی اکسید کربن پلاسما مستقیماً مرکز تنفسی را تحریک می کند و باعث واکنش مناسب می شود.
نکته: افزایش اثری شدیدتر از کمبود برمرکز تنفسی دارد.
کاهش اکسیژن محلول در پلاسما تحریک گیرنده آئورتی و کاروتیدی

جبران تحریک بصل النخاع

افزایش اکسیژن محلول در پلاسما افزایش فعالیت تنفسی

تأثیرات کمبود اکسیژن برمرکز تنفس

کاهش پلاسما افزایش تنفس

جبران

افزایش پلاسما تحریک مرکز تنفس
نکته های مهم:
۱- در تنفس شدید قفسه سینه نقش مهمتری دارد
۲- در هنگام خواب دیافراگم از حرکت می افتد
۳- اگر بیدار و بیحرکت باشیم دیافراگم فقط فعالیت می کند.

انتقال و تبادل گازهای تنفسی
یک مولکول مراحل زیر را طی می کند تا از هوا به سلولهای بدن برسد.
۱- انتقال از هوا به شش
۲- انتقال از شش به خون (تبادل)
۳- انتقال درخون
۴- انتقال از خون به بافت (تبادل)
تذکر: عکس این مسیر را طی می کند.
۱- تبادل گازهای تنفسی بین هوا و شش ها
هنگام دم با اتساع شش ها فشار داخل آنها کم می شود و هوا از خارج وارد شش ها می شود. برعکس در بازدم فشار هوای داخل شش ها بیشتر از خارج می شود و هوا از شش ها خارج می شود.
نکته مهم: این انتقال به اختلاف فشار داخل ششها با اتمسفر بستگی دارد که در دم منفی و در بازدم مثبت است.
نکته: درهوای بازدم میزان اکسیژن کاهش و دی اکسیژن کربن افزایش می یابد.

نوع درصد
فشار
درصد
فشار
هوای دمی ۹/۲۰ ۱۵۹ ۰۳/۰ ۲۳/۰
هوای بازدمی ۳/۱۶ ۱۲۴ ۴ ۳۰
۲- تبادل گازهای تنفسی بین کیسه های هوایی و خون:
در مویرگ های اطراف کیسه های هوایی فشار اکسیژن کمتر از فشار آن درکیسه های هوایی می باشد و اکسیژن به کیفیت انتشار به مویرگ ها می رود. چون فشار دی اکسید کربن در خون مویرگ ها بیشتر از کیسه های هوایی می باشد به درون کیسه های هوایی انتشار می یابد و با عمل بازدم خارج شود.

انتقال گازهای تنفسی در خون
مقدار ۲ درصد اکسیژن به صورت محلول در پلاسما حمل می شود که در حد اشباع می باشد و ۹۸% آن به صورت ترکیب با هموگلوبین حمل می شود. هموگلوبین از ۴ اتم آهن (بنام هم) تشکیل شده که هر مولکول هموگلوبین با ۴ مولکول اکسیژن ترکیب ناپایدار اکسی هموگلوبین ایجاد میکند.
نکته مهم: مهمترین عامل در تشکیل اکسی هموگلوبین بین فشار اکسیژن در پلاسما می باشد و معمولا درفشاری کمتر از آن تشکیل می شود.
(اکسی هموگلوبین)

تذکر: در صعود به ارتفاعات که فشار اکسیژن کم است ابتدا حرکات تنفسی شدیدتر می شود و در اثر توقف طولانی هورومون (اریتروپویتین) ترشح آن افزایش یافته و گلبول سازی در مغز استخوان افزایش می یابد.
نکته مهم: مهمترین وظیفه گلبول قرمز حمل اکسیژن به خاطر میل ترکیبی زیاد هموگلوبین آن با اکسیژن است.
مبادله اکسیژن با بافتها
فشار اکسیژن بافتها ۲۰ تا ۴۰ mmHg است، چون دائما سلول های بدن اکسیژن را می سوزانند تا مواد غذایی را اکسید می کنند و چون در خون روشن فشار اکسیژن ۱۰۰ mmHg است اکسی هموگلوبین تجزیه شده و اکسیژن به بافت راه می یابد.
در شش ها
اکسی هموگلوبین
در مجاورت بافت

منواکسید کربن
این گاز سمی از سوختن ناقص ذغال بوجود می آید و در دود سیگار وجود دارد و میل ترکیبی زیاد آن با هموگلوبین ترکیب پایداری ایجاد می کند که از تشکیل اکسی هموگلوبین جلوگیری می کند و اکسیژن رسانی به بافتها مختل می شود و اختلالات دیررس و زودرس در بعضی اندامها مخصوصا قلب و مغز ایجاد می کند.
انتقال دی اکسید کربن
در سلول ها مرتباً دی اکسید کربن تولید می شود.
فشار دی اکسید کربن در بافت بیشتر از خون سرخرگی می باشد و بنابراین دی اکسید کربن از بافت به خون انتشار می یابد و دی اکسید کربن به ۳ صورت حمل می شود.
۱- محلول در پلاسما (۱۰%)
۲- ترکیب با هموگلوبین (۲۵%)
۳- به صورت یون بی کربنات ( ) (۶۵%) بیشترین مقدار
در داخل ششها طبق فرمول زیر دی اکسید کربن آزاد می شود و به علت بالاتر بودن فشار آن در شش ها نسبت به اتمسفر به محیط خارج انتقال می یابد.
کربنیک آنهیدراز
کربوهموگلوبین
مجاورت بافت

