بررسی معماری استادیوم های فوتبال

نور
الف ـ نور مناسب جهت فضای بازی : برای تأمین نور زمین مسابقه فوتبال و پیست دو و میدانی از نورافکن های قوی در استادیوم تعبیه می گردد استفاده می شود . این نورافکن ها باید در مکانی تعبیه گردند که میزان نور در تمام نقاط زمین به صورت یکسان باشد وهمچنین ارتفاع آن به اندازه ای باشد  که برای بازیکنان ایجاد خیرگی ننماید . ( سعی شود در ارتفاع بالا باشد ) بدین منظور معمولاً در چهار جهت استادیوم،برج هایی جهت استقرار نورافکن ها ساخته می شود .تعداد چراغ های هر برج به ارتفاع آنها از مرکز زمین و همچنین قدرت آنها بستگی خواهد داشت . نوری که توسط نورافکن های فوق به زمین مسابقه تابانده می شود ، علاوه بر تأمین نور لازم جهت انجام مسابقه باید به اندازه ای باشد که انجام فیلمبرداری از مسابقه به سهولت ممکن گردد .
در صورتی که نتوان از سطوح وسیع جهت نصب چراغ های نورافکن استفاده کرد می توان به جای ۴ برج از ۶ یا ۸ برج کوچکتر در پیرامون استادیوم بهره گرفت .
ب ـ نور افکن در سایر فضاها : علاوه بر تأمین نور زمین مسابقه باید
کلیه فضاهای داخلی راهروها ، اتاقها و … دارای نور مناسب باشند که در این نور توسط چراغ های معمولی و یا فلورسنت تعبیه شده در سقف فضاها تأمین می گردد .
۴ ـ صدا
در استادیوم های فوتبال همواره بلندگوهایی در پیرامون زمین و در مجاورت سکوهای تماشاچیان تعبیه می گردد . فاصله بلندگوها باید به گونه ای باشد که صدای گوینده استادیوم ضمن اینکه به راحتی به کلیه تماشاچیان می رسد ، ایجاد تشدید ( دو صدایی ) نکند . همچنین بلندگوها باید در مکانی قرار گیرند که مانع دید تماشاچیان نسبت به زمین مسابقه نباشند و فاصله آنها از تماشاچیان به حدی نباشد که باعث آزردگی آن ها گردد . به علت اینکه استادیوم فوتبال فضایی باز است استفاده از تایل های آکوستیکی ضرورتی نخواهد داشت .
۵ ـ رسانه های همگانی
ورزش امروزه به یکی از پر طرفدارترین برنامه های رادیو تلویزیونی تبدیل شده است و صفحات زیادی از مطبوعات را هر روزه به خود اختصاص میدهد ، بنابراین توجه به رسانه های همگانی دراستادیوم ـ های ورزشی از ارزشی والا برخوردار است که ذیلاً به آن پرداخته می شود .
الف ـ جایگاه گزارشگران : مسابقات پر اهمیت ورزشی معمولاً مستقیماً توسط رادیو و تلویزیون برای علاقه مندانی که فرصت آمدن به ورزشگاه را ندارند گزارش می گردد.گزارشگران رادیو و تلویزیون باید دارای جایگاه مخصوصی باشند که ضمن تسلط مناسب بر زمین مسابقه ،بتوانند از فیلم های تهیه شده از مسابقه که مستقیماً در اختیارشان قرار می گیرد استفاده نمایند و برای بینندگان تلویزیونی و شنوندگان رادیویی گزارش دهند . جایگاه مخصوص گزارش مسابقه باید در مکانی مناسب از سکوهای  تماشاچیان در نظر گرفته شود و امکانات لازم رادیو تلویزیونی در آن تعبیه گردد .
