دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله در مورد راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله در مورد راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم دارای ۵۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله در مورد راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله در مورد راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم :
راهبردهای ارزشی و اجتماعی پیامبر اعظم
مقدمه
عنوان «راهبردهاى ارزشى و اجتماعى» به بررسى نقش و تاثیر پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در به کارگیرى عامل «وحدت اسلامى» به عنوان یکى از ابزارها در جامعه اسلامى آن زمان مىپردازد.
در یک تقسیمبندى کلى نقش پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله در پایهگذارى وحدت امت اسلامى شامل سه مطلب بنیادین مىشود: نخست تلاش در وضعیت جامعه عربى آن زمان و به کارگیرى عوامل «سیاسى» جهت زمینهسازىهاى لازم; سپس برنامهریزىهاى «فرهنگى» در مسیر ترسیم
دورنماى امت واحده براى مسلمانان و ایجاد فضاى رشد فکرى و ارتقاى فهم مردم نسبتبه مسؤولیتهاى خود; و در نهایت، به کار بستن راهحلهایى که پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله از آنها به عنوان ابزار تحقق وحدت بهره مىگرفت.
این چنین راهبردهایى را مىتوان تحت عنوان «دعوت ارزشى پیامبرصلى الله علیه وآله برشمرد که پارهاى از آنها شامل «راهبردهاى ارزشى ملى و مذهبى»، «راهبردهاى ارزشى قومى و میهنى» و نیز «راهبردهاى ارزشى اجتماعى و فردى» خواهند بود. و اینک به هر بخش اشارهاى گذرا خواهیم کرد.
راهبردهاى ملى و مذهبى
الف) ایجاد وحدت ملى و همبستگى ایمانى
ورود پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله به مدینه همراه با عقد قراردادهایى بین گروههاى گوناگون بود. این پیمانها را مىتوان یکى از بارزترین شواهد به کارگیرى رهیافت وحدت اسلامى در جامعه آن زمان شمرد.
پیماننامه عمومى مدینه: یکى از مهمترین این پیمانها، اولین قراردادى بود که بین پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله و طوایف و قبایل موجود یثرب بسته شد و بعضى آن را «نخستین قانون اساسى مکتوب جهان» دانستهاند. این تدبیر بهترین مقوله براى به وجود آوردن وحدت ملى و همبستگى دینى بود چرا که وحدت میان قبایل درگیر، حقوق اجتماعى یهودیان و نیز مهاجران مسلمانان را تصمین مىکرد و از سوى دیگر، این پیمانها مقدمات تشکیل یک وحدت سیاسى و حکومتى را فراهم مىآورد.
به عنوان نمومه در مفاد قرارداد بین مسلمین بروشنى قید شده بود که مسلمین امت واحدهاى، جداى از مردم دیگر هستند: (انهم امه واحده من دون الناس)، و ارتباطى بین مسلمانان و کافران نیست و دورى بین مسلم و مسلم نباید باشد. اگر چه روح حاکم بر این پیمانها همانا به کارگیرى ابزار وحدت اسلامى در جهت راهبرد ارزشى پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در جامعه اسلامى است و از همینرو تمام زموارد آن مصداق این امر قرار دارند، ولى به بعضى از آن موارد اشاره مىکن
یم: (۱)
– مسلمین در برابر ظلم و تجاوز و توطئه و فساد با هم متحد خواهند بود.
– هیچ مؤمنى بدون اشاره سایر مؤمنان در جهاد فى سبیلالله صلح نمىکند و صلح جز براى همگان اجرا نخواهد شد.
– تمامى گروهها (که به جنگ مشغولاند) به ترتیب وارد جنگ خواهند شد و جنگیدن به یک گروه (دومرتبه پشتسرهم) تحمیل نخواهد شد.
– «ذمه الله» نسبتبه همه افراد یکسان است.
– اگر اختلافى بین مسلمین بروز کرد، مرجع حل آن خدا و رسول خواهند بود.
