مقاله تعاریف اساسی الکترونیک

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تعاریف اساسی الکترونیک دارای ۲۴ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تعاریف اساسی الکترونیک  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تعاریف اساسی الکترونیک،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تعاریف اساسی الکترونیک :

تعاریف اساسی الکترونیک

دسته بندی اجسام
اجسام از نظر الکتریکی به سه دسته تقسیم می شوند :
عایق : اجسام عایق جریان برق را اصلاً عبور نمی دهند ، مانند چوب .
هادی : اجسام هادی جریان برق را بخوبی عبور می دهند ، مانند مس .
نیمه هادی : اجسام نیمههادی تحت شرایطی برق از عبور می دهند و تحت شرایطی دیگر برق را عبور نمی دهند ، مانند ژرمانیوم و سیلیکان .

انواع ولتاژ
ولتاژ متناوب یا AC (مانند برق شهر)
ولتاژ مستقیم یا DC (مانند برق باطری )
ولتاژ پیک توپیک (VPP)
به ماکزیمم ولتاژ بین دو سیکل منفی و مثبت ،‌ولتاژ پیک توپیک گویند که به خاطر داشتن تغییرات لحظه ای با اسیلوسکوپ اندازه گیری می شود . مثلاً پیک توپیک برق ایران حدود ۶۲۲ ولت است .
ولتاژ پیک (VP) یا ولتاژ ماکزیمم
به ماکزیمم ولتاژ در نیم سیکل ، ولتاژ پیک گویند .

نکته : وقتی گفته می شود که برق ایران ۲۲۰ ولت متناوب است یعنی ولتاژ موثر آن ۲۲۰ ولت است و ولتاژ موثر طبق فرمول زیر مشخص می شود .
جریان
به حرکت الکترونها از قطب منفی به قطب مثبت جریان گویند و واحد آن آمپر است (جهت قرار دادی از مثبت به منفی است).
واحدهای دیگر شدت جریان ، میلی آمپر ، میکروآمپر و نانو آمپر می باشد که نسبت آن با آمپر چنین است :

دیود
نیمه هادی ها
نیمه هادی ها اجسامی هستند که تحت شرایطی هدایت می کنند .
بهترین نیمه هادی ، سیلیکان (Si) یا ژرمانیوم (G) می باشد .
قطعات ساخته شده از نیمه هادی ها عبارتند از :دیود ، ترانزیستور ، تری یاک ، تریستور (SCR) و دیاک (دایاک).
نیمه هادی نوع منفی را با (N) نشان می هند .
نیمه هادی نوع مثبت را با (P) نشان می دهند .
دیود
دیود را در نقشه با D یا GR نمایش می دهند .

ساختمان دیود
دیود از یک قطعه نیمه هادی مثبت P و یک قطعه نیمه هادی منفی N تشکیل شده است . دیود مخفف کلمات دی الکترود به معنی دو الکترود یا دو صفحه می باشد .
نکته : مشخص کننده دیودها شماره ایست که روی آن می نویسند ، ولی در بازار نوع دیود را نیز نام می برند . مانند دیود یکسو ساز و …

طرز نامگذاری دیودها
۱- روش آمریکایی : نام دیود با IN شروع می شود مانند IN4001
۲- روش ژاپنی : نام دیود با IS شروع می شود ، مانند ۱S86
۳- روش اروپایی : نام دیود با حرف لاتین شروع می شود ، مانند BY127
در روش اروپایی حرف اول مخفف جنس دیود است که عبارت است از
A ژرمانیوم ، B سیلیکان ، C گالیوم ارسنیک و R مخلوط .
حرف دوم مخفف کاربرد دیود (نوع دیود ) است که عبارت است از :

A آشکار ساز ، B دیود واریکاپ ، O دیود نوری ، Z دیود زنر ، E تانل دیود و Y یکسو ساز ، ( و حرف سوم شماره سریال کارخانه است ). مانند BY127 که یک دیود سیلیکونی از نوع یکسو ساز است .
ممکن است بر روی یک دیود IN و سه خط رنگی باشد که این خط ها را مانند مقاومتهای رنگی می خوانیم .
مشخصه های دیود
IF : جریان مجاز دیود .
YR : ولتاژ معکوس دیود .
IFSM : جریان ماکزیمم ضربه ای .