ب ـ جایگاه خبرنگاران : علاوه بر گزارشات رادیو تلویزیونی مطبوعات نیز به اخبار و گزارشات ورزشی توجه نشان می دهند و همواره تعداد نسبتاً زیادی خبرنگار در محل انجام مسابقات حضور دارند . بدین منظور جایگاه مخصوصی نیز برای خبرنگاران مطبوعات در استادیوم ها در نظر گرفته می شود .
جایگاه خبرنگاران نیز باید مانند جایگاه گزارشگران از سر و صدای معمول در استادیوم دور بوده تا بتوانند با تمرکز کامل به تهیه اخبار و گزارش و خبر از مسابقه بپردازند .
ج ـ تابلوی نمایش استادیوم : به منظور اعلام نتایج ، معرفی اسامی و دادن پیام های مختلف به تماشاگران تابلوی بزرگی بر فراز استادیوم تعبیه می گردد . تابلوی فوق که مجهز به سیستم های الکترونیکی است در محلی قرار می گیرد که بیشترین تعداد تماشاچیان بتوانند از آن استفاده کنند . تابلوهایی که اخیراً در استادیوم ها مورد استفاده قرار می گیرند ، علاوه بر موارد ذکر شده قادرند فیلم هایی را که از جریان مسابقه تهیه می شود به صورت مستقیم برای بینندگان داخل استادیوم نمایش دهند .
۶ ـ سرویس های تماشاچیان
سرویس دهی و خدمات رسانی به تماشاچیان با توجه به اینکه آنها ساعاتی از وقت خود را در استادیوم می گذرانند ، از اهمیت خاصی برخوردار است و بدین منظور فضاهایی مورد نیاز است که بطور خلاصه توضیح داده می شود .
الف ـ بوفه ها و فروش مواد غذایی : به علت اینکه تماشاچیان زمان نسبتاً زیادی از وقت خود را در استادیوم بسر می برند ، احتیاج به تهیه مواد غذایی ، نوشیدنی و …دارند . بدین منظور باید بوفه ـ هایی در استادیوم پیش بینی گردد .
بوفه ها باید پرانکندگی لازم را در استادیوم ، جهت دسترسی مناسب تمامی تماشاگران داشته و دارای فضای مناسب در کنار خود باشند تا از ایجاد سد معبر جلوگیری شود . معمولاً فضاهای زیر سکوهای فوقانی و در مجاورت راهروهای اصلی بهترین مکان برای قرارگیری بوفه ها می باشد تا تماشاگران بتوانند در هنگام ورود به استادیوم و قبل از استقرار در سکوها مواد مورد نیاز خود را تهیه کنند .
ب ـ آبخوری ها : آبخوری ها نیز که از اهمیت خاصی در جهت رفاه تماشاگران به عهده دارند به مانند بوفه ها باید در دسترس عموم باشند و تعداد آنها جوابگوی جمعیت باشد . رعایت مسائل بهداشتی ، پیش بینی شبکه فاضلاب و … از ضروریات آبخوری ها است .
ج ـ توالت ها : دستشویی ها و توالت ها باید به تمامی تماشاگران به سادگی سرویس دهد و در مکان هایی قرار گیرد که علاوه بر رعایت بهداشت
و آلوده نکردن محیط ، امکان تهویه مناسب آن وجود داشته باشد .
د ـ نمازخانه : به منظور امکان انجام فرایض دینی تماشاگران ، ضرورت دارد که چند فضا در بخش هایی از استادیوم جهت نمازخانه پیش بینی گردد .
ه ـ کمک های اولیه : به علت اینکه امکان وقوع حوادث برای تماشاچیان وجود دارد ، لذا باید کمک های اولیه برای آنها پیش بینی شود و فضاهایی برای این منظور در نظر گرفته شود .
۷ ـ سرویس های ورزشکاران
امکاناتی برای بازیکنان ، مربیان و داوران مسابقات در استادیوم ها مورد نیاز می باشد که مختصراً پیرامون آنها توضیح داده می شود .
