بررسی و شناخت سقف کاذب

بخشی از فهرست مطالب پروژه بررسی و شناخت سقف کاذب

مقدمه
بخش اول: کلیات
الف – تعریف سقف کاذب
ب – دلایل استفاده از سقف کاذب
ج – مقررات مربوط به اجرای سقف کاذب
د – انواع سقف کاذب
ه – عمده مصالح مورد استفاده در پوشش سقف کاذب

بخش دوم: بررسی سقف های کاذب از لحاظ فنی و عملکرد
الف – امکان تعویض وجابجایی قطعات سقف کاذب
ب – امکان دسترسی به تجهیزات و تأسیسات.
ج  – اتّصالات
د – ابعاد و اندازه ها

عنوان
ه – عایق صدا
و – نور
ز – عایق حریق
ح – عبور تأسیسات
ط – نمای سقف کاذب

بخش سوم: جزئیات و روش های اجرا (به همراه دیتیل های اجرایی)
الف –کلیات اجرای سقف کاذب
ب –اجرای سقف کاذب با پوشش های رابیتس و اندود (سقف کاذب بنّایی)
ج –اجرای سقف کاذب با پوشش آکوستیک
د – اجرای سقف کاذب با پوشش چوبی
ه – اجرای سقف کاذب با پوشش آلومینیم (لمبه آلومینیومی)
و – اجرای سقف کاذب با پوشش صفحات سبک پیش ساخته.

بخش سوم:
جزئیات و روش های اجرا (به همراه دیتیل های اجرایی

الف –کلیات اجرای سقف کاذب

به طور کلی سقف های کارب از چهار بخش ۱- آویز های فلزی قائم، ۲ – پروفیل های اصلی افقی (شبکه اصلی)، ۳ – پروفیل های فرعی افقی (شبکه فرعی متصل به شبکه اصلی) و ۴ – پوشش (پانل) زیرین تشکیل می گردد. [۲]
برای آویز های قائم می توان از مصالح زیر استفاده کرد:
۱-    آرماتور به قطر حداقل ۶ میلی متر.
۲-    سیم های فولادی گالوانیزه که سطح مقطع آنها حدقل ۱۰ میلی متر مربع و ضخامت آنها حداقل ۵/۱ میلی متر می باشد.
۳-    تسمه های فولادی زنگ نزن که سطح مقطع آن ها حداقل ۱۰ میلی متر مربع و ضخامت آنها حداقل ۵/۱ میلی متر می باشد. [۲]
نوع پروفیل انتخابی برای تیرک های نگهدارنده سقف کاذب (شبکه های اصلی و فرعی) با توجه به وزن موادو مصالح انتخاب شده، جنس و ویژگی های مواد و مصالح انتخاب شده، وجود ریل یا تیرک های فرعی متصل به تیرک های اصلی، پیوسته بودن یا ناپیوسته بودن سقف کاذب و نیز نوع اتصال پیش بینی شده، متفاوت است [۶].
برای این منظور میتوان از انواع پروفیل های فلزی (فولادی، آلومینیمی و … ) به شکل های سپری، نبشی، ناودانی و غیره و همچنین از چوب های چهار تراش و نیز آرماتور ها استفاده کرد. [۲]
برای پوشش یا پانل زیرین نیز می توان از یک نوع مصالح مانند لمبه چوبی یا لمبه آلومینیمی یا صفحات پیش ساخته گچی یا صفحات آکوستیک و یا از دو نوع مختلف مانند رابیتس و اندود گچ استفاده کرد. [۲]
تذکر مهم: در مورد سقف های بتن آرمه بایددر موقع بتن ریزی پیش بینی های لازم برای جایگذاری آویز ها صورت پذیرد. چنانچه هنگام بتن ریزی آویز های قائم تعبیه نشده باشند، می توان از چکش های فشنگی برای نصب آویز ها استفاده نمود. ضمناً در سقف های چوبی اتصال آویز های قائم به وسیله پیچ یا قلاب انجام می شود. [۲]

ب – اجرای سقف کاذب با پوشش رابیتس و اندود (سقف کاذب بنایی):
۱ – در سقف هایی که اسکلت اصلی آن تیر آهن است، ابتدا یکسری میلگرد ۸ یا ۱۰ به ارتفاع سقف کاذب و به فاصله های ۴۰ سانتی متری به تیر آهن اصلی سقف جوش می دهیم. [۳]
(Detail های  شماره ۱ تا ۶مربوط به جزئیات اجرای سقف کاذب با رابیتس و اندود می باشند).