– مسلمین، فرد مقروض و مدیونى را که دین او سنگین است رها نخواهند ساخت، بلکه اور ا کمک مىکنند.
و در قسمت دیگرى از این عهدنامه تاریخى که طرف خطاب آن یهودیان مدینه بودند، امورى پیشداورى شد که توجه به مفاد آن حاکى از انگیزه تحقق وحدت ملى توسط پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله است:
– مسلمانان و یهودیان امت واحدهاند و مانند یک ملت در مدینه زندگى خواهند کرد و هر یک دین خود را دارند.
– به یهودیان همپیمان، همراهى و کمک خواهد شد و متقابلا وقتى مسلمین آنها را به مصالحه مىخوانند، یهودیان باید بپذیرند.
– مسلمین و یهود هر دو باید بر ضد کسانى که با این قرارداد به مخاصمه برمىخیزند، مبارزه کنند.
– هر دو باید با یارى یکدیگر در برابر مهاجمان به یثرب بجنگند.
– هیچ کافرى از ناحیه دو طرف اجیر نشود مگر این که به مصلحت هر دو گروه باشد.
به هر حال، باید چنین نتیجه گرفت که کوشش براى ایجاد حساسیت مشترک دینى و ملى یکى از شاخصترین راهحلهاى پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در جهت تحقق وحدت اسلامى شمرده مىشود.
تثبیت وحدت ایمانى: پیامبرصلى الله علیه وآله بعدها نیز در مسیر تثبیت همبستگى ایمانى مسلمین مکررا بر این موضوع تاکید فرمود. در بخشى از سخنان حضرت پس از فتح مکه و در مسجدالحرام چنین نقل کردهاند که فرمود: «المسلم اخ المسلم والمسلمون هم ید واحد على من سواهم تتکافوا دمائهم یسعى بذنبهم ادناهم». (۲)
ایجاد چنین حس مشترک دینى و پیوستگى مذهبى واحد بین مؤمنان در کلام زیبایى منسوب به حضرت کاملا مشهور است که: «المؤمنون کنفس واحده».
همچون آن یک نور خورشید سما صد شود نسبتبه صحن خانهها لیک یک باشد همه انوارشان چون که برگیرى تو دیوار از میان چون نماند خانهها را قاعده مؤمنان مانند نفس واحده
و البته رمز این پرتو نورانى نیز در روح انسانى و الهى مؤمنان خواهد بود که:
جان حیوانى ندارد اتحاد تو مجو این اتحاد از روح باد جان گرگان و سگان از هم جداست متحد جانهاى شیران خداست (مولوى)
ب) پیوند روح اخوت و برادرى
پیدایش تعلق اجتماعى: در نخستین سال ورود پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله به مدینه یکى از مهمترین ابتکارها و راهبردهاى مهم حضرت در به کارگیرى عامل وحدت دینى واقع مىشود; یعنى پیوند (عقد) مواخات بین کلیه مسلمانان اعم از مرد و زن:
دو قبیله کاوس و خزرج نام داشت یک ز دیگر جان خون آشام داشت کینهاى کهنهشان از مصطفى محو شد در نور اسلام و صفا اولا اخوان شدند آن دشمنان همچو اعداد عنب در بوستان وز دم المؤمنون اخوه، به پند درشکستند و تن واحد شدند غورهاى کو سنگ بست و خام ماند در ازل
حق کافر اصلیش خواند نى اخى نى نفس واحد باشد او در شقاوت نحس ملحد باشد او آفرین بر عشق کل اوستاد صد هزاران ذره را داد اتحاد (مولوى)
رسول خداصلى الله علیه وآله در یک مجلس عمومى مىفرماید: «تآخوا فی الله اخوین اخوین». (۳)
این پیمان برادرى همگانى تنها براساس نفى انگیزههاى قومى و قبیلهاى و بر محور حق و همکارى اجتماعى شکل گرفت چه این که: «انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم واتقوا الله لعلکم ترحمون». (حجرات /۱۰)
پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله بین هر مهاجر و یکى از مردم مدینه عقد برادرى بست و در یک انگاره تاریخى، حضرت على را در دنیا و آخرت برادر خود خواند که: «انه منى و انا منه».
