مقاله اختلالات نارسایی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله اختلالات نارسایی دارای ۱۰۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اختلالات نارسایی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اختلالات نارسایی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله اختلالات نارسایی :

اختلالات نارسایی

فصل اول

مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
فرضیه ها
تعاریف متغیرها

مقدمه
کاملا عادیست که کودکان جنب وجوش داشته باشند و از بازی کردن لذت می برند . گاهی مادران به درمانگاه یا روان شناس مراجعه کرده و اظهار می کنند که فرزندشان بخصوص پسرشان بسیار
بی قرار ، زیاد فعال ، حواس پرت ، بی ثبات و تکانشی است . معلمان معمولا چنین دانش آموزانی را خوب می شناسند .
افرادی که به نحوی با بیماران روانی ، عقب ماندگان ذهنی ، معتادین به مواد مخدر ، الکل سروکار دارند به این امر اعتقاد دارند . مشکلات روانی مختص به یک قشر یاگروه خاصی نبوده و تمام طبقات جامعه را شامل می شود . کارگر ، کارمند ، معلم ، دانشجو ، دانش آموز و غیره . . . . . را
نمی شناسد و به عبارت دیگر امکان ابتلا به ناراحتی های روانی برای همه افراد وجود دارد و در این میان دانش آموزان از ارزش بالاتری برخوردار می باشند زیراکه امیدهای آینده این جامعه می باشند و یکی از بیماری های روانی که آنها را تهدید می کند اختلال کمبود توجه / بیش فعالی می باشد که یکی از متداولترین اختلال های دوران کودکی می باشد که میزان مراجعه به مراکز درمانی به علت آن بیش از سایر اختلال های دیگر می باشد . ‍‍‍

درمورد این اختلال هنوز دانش کافی بدست نیامده است و پرسش های زیادی در مورد این اختلال وجود دارد که پاسخی برای آنها یافت نشده است . برای همین پژوهش های زیادی در این مورد انجام گرفته است تا علل آن مشخص شود . مثلا همین تحقیق که در مورد بررسی رابطه این اختلال با اشتغال مادران در خارج از خانه می باشد که احتمالا بین آنها نیز رابطه معناداری وجود دارد که در بین مدارس ابتدایی به عمل آمده است .

واما اشتغال مادران در خارج از خانه به خانواده که یکی از ارکان آن فرزندان می باشند تأثیر به سزایی دارد . اشتغال زنان که بیش از هرچیز به سبب نیاز اقتصادی پدید آمده است، پس از بروز جنگ های دراز مدت در مغرب زمین و کمبود نیروی انسانی ، دامنه وسیعی پیدا کرد و با به کارگرفتن زنان در واحدهای تولیدی ، زمینه اجتماعی اشتغال آنان در عرصه های گوناگون ، فراهم آمد .
از مطالعات به عمل آمده ، برمی آید که اشتغال زنان به ویژه زنان دارای همسر و فرزند به وظایف و مناسبات درون خانواده تأثیر قابل ملاحظه ای می گذارد و این تأثیر به نوبه خود در روابط و کارکردهای زندگی اجتماعی ( بیرون از کانون خانوادگی ) آنان منعکس می گردد . هر چند اشتغال زنان به مرور زمان ، تا حدود زیادی ، در جامعه پذیرفته شده است ، ولی قول فرهنگی لازم جهت برقراری هماهنگی میان این اشتغال و تقسیم وظایف و مسؤولیت ها در موزه خانواده ، کاملا تعفق نیافته است .

بیان مسئله
نتیجه ی پژوهش های انجام شده در مرکزهای پژوهشی و دانشگاهی در سراسر جهان ، شناخت و آگاهی بسیار جدیدی از ویژگی ها و سبب شناسی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی به دست داده اند . این آگاهی از واپسین سال های دهه ی ۸۰ میلادی . و به ویژه یک دهه بعد ، یعنی زمانی که بار کلی در سال ۱۹۹۷ مقاله ای در مورد این اختلال نوشت ، نمود پیدا کرد ، بر این اساس ، دانشمندان آنچه را که درباره ی سبب شناسی این اختلال می دانستند بازنگری کردند و به نظر می رسد الگوی جدیدی در این زمینه در حال شکل گیری و گسترش است . در این الگوی جدید ، تأکید بر تکانشگری ناشی از نارسایی بازداری است که به شکل ( نارسایی در کنترل حرکتی ) ظاهر می شود .

در این پژوهش سعی شده که رابطه کمبود توجه یا بیش فعالی کودکان مدارس ابتدایی با اشتغال مادران در خارج از خانه مورد بررسی قرار بگیرد تا معلوم شود که آیا بین اشتغال مادران در خارج از خانه با این اختلال رابطه ای وجود دارد یا خیر .
افرادی که دارای بیش فعالی می باشند در زندگی روزمره دچار مشکلاتی می باشند که در بعضی موارد می تواند کار آنها را مختل کند .

بار دیگر اهمیت توجه به اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را به پژوهشگران ، دانشجویان و مسئولان بهداشت و درمان جامعه یادآور می شویم . پرسش های زیادی در مورد این اختلال وجود دارد که هنوز پاسخ مناسبی برای آنها یافت نشده است . در جامعه ایران ، این پرسش ها که به شیوع ، ویژگی ها و ارزیابی این اختلال و نیز چگونگی تعامل کودکان مبتلا با والدین ، معلمان و دوستان و انواع کمبودها مربوطند ، همچنان بدون پاسخ مانده اند و با توجه به شیوع زیاد این اختلال ، ضروری است تا این اختلال و دانش آموزان دارای این اختلال را از یاد نبریم .

اهمیت و ضرورت تحقیق
اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی یکی از متداولترین اختلال های دوران کودکی است که میزان مراجعه افراد به مراکز درمانی به علت آن ، بیش از سایر اختلال های دیگر می باشد . امروزه ، این اختلال به دلیل های گوناگونی مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران قرار گرفته است . نخست آنکه این اختلال که اولین یا دومین اختلال فراوان در دوران کودکی و نوجوانی است برای بسیاری از دانش آموزان مشکل های قابل توجهی ایجاد می کند . و برعملکرد شناختی ، اجتماعی ، هیجانی ، خانوادگی آنان و سپس در بزرگسالی ، بر عملکرد شغلی و زناشویی آنها تأثیر می گذارد . ( تذکر ۱ )

تذکر دوم ، سبب شناسی و درمان این اختلال هنوز به طورکامل مشخص نشده است .
تذکر سوم ، به نظر می رسد شناخت بهتر اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ، به شناخت بهتر بسیاری دیگر از اختلال های کمبود هم چون اختلال سلوک ، اختلال نافرمانی ستیزشی و ناتوانی یادگیری کمک می کند .

لذا پژوهشگر قصد دارد پیرامون این موضوع ، تحقیقی را صورت دهد تا از این طریق مسائل و مشکلات دانش آموزان مدارس ابتدایی و همچنین آشنایی بهتر با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و تأثیر اشتغال زنان در این زمینه مشخص شده و دیدگاه بهتر و روشن تری را روی افراد گذاشته شود .

اهداف تحقیق
هدف کلی از این پژوهش بررسی رابطه بین اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی کودکان مدارس ابتدایی با اشتغال مادران در خارج از خانه می باشد .

اهداف جزئی
۱- مشخص نمودن افراد دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در بین دانش آموزان مدارس ابتدایی .
۲- مشخص نمودن وضعیت اشتغال مادران آنها .
۳- توصیف نمرات دانش آموزان مدارس ابتدایی شهرستان خمین و مقایسه نمرات افراد دارای مادران شاغل و غیرشاغل و همچنین ایجاد انگیزه بیشتر جهت پژوهش هایی از این نمونه .
۴- زمینه ی را فراهم کنیم برای اجرای تحقیقات آینده و در نهایت به عنوان یک فاکتور بهداشتی در جهت پیش گیری یا به حداقل رساندن اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در جوامع و گروه های بخصوص در بین دانش آموزان .