الف ـ رختکن ورزشکاران : مجموعه فضاهایی که به آن عنوان رختکن ورزشکاران اطلاق می شود ، شامل چند فضا است که عبارتند از : تعویض لباسها ، دوش ، توالت ها ، استراحت بازیکنان .
  فضای تعویض لباس جهت ورزشکاران قبل و بعد از مسابقه و یا تمرین مورد استفاده قرار می گیرد . در کنار این فضا باید گنجه ها و یا کمدهایی برای قرار دادن وسائل ورزشکاران وجود داشته باشد . دوش ها جهت استفاده ورزشکاران پس از مسابقه یا تمرین مورد استفاده قرا می گیرد و تعداد آنها باید جوابگوی یک تیم ورزشی باشد . همچنین فضایی نیز برای استراحت ورزشکاران بین دو نیمه مسابقه ویا پس از تمرین و جهت استماع راهنمایی مربیان تیم در نظر گرفته می شود . رختکن های ورزشکاران حداقل دو واحد برای استفاده تیم های فوتبال و چند واحد دیگر جهت تیم های ورزش دو و میدانی باید پیش بینی شود .
ب ـ اتاق مربیان : حداقل دو اتاق جهت مربیان باید به صورت مجزا در نظر گرفته شود که در آنها کلیه امکانات پیش بینی شده باشد .
ج ـ اتاق داوران : برای استقرار و استراحت داوران یک فضا با امکانات لازم مورد نیاز است .
د ـ بدن سازی : به منظور انجام تمرینات و پرورش جسم فضایی با امکانات کامل بدن سازی مورد نیاز است تا در اختیار تیم هایی که برای تمرین به استادیوم می آیند قرار گیرد .
ه ـ جایگاه بازیکنان ذخیره و مربیان : در کنار زمین دو جایگاه برای تیم های مسابقه دهنده پیش بینی می شود که بازیکنان ذخیره و مربیان آنها هنگام بازی در آن استقرار می یابند . جایگاه فوق باید سرپوشیده و ضمن داشتن فضای مناسب از زمین مسابقه بر آن اشراف کامل داشته باشد .
۸ ـ فضاهای خدماتی
الف – علاوه بر فضاهای سرویسی که در اختیار تماشاگران و ورزشکاران می باشد ، فضاهای دیگری نیز در استادیوم باید موجود باشد که وجود آنها ضروری است و از آنها به عنوان فضاهای خدماتی نام می ـ بریم . این فضاها عبارتند از : محل استقرار مدیریت استادیوم ، مسؤول برنامه ریزی استادیوم ، مسؤول انتظامات ، اطلاعات ،کمک های اولیه و فوریت های پزشکی ، تأسیسات برق ، موتورخانه و تأسیسات هواسازی ، انبار لوازم بهداشتی ، نگهبانی ، باجه های فروش بلیط ( خارج از استادیوم ) .
ب ـ سالن ورزش ها : تأسیساتی که در سالن ورزش مورد نیاز است عبارتند از : ۱) فضا جهت بازی و مسابقه  2) سکوهای تماشاگران  3) سرویس های مربوط به تماشاگران  4) سرویس های مخصوص ورزشکاران  5) فضاهای خدماتی ۶) فضاهای تربیتی جهت ورزشکاران در رشته های مختلف .
مواردی که در طراحی سالن های ورزشی باید رعایت گردند عبارتند از:
۱ ـ فرم
سالن های ورزشی می توانند با فرم های متفاوت و متنوعی اجرا گردند که بیشتر به گنجایش آنها و سیستم های سازه ای که جهت ساخت آن انتخاب می شود بستگی خواهد داشت . در یک سالن ورزشی باید امکان انجام مسابقه در رشته های مختلف ورزش های سالنی میسر باشد .
۲ ـ جهت
جهت خاصی را نمی توان برای سالن ورزشی در نظر گرفت و جهت اینگونه سالن ها به موقعیت قرار گیری در سایت ، شیب زمین و دسترسی های آن بستگی خواهد داشت . وبه علت استفاده از نور مصنوعی در سالن ، جهت آن کمتر متأثر از اوضاع اقلیمی و آب و هوایی است .