Detail 1
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش رابیتس و اندود

۲ – کلیه میلگرد هایی را که به تیر آهن جوش داده ایم با یک میلگرد سراسری ۸ یا ۱۰ به همدیگر متصل می کنیم. اگر سقف اصلی بتنی باشد، میل گرد های عمودی را قبل از بتن ریزی در آن کار گذاشته و به شبکه اصلی سقف متصل می نماییم. و بعد میل گرد های افقی را به آن جوش می دهیم.[۳]

Detail 2
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش رابیتس و اندود

۳ – میلگرد های افقی در دو جهت به صورت شبکه اجرا می گردد. (میتوانیم به جای آرماتور از نبش یا سپری استفاده کنیم). اگر آخرین لایه سقف سفید کاری باشد، زیر این شبکه یک لایه را بتیس می بندیم. رابیتس صفحه فلزی است که آن را به شکل مخصوصی بریده و تقریباً به صورت توری در می آورند. ورقه های رابیتس را سیم نمره ۳ به شبکه میلگرد بسته می شود. [۳]

Detail 3
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش رابیتس و اندود

۴ – رابیتس بندی باید کاملاً‌ صاف و در یک تراز باشد. روی رابیتس بندی را گچ و خاک نموده و سفید کاری می نمائید. اگر رابیتس بندی صاف نباشد باید روی آن را کرم بندی نموده و بعد گچ و خاک و سفید کاری نمائید تا سقف در یک سطح واقع شود. رابیتس باید آنچنان محکم به شبکه میلگرد بسته شود که بتواند وزن گچ و خاک و سفید کاری را تحمل نماید. [۳]

Detail 4
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش رابیتس و اندود

ج – اجرای سقف کاذب با پوشش آکوستیک:

۱ – اگر لایه آخر سقف کاذب، آکوستیک یا پوشش های تزئینی دیگر باشد، برای آماده سازی پوشش آخر باید زیر شبکه میل گرد یک سری چوب چهار تراش ۳*۴ سانتیمتر بسته شود. چوب ها به وسیله سیم نمره ۳ یا ۴ نرم به شبکه میلگرد وصل می گردد.

Detail 7
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش آکوستیک

۲ – چوب های چهارتراش نیز در دو سری چپ و راست بسته می شود. چوب سری دوم به وسیله میخ به چوب سری اول متصل می گردد. فاصله چوب های سری دوم بستگی به ابعاد پانل آکوستیکی دارد که می خواهیم روی آن نصب نمائیم.
این چوب ها باید کاملاً‌ صاف و در یک تراز نصب شود. در غیر این صورت پانل آکوستیک بسیار بد نما خواهد شد. [۳]

Detail 8
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش آکوستیک

۳ – آکوستیک نام تجارتی ورقه های مقوایی سفید یاالوان می باشد که دارای سوراخ های منظم یا نامنظم بوده و مانع پژواک صوتی می گردد. آکوستیک به وسیله سنجاق های مخصوص مانند سنجاق ماشین دوخت به شبکه متصل می گردد. آکوستیک ها دارای کام و زبانه بوده و به این طریق به هم متصل می گردند. [۳]