فرضیه
بین اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و اشتغال مادران در خارج از خانه رابطه معناداری وجود دارد .
میزان اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در بین کودکان دارای مادران غیر شاغل بیشتر از کودکان دارای مادران شاغل است .

تعاریف مفهومی و عملیاتی
الف ) تعریف مفهومی
اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ( ADHD ) : بیش فعالی عبارت است از اختلال رشدی در توجه ، کنترل تکانش ، بی قراری و هدایت رفتار که به طور طبیعی ایجاد می شود و ناشی از اختلال های عصب شناختی بزرگ حسی ، حرکتی یا هیجانی نیست .

زنان شاغل : به پرسنل شاغل زنان ، که طبق قانون کار یا به صورت استخدام کشوری یا پیمانی روزانه بین ۶ تا ۸ ساعت یا بیشتر از این زمان را در ادارات دولتی یا غیر دولتی اعم از آموزش و پرورش ، بیمارستان یا درمانگاه و غیره . . . . . و یا به صورت شاغل آزاد در مغازه یا آرایشگاه و غیره . . . . . وقت خود را صرف به مردم بکار می گیرند .

ب ) تعریف عملیاتی
اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی : اختلالی است که در این تحقیق به وسیله مقیاس درجه بندی کانرز برای والدین و معلمان تشخیص داده می شود . اگرچه آزمون های
متعددی برای ارزیابی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ساخته شده است ولی شاید هیچ کدام به اندازه دو مقایسی که توسط کیت کانرز برای والدین و معلمان ساخته شده مورد استفاده قرار نگرفته است .

فصل دوم

الف ) مبانی نظری
ب ) تحقیقات انجام شده ( پیشینه ی تحقیق )

تعاریف بیش فعالی
اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی به شکل های مختلف و با نام های متفاوتی تعریف شده و تقریبا هیچ گاه توافقی در این زمینه وجود نداشته است . برخی از مؤلفان ، تعریف های ویژه ی خود را ارائه

می کنند . و برخی دیگر از افراد یا برخی از انجمن ها ، معیارهای خاصی را برای تعریف این اختلال به صورت بالینی ، خود در نظرمی گیرند . والدین و مربیان کودکان اغلب اصطلاح بیش فعال را جهت توصیف کودکانی به کارمی برند که سرزنده ، خستگی ناپذیر ، بسیار فعال و پرجنب وجوش هستند . این اختلال معمولا با ویژگی هایی چون بیش فعالی ، تکانشگری ، بی توجهی ، پرتحرک ، بی قرار ، پریشان و مانند اینها توصیف شده و اغلب این نگرش وجود داشته است که آن را ناشی از عوامل زیستی ، آسیب مغزی یادداشت بدانند . در این میان ،

درمانگران به تعریفی عملیاتی احتیاج دارند تا در کارهایشان به آن مراجعه کنند . زیرا بدون در اختیار داشتن تعریف عملیاتی مجبور می شوند براساس مفاهیم نه چندان مشخصی هم چون آسیب مغزی ، مشکل های عاطفی ، محرومیت های محیطی و توصیف های مقوله ای گوناگون کارکنند . معمولا تعریف های متعددی که ارایه شده هرکدام برجنبه ای تأکید داشته اند . برای مثال ، وری ( ۱۹۶۸ ) . در تعریف خود ، بر فعالیت حرکتی بیش از حد تأکید می کند : ( فعالیت حرکتی روزانه ، که به طور معناداری بیشتر ازحد عادی است ) . گاهی براساس نیاز فردی که تعریفی از این اختلال عرضه می کند ، تعریف های متفاوتی از آن به عمل آمده است .

برای مثال ، کنت ( ۱۹۹۴ ) . در واژه نامه ی ورزشی خود این اختلال را : ( فعالیت حرکتی بیش از حد ) تعریف می کند . بارکلی ( ۱۹۸۲ ) می نویسد اگرچه برسد نشانه ها و ویژگی های بیش فعالی معمولا اتفاق نظر وجود دارد ، ولی هنوز برسر تعریف آن ، چنین توفقی حاصل نشده است . برای مثال ، بسیاری از دانشمندان معتقدند که بیش فعالی فراگیر در تکانشگری بیش فعالی و بی توجهی است . بارکلی ( ۱۹۸۲ ) تعریف زیر را پیشنهاد می کند :

( بیش فعالی عبارتست از اختلال رشدی در توجه ، کنترل تکانش ، بی قراری و هدایت رفتار که بطور طبیعی ایجاد می شود و ناشی از اختلال های عصب شناختی بزرگ ، حسی ، حرکتی یا هیجانی نیست ) .

تیلور به این تعاریف اشاره کرده است
۱- پرجنب وجوش عبارت است از فعالیت بدنی زیاد . کودک پرجنب وجوش بیش از کودک معمولی تحرک دارد . حرکاتش ناگهانی است و به دشواری می تواند مدتی سرجایش بنشیند . این کودکان با وجود آنکه پرتحرکند . ولی به هنگامی که توجهشان به چیزی جلب می شود می توانند حواسشان را متمرکز کنند . به طورکلی این گونه کودکان پرتوان و پرانرژی اند ، اما گاهی این فعالیت زیاد از اضطراب و عصبانیت ناشی می شود . معمولا این گونه کودکان را نافرمان می دانند چون وقتی به آنان می گویند سرجایشان بنشینند گوش نمی کنند . این رفتار از لحاظ کودکان مشکلی به حساب نمی آید هرچند که ممکن است والدین را خسته کند .

۲- بی قراری یا اختلال در میزان دقت و توجه درکودکی دیده می شود که به دلیل داشتن آستانه دقت کوتاه مدت بیش از حد تحرک دارد و نامنظم و آشفته است .
۳- تحرک یا فعالیت بیش از حد نشانه روانی درکودکانی است که بی قرارند و نمی توانند حواسشان را برچیزی متمرکز کنند .

همان گونه که اشاره کردیم تعریف مشخصی از بیش فعالی وجود ندارد که مورد پذیرش همگانی صاحب نظران باشد . بسیاری از پژوهشگران و درمانگران ترجیح می دهند تعریف و معیار تشخیصی وآماری اختلال های روانی ( ۱۹۹۴ ) . را مورد استفاده قرار می دهند که از پذیرش بسیاری برخوردار است .

نظریه ها و دیدگاهها
در پیشینه پژوهشی مربوط به سبب شناسی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی دو الگو یا نظریه اصلی
در این باره وجود دارد .

۱- نظریه ی ساز وکار برانگیختگی
در این نظریه ادعا می شود که اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ناشی از نابهنجاری هایی در ساز وکارهای برانگیختگی مغز در افراد دارای این اختلال است . در این نظریه سعی می شود چگونگی پاسخ دهی مغز مطالعه می شود و مشخص شود که چه مشکلی در دستگاه عصبی این کودکان وجود دارد که در پاسخ دهی آنها به محرک های بیرونی و درونی ، مشکل ایجاد می کند .
در رویکرد برانگیختگی ، ساز وکارهای برانگیختگی از دو جنبه مورد پژوهش قرار می گیرند .

جنبه اول ، بیش برانگیختگی و جنبه دوم کم برانگیختگی است ، و می توان رفتار کودکان با اختلال نارسایی
توجه / بیش فعالی را از هرکدام از این دو جنبه بررسی کرد . رویکرد بیش برانگیختگی بیانگر آن است که این اختلال درکودکان ناشی از این وضعیت است که فزون شلوغی داده ها ، امکان تصفیه و انتخاب محرک ها را نمی دهد . در مقابل دیدگاه کم برانگیختگی معتقد است که میزان برانگیختگی پایین و ناکافی بودن میزان فعالیت ساز وکارهای کنترل بازداری باعث به وجود آمدن حواس پرتی و در نتیجه اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی می شود .

مطالعه دقیق در سال های اخیر این یافته های شگفت آور را نشان می دهد که زمانی که کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ، در معرض تحریک پذیری بالایی ، مثل موسیقی ، قرارمی گیرند ، عملکرد بهتری در ریاضیات از خود نشان می دهند . این پژوهشگران معتقدند که تأثیر تسهیل گر تحریک پذیری شنیداری ، باعث عملکرد بهتر آنها در ریاضیات می شود . این یافته نشان می دهد که نظریه ی کم برانگیختگی می تواند به درک بهتری در سبب شناسی این اختلال کمک کند .