به هر ترتیب، این تصمیم داهیانه، کارآمدترین ابزار تحقق الفت فراگیر در جامعه آن زمان بود که نشان از همه کوشش پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله براى پیدایش یک تعلق اجتماعى بالنده بر محور ایمان به خدا داشت.
محبت الهى پایه تشکیل جامعه آرمانى: جامعه مطلوب پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله، نظامى اس
ت که تمامى اعضاى آن بر محور دیانت توحیدى، پیوند برادرى با یکدیگر دارند و مکلف هستند آن را استوار نگه دارند تا خداوند عزیز حکیم نیز زمینههاى الفت و وحدت دلها را (به قدرت خود) پایدار سازد و بدینسان پایههاى تفاهم اجتماعى جامعه اسلامى محکم گردد: «وان یریدوا ان یخدعوک فان حسبک الله هو الذى ایدک بنصره وبالمؤمنین × والف بین قلوبهم لو انفقت ما فى الارض جمیعا ما الفتبین قلوبهم و لکن الله الف بینهم انه عزیز حکیم.» (انفال /۶۲ و۶۳)
براساس مفاد آیات الهى اولا بدون تحقق الفت اجتماعى نمىتوان سخن از جامعه کرد; ثانیا تحقق این امر تنها به ستخداست، ثالثا مؤمنان نیز قادرند شرایط و زمینههاى وحدت اجتماعى را فراهم آورند. (۴)
کلام راستین خداوند پیرامون مساله برادرى قبایل یثربى نیز بس گویاست; «واعتصموا بحبل الله جمیعا ولاتفرقوا واذکروا نعمه الله علیکم اذ کنتم اعداء فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخوانا; «(آل عمران /۱۰۳)
جامعه آرمانى پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله که در آن روح اخوت و برادرى موج مىزند، جامعهاى است که در شدت بر کفر و رحمتبه ایمان، حول یک محور، وحدت مىیابند، یعنى: «محمد رسول الله و الذین معه اشداء على الکفار رحماء بینهم». (فتح /۲۹)
جامعهاى که مانند پیکرهاى واحد است و تمام افراد آن در ارتباطى وحدتبخش با یکدیگر پایدار مىمانند و روح عشق و ایمان مذهبى در تار و پود آن جریان دارد: «مثل المؤمنین فى توادهم وتراحمهم وتعاطفهم کمثل جسد واحد اذا اشتکى منه عضو تداعى له سائر الاعضاء بالسهر والحمى». (۵)
بهرهورى از ظرفیتهاى اجتماعى: در نتیجه پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله با طرح پیمان برادرى انصار و مهاجران، از ظرفیتخاص چارچوب اجتماعى جامعه عربى (که حمایت از همپیمانان خود بوده) در جهت اهداف تحقق امت واحده بهره برد و این موفقیتبارز پیامبرصلى الله علیه وآله نه تنها باعث تعجب افرادى چون ابوسفیان شد، که حتى آثار و پیامدهاى این مساوات اسلامى تا مقدم داشتن اموال و دارایىها نسبتبه یکدیگر پیش رفت. مورخان نقل مىکنند که در جریان برادرى مهاجر و انصار، پیمانى بسته شد که شامل مشارکت در میراث هم بود و در همین راستا رویداد تقسیم غنایم
جنگى «بنىالنضیر» از بهترین نمونههاست.
