دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله در مورد مردم از ملی شدن نفت چه می‌خواستند و چه شد
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله در مورد مردم از ملی شدن نفت چه می‌خواستند و چه شد دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله در مورد مردم از ملی شدن نفت چه می‌خواستند و چه شد کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد مردم از ملی شدن نفت چه می‌خواستند و چه شد،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله در مورد مردم از ملی شدن نفت چه می‌خواستند و چه شد :
مردم از ملی شدن نفت
چه می‌خواستند و چه شد
«مقدمه»
روز شنبه ۲۷ اوت سال ۱۸۵۹، در نقطه‌ای به نام تیتوسویل واقع در ایالت «پنسیلوانیا»، «ادوین دریک» انقلابی را آغاز کرد که بیش از یک قرن اقتصاد جهانی را تحت تأثیر خود قرار داده است.
دنیای کنونی در همه جنبه های زندگی اعم از کشاورزی، بهداشت، آموزش و پرورش، حمل و نقل، اقتصاد، سیاست، ارتش و امکانات رفاهی و درون خانگی و غیره بر پایه تکنولوژی بنا شده و همه این ها مساوی است با یک کلمه؛ «نفت» و اگر در حال حاضر تکنولوژی را از زندگی حذف کنیم، بازگشت بشر به طور تمام عیار به قرون تاریک تاریخ خواهد بود؛ اعصار قحطی و طاعون و جهل و اوهام و خرافه.
اما نزدیک به یک قرن است که مردم کشور ما با مقوله نفت و مسائل مربوط به آن آشنا شده اند و نقش حیاتی این ماده در حیات اقتصادی کشورها، خصوصاً در چند دهه اخیر به جایی رسیده که باید آن را ماده اساسی زندگی نامید؛ اصولاً هیچ جنبه‌ای از زندگی مادی انسان نیست که «نفت» در آن بطور زیربنایی رخنه نکرده باشد، و همین نقش حیاتی، سیاست کشورهای صاحب نفت را با خطر مواجه کرده و در عرصه بین الملل با مشکلات جدی مواجه کرده است. بدون تردید جنگ
ایران و عراق با آغازگری کشور همسایه یا به عبارت بهتر «صدام» بدون تردید بی ارتباط به مسئله «نفت» نبود. از طرفی دیگر کشور ما با در دست داشتن ذخایر غنی و سرشار نفت و گاز در سطح دنیا و بمراتب اولی تر در خاورمیانه نیاز و عزم راسخی را می طلب تا مردم ما دانش و آگاهی خود را در باره تاریخ نفت، «این طلای سیاه» بیفزایند. از این رو در این مجال مختصر می کوشم تا شمه ای از تاریخ و اثرات این ماده ارزشمند را در جهت تکمیل آگاهیمان تقدیم دارم. بنابراین می بایست شرحی کوتاه از تاریخچه نفت و تبعات کشف و استخراج این مهم در بحث گنجانده شود تا مسئله برای ما واضح و خالی از ابهام باشد. اما مقاله با عنوان پیشنهادی «مردم از ملی کردن صنعت نفت چی می خواستند و چه شد» را باید عوض کرد چرا که مردم آن زمان این کار را نکردند و فقط
شخص مصدق و دکتر حسین فاطمی به عنوان طراحان این ایده بودند و اصلاً مردم در این پروژه دخیل نبودند چرا که تمام فشار بر این دو شخص بود و باید نام تحقیق را گذاشت «مصدق از ملی شدن صنعت نفت چی می خواستند و چه شد» ؟ حالا ادامه ماجرا;
تاریخچه نفت در ایران
اصلی ترین ماده انرژی زا در حال حاضر «نفت» است: اگر در عالم خیال «نفت» را از چرخه حیات تکنولوژی حذف کنیم چه باقی می ماند مطمئناً؛ هواپیماها بازمی‌ایستند؟ حرکت قطارها متوقف می شود. اتومبیل های سبک و سنگین دیگر قادر به حرکت نخواهد بود و کشتی‌ها که همه روزه دهها تن بار و هزاران مسافر را حمل می کنند، تبدیل به قطعات چوبی و آهن قراضه می شوند و همه کارخانجات تولید ماشین آلات بسته می شوند، تکنولوژی رشته های متنوع داروسازی و پزشکی با خطر جدیدی موجه می شود و ژنراتورهای مولد برق و نیروی هسته ای و هیدرولیک شدیداً صدمه می بیند و همه اینها مساوی با درهم پیچیده شدن طومار تمدن فعلی بشر.