Detail 9

جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش آکوستیک

د – اجرای سقف کاذب با پوشش چوبی (لمبه چوبی):
اجرای کادر در این مورد به شرح زیر می باشد:
۱ – قبل از اجرای لمبه کوبی باید دور سقف را با چهار تراش مناسب کلاف کشی کنند.
۲ – قطعات باربر افقی فرعی را باید از چوب وقطعات باربر اصلی را باید از پروفیل های فولادی یا چهار تراش چوبی تهیه و به آویز های از پیش نصب شده سقف متصل نمود.
۳ – لمبه ها را که از قبل تهیه شده است باید با چسب و میخ به چهار تراش ها متصل کرد. [۲]

Detail 10
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش چوبی (لمبه چوبی )

Detail 11
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش چوبی (لمبه چوبی )

ه – اجرای سقف کاذب با پوشش آلومینمی (لمبه آلومینیمی):
در این پوشش مراحل اجرای کار به شرح زیر می باشد:
۱ – پروفیل های ناودانی آلومینیمی را در ارتفاع سقفکاذب به دیوار ها متصل می کنند.
۲ – تسمه های آویز را که ازجنس فولاد گالوانیزه است به سقف متصل می کنند.
۳ – پروفیل های ناودانی گالوانیزه را به تسمه ها وصل می کنند.
۴ – قطعات لمبه آلومینیمی طوری به سقف وصل می شوند که یک سر آن داخل ناودانی چسبیده به دیوار و سر دیگر آن در ناودانی متصل به آویز ها قرار بگیرند [۲].

Detail 12
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش  آلومینیوم ( لمبه آلومینیومی)

و – اجرای سقف کاذب با پوشش صفحات سبک پیش ساخته:
۱ – سیم های آویز به ضخامت ۴ میلی متر را در فواصل ۵۰۰ میلی متر از یکدیگر به سازه سقف اصلی متصل می کنیم.
۲ – شبکه اصلی سراسری را از پروفیل سپری ۴*۳۰*۳۰ میلیمتر را به سیم های آویز متصل می کنیم.
۳ – قطعات سبک پیش ساخته را در شبکه ۶ سپری نصب می کنیم.

Detail 13
جزئیات اجرای سقف کاذب با پوشش صفحات سبک پیش ساخته

منابع و مراجع:
۱-    تکنولوژی و ساختمان – ر، چارلی – جلد ۴ و ۳ – از صفحه ۲۱۲ تا صفه ۲۱۷.
۲-    دیتیل های ساختمانی و روش های اجرای آن – مهندس مزدک اسفندیاری – از صفحه ۲۰۱  تا صفحه ۲۱۷.
۳-    دیتیل های ساختمانی – مهندس سیاوش کباری – از صفحه ۲۴۹ تا صفحه ۲۵۵.
۴-    مصالح ساختمانی – سعید سعیدی پور – از صفحه ۱۷۴ تا صفحه ۱۷۹.
۵-    شناخت مواد و مصالح ساختمانی – مهندس علی اصغر گودرزی – از صفحه ۱۸۸ تا ۱۹۸.
۶-    انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن – گروه بندی مد و لار اجزاء و …. از صفحه ۱۹۸ تا صفحه ۲۱۴.

بخش ۱ :
کلیات

الف ) تعریف سقف کاذب :
–    سقف کاذب یا سقف معلق سقفی است که به اسکلت ساختمان متصل بوده و از سازه اصلی آویزان است . و بدین ترتیب بین سقف و قسمت زیرین سازه اصلی فضایی خالی بوجود می آید . ] ۱[
–    ضمنا سقف کاذب هیچ گونه باری تحمل نمی کند . و بار آن به سازه منتقل می شود .
ب ) دلایل استفاده از سقف کاذب :
دلایل استفاده از سیستم سقف معلق در طراحی ساختمان را می توان به طور خلاصه به ترتیب زیر برشمرد :
۱-    ایجاد رویه ای جهت استتار قسمت زیرین بام یا کف ساختمان
۲-    ایجاد فضایی جهت جدا سازی و پنهان کردن تاسیسات و تجهیزات سبک وزن مانند لوله خای آبرسانی ، کابل های برق و …
۳-    بهبود خصوصیات عایق بندی صوتی و حرارتی کف یا بام فوقانی
۴-    حفاظت از تیرهای فولادی تکیه گاه کف بتونی در برابر آتش سوزی
۵-    ایجاد امکاناتی جهت کنترل صوتی به صورت جذب و انعکاس آن
۶-    ایجاد سقفی کوتاهتر برای اتاق یا فضایی ویژه ]۱[

