بررسی معماری و شهرنشینی در زاهدان

بخشی از فهرست مطالب پروژه بررسی معماری و شهرنشینی در زاهدان

    طرح مساله
    ضرورت تحقیق
    قلمرو تحقیق
    اهداف تحقیق
    سئوالات اساسی
    فرضیات پژوهش
    روش تحقیق
    پیشینه تحقیق
    محدودیت تحقیق
    شهر چیست
    تعاریف مختلف شهر
    عوامل موثر در تکوین و تکامل شهرنشینی
    دیدگاههای کلاسیک (درونزا)در شکل گیری شهرها
    نظریه هیدرولیک یا مبنای محیط گرایی:مفهوم مازاد تولید
    نظریه اقتصادی: شهر به عنوان یک بازار
    نظریه شهربه عنوان یک پایگاه نظامی ودفاعی
    نظریه مذهبی،گسترش معابد وعبادتگاهها
    موقعیت چهارراهی در ایجاد شهرها
    دیدگاههای مدرن (برونزا)در شکل گیری شهرها
    سیاستهای استعماری کشورهای توسعه یافته در کشورهای در حال توسعه شامل سیاستهای تجاری-اقتصادی ،صنعتی وغیره
    سیاستهای دولتها در مسائل مرزی واستراتژیک
    اهداف سیاسی –اداری دولتها
    وجود قطب های صنعتی
    وجود راهها(جاده ها ،خط آهن وراههای دریایی وهوایی)
    نظریه های ساخت شهر
    ساخت دوایر متحد المرکز(نظریه ارنست برگس)
    ساخت قطاعی شهر ) :نظریه همرهویت)
    ساخت ستاره ای شکل
    ساخت چند هسته ای (نظریه ادواردالمن وچانسی هاریس)
    ساخت عمومی شهرها
    ساخت طبیعی شهرها
    ساخت خطی یا کریدوری
    ویژگیهای جغرافیای طبیعی شهر زاهدان
    موقعیت جغرافیایی
    موقعیت ریاضی ونسبی شهر زاهدان
    ویژگیهای زمین شناسی منطقه زاهدان
    ویزگیهای زمین شناختی حوضه آبریز زاهدان
    ژئومورفولوژی حوضه زاهدان
    ژئومورفولوژی ساختمانی حوضه زاهدان
    ژئومورفولوژی اقلیمی حوضه زاهدان
    شرایط اقلیمی (آب وهوا)محدوده زاهدان
    عوامل ماکروکلیمایی
    عوامل میکروکلیمایی
    بادهای منطقه
    میزان دما ورطوبت در منطقه
    بارندگی وریزش جوی در منطقه
    منابع آب منطقه
    آبهای سطح الارضی
    آبهای زیرزمینی حوضه زاهدان
    ساختار دموگرافی وویژگیهای انسانی شهر زاهدان
    تعداد جمعیت و تحولات آن طی سالهای(۷۵-۱۳۳۵)
    تراکم نسبی جمعیت در سطح شهر
    ساختمان جمعیت
    ساخت سنی
    نسبت جنسی
    بعد خانوار
    حرکات جمعیت
    حرکات زمانی جمعیت
    حرکات مکانی جمعیت
    عوامل مهاجرت به زاهدان
    عامل جغرافیایی
    عوامل اجتماعی وفرهنگی واداری
    عوامل اقتصادی
    فعالیت واشتغال
    وضعیت اشتغال در بخشهای مختلف
    شاغلین بخش کشاورزی
    شاغلین بخش صنعت
    شاغلین بخش خدمات
    وضعیت کلی سواد در زاهدان
    روند شکل گیری شهر زاهدان
    تحولات جهانی و اهمیت یافتن منطقه به لحاظ ژئوپولتیک به عنوان یک عامل برونزا
    منطقه بلوچستان و سرحد
    منطقه دزداب
    تغییر قدرت از قاجار به پهلوی و استراتژی ایجاد شهر زاهدان
    سیاستهای دولت در توسعه شهرنشینی زاهدان در سده اخیر
    تغییرات کارکردی در شهر زاهدن
    کارکرد نظامی ، سیاسی
    کارکرد اداری
    کارکرد خدماتی
    موانع عمده توسعه و جهت توسعه شهر زاهدان
    موانع درجه یک توسعه (موانع طبیعی)
    موانع درجه دو توسعه (موانع مصنوعی)
    موانع درجه سه توسعه (موانع اقتصادی)
    توسعه اراضی شهر در ادوار مختلف و جهت توسعه شهر
    آپارتمان چیست
    سابقه آپارتمان نشینی در جهان
    سابقه آپارتمان نشینی در تهران
    سابقه آپارتمان نشینی در زاهدان
    مکان یابی مجتمع های آپارتمانی در شهر زاهدان
    ضرورت ایجاد آپارتمان سازی در زاهدان
    بررسی وضعیت آپارتمان نشینی در زاهدان
    بررسی رابطه شغل ساکنین در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی رابطه میزان تحصیلات در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی رابطه میزان در آمد در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی رابطه بعد خانوار در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی رابطه قومیتهای ساکن در مجتمعهای آپارتمانی شهر زاهدان
    بررسی رابطه انتخاب مجتمع های آپارتمانی برای سکونت
    بررسی فرهنگ آپارتمان نشینی در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی روابط اجتماعی در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی ویژگیهای کالبدی مجتمع های آپارتمانی
    تعداد طبقات مجتمع های آپارتمانی
    بررسی تعداد اطاق در مجتمع های آپارتمانی
    نوع مصالح ساختمانی در مجتمع های آپارتمانی شهر زاهدان
    بررسی عمر مجتمع های آپارتمانی
    بررسی امکانات و خدمات محله ای در مجتمع های آپارتمانی
    بررسی وضعیت بهداشت در مجتمع های آپارتمانی
    نقاط قوت و ضعف مجتمع های آپارتمانی شهر زاهدان
    نقاط قوت
    دسترسی به منابع مالی
    صرفه جویی در مصرف مصالح
    سرعت در فرآیند ساخت
    ارتقای تکنولوژی و ارتقای کیفیت
    دسترسی به تسهیلات عمومی
    نقاط ضعف
    کمبود امکانات خدماتی و رفاهی
    مشکلات سیستم جمع آوری زباله
    کمبود پارکینگ
    کمبود فضای بازی مناسب برای کودکان
    عوارض زیست محیطی در مجتمع‌های آپارتمانی
    موقعیت و قطعه بندی زمین
    موقعیت ساختمانها
    قطعه‌بندی زمین
    عوارض طبیعی
    عوامل مربوط به خاک و زمین
    هوا
    صدا
    نور
    حرارت و برودت
    عوارض انسانی
    خصوصیات خانوار
    سنت‌ها و فرهنگ‌ها
    مسائل جنبی اجتماعی
    ایمنی در برابر حوادث
    بهداشت محیط
    تاسیسات و تجهیزات عمومی و زیربنایی
    عوارض زیباشناسانه
    نتیجه گیری کلی
    آزمون فرضیات
    ارائه راهبردهای مناسب در فرآیند توسعه آپارتمان نشینی
    منابع و مآخذ
ضمائم