۲- الگوی کارکردهای هماهنگ ساز
الگوی کارکردهای هماهنگ ساز تلاشی است برای تدوین نظریه ای سبب شناسی تا بتوان از این رهگذر ، پژوهش های مربوط به اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را یک موضوع اساسی متمرکز ساخت . این الگو براین باور استوار شده است که نارسایی توجه در این اختلال ، نارسایی ثانویه ای است که از ضعف در بازداری رفتاری یا خود تنظیمی ناشی می شود . بارکلی معتقد است که نارسایی در بازداری پاسخ ، باعث آسیب رسیدن به چهار توانایی عصبی – روانی شناختی می شود . این آسیب ، از راه اطلاعات بازنمایی شده و عمل های خود جهت دهی ، به کاهش کنترل حرکتی منجر می شود .

علت بیماری ( سبب شناسی )
دانشمندان نمی توانند به طور قطعی مشخص کنند که علت اصلی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی چیست . برخی از علت های احتمالی را در این قسمت مرور خواهیم کرد . اما همچنان لازم است تا علت های این امر مورد بررسی و پژوهش قرار بگیرند . در این بررسی سعی می کنیم رویکرد زیستی – روانی – اجتماعی داشته باشیم . امروزه بیشتر پژوهشگران برنظرگاه زیستی تأکید می ورزند . ولی همواره باید توجه داشت که عوامل روانی اجتماعی نیز از نظر دور نمانند .

۱- عوامل ژنتیکی
در بررسی های انجام شده در مورد تأثیر عوامل ژنتیکی در اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی معمولا از سه روش مورد استفاده قرار می گیرد : مطالعه ی هم شکمان و مطالعه فرزند خوانده ها . مطالعه خانواده به بررسی تأثیر عوامل خانوادگی مربوط می شود . در حالی که مطالعه هم شکمان و فرزند خوانده ها برای این منظور به کار می رود تا روشن شود که آیا اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی منشاء خانوادگی و محیطی دارد یا ژنتیکی .

مطالعه ی هم شکمان و فرزند خوانده ها در مورد این کودکان ، نشانگر رابطه ای قوی بین عوامل ژنتیکی و وجود این اختلال است . بیدرمن و همکاران ( ۱۹۹۰ ) . عوامل خانوادگی – ژنتیکی و عوامل روانی اجتماعی را در میان خویشاوندان درجه ی اول کودکان و نوجوانان دارای این اختلال مطالعه کردند و دریافتند که در این خویشاوندان ، احتمال وجود اختلالی مشابه ، بسیار زیاد است . از این رو تأثیر عوامل خانوادگی – ژنتیکی مورد تأیید قرار می گیرد .

در بررسی دیگری که از چهار جفت دوقلوی یک تخمکی به عمل آمده ، روشن شد که هر دو کودک دوقلو به سندرم تحرک بیش ازحد دچار بودند . درحالی که این نتیجه در تنها یک جفت از شش جفت دوقلوی دوتخمکی مورد مطالعه دیده شد .

بارکلی ( ۱۹۹۶ ) اظهار می دارد که هیچ گونه نابهنجاری کر و موزی شبیه آنچه که در نشانگان داون یا ایکس شکننده وجود دارد ، در این اختلال مشاهده نشده است . در زمینه ی احتمال وجود رابطه با یک ژن تنها نیز نتیجه ی مطالعه فاراوان و همکاران ( ۱۹۹۲ ) از رابطه ی بین جهش کر و موز م ۳ در ژن B ( HTRB ) گیرنده ی تیرویید با این اختلال حکایت می کند .

۲- عوامل عصب شناختی و عصبی – شیمیایی
از سال های نخست قرن بیستم اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را به عنوان اختلال عصب شناختی مورد توجه قرار دادند و طولی نکشید که آن را نتیجه نوعی آسیب یا بد کارکردی مغزی فرض کردند .
از آنجا که تعداد زیادی ازکودکانی که در رشد تأخیر دارند دچار بیش فعالی اند و از آنجا که این گروه کودکان بیش از کودکان دیگر دچار آسیب مغزی اند از این رو شاید بتوان گفت این خصوصیات با آسیب مغزی ارتباط دارد . البته همه کودکانی که دچار آسیب مغزی اند دچار بیش فعالی نیستند .
گازانیکا و همکاران ( ۱۹۷۹ ) گزارش کردند که درکودکان بیش فعال مقدار امواج آهسته ( معمولا تتا ) که برای کودکان خردسال طبیعی است ، به میزان کمتری مشاهده می شود .

از سوی دیگر پژوهشگران بررسی هایی را روی کارکرد نیمکره های مغز انجام داده اند و دریافتند که هوشیاری و توجه به طور عمده ای تابع نیمکره راست است و آسیب به این نیمکره ، نارسایی هایی را در هوشیاری و توجه ایجاد می کند و درکنار آن ، فعالیت حرکتی عمدی فردکاهش می یابد و فرد به تکانشگری مبتلا می شود . ( حمید علیزاده ، اختلال نارسایی توجه / فزون جنبشی ، تهران ، انتشارات رشد ، صفحه ۴۹ ) . دستگاه فعال ساز شبکه ای دیگر از منطقه هایی است

که در زمینه عملکرد توجه اهمیت دارد . شواهدی وجود دارد که نشان می دهد درکودکان دارائی اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی این دستگاه به درستی کارنمی کند . قطعه ی پیشانی یکی دیگر از نقاطی است که مورد توجه قرارگرفته است بطوری که بارکلی ( ۱۹۸۲ ) توضیح می دهدکه هرگاه در منطقه ی پیش پیشانی ، آسیبی وجود داشته باشد ،

پیامدهای این آسیب در انسان و حیوان مشابه است . ( آسیب در این منطقه در میمون ها باعث بروز بیش فعالی شده است ) و تأکید می کند که قطعه ی پیش پیشانی نقش بسیار مهمی درکنترل ( توجه پایدار ) باز می کند افرادی که مغز آنها در این منطقه آسیب دیده باشد . به ویژه در بزرگسالان ، ویژگی های نوعی و مشخص این اختلال را نشان می دهند .

بررسی های سوخت و سازی نیز نشان داده است که این کودکان در شیمی عصبی مغز دارای مشکل هایی هستند . که چند فرضیه دراین باره مطرح شده است یکی از آنها فرضیه دوپامین است که بنابه آن ، درکارکرد دوپامین در این کودکان مشکلی وجود دارد و از سوی دیگر فرضیه سروتوتین نیز مورد مطالعه قرارگرفته است که دراین افراد هر دو آنها کم می باشد .

۳- سم های محیطی
دانشمندان عوامل محیطی بسیاری را در دوره های پیش یا پس از تولد کودک مورد مطالعه قرار دادنده اند تا شاید بتوانند رابطه ای بین سم های محیطی و اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی پیدا کنند . سرب یکی ازموادی است که بدون آنکه هیچ گونه ارزش زیستی داشته باشد . می تواند از راه خوردن یا تنفس ، موجب آسیب مغزی شود . سرب ممکن است از دودکش کارخانه ها و اگزوز اتومبیل ها خارج شود که در حال حاضر مهم ترین عامل آلودگی هوا است .

دیوید و همکارانش ( ۱۹۷۶ ) نشان دادند کودکان بیش فعالی که با عامل کاهش دهنده سرب در خون ، تحت درمان قرارگرفتند قدری بهبود یافتند . بارکلی ( ۱۹۸۲ ) می نویسد که ۳۰ % از کودکانی که میزان سرب در خون آنها زیاد است ، نشانه های بیش فعالی را نشان می دهند . او معتقد است که چون کودکان بیش فعال بسیار مستعد حادثه هستند در معرض خطر بیشتری هستند .