۳ ـ ترافیک و دسترسی های داخلی
مانند استادیوم های فوتبال در سالن ها نیز انواع مختلف دسترسی به سکوها طرح واجرامی گردد که دسترسی از بالا، پائین و بخش های میانی از جمله آنها می باشد . در هر صورت درسالن های ورزشی نیزباید توجه داشت که ازدحام حرکتی تماشاگران درهنگا م خروج سالن موجب ایجادخطرات احتمالی نگردد . بهترین روش در این زمینه تخلیه تماشاچیان از پائین به سمت بالاست که ایمنی بیشتری رابه همراه دارد . عرض راهروها نیز براساس فرمول ذکر شده در استادیوم فوتبال محاسبه می گردد .
۴ ـ سکوهای تماشاگران
کلیه موارد ذکر شده در زمینه شیب سکوها و دسترسی به راهروها در استادیوم های فوتبال ، در سالن ورزشی نیز صادق است . ولی با توجه به تعداد کمتر سکوها ، بهتر است از صندلی های سبک و یا نشیمن های چوبی استفاده گردد و سکوهای دو سمت عرضی سالن که به موقعیت ممتازتری از لحاظ اشراف به زمین دارند حتی الامکان از جنس بهتری انتخاب گردند .
۵ ـ نور
نور مورد نیاز سالن به ویژه در مواقع انجام مسابقات باید به صورت مصنوعی و از طریق پروژکتورهای قوی که در سقف به صورت پراکنده و منظم  تعبیه می گردند تأمین شود . در ضمن میزان نور طبیعی باید درحدی باشد که درطی روز بتوان نورکافی جهت انجام تمرینات را برای سالن تأمین نمود و سعی گردد که از تابش مستقیم آفتاب به درون سالن جلوگیری شود .
۷ ـ رسانه های همگانی
الف ـ جایگاه گزارشگران‌ : به منظور گزارش رادیویی و تلویزیونی مسابقات پر اهمیت ورزشی باید جایگاه مناسبی که دارای اشراف کامل به میدان مسابقه و امکانات کافی جهت گزارشگران رسانه های همگانی پیش بینی گردد .
ب ـ جایگاه خبرنگاران‌ : برای خبرنگاران نیز مکان مناسبی از سکوها باید در نظر گرفت تا اخبار لازم را از مسابقات ورزشی به سهولت تهیه نمایند .
ج ـ تابلوی نمایش سالن : برای رساندن اطلاعات لازم از جریان مسابقه و حواشی آن به تماشاگران لازم است که صفحه تابلوی نمایش در سالن در نظر گرفته شود این تابلو باید در مکانی نصب گردد که حداکثر تعداد تماشاگران بتوانند از آن استفاده کنند . بهترین مکان برای آن یکی از جوانب طولی سالن ، نمایشگرهایی در چند نقطه سالن جهت نمایاندن اطلاعات مربوط به مسابقات مانند نتیجه ،
زمان و … در نطر گرفته می شود .
۸ ـ سرویس های تماشاگران
کلیه موارد ذکر شده در مورد سرویس های تماشاگران ، در استادیوم های فوتبال ، در سالن ورزش ها نیز صادق است .
۹ ـ سرویس های ورزشکاران
کلیه موارد ذکر شده در زمینه سرویس های بازیکنان در استادیوم های فوتبال در سالن ورزش ها نیز صادق است ،ضمن اینکه درسالن ورزش ها به سونا با امکانات بدن سازی جهت کنترل وزن ورزشکاران و انجام نرمش مورد نیاز می باشد .