مقدمه
با توجه به روند سریع شهر نشینی، افزایش جمعیت، کمبود زمین و تحولات اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی جوامع موجب دگرگونیهای کالبدی در شهرها شده است.پس از انقلاب صنعتی آپارتمان نشینی شکل نوینی به خود گرفت و جنبه های گوناگون زندگی بشری  از جمله نظام های سکونتگاهی را تحت تاثیر قرا رداد موج این تاثیر گذاری از کشورهای صنعتی آغاز گشت و به کشورهای در حال توسعه از جمله ایران رسید.
توسعه آپارتمان نشینی نه تنها در شکل گیری و روند شهر نشینی تاثیر داشته است بلکه رشد کالبدی و فیزیکی شهرها را دگرگون ساخته است .رشد فزاینده و شتابان جمعیتی و فیزیکی شهر زاهدان و به دنبال آن توسعه آپارتمان نشیی از این منظر قابل توجه است به طوری که جمعیت این شهر در طی هشتاد سال از کمتر از ۵۰۰۰ نفر در هسته اولیه (حدود سال ۱۳۰۰) به ۱۷۴۹۵ نفر در ۱۳۳۵ و به ۴۱۹۵۱۸ نفر در ۱۳۷۵ رسیده است و پیش بینی می شود که در ۱۳۸۰ به ۵۴۸۸۸۶ نفر رسیده باشد و این افزایش که رشد جمعیت متوسط ۲۷/۸ درصد در این سالها را داشته است گسترش فیزیکی فزاینده شهر را نیز توجه می کند این رشد همراه با پدیدآمدن شرایط خاص سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پدیده آپارتمان نشینی را در زاهدان تقویت خواهد نمود . در این راستا با بهره گیری از نظریات کلاسیک و مدرن در زمینه تکوین و تکامل شهرها و نظریات ساخت شهرها، شهرنشینی را از دو بعد عوامل درونزا و برونزا بررسی کرده و در انتها به طریق مطالعه میدانی تاثیر برآیند این دو دسته عوامل را بر توسعه آپارتمان نشینی مورد آزمون قرار داده ایم نتایج حاصله از آن بدین گونه است که رشد شتابان شهر زاهدان عمدتا ناشی از عوامل برونزا شامل عوامل سیاسی و اداری دولت می باشد.
این پژوهش شامل شش فصل است که از میان آنها بعد از فصل اول که بیان مسئله است سه فصل بر مبنای مطالعات کتابخانه ای ویک فصل بر مبنای مطالعات میدانی شکل گرفته است و در فصل ششم نیز نتیجه گیری و آزمون فرضیات را آورده ایم.
این پایان نامه با راهنماییها و دقت نظری که اساتید گرامی آقای دکتر استعلاجی و آقای دکتر شاعلی داشته اند انجام شده است و لذا کمال تشکر و سپاس را از ایشان دارم علاوه بر آن از کلیه اساتید گروه جغرافیای دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری که در محضر ایشان تحصیل علم نموده ام قدردانی می نمایم .