عامل دیگر گرچه با اهمیت کمتر ، روشنایی لامپ های مهتابی است که به عنوان یکی از علل به وجود آورنده بیش فعالی به آن توجه شده است در پی انتشار این موضوع که مجاورت با اشعه X موجب به وجود آمدن تحرک بیش از حد درموش ها شد ، یک زیست شناس نوری با نام آت ( OTT ) این فرضیه را ارائه داد که روشنایی لامپ های مهتابی که مقداری اشعه X در خود دارد ، می تواند بگونه ای مشابه عمل کند . ولی در حال حاضر هیچ دلیل قانع کننده ای برای وجود نقش این عامل در بیش فعالی در دست نیست .

۴- عوامل مربوط به تغذیه
انسان برای زندگی ، به غذای خوب احتیاج دارد . از سال های میانه دهه ۱۹۷۰ ، دانشمندان به نقش غذا در ایجاد بیش فعالی علاقه مند شدند . فین گولد ( ۱۹۷۶ ) معتقد بود که بعضی از غذاها اثر سویی دارند . برای مثال ، رنگ های مصنوعی غذاها ، افزودنی ها وسالیسیلات های طبیعی که در بعضی از خوراکی ها مثل گوجه فرنگی و پرتقال وجود دارند .

فین گولد نشان داد که وقتی کودکان بی قرار را تحت رژیم غذایی بدون سالیسیلات قرار داد ۳۰ % پیشرفت چشم گیری داشتند . این تحقیق واکنش گسترده ای به دنبال داشت و براساس آن تحقیقات بسیاری انجام گرفت . البته از بعضی از تحقیقات یافته هایی مشابه یافته های فین گولد به دست نیامد .

تحقیق در زمینه واکنش های آلرژیک به غذا نشان داده است که رژیم غذایی در بیش فعالی کودک تأثیر بسیاری دارد . غذاهایی که حاوی اسیدبنزوئیک و کارترازین ( جوش شیرین ) است معمولا باعث ایجاد اختلالات رفتاری می شود که معمولا آنها با هم هستند وکودکان به تنهایی نسبت به یکی از آنها عکس العمل نشان نمی دادند .

۵- عوامل روان شناختی : تعامل طبیعت – تربیت
از لحظه های نخست پس از تولد کودکان نه تنها به مراقبت احتیاج دارند ، بلکه نیازمند رابطه ای سالم نیز هستند که بتواند دلبستگی ایمن برای آنها به وجود بیاورد . چراکه جدایی کودکان از والدین و پرورش یافتن درموسسه ها حتی پس از جایگزینی آنها درخانواده های آرام می تواند به انواع مشکل های رفتاری از جمله بیش فعالی بینجامد .

برخی کودکان از همان روزهای پس از تولد دارای خلق متعال هستند ، و بررسی ها نشان داده است که این کودکان ممکن است بیشتر دچار بیش فعالی بشوند . این نوع خلق می تواند در سازگاری کودک با محیط مشکل بوجود آورد . پروجز و اسمیت ( ۱۹۸۰ ) دو دیدگاه را در سبب شناختی بیش فعالی مطرح می کنند : عضوی و محیطی – اجتماعی . شواهدی در دست است که نشان می دهدکودکان طبقه های پایین اجتماعی بسیار در معرض خطر بیش فعالی قرار دارند .

این موضوع احتمالا می تواند با احتمال خطر آسیب های زیستی درمیان طبقه کم درآمد ، یا از هم پاشیدگی و نبود سازمان خوب در خانه ، در ارتباط باشد . نظریه پردازان یادگیری هیچ گاه بطور اخص اظهار نداشته اند که سندرم بیش فعالی الکتمبالی است اما روشن است که رفتارهای مربوط به این سندرم در محیط شکل می گیرد و باقی می ماند .

اینکه دیده می شود محیط های بخصوص در بیش فعالی اثر دارد بی تردید بدان معنی نیست که ویژگی این محیط سبب بروز آن شده است . بلکه ، آن بررسی ها نشانگر قدرت محیط برای برجسته کردن و نگه داری چنین رفتاری است ، شاید برخی مواقع بتوان بیش فعالی را از آمادگی خطری برای فعالیت زیاد ناشی دانست یا آن را پاسخی به شرایط محیط به حساب آورد که این گرایش را شدت می بخشد .

۶- رفتار والدین
تعامل بین کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی با والدینشان ، موضوع بسیار مهمی است که نباید مورد غفلت پژوهشگران و درمانگران قرار بگیرد . گاهی در خانواده های این کودکان ، مشکل کودک نشانگر مشکلی است که در روابط اعضا وجود دارد . این کودکان معمولا در خانواده های غیرعادی متولد می شوند و مشکل های روان شناختی و جسمانی بسیاری در این خانواده ها گزارش شده است .

مطالعه ی تعامل والدین – فرزند در بین خانواده های کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در ایران ، نشان داده است که این والدین بیشتر از والدین عادی ، از شیوه های فرزند پروری خودکامه استفاده می کند ، دارای اعتماد به نفس کمتری هستند ، از شیوه های تنبیهی بیشتری استفاده می کنند و روابط گرم کمتری با فرزندشان دارند .

این تعامل می تواند بطور قابل توجهی زیر تأثیر عوامل فرهنگی و جامعه شناختی ای باشد که کودک و والدین او در آن زندگی می کند .
اما بطور کلی باید بگوئید که والدین مسئوول به وجود آمدن این اختلال درکودکان نیستند . نوعی رابطه متقابل بین فرزند پروری والدین ، محیط خانواده و اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی وجود دارد

که با آسیب پذیری زیستی کودک نیز رابطه دارد .
میزان شیوع
تقریبا ناممکن یا بسیار دشوار است که بتوان عدد مشخصی را برای شیوع اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی تعیین کرد . عوامل متعددی همچون گوناگون بودن تعریف ها و ارزیابی توسط افراد متفاوت ، از قبیل والدین یا معلمان ، برپیچیدگی موضوع می افزاید . به نظرمی رسد که برای فرد ارزیابی کننده تعیین کردن حد فاصلی بین خیلی فعال بودن و بی توجهی طبیعی و غیرطبیعی ، کار دشواری می باشد .

عوامل گوناگونی به شیوع این اختلال اثر می گذارند . برای مثال ، تحقیق ترایتز ( ۱۹۷۹ ) نشان دادکه پایگاه اجتماعی – اقتصادی ، با شیوع وشدت این اختلال همبستگی دارد . بین معناکه درطبقه های اجتماعی پایین تر ، میزان شیوع و شدت نشانه ها بیشتر است .

گزارش های متفاوتی در مورد شیوع اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ارایه شده است . شیوع بالای این اختلال درخانواده های مبتلایان نشان دهنده تأثیر عوامل ژنتیکی قوی اختلال می باشد . وجود اختلال های همراه در مبتلایان وشیوع بالای اختلال های خلقی و اضطرابی در خانواده بیماران مبتلا به این اختلال می تواند نشان دهنده یک زمینه ژنتیکی مشترک بین این اختلال ها در زیرگروه هایی از اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی باشد که از نظر عوامل خطر ، سبب شناسی و پاسخ درمانی متفاوت است .

گزارش های متفاوتی در مورد آمار شیوع این اختلال در دست است از جمله گفته شده که مورد ۲ تا
۴ % کودکان ، در حد متوسط تا شدید به این اختلال مبتلا هستند . البته میزان شیوع درجات خفیف تر آن ، بیشتر از این حد است ، و پسران ۳ تا ۹ برابر بیشتر از دختران ، به این اختلال مبتلا می شوند . شایویتز ( ۱۹۸۸ ) ، معتقد است که حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد ازکودکان مدرسه رو ، به این اختلال مبتلا هستند . گلداستین ( ۱۹۸۸ ) می نویسد که حدود ۳ تا ۵ درصد کودکان ، با اختلال نارسایی

توجه / بیش فعالی هستند و ۲۰ تا ۳۰ درصد این تعداد فقط نارسایی توجه دارند ، بدون آنکه در تکانشگری یا بیش فعالی مشکلی داشته باشند .
براساس مطالعات انجام شده ( AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION)
در حدود ۲۰ درصد از جمعیت کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه هستند . این اختلال درگروه سنی ۸ تا ۱۰ سال شیوع بیشتری دارد . تشخیص اختلال کمبود توجه درکودکان خردسال در غالب موارد بیانگر جدی بودن این اختلال است .