به هر حال، سراسر وقایع تاریخ اسلام گویاى شواهدى است که نقش پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله را در جلوگیرى از افتراق صفوف مسلمین و متقابلا بهرهبرى ابزار وحدت اسلامى نشان مىدهد و این دستور آشکار قرآن بود که: «ولاتکونوا کالذین تفرقوا واختلفوا;» (آلعمران /۱۰۵)تلاش پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در ایجاد وحدت به اوج کوششهاى ممکن، مىرسد و چون آرمان وحدت را یکى از رسالتهاى الهى بعثتخود مىداند; و رنج تفرق مؤمنان بر او گران مىآید و سخت مهربان و هواخواه آنان است، پس در این راه تمام توان خود را به کار مىبرد که: «لقد جاءکم رسول من انفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم بالمؤمنین رءوف رحیم». (توبه/۱۲۸) و شاید به همین دلیل است که خود مىفرماید: «ما اوذى نبى مثل ما اوذیت.» (۶)
راهکار سازگارى و همدلى: موضوع «اصلاح ذات البین» و سفارشها و موضعگیرىهاى پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله پیرامون آن نیز، در ردیف راهکارهاى ایجاد برادرى قرار مىگیرد:
«; وفى الخبر عن ابىایوب قال: قال رسولاللهصلى الله علیه وآله: یا ابا ایوب الا ادلک على صدقه یحبها الله و رسوله قال: بلى. فقال رسولالله: تصلح بین الناس اذا تفاسدوا; و فى راویه تسعى فى صلاح ذات البین اذا تفاسدوا و تقرب بینهم اذا تباغضوا». (۷)
و نیز نقل شده که درباره آیه اخوت از پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله پرسش کردند، فرمود: مزد آن
کس که در برقرارى آشتى میان مردمان بکوشد; برابر مزد کسى است که در راه خدا پیکار کند. (۸)
بدینترتیب یکى از این شیوهها را در تصمیمى که پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله مبنى بر «اصلاح ذات البین» در مورد تقسیم غنایم جنگ بدر مىگیرد، مشاهده مىکنیم. قطعا فقدان قانون خاص تقسیم غنایم و نیز عدم آمادگى تربیتى و اخلاقى کامل مسلمانان آن دوره، عواملى بود تا در وحدت پویاى جامعه اسلامى ایجاد خلل کند. از اینرو، پیامبرصلى الله علیه وآله مامور به اصلاح امور و حفظ یکپارچگى ملت مىشود و مؤمنان نیز موظف به رعایت همدلى و تبعیت از رسول اکرمصلى الله عل
یه وآله که: «فاتقوا الله واصلحوا ذات بینکم واطیعوالله ورسوله ان کنتم مؤمنین». (انفال /۱)
پیامبرصلى الله علیه وآله به گونهاى اختلافزدایى مىکند که شقاقى (هر چند ناچیز) در پیکره وحدت دینى مسلمین سر برنیاورد; چنان که مورخان نقل کردهاند، پیامبر اسلامصلى الله علیه وآله حتى براى گروهى هم که در جنگ حاضر نبودند سهمى از غنیمت قرار مىداد. (۹)
جالب توجه است که پیش از آغاز جنگ بدر، پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله با وجود اعلام حمایت عدهاى از مهاجران، در انتظار اعلام رضایت انصار مبنى بر آمادگى جهاد نبرد با دشمن است; چون محتواى قرارداد انصار با پیامبرصلى الله علیه وآله درباره دفاع از حضرت در داخل شهر مدینه بود و نه همراهى در جنگهاى خارج، لذا پیش از حرکتبه دنبال راى و نظر انصار بود و پس از اطمینان از یارى آنان آماده کارزار مىگردد.
این امر در واقع نشان از اهتمام پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله به رعایتسنتهاى اجتماعى و ملاحظه شرایط خاص سیاسى زمان دارد. (۱۰)
تفوق به جاى تفرق: رویداد دیگرى که در جریان جنگ احد شاهدیم دستورى است که قرآن به پیامبرصلى الله علیه وآله مىدهد مبنى بر عدم ملامت پاره اى مسلمانان به سبب فرار از جنگ و در برابر، بخشودن آنها و سعى در امیدوار ساختن و همکارى به گونهاى که جذب جامعه اسلامى شوند و در مسیر اصلاح و تربیت روحى قرار گیرند: «فاعف عنهم واستغفر لهم وشاورهم فى الامر;» (آلعمران /۱۵۹)
قطعا یکى از ریشههاى اصلى چنین تصمیم پسندیدهاى، همخوانى با وحدت و یکپارچگى سیاسى امت اسلام بوده است تا از این طریق پیشاپیش زمینه افتراق بین گروههاى مسلمان (به علت طرد افرادى از مبارزین که در جریان جنگ دچار خطا و تخلف شدند) و سایر اقشار جامعه، محو شود.