  
منابع و مآخذ :
منابع فارسی :

۱- احتسابیان، سلطان : «جغرافیای ایران»، مطبعه انتشارات طلوع

۲- احمدی ، حمید : «قومیت و قوم گرایی در ایران از افسانه تا واقعیت» نشر نی چاپ اول، تهران

۳- اشتوکلین، یوهان و دیگران «بررسی مقدماتی زمین شناسی در لوت مرکزی شرق ایران»، ترجمه علی انتظام، جمشید افتخار نژاد، گزارش ۲۲ ف – سازمان زمین شناسی کشور تهران،

۴- افراخته، حسن : «طرح تحقیقاتی شهرنشینی در زاهدان» دانشگاه سیستان و بلوچستان،

۵- بهفروز، فاطمه : «تحلیلی نظری – تجربی برای متعادل سازی توزیع فضایی جمعیت در سیستم شهرهای ایران»، نشریه پژوهشهای جغرافیایی شماره ۲۸، سال ۲۴ فرودین

۶- پور کرمانی، حسن و زمردیان، محمد جعفر : «بحثی پیرامون ژئومورفولوژی استان سیستان و بلوچستان»، زاهدان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی شماره ۲، سال سوم، پاییز

۷- په، کاترین : مقاله «ملاحظات تئوریک درباره شهر نشینی درکشورهای تحت سلطه» در کتاب، «وابستگی و شهر نشینی»، ترجمه فرخ حسامیان، مطالعات شهری و منطقه ای، چاپ اول، تهران

۸- پیران، پرویز «توسعه برون زا و شهر : مورد ایران»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره ۳۱،

۹- تجلی، سید آیت الله، «مروری بر برنامه های توسعه پیش و پس از انقلاب» اطلاعات سیاسی اقتصادی شماره ۱۷۶ –

۱۰- جهانبانی، امان الله، «عملیات قشوق در بلوچستان»، چاپخانه مجلس، چاپ دوم، تهران،

۱۱- حسامیان، فرخ  و دیگران «شهرنشینی در ایران»، نشر آگاه، چاپ سوم، تهران

۱۲- خسروی، محمود : «کاربرد روشهای اقلیم شناسی و هیدرولوژی در برنامه ریزی منابع آب و مدیریت کنترل سیلاب در حوضه آبریز زاهدان»، پایان نامه دوره فوق لیسانس، ۱۳۶۹، دانشگاه اصفهان