علائم و نشانه ها(ویژگیهای کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه /بیش فعال )
تاکنون در ارتباط با ویژگی ها یا مشخصه های قابل توجه کودکانی که دچار اختلال در نارسایی توجه هستند ، مطالعات نسبتا قابل توجهی توسط محققان انجام شده است .

در این میان جامع ترین بررسی و مطالعه ، توسط انجمن آمریکایی روانپزشکی ، طراحی و اجرا گردیده است . از سال ( ۱۹۸۰ ) تاکنون از سوی انجمن مزبور و غالب مجامع علمی زیربط متخصصان و روان شناسان مختلف ، ملاک های زیر را جهت تشخیص اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی مورد استفاده قرار داده اند .

الف ) بی توجهی
( عدم توجه) حداقل در سه مورد از موارد زیر در رفتارکودک یا دانش آموز مبتلا قابل مشاهده است :
۱- در اغلب مواقع در تمام کردن کارهایی که خود شروع نموده است با شکست و ناکامی مواجه
می گردد .
۲- غالبا به نظر می رسد که به موضوع مورد نظر گوش نمی دهد .
۳- همواره به آسانی آشفته و دچار حواس پرتی می شود .
۴- در تمرکز حواس پرتی تکالیف مدرسه و یاکارهایی که نیاز به توجه جدی دارد ، با مشکل مواجه است .
۵- در انجام فعالیت های مربوط به بازی نیز با مشکل روبرو می شود .
نارسایی توجه مشخص ترین مشکل کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی و نخستین معیار تشخیص و آماری اختلال روانی ( ۱۹۹۴ ) است . سیفر و آلن ( ۱۹۷۶ ) معتقدند که نارسایی توجه بزرگترین مشکل این کودکان است .

ب ) برانگیختگی سریع
درکودکی که دچار اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی است ، حداقل شش مورد زیر قابل ملاحظه است :
۱- اغلب قبل از فکرکردن کاری را شروع کنید ( همین که چیزی به نظرش می رسد ، بلافاصله مشغول آن می شود ) .

۲- به طور افراطی از یک فعالیت به فعالیت دیگر می پردازد نمی تواند برای مدت نسبتا قابل توجهی به یک کار خاص مشغول شود .
۳- بدون آنکه از نظر شناختی اختلالی داشته باشد ، در نظم دادن به کار با مشکل مواجه است .
۴- نیاز به نظارت و سرپرستی مداوم دارد .
۵- کرارا در کلاس فریاد می زند .

۶- تحمل رعایت نوبت را در بازی ها و فعالیت های گروهی ندارد .
برانگیختگی سریع یکی از نشانه های اصلی است که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است . صاحب نظران معمولا برانگیختگی سریع را رفتار بدون تفکر در نظرمی گیرند .

ج ) بیش فعالی
همان گونه که قبلا اشاره شد اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی می تواند همراه با بیش فعالی و یا بدون آن مورد تشخیص واقع گردد . در صورتی که این اختلال با بیش فعالی ، تواما تشخیص داده شود ، ( غالبا به همین صورت است ) . کودک یا دانش آموز مبتلا لااقل پنج ویژگی های زیر را دارا خواهد بود :
۱- مرتب این طرف و آن طرف دویده ، از روی چیزهای مختلف بالا می رود .
۲- نمی تواند آرام و ساکت بنشیند ، مرتبا وول خورده ، بی قراری و ناآرامی از خود نشان می دهد .
۳- قادر نیست برای مدتی در جای ثابتی بنشیند .
۴- به هنگام خواب نیز مرتب به این طرف و آن طرف می چرخد .
۵- همیشه در حال حرکت و انجام کاری است و قرار ندارد ، گویا به وسیله موتوری حرکت داده می شود .
اگر بی توجهی را جدی ترین مشکل این کودکان به حساب بیاوریم ، بیش فعالی مشخص ترین آنها است ، در طبقه بندی بین المللی بیماری ها ، بیش فعالی یکی از مشکل های این کودکان برشمرده شده است .

و در آنجا توضیح داده شده که باید در بیشتر از یک موقعیت ، مانند خانه ، مدرسه یا درمانگاه ، مشاهده شود . در این مرجع اضافه شده که تشخیص اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی باید براساس رفتارهای کودک در محیط طبیعی و در مقایسه با کودکان همسن و سال ، و هم سطح هوشی وی انجام بگیرد .

د ) شروع قبل از هفت سالگی
شروع اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در بین کودکان عمدتا قبل از سن هفت سالگی قابل مشاهده است .

ه ) طول مدت یا تداوم این اختلال حداقل شش ماه است .
مشکل های دیگر درکودکان دارای نارسایی توجه / بیش فعالی

۱- ناتوانی در یادگیری
درکودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ، نارسایی توجه باعث بروز مشکل های یادگیری مختلفی می شود . نتایج پژوهش ها نشان داده است که حدود یک سوم این کودکان به درجه های مختلف ، دارای ناتوانی های یادگیری هستند .

۲- مشکل های اجتماعی
نتایج پژوهش های بی شماری نشان داده است که کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی در رفتارهای اجتماعی مشکل دارند . ویس و هکتمن ( ۱۹۹۳ ) اظهار می کنند که در ۵۰ درصد کودکان دارای این اختلال ، مشکل های اجتماعی تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند و ضروری است تا این مشکل آنها بیشتر مورد توجه قرار بگیرد .

۳- نارسایی شناختی
پژوهش ها نشان می دهد که بین هوش عملی وکلامی این کودکان تفاوت وجود دارد و یکی دیگرکارکردهای شناختی زبان است . بارکلی ( ۱۹۸۲ ) می نویسد که حدود ۵۴ درصد از این کودکان در حیطه زبان مشکل دارند . یافته ها نشان می دهد که این کودکان دارای اختلال های ارتباطی قابل توجهی هستند . و در فهم زبان و یادگیری حرف زدن ، کند هستند واشکال هایی را در زمینه خواندن و نوشتن از خود نشان می دهند .

۴- مشکل های هیجانی
اوفی و پریش – پلاس ( ۱۹۹۵ ) چند عامل مهم شخصیت را در یک گروه ازکودکان دارای این اختلال مطالعه کردند و به این نتیجه رسیدندکه این کودکان بیشتر به منبع کنترل بیرونی وابسته هستند . دارای ثبات هیجانی کمتری هستند ومیزان نگرانی اجتماعی در آنها بیشتر است .

۵- مشکل حرکتی
کودکان دارای نارسایی توجه / بیش فعالی از نظر رفتار حرکتی ، دارای سازمان دهی حرکتی ضعیف و لارسا هستند دیرتر راه می روند و در نوع مرکب این اختلال ، دارای مشکل ادراک دیداری – حرکتی هستند .

ارزیابی و تشخیص
با توجه به تنوع نظرات و اختلاف نظرها در مورد وجود و سبب شناسی بی قراری کودکان خردسال تعداد بسیاری روش های درمانی پیشنهاد شده است . ویژگی اصلی درمان موفقیت آمیز ارزیابی دقیق مشکل است به نحوی که مناسبترین شیوه حل مشکل را بتوان به کار برد .

۱- افرادی که در ارزیابی نقش دارند
الف ) والدین
معمولا والدین بیشترین وقت را با فرزندان خود صرف می کنند و به طور طبیعی تنها منبعی هستند که شرح حال رشد ، وضعیت جسمی ، و توانایی ها یا ناتوانی های تحصیلی کودک را می دانند . بنابراین می توانند مفیدترین اطلاعات را در اختیار متخصصان بگذارند .

ب ) معلمان
معلمان نیز وقت زیادی را باکودک می گذرانند . از این رو آنها هم می توانند منبع مهمیبرای ارزیابی کودک باشند ، از طرف دیگر ، براساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی انجمن روان پزشکی آمریکا ( ۱۹۹۴ ) ، عملکرد تحصیلی کودکان در مدرسه ،

نقش مهمی در تشخیص دارد که این امر ، بر ضرورت مصاحبه با معلم می افزاید و همچنین معلمان به علت سوگیری کمتر از منابع مفیدی برای شناسایی کودکان دارای این اختلال هستند .