سری نمودن دیودها
اگر فرضا دو دیود IN4001 را که مشخصاتش (۱۰۰۰ ولت ۱ آمپر ) است به طور سری وصل کنیم ، نتیجه برابر است با ۲۰۰۰ ولت ۱ آمپر .
موازی نمودن دیودها
اگر ۲ دیود یک آمپر موازی شوند جریان آن زیاد شده و ۲ آمپر می شود.

تست دیود مطابق شکل های زیر ۲ سر اهم متر را که روی درجه RXl است به دو سر دیود می زنیم اگر از یک طرف اهم نشان داد و از طرف دیگر حرکت نکرد سالم است.
تشخیص جنس دیود
تشخیص جنس دیود
دو سر اهم متر را به دو سر دیود از ان طرفی که اهم نشان می دهد می زنیم ، اگر حدود ۱۰ اهم باشد ژرمانیوم و اگر حدود ۱۰۰ اهم نشان دهد سیلیکان می باشد .

بایاس یا گرایش (ولتاژ وصل نمودن )
بایاس مستقیم یعنی ولتاژ وصل نمودن (در این حالت جریان عبور می کند ).
نکته : در حالت بایاس مستقیم در دیود های سیلیکانی ۶/۰ تا ۷/۰ ولت و در دیودهای ژرمانیومی ۲/۰ تا ۳/۰ ولت صرف شکستن سد بین p و N می گردد .
بایاس معکوس
یعنی به طور معکوس ولتاژ نمودن (در این حالت جریان عبور نمی کند.)
کاربرد دیود در مدارت
۱- دیود به عنوان یک سو ساز (رکتیفابر )
۲- دیود به عنوان آشکار ساز Detector
نکته : این نوع دیود معمولاً شیشه ای بوده و کنار IF سیاه در رادیو قرار دارد

۳- دیود به عنوان قیچی کننده
در این مدارات دیود یک قسمت از موج را حذف می کند .
۴- دیود به عنوان محدود کننده
در این مدارات دیود جهت محدود نمودن موجها در خروجی بکار می رود ، یعنی در خروجی بیشتر از موج ورودی می تواند باشد .
انواع دیود

۱- دیود یکسو ساز (رکتیفایر )
۲- دیود زنر
۳- دیود نوری (LED)
۴- تانل دیود
۵- پین دیود
۶- فتو دیود
۷- دیود وریکاپ یا خازنی
دیود یکسو ساز

وظیفه دیود یکسو ساز
کار دیود یکسو ساز تبدیل (برق متناوب برق شهر یا AC )به برق یکسو یا DC می باشد .
تست دیود یک سو ساز
دو سر اهم متر را به دو سر دیود می زنیم . از یک طرف باید اهم مشاهده شود و از طرف دیگر نباید عقربه حرکت کند .
تست دیود روی مدار ولتاژ قطع شود اگر دیود از هر طرف به طور مساوی راه دهد به احتمال زیاد خراب است ولی اگر از یک طرف بیشتر و از یک طرف کمتر راهدهد به احتمال زیاد سالم است .
نکته : مشخص نمودن مثبت و منفی دیود در صورت مشخص نبودن خط آن به این صورت است که : دو سر اهم متر را از آن طرفی به دو سر دیود می زنیم که اهمی نشان دهد در این حالت فیش قرمز به هر پایه که وصل باشد کاتد و پایه دیگر آند است .

در موقع خرید دیود یکسو ساز از دیودیهای IN4001 و یا BY 127 سبزرنگ انتخاب شود .
طرز کار دیود یکسو ساز
از دیود یکسو ساز برای تبدیل برق شهر (AC) به برق باطری DC استفاده می کنند که باین مدار منبع تغذیه یا آداپتور می گویند و به دو روش صورت می گیرد :
روش یک : با استفاده از یک دیود (نیم موج )
روش دوم : با استفاده از دو دیود (تمام موج)
روش سوم : با استفاده از چهار دیود (تمام موج )

روش اول – طرز تبدیل برق متناوب (AC)به برق مستقیم DC با استفاده از یک دیود
در روش فوق چون نیمی از موج عبور داده می شود (نیم موج است) بنابراین کمتر مورد استفاده قرار می گیرد و معمولاً یا از دو دیود و یا از چهار دیود استفاده می شود .
روش دوم : طرز تبدیل برق متناوب به برق مستقیم با استفاده ازچهار دیود