ج) مقررات مربوط به ساخت سقف کاذب :

۱-    ساخت ، تعمیر ، نگهداری و نظافت آن آسان باشد .
۲-    با قوانین ساختمانی و آئین نامه ها بخصوص با قوانینی که به گسترش شعله بر روی سطح و محدودیتهای استفاده از مواد پلاستیکی مربوط می شوند مطابقت داشته باشد .
۳-    داشتن دریچه ای جهت حفظ و نگهداری سیستم معلق و تعمیر تاسیسات و تجهیزات سبک وزن فضای خالی سقف ]۱[
د. انواع سقف کاذب :
راههای مختلفی برای طبقه بندی سقف های معلق وجود دارد . بعنوان مثال می توان آنها را بر اساس وظیفه ای که انجام می دهند مانند سقف اکوستیک یا بر اساس مواد مورد استفاده در آنها طبقه بندی نمود . اما ساده ترین راه طبقه بندی سیستم سقف های معلق از طریق روش کلی ساخت آنها است .

د-۱- انواع سقف های کاذب بر اساس روش کلی ساخت

۱-    سقف های بدون درز
۲-    سقف های درز دار
۳-    سقف های باز

 
۱-    سقف های بدون درز : این سقف ها گرچه از سازه اصلی معلق هستند . اما نمای آنها همانند سقف معمولی است .رویه نهایی این سقف‌ها یک یا دو لایه گچی است که بر روی صفحات گچی یا رابیتس کار می شود . سقف های بدون درز را همچنین می توان با افشاندن سیمان ازبستی یا سیمان – ورهیکولیت – بر روی رابیتس زمینه ایجاد‌کرد .
۲-    سقف های درز دار : این سقف ها به خاطر سادگی مونتاژ ، نصب و نگهداری ، بیشتر از سقف های معلق معمول هستند . سقف های درز دار معمولا از یک اسکلت فلزی تشکیل می شوند . که رویه هایی از تخته یا کاشی به آنها متصل می  گردد . تخته یا کاشی ها را می توان بر روی یک سری تکیه گاه میله ای T شکل قرار دارد که خود جزئی از نمای کلی را تشکیل می دهند . و یا با استفاده از گیره های فلزی یا اتصال مستقیم می توان قطعات تکیه گاه را نیز پنهان ساخت . مواد معمولی که برای سقف بکار می روند ، عبارتند از : فیبر ، صفحات فلزی ، مواد پایه آزبستی و صفحات یا کاشی های پلاستیکی .

شکل ۱ جزئیات سقف کاذب درز دار
۳-    سقف های باز : این نوع سقف های معلق بیشتر جنبه تزئینی دارند . اما با نصب تجهیزات روشنایی در فضای خالی سقف از آنها می توان به عنوان سقف های روشن استفاده کرد . سقف های باز را می توان به صورت باز چهار خانه ای با یا بدون کرکره و یا از یک سر ی صفحات فولادی براق یا مواد مناسب دیگری که نزدیک یکدیگر قرار می گیرند ساخت . رنگ و بافت جوانب و طاق فضای خالی سقف باید به دقت طراحی شوند تا سیستمی مؤثر بوجود آید . این صفحات را همچنین می توان با موادد جاذب پوشاند . تا بدین ترتیب ویژگی دیگری به این سقف ها داده شود .