ج ) پزشکان
اغلب دیده شده است که کودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی را پیش از هر متخصص دیگری ، نزد پزشکان می فرستند .

این امر ممکن است به علت مشکل های کودک در رفتار حرکتی ، یادگیری ، یا اختلال های رفتاری و عصب شناختی ( علایم خفیف ) باشد ، آشکار است که پزشکان ، به خصوص متخصصان عصب شناسی می توانند به کودک کمک کنند .

۲- ارزیابی روان سنجی
آزمون های روانی ، ابزارهای عینی هستند که کارکرد روانی را ارزیابی می کنند و باید از اعتبار ، روایی و هنجاریابی کافی برخوردار باشند . یکی از دلایلی که اهمیت سنجش روانی را در این کودکان افزایش می دهد ، وجود کمبودهای متعدد است . به طور کلی لازم است آزمون هایی برای ارزیابی هوش ، توجه ، رفتارهای اجتماعی وهیجانی میزان تکانشگری یا بازداری کودک در مورد او اجرا شوند .

برای ارزیابی هوش کودک معمولا مقیاس های و کسلر یا استنفوردبینه مورد استفاده قرار می گیرد . برای ارزیابی توانایی های شناختی کودک در زمینه حافظه ، توانایی های کلامی ، استدلال ، سرعت ادراک ، خواندن ، حساب ، زبان نوشتاری، ومعلومات عمومی می توان از مجموعه آزمون روانی تربیتی وودکاک – جانسون استفاده کرد . به منظور ارزیابی عملکرد روانی حرکتی ، آزمون برونیفکس – اوزرتسکی می تواند مفید باشد . از این آزمون می توان برای اندازه گیری مهارت های حرکتی بزرگ یا ظریف ، جایابی آموزشی ، یا برنامه ریزی آموزشی حرکتی استفاده کرد .

برای ارزیابی رفتار کودکان می توان از آزمون هایی همچون فهرست رفتاری کودک آفنباخ برای والدین و معلمان ، پرسش نامه ی موقعیت های مدرسه ، ارزیابی مهارت های اجتماعی برای معلمان و والدین ، ارزیابی شیوه های فرزندپروری ، وکارکردهای هماهنگ ساز استفاده کرد . همچنین مصاحبه با کودک ، والدین و معلمان نیز یکی از شیوه های ارزیابی می باشد . اکنون براساس بحث های بالا ، به نظر می رسد که رعایت گام های زیر می تواند در انجام تشخیص دقیق به ما کمک کند .
۱- شرح حال گیری .
۲- مصاحبه با : الف ) کودک ب ) والدین ج ) معلم .
۳- مشاهده : الف ) در خانه ب )درمدرسه ج ) در زمین بازی .
۴- ارزیابی ویژه از راه بررسی : الف ) پیشرفت تحصیلی ب ) سلامت عصب شناختی ( معاینه توسط متخصص و اجرای آزمون های مرتبط ) ج ) روابط خانواده – کودک .
۵- کودک باید براساس معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روان پزشکی آمریکا ( ۱۹۹۴ ) یا طبقه بندی بین المللی بیماری ها دارای مشکل باشد .
۶- آزمون های روانی ( هوش – حافظه – توجه – پیشرفت تحصیلی – سازگاری هیجانی – و مانند آنها ) .

درمان
در بین شیوه های درمانی که برای این اختلال به کارگرفته شده ، چند مورد مهم تر و مفیدتر از سایر شیوه ها بوده اند که عبارتند از : ۱- دارو درمانی ۲- رفتار درمانی
۳- تغییر شناختی رفتاری .
در بسیاری از موارد می توانیم از این شیوه ها به صورت ترکیبی استفاده کنیم .

۱- دارو درمانی
استفاده از داروهای محرک فراوان ترین نوع دارو درمانی است که برای کودکان دارای این اختلال به کارگرفته می شود . برای اولین بار چارلز برادلی در سال ( ۱۹۳۷ ) از سولفات آمفتامین برای درمان مشکل های رفتاری و ناشکیبایی نوجوانان در بیمارستان اماپدلتون در پروویدنس استفاده کردکه نتیجه موفقیت آمیزی به دنبال داشت از آن سال به بعد استفاده از دارو افزایش چشمگیری داشت .

تخمین زده می شودکه حدود ۸۸ درصد ازکودکان دارای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی ریتالین ( نام تجاری برای متیل فنیدیت ) مصرف می کنند .
در بسیاری از یافته های پژوهشی معلوم شده است که دارو می تواند اثرهای بسیار مفیدی برای کودکان مبتلا در برداشت باشد ، و البته اثرهای جانبی اندکی نیز دارد .

الف ) اثر دارو بر عملکرد شناختی و پیشرفت تحصیلی
مرور یافته های مربوط به اثر داروها بر عملکرد شناختی کودکان با اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی نشان می دهد که مصرف کاتکولامین به کودکان کمک می کند تا تمرکز حواس بهتری داشته باشند و دیده شده که استفاده از ریتالین توانسته است اثر مثبتی بر هشیاری شنیداری و توانایی های زبان دریافتی ، باقی بگذارد و باعث بهبود توانایی خود تنظیمی بشود . در خصوص عملکرد تحصیلی نیز معلوم شده است که ریتالین می تواند به کودکان کمک کند .

ب ) اثر دارو بر عملکرد اجتماعی
هنگامی که کودکان با نارسایی توجه / بیش فعالی دارو مصرف می کنند ، رفتارهای اجتماعی شان بهتر می شود . ریتالین می تواند رفتارهای مسئوولیت پذیری و منفی گرایی
با والدین را در این کودکان بهبود ببخشد و رفتارهای تکانشگری و آزارشی آنها را در کلاس و زمین بازی ، کاهش دهد .

ج ) اثر دارو بر روابط خانوادگی
دارو درمانی می تواند تعامل کودک با بیش فعالی و خانواده را بهبود بخشد . کودکانی که ریتالین مصرف کرده بودند ، تعامل بهتری با مادران خود دارند ، راحت تر کنترل می شوند و رفتارهای منفی کمتری نشان می دهند .

د ) دیگر اثرهای بهبود بخش دارو
براساس یافته های پژوهشی می توان ادعا کرد که اثر دارو بیش از مواردی است که در بالا به آنها اشاره شد . در این زمینه به چند مورد اشاره می کنیم ، مصرف دارو می تواند عزت نفس این افراد را افزایش دهد و به آنان کمک کند تا بهتر با مشکل خودکنار بیایند .

دارو درمانی ، همچنین می تواند تعامل کلامی مادر و فرزند را بهبود بخشد و میزان استفاده از ارتباط کلامی را در آنها افزایش دهد . در حوزه ی رفتارهای حرکتی نیز دارو می تواند بیش فعالی و بی قراری راکاهش بدهد . پژوهش راپو پورت و همکاران ( ۱۹۷۸ ) نشان داد که در آن دسته ازکودکانی که دکسترو آمفتامین ( ۵ / ۰ میلی گرم به ازای هرکیلو گرم از وزن بدن ) مصرف کرده بودند ، فعالیت حرکتی و زمان واکنش کاهش پیداکرد . این پژوهشگران معتقدند که این کاهش می تواند به خاطر اثر ثانویه ی بهبود توجه باشد .

و ) زیان های دارو درمانی
با وجود فوایدی شماری که برای دارو درمانی برشمردیم ، به دنبال دارو درمانی ، ضررهای نیز برای کودک به وجود می آید که نباید نادیده گرفته شود . متداولترین اثرهای جانبی دارو درمانی که درکودکان مشاهده شده است عبارتند از : کاهش اشتها ، کاهش وزن ، اختلال خواب ، توهم زدایی ، افسردگی ، و حرکت های غیرارادی

، افزایش فشار خون انبساطی ، افزایش ضربان قلب ، سردرد ، معده درد ، گوشه گیری و خلق گرفته و ناخشنود . در مواردی که مقدر مصرف دارو بسیار زیاد باشد ، حتی می تواند به آسیب دیدگی بافت های عصبی مغز منجر شود . یکی دیگر از مشکلات کاربرد دارو به عنوان درمان اصلی ایجاد وابستگی روانی به این دارو در خانواده است .