۱۰ ـ فضاهای خدماتی
فضاهای خدماتی مورد نیاز در سالن ورزش ها عبارتند از : محل استقرار مدیریت سالن ، مسؤول برنامه ریزی سالن ، مسؤول انتظامات ، اطلاعات ، کمک های اولیه و فوریت های پزشکی ، تأسیسات برق ، موتورخانه وتأسیسات هواسازی ، انبار لوازم بهداشتی ، انبارهای متعدد جهت وسائل ورزشی در رشته های مختلف ، اتاق کنفرانس مطبوعاتی ، نگهبانی ، باجه های فروش بلیط (خارج از سالن ) .
نام تعداد و مساحت فضاهای مورد نیاز استادیوم فوتبال با۳۵۰۰۰ تماشاگر
عنوان فضا    تعداد    مساحت واحد
(متر مربع )    جمع مساحت
(متر مربع )
زمین بازی
سکوهای تماشاگران
راههای عبور
ورودیها و راهرو های تقسیم
سرویسهای تماشاگران
بوفه تماشاگران
نمازخانه
فوریتهای پزشکی تماشاگران
رختکن ورزشکاران
رختکن مربیان
سالن بدنسازی
فوریتهای پزشکی
رختکن داوران
اطلاعات
انبار وسایل غیر ورزشی
نگهبانی استادیوم
تأسیسات برق
تأسیسات موتورخانه
انبار وسایل ورزشی
اداری
مرکز ورزشی آزادی
مجموعه ورزشی آزادی در ۱۴ کیلومتری اتوبان تهران ـ کرج در زمینی به مساحت ۰۰۰/۰۰۰/۴ مترمربع بنا شده است این مجموعه در دو مرحله اجرا گردیده است مرحله اول استادیوم یکصد هزار نفری ،دریاچه ، پارکینگ که با جاده های شرقی و غربی مربوط می شوند . مرحله دوم که عبارت است از سالن ورزشی ،سالن استخر ، پیست دوچرخه سواری ، ساختمان اداری و مرکز مطبوعات ، ساختمان های تیر اندازی ، زمین های تمرین برای ورزش های مختلف ساختمان های ضمیمه مربوط به هر قسمت . این مجموعه با رعایت هدف های زیر  طرح شده است :
ـ سبک ساختمانی                 ـ احجام و فضاهای اشغال شده به وسیله آنها
ـ مواد ومصالح ساختمانی            ـ نگهداری ونگهبانی
ـآمد و رفت در مجموعه
موقعیت و ارتباط مجموعه
این مجموعه در جلگه اطراف رودخانه کن زیر کوه های شمال قرار دارد . استادیوم یکصد هزار نفری آزادی در خرگوش دره که دره ایست نسبتاً پهناور . کم عمق احداث گردیده است . محل استادیوم بعد از مطالعه از لحاظ فاصله با شهر تهران و ارتباطات و توسعه آینده شهر ، مناسب ترین محل تشخیص داده شده است . مجموعه با سه رشته راه اصلی به شهر تهران وصل می شود .
ـ رشته اول اتوبان تهران ـ کرج می باشد که با دو انشعاب شرقی و غربی به جاده أی شرقی و غربی متصل می شود .
ـ رشته اصلی جاده تهران کرج می باشد که با دو انشعاب به جاده های شرقی و غربی استادیوم منتهی می گردد .
ـ رشته سوم جاده شمالی است که از آزادی ادامه پیداه کرده و پس از عبور از روی رودخانه کن از شمال به حلقه کمربندی مجموعه ورزشی دهکده متصل می شود.
البته با توسعه جاده ارتباطی مابین جاده قدیم تهران کرج و جاده مخصوص می توان جاده قدیم کرج را چهارمین رشته راه مابین مجموعه و جنوب تهران دانست .
دو جاده شرقی و غربی مجموعه که خط کمربندی محسوب می شود از شمال به دهکده بازی ها منتهی می گردد . این دو راه به وسیله انشعاب لازم در فواصل معین به پارکینگ ماشین های سواری و ایستگاه های اتوبوس متصل می شود .