۱۳- دایر، رجینالد : «مهاجمان سرحد، رویاروری نظامی انگلستان با سرداران بلوچ ایرانی»، ترجمه حمید احمدی، نشر نی، چاپ اول، تهران

۱۴- درویش زاده، علی، «زمین شناسی ایران»، نشر دانش امروز، چاپ اول، تهران،

۱۵- ذکریا زاده امیری، جعفر : «بررسی تحولات اقتصادی و اجتماعی اقلیتهای سیک در زاهدان»، پایان نامه دوره کارشناسی جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم زاهدان،

۱۶- رزم آرا، علی، «جغرافیای نظامی ایران، مکران» 1320، مجموعه فرخ غفاری

۱۷- زیاری، کرامت الله «برنامه ریزی شهرهای جدید» انتشارات سمت چاپ دوم، تهران،

۱۸- سازمان برنامه و بودجه سیستان و بلوچستان : «برنامه خاص ناحیه ای سیستان و بلوچستان ۱۳۵۵»، نشریه شماره ۱۹ اسفند ماه

۱۹- سازمان برنامه و بودجه سیستان و بلوچستان «مطالعات برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی استان سیستان و بلوچستان»، بهمن ماه

۲۰- سازمان برنامه و بودجه سیستان و بلوچستان : «بررسی اعتبارات جاری و عمرانی استان سیستان و بلوچستان طی ده ساله ۱۳۵۸ لغایت ۱۳۶۸»، نشریه شماره ۲۶، فروردین

۲۱- سازمان برنامه و بودجه سیستان و بلوچستان : «اعتبارات عمرانی و جاری استان سیستان و بلوچستان در طی برنامه اول و دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی»، نشریه شماره ۹۳، بهمن ماه

۲۲- سالار بهزادی، عبدالرضا : «بلوچستان در سالهای ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۷ قمری» ، بنیاد افشار، تهران

۲۳- سایکس، سرپرستی : «سفر نامه ژنرال سرپرستی سایکل یا ده هزار میل درایران»، ترجمه حسین سعادت نوری، انتشارات لوحه، چاپ اول، تهران،

۲۴- سلطانزاده، حسین : «مقدمه ای بر تاریخ شهر و شهر نشینی در ایران»، انتشارات امیر کبیر، چاپ دوم، تهران،

۲۵- سلطانی ، سیما، : «زاهدان، جلد اول : پیدایی شهر»، سازمان برنامه و بودجه استان سیستان و بلوچستان، نشریه شماره ۶۷، فروردین

۲۶- شاریه، ژان برنار، «شهرها و روستاها»، ترجمه سیروس سهامی نشر نیکا،

۲۷- شالین، ککلود : «دینامیک شهری یا پویایی شهرها»، ترجمه دکتر اصغر نظریان، انشارات معاونت فرهنگی آستان قدس، چاپ اول،

۲۸- شکویی، حسین، «دیدیگاههای نو در جغرافیای شهر» جلد اول، انتشارات سمت تهران،

۲۹- شکویی، حسین، «فلسفه جغرافیا»، انتشارات گیتا شناسی، چاپ هشتم، تهران

۳۰- شورت، جان رنه، «نظم شهری، درآمدی بر شهرها، فرهنگ و قدرت»، ترجمه اسماعیل چاوشی، انتشارات دانشگاه تربیت معلم، چاپ اول،

۳۱- شهر و خانه : «طرح جامع شهر زاهدان»،

۳۲- شهر و خانه،« طرح جامعه شهر سازی حریم شهر زاهدان»،

۳۳- شیعه، اسماعیل : «با شهر و منطقه در ایران»، انتشارات دانشگاه علم و صنعت،

۳۴- شیعه، اسماعیل : « مفدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری در ایران»، انتشارات دانشگاه علم و صنعت

۳۵- صادق زاده شیراز، مهدی «بررسی جمعیت زاهدان» پایان نامه کارشناسی ارشد،

طوب، عزت الله، «بررسی شهری بافت معماری زاهدان»، مرکز پژوهش سازمان برنامه و بودجه،