والدین به رفتارکودک در حین مصرف دارو عادت می کنند و از اینکه کودک دست از خوردن دارو بردارد به شدت ناراحت می شوند چون می ترسند که دوباره رفتارهای قبلی شروع شود .

جدول شماره ۲ داروهایی که در درمان بیش فعالی به کار می آید

 

نام نام اختصاصی عمل اثرات جانبی کوتاه
مدت
آمفتامین راسیمیک
RACEMIC AMPHETAMINE بنزددین
BENZEDRINE محرک دستگاه
مرکزی اعصاب بی اشتهایی ، بی خوابی ، سردرد، خشک شدن دهان

دکسترو آمفتامین
DEXTROAMPHETAMIN دکسدرین
DEXEDRINE محرک دستگاه
مرکزی اعصاب بی اشتهایی ، تهوع ، بی خوابی ، دردمعده ، سردرد دردپا ، خشک شدن دهان
متیل فنیدات
METHYLPHENIDATE ریتالین
RITALIN محرک دستگاه
مرکزی اعصاب بی اشتهایی ، تهوع ، تنش ، افزایش ضربان قلب .

پمولین

PEMOLINE
سایلرت

CYLERT
محرک دستگاه

مرکزی اعصاب بی اشتهایی ، بی خوابی، تهوع ، عوارض معدی و روده ای ، حساسیت ، افسردگی ، سردرد ، توهم حسی ،اشکال یادرجه هنگام حرکت ، دانه های ریز روی پوست .
ایمی پرامین
IMIPRAMIN توفرانیل
TOFRANIL ضد افسردگی
تری سیکلیک حساسیت بیش از حد ، نگهداری ادرار ، تعریق خیلی زیاد ، بی خوابی ، تهوع،دانه ریز روی پوست

۲- رفتار درمانی
متداولترین روش درمان کودکان بی قرارکمک به والدین دریافتن راههایی است که بتوانند با چنین کودکانی کنار آیند . این روش در موردکودکان پرجنب وجوش و بی قرار یا کودکانی که دچار اختلال رفتاری است کاربرد دارد . کاتلیب ( ۱۹۸۷ ) اظهار می کند که رفتار درمانی ، درکنار

مشاوره ی خانواده و روان درمانی فردی ، مهم ترین روش های مداخله ی روان درمان بخش هستند که می توان برای کمک به کودک از آنها استفاده کرد . به گفته او ، در عین حال که دارو درمانی
می تواند مشکل های کودک را کاهش دهد ، برای افزایش توانمندی های کودک می توان از رفتار درمانی نیز استفاده کرد .

براساس دیدگاه شرملی سازی کنشگر ، هررفتار زیر تأثیر کنترل کننده های محیطی است . از این رو ، درمانگر می تواند براساس روش های تغییر رفتار ، به خصوص شرملی سازی کنشگر ، به کودک کمک کنند . مهمترین شیوه هایی که می توانند در این زمینه مورد استفاده قرار بگیرند عبارتند از :
۱- تقویت کننده های مثبت و منفی ۲- شکل دهی
۳- الگو سازی ۴- مجاورت ۵ – محروم سازی .

۳- تغییر شناختی – رفتاری
این روش درمانی به کودک کمک می کند تا مهارت های حل مسأله وکنترل خود را افزایش بدهد . اساس آموزش های شناختی ، به کارهای دو دانشمند معروف روسی به نام های لوریا و ویگوتسکی بر می گردد که معتقد بودند زبان درونی می تواند به کنترل خود کمک کند . در شیوه های شناختی – رفتاری ، درمانگر سعی می کند تا از راه آموزش ، الگو سازی مرور ذهنی یا رفتار آشکار ، فرصت دادن برای یادگیری اکتشافی ، مشکل دهی ، محو سازی و برنامه ریزی آموزشی به کودک کمک کند . کودکان دارای این اختلال ، به علت رفتارهای تکانشی ، معمولا پاسخ های غلط بیشتری می دهند و به میزان بیشتری به سازمان دهی و تمرکز روی جزئیات احتیاج دارند .

۴- روش های دیگر درمانی
یکی از روش های درمانی دیگر که خیلی مهم و مفید است آموزش والدین می باشد . آموزش والدین باید توانایی آنها را افزایش دهد . روش های دیگر عبارتند از : پس خوراند برق نگاری ماهیچه ، آرامش درمانی عضلانی ، ماساژ درمانی ، و درمان آموزشی با همکاری مدرسه . این روش ها وقتی با دیگر روش های درمانی ترکیب شوند می توانند بسیار مفید واقع شوند .

تعریف کار و شغل و شاغل
هر فعالیت فکری یا بدنی که قانونا مجاز باشد و به منظور کسب درآمد ( نقدی یا غیرنقدی صورت گیرد کار محسوب می گردد . بنابراین فعالیت هایی مانند ورزش ( مگر به صورت حرفه ای ) ، خانه داری ، تحصیل و . . . . کار به حساب نمی آید .
زیرا این فعالیت ها به منظورکسب درآمد انجام نمی گیرد .گدایی ، دزدی و . . . . را که قانون منع کرده است نیز کارمحسوب نمی آید .
شغل نیز ، نوع کاری است که توسط شخص در طول زمان مرجع انجام می شود یا انجام آن را بر عهده دارد . و نیز افراد ذیل شاغل به حساب می آیند .

__کسانی که در هفت روز پیش از مراجعه مأمور آمارگیری ، کار می کرده اند .
__ کسانی که دارای شغلی هستند ولی در هفت روز گذشته به عللی از جمله موارد زیر کار نکرده اند و پس از رفع علت ، به کار خود ادامه خواهند داد :
۱- مرخصی سالانه ، مرخصی بدون حقوق ، مرخصی زایمان ، مأموریت های آموزشی و تحصیلی .
۲- تعطیلی موقت محل کار به درخواست کارفرما مطابق با قانون یا به علت نقص مکانیکی ، کمبود مواد خام ، تعطیلی موقت بدون پرداختی .

۳- مشکلات فردی مربوط به محل کار مانند حل اختلافات ، غیبت بدون مرخصی .
۴- نامساعد بودن شرایط آب و هوا .
۵- بیماری یا مصدومیت .
۶- شرکت در فعالیت های مذهبی ، اجتماعی ، سیاسی .
__ کسانی که شغل مستمر نداشته ولی در هفت روز گذشته حداقل دوروز راکارکرده اند
__ کسانی که تحت عنوان کارآموز در هفت روز گذشته مطابق تعریف کار به کار اشتغال داشته اند .
__ کسانی که دارای شغلی هستند ولی در هفت روز گذشته به اقتضای فصل و ماهیت فصلی کارخود ، کار نکرده اند ( بیکاران فصلی ) مشروط بر آنکه در جستجوی کاردیگری هم نبوده باشند .
__ افرادی که به انجام خدمت وظیفه عمومی مشغول هستند .
__ کسانی که در حال گذراندن دوره های عمومی آموزشی در دانشکده ها و آموزشگاه های مربوط به نیروی انتظامی هستند .
__ کسانی که برای یکی از اعضای خانوار خود که با وی نیز نسبت خویشاوندی دارد کار می کنند و از این بابت مزد و حقوق دریافت نمی کنند .

__ کسانی که کمک هزینه تحصیلی دولتی استفاده می کنند و در قبال آن تعهد خدمت دارند و مدت تحصیلی آنان جزو سابقه خدمتشان به حساب می آید .
__ کسانی که در نیروی مقاومت بسیج مشغول بوده اند و خدمت آنان در بسیج شغل آنان به حساب می آید و بابت آن حقوق مستمر دریافت می کنند .