پارکینگ
موقعیت پارکینگ ها و ایستگاه های وسائط نقلیه نسبت به استادیوم یکصد هزار نفری و دیگر قسمت ـ های مجموعه و ارتباط آن ها طوری پیش بینی شده است که مردم در دسته های کوچک به تناوب به پارکینگ ها و ایستگاه های اتوبوس برسند و همچنین ارتباط پارکینگ ها با راه های ارتباطی به نحوی در نظرگرفته شده است که وسائط نقلیه به تناوب وبا فواصل زمانی کافی از مجموعه به جاده ها وارد گردند و بدین ترتیب از تراکم شدید ترافیک در جاده ها و بالاخره در شهر تهران جلوگیری شود .
پارکینگ ها دردو قسمت شرق وغرب مجموعه واقع شده ودر مرحله اول برای ۰۰۰/۱۰ ماشین سواری  و ۲۰۰ اتوبوس گنجایش داشته که این اندازه هادر مرحله دوم به ۱۳۰۰ ماشین سواری و ۶۵۰ اتوبوس توسعه داده شد .
رفت و آمد در مجموعه
امکانات رفت و آمد در مجموعه بر مبنای اصول زیر طرح شده است .
اصل ۱ ـ هنگام ورود جمعیت به مجموعه با توجه به اینکه حضور جمع به تدریج خواهد بود احتمال تراکم راه ها بسیار کم است .
اصل ۲ ـ هنگام خروج نظر به حرکت جمعی تماشاگران ظرفیت مسیرهای ارتباطی باید به اندازه کافی باشد .
همان طور که ذکر شد موقعیت پارکینگ ها طوری در نظر گرفته شده است که در فواصل زمانی کافی مردم به پارکینگ ها برسند . در داخل مجموعه یک خط کمربندی دیگر وجود دارد که به رفت و آمد در مجموعه کمک می کند . در این جاده از وسایل عمومی برای رفت و آمد مردم در داخل مجموعه استفاده شده و در مواقع ضروری می توان از آن برای ارتباط جاده های اصلی که در شرق و غرب مجموعه قرار دارد استفاده نمود . از ورودی اصلی تا استادیوم یکصد هزار نفری یک جاده عریض تشریفاتی قرار دارد که طرفین آن دو مسیر عریض پیاده رو با فضاهای باز بین ساختمان های مختلف برای رفت و آمد آسان مردم در نظر گرفته شده است . این جاده و دو مسیر پیاده رو طرفین آن به منزله ستون فقرات مجموعه است و مسیرهای پیاده رو مانند حلقه ای دور آن می چرخد این مسیرها مردم را به پارکینگ های وسائط نقلیه مستقر در شرق و غرب هدایت می کند . به رفت و آمد مردم در مجموعه اهمیت زیادی داده شده است . قسمت اعظم مجموعه به عنوان پارک و فضای سبز برای مردم قابل استفاده است . اطراف دریاچه دو خط کمربندی پیاده رو ( اولی هم سطح دریاچه و دومی سطح بالاتر ) و در جوار جاده ماشین رو کمربندی دریاچه در نظر گرفته شده است و سه رستوران و
بوفه در اطراف آن بنا گردیده است .
استادیوم یکصد هزار نفری main stadium
استادیوم یکصد هزار نفری آزادی پس از مطالعات مفصلی از لحاظ موقعیت جهت یابی ، دید تماشاچی فرم های بین المللی و پیش بینی آینده طراحی شده است . استادیوم آزادی که یک استادیوم خاکی است درمحل خرگوش دره قرار گرفته و در بین ترتیب تعادلی بین عملیات خاک برداری و خاک ریزی ایجاد شده است . محور بزرگ استادیوم با شمال وجنوب زاویه ای ۱۵ درجه به طرف غرب می سازد .