قطعات مورد نیاز برای ساختن یک منبع تغذیه (آداپتور )
ترانس ۶ ولتی یک عدد
دیود یکسو ساز معمولی ۴ عدد
خازن الکترولیتی ۱۰۰۰ میکرو فاراد ۱۶ ولتی یک عدد .
اگر از دو سر خازن دو سیم گرفته و به یک رادیوی ۶ ولتی وصل کنیم رادیو کار خواهد کرد .
نکته :اگر اولیه ترانس دارای سه سر (۱۱۰ ولت ۲۲۰ ولت) باشد از یک کلید به شکل زیر استفاده می شود .(در ایران کلید روی ۲۲۰ باید باشد و اگر روی ۱۱۰ قرار دهیم به و برق بزنیم ترانس می سوزد .)
اگر اولیه ترانس بیشتر از ۳ سر داشته باشد ، از یک کلید گردان به شکل زیر استفاده می شود .
نکته : معمولاً برای صاف تر شدن ولتاژ و حذف پارازیت به هر دیود یک سو ساز یک خازن عدسی (۱۰۳) موازی می کنند .

اگر در خروجی یک آداپتور ۶ ولتی ، ولتاژ کمتری مثلاً ۳ ولت ببینیم ، یکی از دیودهای یکسو ساز سوخته است و با خازن خراب است .
نکته : اگر آداپتور صدای ((وز – وز )) نمود ، و یا پیچ ترانس آن شل شده و یا ترانس نیم سوز است .
اگر ترانس آداپتوری داغ شود و ترانس را عوض کنیم و باز هم داغ شود ، یکی از دیودها و یا خازن صافی خراب است .

نکته : اگر خروجی یک ترانس دارای سه سر باشد (مثلاً ۶ دوبل ) اگر ولتاژ ۱۲ ولتی احتیاج داشته باشیم باید اول سر اول و سوم استفاده کنیم و سر وسط آزاد باشد ، مانند مدار زیر:
آداپتور با ولتاژ خروجی مثبت و منفی

در مدار فوق سر وسط ترانس با نقطه ۱۲+ ، ۱۲ ولت مثبت بدست می دهد و همچنین سر وسط ترانس با نقطه –۱۲V ، ۱۲ ولت منفی درست می کند .
آداپتور ۲ حالته ۶ و ۱۲ ولتی
قطعات مورد نیاز آداپتور ۲ حالته به شرح زیر است :
ترانس ۶ دوبل یک عدد
کلید ۲ حالته یک عدد
دیود یکسو ساز معمولی ۴ عدد
خازن الکترولیتی ۱۴ ولت ۱۰۰۰ میکرو فاراد یک عدد

آداپتور چند حالته
اگر ثانویه ترانس دارای چند سر باشد ، ولتاژ مختلفی بدست می آید . مانند آداپتور ۷ حالته از ۵/۱ ولی الی ۱۲ ولت
قطعات مورد نیاز آداپتور چند حالته به شرح زیر است :
ترانس ۷ حالته .
دیود یکسو ساز معمولی ۴ عدد
خازن الکترولیتی ۱۰۰۰ میکرو فاراد ۱۶ ولت یک عدد
کلید سلکتور یک عدد
در موقع اندازه گیری ولتاژ آداپتور چند حالته ، برای اندازه گیری ولتاژ باید دو سر سیم به هم زده شود تا برق داخل خازن خالی شود .

در موقع تبدیل برق متناوب AC به برق مستقیم DC در موقع درست کردن آداپتور دقت شود که اندازه ظاهری ترانس که مشحص کننده آمپر آن است ، رعایت شود .
ترانس های رادیو ۳۰۰ میلی آمپر می باشند .
ترانس های ضبط ۵۰۰ میلی آمپر می باشند .
ترانس های رادیو ضبط های بزرگ استریو از یک تا ۳ آمپر می باشد .
ترانس های تلوزیونهای کوچک ترانزیستوری ۳ آمپراند .
ترانس برای رادیو پخش ماشین یک آمپر می باشد .
برای گرفتن پارازیت های آداپتور ساخته شده از دو نمونه فیلتر که در خروجی آداپیتور می توان استفاده نمود . این نوع فیلتر بیشتر در سر راه برق یک رادیو برای گرفتن پارازیت بکار می رود .
روش۱ : استفاده از یک مقاوت ۱۰ اهمی