وضعیت اشتغال زنان در ایران
اشتغال زنان در فعالیت های اقتصادی خارج از چارچوب خانوار که در طی چند دهه گذشته وبه ویژه در جامعه های شهری بسیاری ازکشورها متدرجا اهمیت یافته ، مسائلی را مطرح کرده است که به دلیل اهمیت ، موضوع پژوهش های متعددی قرارگرفته است . در کشوری مانند ایران گرایش زنان به اشتغال همگام با دسترسی بیشتر آنان به سازمان های آموزشی ( مدارس و دانشگاه ها ) در طی مدتی بالنسبه کوتاه در اغلب شهرهای بزرگ شدت یافت . اما از آنجا که این امر باشتاب زدگی در میان برخی ازگروه ها مطرح گردیده و در همین حال شرایط اجتماعی – فرهنگی جامعه در خیلی از موارد پویایی متناسب با آن را نداشته است ، اشتغال زنان از سویی با مسائل حاد – در برخی از موارد مواجه گردید و از سویی دیگر اختلاف عقیده را در میان توده های مختلف مردم موجب شد .

وضعیت اشتغال زنان در ایران طی سال ۵۵ – ۱۳۴۵ به گونه ای بوده است که تعداد شاغلین آنها از ۶ / ۹۴۳ هزار نفر به ۱۲۱۲ هزار نفر افزایش یافته و سهم شاغلین زن از ۳/۱۳ درصد به ۸ /۱۳ درصد ارتقاء یافته است .
تغییر نگرش جامعه به نفع حضور زنان در بازار کار و پایین بودن نرخ بیکاری در این سالها منجر به افزایش اشتغال زنان شده است .

با شروع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹ و همچنین افزایش نرخ بیکاری درکشور ، تعداد شاغلین در سالهای ۶۵ – ۱۳۵۵ به ۳ / ۹۷۵ هزار نفر تقلیل یافته و سهم زنان در اشتغال به ۹ / ۸ درصد کاهش یافته است . با پایان جنگ تحمیلی در سال ۶۷ و تغییر نگرش حاکم بر جامعه به نفع حضور زنان در بازارکار و کاهش نرخ بیکاری ، تعداد شاغلین زن در سال های ۷۰ – ۱۳۶۵ به ۲ / ۱۲۳۱ هزار نفر و سهم زنان در اشتغال به ۴ / ۹ درصد ارتقاء یافته است . در سالهای ۷۵ – ۱۳۷۰ تعداد شاغلین زن به ۴ / ۱۷۶۵ هزار نفر و سهم زنان در اشتغال به۱/۱۲ درصد افزایش یافته است که هنوز در مقایسه با رقم مشابه به سالهای ۵۵ – ۱۳۴۵ پایین تر است .

 

سهم اشتغال زنان در سال ۱۳۸۰ به ۱ / ۱۵ درصد می رسدکه نسبت به دوره قبلی سه درصد افزایش را نشان می دهد اما در این دوره ( ۸۰ – ۱۳۷۵ ) برخلاف دوره قبل به دلیل عدم تناسب بین ایجاد فرصت های شغلی و رشد جمعیت فعال نرخ بیکاری زنان به ۱۲/۲۰ درصد افزایش می یابد

انگیزه و عوامل در اشتغال زن
ابعاد اشتغال زن یا مادر از عواملی منشأ می گیرد که خود در هر جامعه و با توجه به ارزش ها حاکم برآن ، شبکه ای متمایز تشکیل می دهد . بررسی هایی که در جوامع صنعتی در این مورد صورت گرفته است ، حکایت از تنوع عوامل مخصوصا پیدایی عوامل روانی و خواستی در برابر نیاز مادی می نماید . این عوامل درکشور فرانسه به طورکلی از این قرارند : بهبود وضع اقتصادی خانواده ( ۹۵ % ) ، امکان ادامه تحصیل برای فرزندان ( ۹۴ / ۶۶ % ) ، علاقه ( ۴۰ % ) . توزیع انگیزه ها در مواردی مظهر نوعی رمانتیسم اشتغال برای زن است که گریز از خانه را تسریع می کند ، بدون آنکه هدف های زن یا مادر را در خارج از خانه ، روشن در نظرش مجسم سازد . پیدایی تکنولوژی آشپزخانه و مخصوصا اضمحلال سنت های آشپزی به بدیدن از خانه و گرایش به بیرون می انجامد ، بدون آنکه همواره نیازی دقیق این گرایش را توجیه کند . بلاد آن را چنین توصیف می کند .

یکی از انگیزه های زنان شوهردار برای قبول شغل که از همه شایع تر است ، میل شخصی زنان به گریختن از محیط به اصطلاح خسته کننده وکسالت آمد خانه است . زن جوانی که در طی روز از پسران و دختران خردسال نگه داری می کند ، وقتی خستگی به او روی می آورد ، به وضع به اصطلاح مطلوب شوهر یا خواهر شوهر نکرده خود رشک می برد و فکر می کند آنها چقدر خوشبختند که حرفه ای در خارج از خانه دارند و در عین حال از فراغتی که هر روز هنگام رفت و آمد به محل کار دارند ، لذت می برند .

برای مادری که از کثرت کارخسته شده مشکل نیست وضع کسان دیگر ، مخصوصا آنها راکه به کار فکری اشتغال دارند به صورت رمانتیک و افسانه در نظر خود مجسم سازد . نزد خود می پندارد . که تنها راه رهایی از این وضع قبول شغل در خارج از خانه است و فکر می کند چون درآمد ( تهیه وسایل مراقبت از کودکان را میسر می سازد ، از این حیث زیانی متوجه آنان نخواهد شد ) .
بنابراین شاید بتوان گفت که یکی از دلایل مهمی که زنان را به سوی اشتغال در خارج از خانه رهنمون می سازد عامل اقتصادی و دیگری علل روانی می باشد .

بد نیست که در اینجا اشاره کنیم که یک مجموعه دیگر آماری نشان دهنده تفاوت چشمگیری است که از شرایط اجتماعی – حرفه ای زن ، حرفه شوهر و سطح تحصیلی ناشی می شوند . بیشترین افزایش در سطح اشتغال را می توان در میان همسران مدیران عالی رتبه مشاهده کرد . در اواخر دهه ( ۱۹۷۰ ) ، احتمال استخدام آنان کمتر از همسران کارگران ماهر یا سرکارگران بود ، حال آنکه امروزه احتمال شاغل بودن ایشان به مراتب بیشتر است
در مورد زنانی که کودکان خردسال دارند ، نگرش نسبت به کار در ارتباط با رده های مختلف اجتماعی – حرفه ای متفاوت ، اما روند عمومی تخصیص نقش ها درون سلول زناشویی در تمام آنها یکسان است . چه زن کارگر یدی باشد و چه مدیر ، همواره با همان درجه از رقابت بین نقش های خانگی و حرفه ای مواجه است . البته نمی توان تفاوت بین رده های مختلف اجتماعی و حرفه ای را نادیده انگاشت . اما تا آنجا که به تخصیص وظایف پایگاه ها مربوط می شود به نظر می رسد که این تفاوت بیشتر جنبه کمی دارد تا کیفی .

 

سازمان بین المللی کار و اشتغال زنان
سازمان بین المللی کار ( ILO ) که مدافع جدی حقوق کارگران و نیروی انسانی بوده است ، تأکیدی فراوان بر استخدام زنان دارد . این سازمان به سه دلیل زیر توصیه می نماید تا از نقش زنان در فعالیت های اقتصادی و مدیریت هرچه بیشتر استفاده گردد :

۱- به دلیل حقوق بشر
در حالی که زنان حدود نیمی از جمعیت دنیا را تشکیل می دهند ، و بیش از یک وسوم
نیروی کار ( ۳۳ % ) مربوط به آنهاست ، بدین دلیل با آنها می بایست درچارچوب اشتغال به شکلی برابر رفتار شود .

۲- به دلیل عدالت اجتماعی و حفظ آن
تبعیض بین زنان و مردان در ارتباط با موقعیت های اجتماعی و استفاده از توانایی ها و خلاقیت های آنها باید از میان برداشته شود ، و بدین گونه تسلسل عدالت اجتماعی تحکیم گردد .