طرح استادیوم براساس دید کامل برای همه تماشاچیان در نظر گرفته شده به طوری که حداکثر فاصله تماشاچی از مرکز زمین در شمال و جنوب ۱۳۶ متر و شرق و غرب ۱۲۶ متر است که این فاصله برای مشاهده هر گونه فعالیت ورزشی دو و میدانی و فوتبال دید کامل و صحیح را فراهم می ـ نماید.
زمین بازی استادیوم از چمن طبیعی و مطابق با آخرین فرم های بین المللی است . اطراف چمن یک پیست دومیدانی در ۸ ردیف از جنس تاراتان (Taratan ) قرار داد . تاراتان آخرین پدیده پتروشیمی برای زمین های دو و میدانی و پرش است . حالت ارتجاعی ( الاستیکی ) آن در سرعت و پرش
بازیکن تأثیر مطلوبی می گذارد .
یک حلقه رفت و آمد عریض استادیوم را از خارج احاطه کرده است که بین تمام قسمت های مختلف آن رابطه ایجاد می کند . از میان حلقه چهار سطح شیب دار ( رامپ ) عریض در شمال و جنوب در حدود ۵۵ هزار نفر تماشاچی را به سطح افقی که در حدود یازده متر بالاتر از سطح حلقه رفت و آمد خارجی واقع شده است می رساند . در این دو سطح بلیت ها کنترل می شود . از هر یک از این دو  سطح افقی دو رامپ دیگر به بالاترین نقطه استادیوم واقع در شرق و غرب آن منتهی می گردد و بالاخره تماشاچیان از ورودی های مستقل که در طول این رامپ ها پیش بینی شده است به ۳۶ جایگاه مختلف
می رسند . سرویس های مختلف برای این عده از تماشاچیان ( توالت ها ـ بوفه ها و کمک های اولیه ) درسطح مختلف در اطراف رامپ ها در شرق و غرب و در سطح دیگری ( سطح ( Bزیر جایگاه قرار دارد . سطح B خود یک حلقه جداگانه را تشکیل می دهد . بر روی حلقه رفت و آمد خارجی ۷ تونل ورودی و یک ورودی تشریفاتی در فواصل زمین قرار دارد که در حدود ۴۵ هزار تماشاچی را به یک حلقه رفت و آمد داخل هدایت می کند . ( سطح A )از زمین بازی ۶۰/۱۰ متر بالاتر است . از این حلقه مردم توسط راهروها به ۳۶
جایگاه مختلف وارد می شوند .
عرض هر کدام از این تونل ها ۵/۹ متر است که مطابق بهترین استانداردها پیش بینی شده و می تواند در مدت ۱۰ دقیقه به راحتی ۷۵۰۰ نفر تماشاچی را به بیرون هدایت کنند . در اطراف سطح A سرویس های مختلف برای این دسته از تماشاچیان تعبیه شده است . سطح B در بالای سطح A قرار دارد و قسمتی از جایگاه تماشاچیان را تأمین می کند . قسمت جلو آمده این سقف بخشی از جایگاه تماشاچیان سطح A  را سر پوشیده می سازد ( در حدود ۱۳ هزار نفر ) در حدود ۸ هزار صندلی فایبر گلاس در شرق و غرب استادیوم قرار گرفته و بقیه جایگاه صندلی ها بتونی پیش ساخته است .
در قسمت شمال استادیوم و در انتهای راه ها تابلوی اعلام نتایج قرار دارد . سیستم اعلام نتایج از مدرن ترین نوع آن در دنیا است و می توان فیلم یا نتایج بازی ها را به دو زبان فارسی و لاتین در اندازه های مختف و به رنگ های سفید و سیاه متحرک یا ثابت بر روی آن نمایش داد . در قسمت غربی در بالاترین سطح استادیوم جایگاه مخصوص مخبرین رادیو و تلویزیون و دستگاه های کنترل مربوطه به صفحه اعلام نتایج و دستگاه فتوفینیشی قرار دارد .