روش ۲ : استفاده از خازن و مقاومت (خازنها ۱۰۰۰ میکرو فاراد ، ۱۶ ولتی باشند .)
روش ۳ : وصل نمودن خازن عدسی ۱۰۰ پیکو فاراد به پایه های واریابل .
دیود پل (دیود چهار سر )
دیود پل از ۴ دیود تشکیل شده است که مطابق شکل در یک بدنه قرار دارند .
تست دیود پل

یکسر اهم متر را به پایه متناوب ( ~ ) و یک سر دیگر ر به مثبت و یا منفی می گیریم در این صورت باید از یک طرف اهم نشان دهد و از طرف دیگر عقربه حرکت نکند .
بجای دیود پل می توان از چهار دیود معمولی یکسو ساز استفاده نمود .
طرز تشخیص پایه های دیود پل

فیش قرمز اهم متر را روی پایه ای قرار می دهیم که به دو پایه دیگر راه دهد .
این پایه ، پایه مثبت خواهد بود . سپس فیش سیاه اهمتر را روی پایه ای قرار می دهیم که با دو پایه دیگر راه دهد که این پایه ، پایه منفی خواهد بود و دو پایه دیگر ، پایه متناوب می باشد .
طرز تبدیل برق AC به DC بوسیله دیود پل

اگر یک عدد از دیودهای داخل دیود پل خراب شود باید دیود پل به طور کامل عوض گردد .
طرز تبدیل برق شهر AC به برق باطری DC توسط ۲ دیود
نحوه تبدیل برق شهر به برق باطری به صورت های زیر صورت می گیرد . در هر حال بایستی ترانس دارای سه سر باشد .

دیود سه سر
دیود سه سر ، دو دیود در یک بدنه است که پایه وسط آن ممکن است مثبت یا منفی باشد .
تست دیود سه سر
یک سر اهمتر را به پایه متناوب (~ ) و سر دیگر را یکبار به پایه مثبت و یا منفی می زنیم ، باید از یک طرف راه دهد و از یک طرف راه ندهد .

طرز تبدیل برق AC به Dc یا دیود سه سر
شکل های زیر طرز تبدیل برق AC به DC را بوسیله دیود سه سر نشان می دهد .
در موقع خرید دیود ۳ سر دقت شود که پایه وسط مثبت است یا منفی که روی دیود مشخص شدهاست .

طرز تشخیص پایه های دیود سه سر
دو سر اهم متر را به پایه وسط و یکی از پایه های کناری از طرفی می زنیم تا عقربه اهم متر حرکت کند در این حال فیض قرمز اگر به پایه وسط وصل بود پایه وسط کاتد است و بالعکس .
منبع تغذیه متغیر ۱۲ ولتی ، یک آمپر (رگولاتور DC)
با تغییر ولوم ولتاژ های مختلفی ظاهر می شود .

لیست قطعات مورد نیاز منبع تغذیه ۱۲ ولت عبارتند از :
خازن الکترولیتی ۲۵ ولت ۳۳۰۰ میکرو فاراد
D1,D2,D3 دیود یکسو ساز معمولی از نوع IN4001.
ترانس (۱۲ دوبل – ۱ آمپر) ۱۲۱۲ ولت
Q1 ترانزیستور ۲N3055
Q2 ترانزیستور C1060
Q3,Q4 ترانزیستور C945

VR1 ولوم ۲/۲ کیلو اهم
R1 مقاوت ۱ کیلو اهم
R4,R2 مقاومت ۱۰۰ اهم
R36… R31 مقاومت ۵/۰ اهم
موقع انتخاب یک خازن صافی برای آداپتور ، همیشه سعی شود که ولتاژ خازن شیمیایی از ولتاژ ترانس بیشتر باشد . مثلاً هنگام استفاده از ترانس ۱۲ ولتی ، خازن شیمیایی ۱۶ولتی یا ۲۵ ولتی بکار می رود .

برای محاسبه مقدار خازن صافی ولتاژ ترانس را در ۵/۱ ضرب می کنیم تا ولتاژ خازن پیدا شود ، مثلاً ترانس ۱۲ ولتی خازن ۱۶ ولتی می خواهد .
هر چه ظرفیت خازن شیمیایی یک آداپتور بیشتر باشد ، کیفیت بهتری خواهد داشت .
منبع تغذیه متغیر AC (رگولاتور AC)
طرز تبدیل ۱۵۰ ولت DC به ۱۲ ولت DC
برای مثال اگر در تلوزیو لامپی به ولتاژ ۱۲ ولتی احتیاج داشته باشیم به روش زیر عمل می کنیم .