طبق آخرین تحقیقات زمین شناسی و معدن شناسی، حدود ۶۷۷ میلیارد بشکه نفت در سطح جهان شناسائی شده و ۵/۵۴ درصد از تمام این ذخائر در حوزه کوچک خلیج فارس یعنی در چهار کشور؛ ایران، عراق، عربستان و کویت نیمی از ذخائر ثابت شدخ جهان قرار دارد. عربستان با داشتن ۱۶۰ میلیارد بشکه و ایران با ۱۰۰ میلیارد بشکه به ترتیب در مقام اول و دوم می باشند.
عملیات حفاری انگلیسی ها پس از تلاشهای انصافاً طاقت فرسا، بالاخره در سال ۱۹۰۸ در مسجد سلیمان به نفت رسید. اما بهره برداری تا سال ۱۹۱۳ به تأخیر افتاد: عمل لوله کشی از چاهها تا جزیره ابادان و تأسیس پالایشگاه آبادان حدود پنج سال وقت گرفت. بهرحال در سال ۱۹۱۳ مقدار کمی نفت استخراج شد و از اوائل سال ۱۹۱۴ نفت ایران به مقدار تجارتی مورد بهره‌برداری واقع شد.
در ۵ سال اول بهره برداری از نفت جنوب، انگلیسی ها برخلاف قرارداد «دارسی» و حقوق و عرف بازرگانی، وجهی
به ایران نپرداختند و فقط از سال ۱۹۱۹ بود که شروع به پرداخت سهم ناچیز به ایران کردند.
انگلیسی ها از سال ۱۹۱۴ تا سال ملی شدن صنعت نفت یعنی سال ۱۹۵۰ طی ۳۶ سال مجموع مقدار ۰۰۰/۹۹۲/۲۷۵/۲ بشکه نفت از خوزستان استخراج کردند و متقابلاً بابت حق الامتیاز جمعاً مبلغ ۸/۱۱۲ میلیون لیره به ایران می پرداختند که این مبلغ به نرخ آن زمان ۲/۴۵۱ میلیون دلار می شود. در دوره کنسرسیوم و مابعد تا آغاز انقلاب یعنی از ۱۹۵۵ تا پایان سال ۱۹۷۷
(۱۳۵۶ هـ . ش) در مجموع ۷/۲۳ میلیارد بشکه نفت از منابع ایران استخراج شده و در مقابل کلاً ۱/۹۷ میلیارد دلار به ایران پرداخت شد.
در کشاکش ملی شدن نفت
مصدق با علاقه زایدالوصفی که به ملی کردن صنعت نفت داشت باعث شد قانون ملی کردن در ۳۰ آوریل ۱۹۵۱ از تصویب مجلس بگذرد. ایران در سال ۱۹۵۰ فقط حدود ۱۶ میلیون دلار دقیقاً نصف بودجه ملی بابت حق امتیاز نفت دریافت می کرد این در حالی بود که شرکت نفت انگلیس و ایران پنج برابر این مبلغ را به جیب می زد. هفت خواهران نفتی فوراً برای طرفداری از اهداف و دعاوی شرکت نفت انگیس و ایران به حرکت درآمدند. تنها یک کشور به طور مخفیانه از مصدق طرفداری می نمودند و آن ایالت متحده آمریکا بود که بوسیله سفیر خود «هنری گریدی» در تهران از او حمایت می کرد. در اجرای یک برنامه کوتاه مدت فروش نفت ایران فوراً بایکوت شد. متقابلاً تولید و فروش نفت کویت، عربستان و بحرین بالا رفت، برای اینکه ایران را به زانو درآورند، بالا بردن حق الامتیاز نفت اعراب را موقتاً قطع کردند.
در ۱۳ ژوئن ۱۹۵۱ که مذاکر
ات ایران و شرکت نفت در ناحیه شمیران تهران جریان داشت، مقامات ایرانی از کاپیتانهای کشتی های نفتکش خواستند تا رسید به نام شرکت ملی نفت ایران بدهند. در تاریخ ۱۹ ژوئن درست چند روز بعد آقای «باسیل جکسن» رئیس هیأت نمایندگی شرکت نفت، بدون احساس شرم، پیشنهاد کرد که شرکت فوراً مبلغ ده میلیون لیره استرلینگ به ایران بپردازد و از ماه ژوئیه هر ماه مبلغ ۳ میلیون ایره به ایران پرداخت نماید و در مقابل دارائی های شرکت نفت که شرکت ملی نفت ایران
منتقل شده است و حق تولید نفت به یک شرکت جدید که از طرف شرکت نفت انمگلیس و ایران تأمین می‌شود، منتقل شود. ایرانیها این پیشنهاد را رد کردند و مذاکرات قطع شد و کابینه کارگری انگلستان به شرکت نفت دستور داد که از پرداخت حق امتیاز و بدهی های گذشته به دولت ایران خودداری کند و از پرداخت آنچه که بابت تفاوت تسعیر طبق توافق به دولت ایران پرداخت می شد نیز امتناع نماید.