شکل ۲ نمونه ای از سقف معلق باز

د-۲- انواع سقف کاذب بر اساس مواد مورد استفاده در آن :
۱- سقف کاذب باربیتس واندود
۲- سقف کاذب با پوشش آکوستیک
۳- سقف کاذب تمبه چوبی
۴- سقف کاذب با لمبه آلمینیومی
۵- سقف کاذب با قطعات پیش ساخته گچی ]۲[

ه – مواد مورد استفاده برای پوشش سقف های کاذب :
۱- رابیتس :رابیتس عبارت است از شبکه ای از ورق های فلزی گالونیزه به قطر ۲/۰ میلی متر تا ۵/۰ میلی متر و به عرض ۶۰ سانتی متر و به طول ۲۵۰ سانتی متر .
مساحت هر ورق آن نیز ۵/۱ متر مربع است . وزن آن سبک و تابع ضخامت ورق است . وزن یک متر مربع آن با ورق ۲/۰ میلی متر تقرباٌ ۹۰۰ گرم و با ورق ۵/۰ میلی متر تقریباً ۵/۲ کیلو گرم  می باشد . رابیتس با قیچی ورق بر به راحتی بریده می شود و می توان آن را به شکل های گوناگون در آورد [۴].

شکل ۳ نمونه ای از رابیتسهای موجود در بازار
۲- گچ ساختمانی : گچ ساختمانی را به صورت پودر و در صنایع محصولات گچی پیش ساخته نظیر گچ برگ آکوستیک ، دیوار گچی، سقف کاذب به کار می برند.
به دلیل ویژگی انقباض کم گچ می توان سطوح بسیار گسترده نازک را بدون ترک ، ماله کشی و سفید نمود . سطح گچ کاری شده آنقدر صاف است که حشرات موذی و مگس نمی توانند در آن لانه کنند . بدین لحاظ برای بهداشت محیط مناسب است . خاصیت انتقال حرارت و صوت آن ضعیف است . ——————–
معمولاً گچ را در عملیات داخلی ساختمان در سه لایه استفاده می کنند . ابتدا گچ را با خاک شمشه گیری کرده و بعد سفید کاری می کنند .و بالا خره با لایه ای بسیار  نازک آن را کاملاً صاف و پرداخت می کنند . و برای پرداخت سطوح ماله کشی شده ، از گچ کشته استفاده می کنند .

۳- پوشش آکوستیک :
مصالح آکوستیک مصالحی هستند که جاذب صوت می باشند . صفحات آکوستیکی یکی از بهترین پوشش ها برای بوجود آوردن سقف های کاذب هستند . این صفحات عایق صوتی بسیار خوبی اند و در عین سادگی از زیبایی خاصی برخوردار می باشند .
نوع ساده و سوراخ دار این صفحات با افزودن یک لایه پشم شیشه و یک ورق آلمینیوم ، استفاده فراوانی دارد . و معمولاً در اماکن عمومی مانند سینما ها ، تئاتر ها ، استدیو ها ، سالن های کنفرانس و غیره به فراوانی از آن استفاده می کنند .
نصب صفحات آکوستیک به وسیله میخ های ریز بر روی شبکه شطرنجی چوبی بر روی سقف انجام می گردد .] [۴

۴ – قطعات پیش ساخته گچی :
این نوع مصالح به سقف گچ معروف است . که به صورت آکوستیک یا کاذب عمل می کنند . ابعاد آن ۶۲۵*۶۲۵ میلی متر است . یک سطح آن صاف و سطح دیگر در اشکالی ظاهری گوناگونی قابل تولید است .
گاهی مواقع گچ را با مواد سبک مخلوط می کنند تا صدای بیشتری را جذب نماید .
چنانچه آن را با ضخامت ۱۲ میلی متر بسازند با هر یک تن آن می توان حدود ۹۲ متر مربع را پوشش داد ]۵ [