در شش ها

نکته: کلیه حالات عاطفی بر تنفس تاثیر دارد.
گلودرد چرکی
بیماریهای دستگاه تنفسی آمفیزم
برونشیت
ذات الریه (سینه پهلو)
نکاتی درباره تنفس
۱- ورزش و تمرینهای مناسب می تواند ظرفیت حیاتی ششها را افزایش دهند.
۲- در کسانی که استوار می ایستند یا می نشینند حجم قفسه سینه متعادل است و در کسانی که در هنگام نشستن یا راه رفتن قوز می کنند حجم قفسه سینه از حد معمول کمتر می شود و ظرفیت حیاتی و هوایی که در دم و بازدم عادی مبادله می کنند به طور نسبی کمتر است.
۳- سیگار کشیدن، تنفس هوای آلوده و ابتلا به سرماخوردگی می تواند باعث بسیاری از بیماریهای دستگاه تنفسی شود.
۴- تنفس هوای پاک و رعایت بهداشت هنگام سرماخوردگی دستگاه تنفس را سالم نگاه می دارد.
بعضی از بیماریهای دستگاه تنفسی

گلو درد چرکین
عامل این بیماری نوعی باکتری از گروه استرپتوکوکهاست در موقع ابتلا باید دوره درمان را کامل کنیم زیرا عدم درمان یا درمان ناقص عوارضی مانند رماتیسم قلبی را به دنبال خواهد داشت تب و گلودرد شدید به ویژه هنگام بلعیدن غذا با آب دهان از علایم این بیماری است.

برونشیت:
در اثر یک عفونت حاد یا مزمن ایجاد می شود که تورم و التهاب درون نای و نایژه است.
علت برونشیت حاد: جایگزین شدن باکتریها یا ویروسها در نای و نایژه است.
علت برونشیت مزمن: در اثر تحریکات مداوم ایجاد می شود. سیگار کشیدن و تنفس هوای آلوده از علل برونشیتهای مزمن می باشد.
آمفیزم
یک عارضه تنفسی است که در اثر برونشیت و عفونت کیسه های هوایی در اثر سیگار کشیدن ایجاد می شود. در این بیماری بیشتر دیواره های کیسه های هوایی در ششها خراب می شود و سطح مبادله گازهای تنفسی پایین می آید و اکسیژن به حد کافی به سلولها نمی رسد و دی اکسید کربن داخل خون افزایش می یابد.
ذات الریه یا سینه پهلو
سینه پهلو یک بیماری است که به دنبال سرماخوردگی معمولی که بدن ضعیف شده بوجود می آید پس در موقع ابتلا به سرماخوردگی باید نکات بهداشتی و درمانی را مراعات کنیم. این بیماری در اثر عفونت ششها به وسیله باکتریها یا ویروسها تولید می شود در اثر عفونت دیواره کیسه های هوایی ورم می کند و درون آنها از مایعات وسلولهای خونی پر می شود سینه پهلو به دو علت سبب کاهش اکسیژن رسانی می شود:
اول: آن که درون کسیه ها از مایع و سلولهای خونی پرمی شود و جایی برای ورود هوا باقی نمی گذارد.
دوم: آن که دیواره کیسه های هوایی ضخیم و کار مبادله گازها دشوار می شود.

خون و مایعات بدن
اجزای مهم پلاسما

آلبومین ها
پروتئین های پلاسما گلوبولین ها
فیبرینوژن
۱- آلبومین ها
در جگر ساخته می شوند و مقدار آن از سایر پروتئینها بیشتر است و در ایجاد و حفظ فشار اسمزی خون موثرند و در تنظیم آب خون و انتقال مواد درمویرگها نقش بسیار مهم دارند.
۲- گلوبولین ها
مانند گاماگلوبولین ها از گلوبول های سفید ترشح می شوند و در تهیه پادتن بکار می روند.
۳- فیبرینوژن
در جگر ساخته شده و در انتعقاد خون نقش مهمی دارند.
املاح
شامل یونهای سدیم، پتاسیم، کلرید فسفات و کربنات به صورت محلول می باشد.
نکته: ثبات ترکیب شیمیایی پلاسما سلولها اهمیت زیادی دارد.
تذکر: هورمونها و ویتامینها به صورت محلول در خون حمل می شود.
سلولهای خون
شامل سلولهای قرمز- سلولهای سفید و پلاکتها می باشد که به سلولهای سفید و قرمز گلبول می گویند.