در همین جنگ است که به نقل تاریخ; جوان مسلمان ایرانى پس از وارد آوردن ضربهاى بر افرادسپاه دشمن مىگوید: «خذها و انا الغلام الفارسى» (این ضربت را تحویل بگیر که منم یک جوان ایرانى) اما پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله او را خطاب و عتاب نمود که چرا نمىگویى منم یک جوان انصارى؟! و
منظور آن است که به این وسیله هم، آهنگ برانگیخته شدن تعصبات قومى دیگر را خاموش، و وحدت صفوف اسلام را حفظ کند و هم، ملاک افتخار و ارزش را از محور قوم و نژاد و ملیتبه دین و مکتب و ارزشهاى توحیدى بازگرداند.
بدینسان حضرت از هر عاملى براى نگهدارى تفوق اجتماعى و جلوگیرى از تفرق استفاده مىکرد و حتى در جریان تخریب مسجد ضرار!
حفظ وفاق ملى: سیاست پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله درباره ویران کردن مسجد ضرار دقیقا به قصد ایجاد یک مانع مؤثر براى جلوگیرى از ظهور شکاف سیاسى در جامعه اسلامى بود تا پیاپى، وفاق ملى آسیب نبیند.
یک مثال دیگر اندر کژروى شاید ار از نقل قرآن بشنوى این چنین کژ بازیى مىباختند مسجدى جز مسجد او ساختند فرش و سقف و قبهاش آراسته لیک تفرق جماعتخواسته قصدشان تفریق اصحاب رسول فضل حق را کى شناسد هر فضول
بر این اساس، پیامبر بزرگوار اسلامصلى الله علیه وآله حتى در آخرین سفارشهاى خود به امت
اسلامى نیز چنین مىگوید: «ایها الناس، ان دماءکم و اموالکم علیکم حرام الى ان تلقوا ربکم، کحرمه یومکم هذا، و کحرمه شهرکم هذا;» و نیز در آخر خطبه دارد که: «; ایها الناس اسمعوا قولی و اعقلوه، اعلموا ان کل مسلم اخ للمسلم و ان المسلمین اخوه.» (۱۱)
۲ – راهبردهاى قومى و میهنى
الف) نفى نژادپرستى و قومیتگرایى
یکى دیگر از راهحلهایى که پیامبر مکرم اسلامصلى الله علیه وآله در مسیر بنیانگذارى وحدت امت اسلامى به کار مىگرفت، نفى نژادپرستى، قومیتگرایى و تبعیضهاى ناروا و ناپسند بود.
شکستن ارزشهاى جاهلى: مبارزه پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله با بردهدارى آن زمان که همراه افزایش تدریجى قدرت سیاسى و اجتماعى حضرت با قاطعیت روزافزونى نیز توام بود، بهترین شاهد است. این جنبش، بخشى از حرکتهاى عدالتخواهى پیامبرصلى الله علیه وآله در برابر ظلم آشکار آن
دوره به شمار مىآید چرا که حضرت به دنبال تاسیس جامعه فلاحپسند دینى و پایهگذارى حزب رستگاران است که: «الا ان حزب الله هم المفلحون» (مجادله /۲۲) و نیک، از قرآن آموخته که فلاح و سعادت با ظلم و شقاوت قابل جمع نیست: «.. انه لایفلح الظالمون». (انعام /۳۵)
یکى از تلاشهاى پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در دوره ابتدایى حضور ده ساله مکه مکرمه، گسستن مبانى نظام ارزشى حاکم بر جامعه جاهلى آن زمان بود. در بافت پیوندهاى عشیرهاى; بردگان و کنیزکان بدون اذن صاحبان خود، حق هیچگونه تصمیمگیرى مستقل و یا اظهار مشارکت اجتماعى خاص نداشتند. اجازه بردها در پذیرش یا عدم پذیرش معتقدات دینى خویش نیز به
دستخود آنان نبوده است.