۳۶- عابدین در کوش، سعید : «در آمدی به اقتصاد شهری»، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ سوم، تهران،

۳۷- عبدالرحمان بن خلدون، «مقدمه ابن خلدون»، ترجمه محمد پروین گنابادی، جلد اول، چاپ نهم،

۳۸- عسگری، ناصر، مقدمه ای بر شناخت سیستان و بلوچستان. بی نا، بی تا

۳۹- غراب،کمال الدین، «بلوچستان یادگار مطرود قرون»، انتشارات کیهان، چاپ دوم، تهران

۴۰- فرمانفرما، فیرو میرزا، «سفرنامه کرمان و بلوچستان» به کوشش منصوره اتحادیه نظام مافی، انتشارات بابک، تهران

۴۱- فرید، یدالله ، «جغرافیا و شهر شناسی»، انتشارات دانشگاه تبریز، چاپ سوم، تبریز

۴۲- فورون، رمون و اشتوکلین، یوهان، «زمین شناسی و زمین ساخت فلات ایران»، ترجمه صادق حداد کاوه و حسن حسنعلیزاده، انتشارات علمی فرهنگی، تهران،

۴۳- کاستللو، وینسنت فرانسیس، «شهرنشینی در خاورمیانه»، ترجمه پرویز پیران و عبدالعلی رضایی، نشر نی، چاپ دوم، تهران

۴۴- کتابی، احمد، «نظریات جمعیت شناسی» انتشارات ىانشطاه تهران سمت،

کرزن، جرج ن، «ایران و قضیه ایران»، جلد اول، ترجمه غلامعلی وحید مازندرانی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، تهران

۴۵- لینچ، کوین، «تئوری شکل خوب شهر»، ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران

۴۶- مرتضوی، شهناز، «رابطه فرهنگ با مدیریت منابع انسانی و رفتارهای سازمانی» انتشارات نخل،

مجتهد زاده، پرویز، «امیران مرزدار و مرزهای خاوری ایران»، ترجمه حمید رضا ملک محمدی نوری، نشر شیرازه، تهران

۴۷- محمودی، فرج الله، «ویژگیهای پیکر شناسی زمین در حوضه آبریز زاهدان» پژوهشهای جغرافیایی شماره ۲۹، سال بیست و چهارم، تیرماه

۴۸- مرکز آمار ایران، «سالنامه آماری کشور ۱۳۷۵»

۴۹- مرکز آمار ایران، «سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن شهرستان زاهدان» در سالهای ۱۳۳۵ تا

۵۰- مزینی، منوچهر، «مقالاتی در باب شهر و شهر سازی»، انتشارات دانشگاه تهران،

۵۱- مشهدی زاده، دهاقانی، ناصر، «تحلیلی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران»، انشتارات علم و صنعت، چاپ سوم، تهران

۵۲- معتمد، احمد : «منشا یابی ماسه های زاهدان»، معاونت پژوهشی دانشگاه تهران و معاونت عمرانی استانداری سیستان و بلوچستان

۵۳- ناصح، ذبیح الله، «بلوچستان»، انتشارات کتابخانه ابن سینا، تهران

۵۴- نگارش، حسین و خسروی، محمود در «کلیات ژئومورفولوژی ایران»، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان

۵۵-نظریان،اصغر:(جغرافیای شهری ایران)،انتشارات پیام نور ،۱۳۷۷ ،ص

۵۶- وبر، ماکس، «شهر در گذر زمان» ترجمه شیوا کاویانی، شرکت سهامی انتشارات تهران،

۵۷- وحیدنیا، سیف الله , «سفرنامه بلوچستان از علاء الملک» انتشارات وحید، چاپ اول، تهران

منابع فرانسوی و انگلیسی :
۱- Bandarian , Esfandiar : Zahdedan Croisscance d une cille du sud – est  del Iran , , Directeur de these : M . Marcel Bazin profwsseur
۲- Richard , Frederi : De la polarization a la fragmentation socio spatiale , processus de recomposition urbaine a Londres , 
۳- Majors . J . Lovett and E . Smith : Estem Persia vol. I The Geograply , London, Macmilan and co .