سرانجام انگلیسی های حریص و جاه طلب پیشنهاد کردند که حق الامتیاز را از به ارتقاء دهند و حال آنکه در همان اوقات در بازار تهران مردم از تقسیم ۵۰-۵۰ صحبت می‌کردند. «مصدق» در همان روز ۱۹ ژوئن یک شرکت به نام شرکت ملی نفت ایران بوجود آورد ولی آقای «دریک» مدیرکل شرکت نفت انگلیس و ایران در ۲۰ ژوئن کاپیتانهای کشتی نفتی را از دادن رسید نفت به نام شرکت ایرانی برحذر داشت. از آن طرف دکتر «مصدق» اعلام کرد که هرگونه خرابکاری در اجرای قانونی ملی
کردن صنعت نفت را کیفری درخور اعلام کرد و «دریک» تهران را با هواپیما به مقصد بغداد ترک نمود. در تاریخ ۲۷ ژوئیه کارکنان انگلیسی شرکت نفت ایران و انگلیس دست به اعتصاب زدند و از ادامه خدمت در شرکت جدیدالتأسیس نفت ایران امتناع نمودند. در کتاب «جنگ نفت» آمده است که انگلیسی ها پس از آمریکائیها در کار نفت علاقه بیشتری نشان می دادند و کمپانی «رویال داچ شل» هم بمنظور تهیه نفت برای کشتیهای جنگی انگلستان بوجود آمد. شخصی به نام «دارسی»
در ایران موظف شد در مقابل دویست هزار فرانک که فقط یکصد هزار آن نقد بود، امتیاز نفت ایران را بدست آورد و در سال ۱۹۰۹ کمپانی نفت انگلیس و ایران تأسیس شود و امتیاز «دارسی» یا همان امتیاز و شرایط شصت ساله به شرکت جدیدالتأسیس تعلق گرفت. این کمپانی در موقع جنگ خدمات شایانی به دولت انگلستان نمود و از عایدات و منافع آن جز خود عمال دولت انگلیس کسی اطلاع نداشت تا اینکه کتاب معروف «وینیستون چرچیل» به نام «بحران جهان» منتشر شد و آن موقع بود که همگان فهمیدند که منابع نفت ایران برای امپراطوری بریتانیا دارای چه منافع سرشاری بوده است. در تاریخ ۳ ژوئیه ظرفیت پالایش پالایشگاه آبادان به نصف تقلیل یافت. و در ۵ ژوئیه دیوان لاهه که به شکایات شرکت نفت ایران و انگلیس رسیدگی می کرد، یک قرار موقت صادر کرد که تا پایان جلسات و صدور حکم نهائی به عنوان اقدامات احتیاطی تولید نفت ایران مثل سابق بوسیله شرکت نفت ایران و انگلیس ادامه یابد. در ۷ ژوئیه «مصدق» رسماً پرونده ایران را از کنوانسیونهای لاهه بیرون کشید. در آبادان صنعت نفت متوقف شده بود و متجاوز از ۷ هزار کارگر بیکار شده و شرکت ملی نفت ایران برای خنثی کردن این موضوع اعلام داشت که هر بشکه نفت را به جای
۷۰/۱ دلار به قیمت ۹۰ سنت به فروش می رساند. در ۳ اکتبر همه تکنسین های انگلیسی ابادان را ترک نمودند. شورای امنیت سازمان ملل، طبق تقاضای کابینه کارگری انگلیس، وارد ماجرا شد. «مصدق» در حالی که بیمار بود برای شرکت در جلسه شورای امنیت به «نیویورک» عزیمت کرد ولی در بیمارستان نیویورک بستری شد.