بخش ۲
 برای سقف های کاذب از لحاظ فنی و عملکرد

الف ) امکان تعویض و جابجایی قطعات سقف کاذب :
سقف های کاذب باید ازقابلیت  انعطاف پذیری بالایی از دیدگاه های مختلف بر خوردار باشد .از جمله امکان جابجایی و جایگزینی قسمتی از آن یا قطعات و لایه های تشکیل دهنده آن ( پانل ها ) ، اهمیت به سزایی دارد . این عمر در پوشش کف نیز صادق است . 
با وجود آن که برخی انواع سقف های کاذب به نوعی طراحی شده اند که سوار کردن و جدا کردن اجزا تشکیل دهنده آن به سادگی امکان پذیر است ، در برخی دیگر از انواع سقف های کاذب این امکان وجود ندارد .به عنوان مثال هنگامی که نیاز به سقفی ثابت و پیوسته باشد . با نمایی مانند سقف اصلی ، لایه های سقف کاذب ممکن است به شکلی ثابت به یکدیگر متصل شوند و به جای پانل از سطوحی از شبکه ای توری همراه با نوعی ملات ویژه برای بوجود آوردن سقف کاذب استفاده  شود . که این نوع سقف به سقف کاذب بنائی ( رابیتس ) معروف است که در این نوع سقف کاذب عملاً امکان جابجایی و تعویض قطعات آن وجود ندارد . بنابراین همانطور که قبلاً بیان گردید از آنجا که سقف های کاذب نوعی پوشش برای سقف اصلی محصوب می گردد و ویژگی باربر بودن در آن مطرح نیست ، پس هر چه سقف کاذب و لایه ها و اتصالات آن سبک تر ساخته شوند . از مزایای سقف کاذب محصوب می شوند . و نیز در عمر تعمیر و مرمت و سهولت در امر نگهداری و تمیز نگه داشتن آن با عملیات بسیار ساده و همچنین کاهش هزینه و انرژی برای انجام این امور قابلیت تعویض و جابجایی قطعات سقف کاذب از دیگر مزیتهای آن بشمار می آید [۶]

              شکل ۴ جابجایی قطعات
              پانل سقف کاذب

ب ) سقف های کاذب و امکان دسترسی به تجهیزات و تاسیسات :
در مورد سقف کاذب همانطور که قبلاً اشاره کردیم بیان لین نکته ضروری است . از آنجا که سقف کاذب با عناصر ساختمانی دیگر از جمله تاسیسات  ، لوله کشی ، کانال ها ، سیم کشی ها  ، روشنایی و غیره به کار برده می شود . و این دستگاه ها ممکن است داخلی ( لوله کشی و ….) و یا خارجی ( دهانه کانال های تهویه هوا ، روشنایی توسط چراغها ) باشند . نحوه کار گذاری این تجهیزات چه به صورت مستقیم به سقف کاذب متصل باشند یا خیر بایدموجب تهسیل در امر نگهداری و تعمیرات احتمالی آنها باشند . همچنین سقف کاذب باید به گونه ای پیش بینی شده باشد که این امکان دسترسی به این تجهیزات و کار روی آنها میسر باشد . 
برای مثال : براحتی قابل باز شدن باشند . یعنی امکان نظارت دقیق بر دستگاه ها و تاسیسات و احیاناً تعمیر و تعویض آنها بدون اینکه به مجموعه سقف کاذب آسیب برسد ، فراهم آید[۶]

ج ) اتصالات
اتصال سقف کاذب به سقف اصلی (بار بر ) ممکن است به صورت پیوسته و یک دست بوده و یا به صورت نا پیوسته پیوند هایی مثل بست آویز و چنگک های کوچکی و تا حدی با قابلیت ارتجایی و غیره به سقف اصلی متصل شوند.
اتصال لایه های سقف کاذب به یکدیگر و به سقف اصلی ممکن است به صورت صلیب باشد شکل ۶ و ۷  .

شکل ۵ اتصالات گوناگون سقف کاذب با سقف باربر

لیکن تر جیحاً اگر اتصالات سقف کاذب توسط پیوندهایی با قابلیت ارتجاعی و قابل تنظیم انجام گردد .لایه ها و پانل ها آن متحرک بوده یا امکان حرکت و جا بجایی آنها وجود داشته باشد . امکانات بیشتری را برای این نوع سقف کاذب فراهم می آورد .
در حقیقت سقف  کاذب با اتصالات سخت کمتر توصیه می گردد و مزایای اتصال قابل تنظیم و ارتجاعی نسبت به آن بسیار است …