در بالاترین سطح طول شرق استادیوم جایگاه مشعل بازی ها در نظر گرفته شده که یک پله مستقیم ولی موقت در مواقع لزوم ارتباط زمین را به محل بازی مشعل برقرار می کند . ورودی تشریفاتی در قسمت غرب استادیوم درسطح حلقه رفت و آمد خارجی قرار دارد که دارای یک ایوان بزرگ تشریفاتی است که محور آن بر محور کوچک استادیوم منطق است . از ورودی ویژه مدعوین رسمی و مخبرین و رادیو وتلویزیون استفاده می کنند . سطح دیگری (سطحC ) در حدود دو متر پائین تر از میدان بازی پیش بینی شده است . در این سطح سرویس های مختلف برای ورزشکاران و مربیان فدراسیون های مختلف ، مرکز طبی‌، انبارها ، نگهبانی و تأسیسات مختلف پیش بینی شده است .
سرویس ها و تجهیزات مربوطه به ورزشکاران برای دو گروه کلی ۸۰ نفری که هر گروه به نوبه خود به دودسته ۴۰نفری تقسیم می شوند پیش بینی شده است . برای هرگروه ۴۰ نفری یک سونا ،اتاق ماساژ محل استراحت ، رختکن دوش ها و توالت و دستشویی های لازم و نیز برای هر گروه ۸۰ نفری یک سالن کنفرانس وجود دارد.
برای مربیان و ناظرین مخصوص بیست و چهار دفتر با سرویس های
بهداشتی و محل اجتماع و برای فدراسیون ها بیست دفتر با سرویس های بهداشتی در نظر گرفته شده است .
درقسمت کلنیک اتاق های معاینه طبی و تجهیزات مربوط به اشعه X و سرویس های لازم پیش بینی  شده است . انبارهای مختلف برای نگهداری وسائل ورزش و نگهداری وسائل باغبانی و قرارگاه های مخصوص نگهبانی، پلیس و دفاتر و سرویس های مخصوص در سطح C قرار دارد .
ارتباط این سطح با خارج استادیوم بوسیله گذرگاهی است با عرض ۵/۹ متر و ارتفاع ۷ مترکه درجنوب استادیوم قرار دارد . این گذرگاه ارتباط رژه روندگان را با خارج استادیوم تأمین می نماید .
مطابق فرم های بین المللی زمان تخلیه استادیوم ها نسبت به کوچکی و بزرگی بین ۸الی ۱۵ دقیقه تعیین می شود . با وجود بزرگی استادیوم آزادی پس از بررسی عواملی که در زمان تخلیه تأثیر دارند زمان تخلیه ۱۱ دقیقه محاسبه شده است .
تونلی در راهروهای استادیوم طوری پیش بینی شده است که وسائط نقلیه ازقبیل آتش نشانی، نظافت و همچنین کامیون های مخصوص تلویزیون می توانند در مواقع لزوم نزدیک جایگاه برسند .
در بالای راه ها در چهار جهت شمال غربی ،شمال شرقی ، جنوب غربی ،جنوب شرقی چهار برج بزرگ نور قرار گرفته است . روشنایی استادیوم بر مبنای فیلم برداری جهت تلویزیون رنگی طراحی گردیده و چراغ هایی که به این منظور به کار برده شده مخلوطی از چراغ های حدود ۱۶۵۰ لوکس می باشد که ضریب اختلاف شدت نور در نقاط مختلف ۵/۱۰۱ می باشد سیستم پخش صوت در استادیوم آزادی به طور غیر مرکزی است یعتی برای جایگاه مختلف بلندگو های متعددی در سطوح متفاوت قرار گرفته و تمام بینندگان به طور یکسان می توانند از آن استفاده کنند .
علاوه بر مرکز کنترل صوت در نقاطی چون جایگاه مخصوص و زمین بازی نیز می توان توسط میکروفون های متعدد برنامه های مختلف پخش نمود …