دعوت فرهنگى پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله به توحید، و نیز دعوت ارزشى حضرت به ایجاد تعلق دینى و حب اجتماعى توحیدى، سبب شد تا زمینه شکستن چنین تبعیضهاى ظالمانهاى فراهم گردد، معیارهاى جاهلى روابط نسبى از بینرفته و در نهایت افراد، بدون وابستگى قومى و قومگرایى به دین جدید بگرایند چرا که: «لاعصبیه فى الاسلام».
حاصل توفیق پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در به کارگیرى این راه، مسلمان شدن افرادى از
عشیرهها و قبایل متعدد مشرکین و تمرد آنان از قوانین نظام قبیلهاى و سپس، پیوستن به صفوف مؤمنان بود. این روش، علاوه بر تاثیرگذارى «ارزشى و اجتماعى» یعنى ایجاد یاس و وحشت در دل مشرکان و ویران شدن اصول ارزش حاکم، زمینهاى براى زایش نظام اجتماعى جدید پدید آورد.
ارزش مساوات توحیدى: بعدها پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله در قالب فرمان، ارشاد یا نصیحت، مسلمانها را رهنمون به آزادسازى بردگان مىسازد و خود نیز چنین مىکند و این فرمان «خداى» بود که ایمان به خود و آخرت و پیامبران را با بخشش مال در جهت آزادى انسانهاى دیگر همسنگ
مىداند: «.. ولکن البر من آمن بالله والیوم الآخر والملئکه والکتاب والنبیین واتى المال على حبه ذوى القربى و; وفى الرقاب و;» (بقره /۱۷۷)
حضرت، افرادى مانند «زید بن حارثه» را فرمانده سپاه اسلام، «بلال حبشى» را مؤذن ویژه قرار مىدهد و از «سلمان فارسى» ایرانى تجلیل مىکند و به او مقام و منزلت والا مىبخشد تا به این ترتیب هم با تبعیضهاى موجود به مبارزه برخیزد: «من اعتق مؤمنا اعتقه الله العزیز الجبار;«و هم بتدریج ارزش تقوا را ملاک منصبها و منزلتهاى اجتماعى، معرفى نماید که: «ان اکرمکم عندالله اتقیکم;» (حجرات /۱۳)
پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله آشکارا اعلام مىکرد آن غلام حبشى و این سید قریشى (هر دو) در نزد من یکسان هستند و بدینسان آن حضرت را منادى به حق مساوات توحیدى دانستهاند. چه این که: «کلکم لآدم و آدم من تراب لیس لعربى على عجمى فضل الا بالتقوى». (۱۲)
به هر حال رعایت تساوى و عدالت توسط پیامبر اکرمصلى الله علیه وآله که دقیقا در برابر ظلم و تبعیضهاى رایج قرار داشت، از مؤثرترین راهکارهاى ایجاد وحدت اسلامى در جامعه آسیبدیده آن روزگار بود.
در متون تاریخى و روایى مىخوانیم که حضرت تفاوتى بین برده و غیربرده نمىگذاشت و خود نیز در اجراى احکام، طعم شیرین حق مساوات و عدالت را به دیگران مىچشانید; که حتى در جمع
مسلمانان، جایگاه پیامبر خداصلى الله علیه وآله ناپیدا بود و هر زمانى در مجلس مىنشست افراد ناشناس بسادگى نمىتوانستند حضور رسولاللهصلى الله علیه وآله را نزد مردم بیابند.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