رئیس جمهور وقت آمریکا «ترومن» در ۲۳ اکتبر میزبان مصدق به صرف ناهار شد و در همان حال پالایشگاه آبادان به وسیله پرسنل ایرانی مجدداً بکار افتاد. و شرکت ملی نفت ایران اظهار داشت که کشتی هایی که از ایران نفت خریداری کنند، بوسیله نیروی دریائی ایران تا خروج از خلیج فارس اسکورت خواهد شد. «مصدق» از آمریکا تقاضای یک وام ۱۲۰ میلیون دلاری و همچنین امضاء یک
قرارداد خرید نفت را نمود ولی پاسخ مثبت نبود. و از طرفی این نبرد تا ۱۹۵۳ ادامه یافت چرا که دولت انگلیس به نفت ایران متکی بود، زیرا هم قسمت اعظم نفت مورد مصرف و هم قسمت عمده ارز خارجی آن کشور، از نفت ایران تأمین می شد. از این ایام به بعد بود که در ۱۹۵۲ مصدق به خاطر وضع مالی نامساعد دولت محبور به استعفا گردید ولی مجدداً با کنار رفتن کابینه «قوام» به قدرت بازگشت و در نتیجه بی کفایتی دولت کارگری انگیس دولت «اتلی» کنار رفت و «چرچیل» روی کار آمد. و در داخل آمریکا کمپانی های مستقل نفتی، امیدوار بودند تا جای پایی برای خود در نفت ایران تدارک ببینند. از آغاز ملی شدن نفت یعنی ۲۹ اسفند ۲۹ که مصدق آن را به نام سعادت ملت ایران نامید. روش شرکت سابق نفت و دولت انگلیس بر این استوار گردید که در برابر آمال ملی و نیات خیرخواهانه دولت ایران مقاومت نماید و از حل مشکل نفت جلوگیری کنند. دولت ایران از همان ابتدا حسن نیت خود را در کار نفت تا آن درجه رساند که حاضر شد در مقابل رسید نفتکشهای شرکت نفت سابق، نفت بدهد و کارشناسان را با تمام حقوق و مزایای اصلی خود نگاه دارد. ولی دولت انگلیس در هیچ موردی نخواست از این حسن نیت دولت ایران استفاده کند و در ۳ مهر ۱۳۳۱ وزارت امور خارجی طی یادداشتی تصمیم قطع رابطه سیاسی دولت را به سفارت انگلیس در تهران اعلام نمود و متذکر گردید دولت انگلیس در قضیه نفت که برای ملت ایران امری حیاتی است نه تنها کمک نکرد بلکه در صدد حمایت غیرقانونی از شرکت سابق برآمد و از طرفی دیگر شرکت نفت انگلیس و ایران هرگز به مهمترین ماده امتیاز «دارسی» عمل نکرد و پرداخت ۱۶ درصد از منافع شرکت و کلیه شرکتهای دتابعه آن به دولت ایران تحقق نیافت و شرکت مزبور با ترفندهای مالی بسیار و عدم امکانات دولت ایران در حسابرسی شرکت و نظارت بر تولید، پالایش، صدور و قیمت‌گذاری نفت و با استفاده از معافیت‌های حقوقی گمرکی و مالیاتی، ضمن پرداخت
مبالغی ناچیز به ایران از انتشار آثار توسعه صنعت نفت به داخل اقتصاد ایران به شدت جلوگیری به عمل آورد و این نقش تا ملی کردن صنعت نفت ادامه پیدا کرد. و نتیجه اینکه در مدت ۳۹ سال شرکت روی هم حدود ۳۳۸ میلیون تن نفت ایران را صادر و در مجموع حدود ۱۱۸ میلیون لیره به دولت ایران پرداخت کرده که متوسط آن بابت هر تن ۷ شیلینگ یا بشکه ای ۱۹ سنت بوده است و همانطور که مشخص است، مقوله «نفت» شاهرگ اساسی اقتصاد ایران در طول یک قرن اخیر کارکرد و نقش بنیادین خود را از دست نداده و وابستگی مالی کشور به این منبع «تجدیدناپذیر»
و کاهنده تقلیل نیافته است و از این رو هرگونه نوسانی در قیمت این محصول، کلیه فرآیندها و فعالیتهای اقتصادی را تحت تأثیر قرار داده این شرایط نابرابر و تهدید منافع ملی و خروج منابع نفتی از کشور سبب شد، دکتر مصدق استراتژی «خلع ید از شرکت نفت انگلیس و ایران را در سرلوحه برنامه های خود قرار دهد و با جدیت تمام برای دفاع از منافع ملی ایران سخت‌ترین شرایط و بحرانها را تحمل کند از این رو اصلی ترین گام کلی شدن صنعت نفت را به نحو مطلوب به انجام رساند.
اما این همه و همه آنچه گذشت نبود چرا که پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت و نخست وزیری دکتر مصدق با سرعت مذاکرات نفتی در همان سال اول به بن بست رسید، در داخل نیز بن بست مسأله نفت موجب جان گرفتن و تجاسر وابسته با استبدادمدار، ولی مردم فریب شده رفتار مصدق با مخالفین از هر درجه‌ای و سعه صدری که نشان داد و از همان آغاز زمامداری دست مخالفین را بازگذاشت. بدون تردید ۵ سال بعد، اصل ملی کردن صنعت نفت در دنیا به رسمیت شناخته شده و در تمام قراردادهای نقتی کشورهای صاحب ذخایر نفتی با کمپانی های خارجی نفتی وارد شد و دیگر آنها نیازی به مبارزات سیاسی و تحمل هزینه های غرامت نداشتند. وی با تصویب لایحه ۲۹ درصد بهره مالکانه که نصف آن به روستائیان و نصف آن در اختیار شورای ده (مرکب از نماینده زارعین، نماینده مالک و نماینده دولت) قرار گیرد که صرف عمران ده گردد، هم به عمراه روستاها بدون بودجه دولت تحقق می بخشد و هم برای نخستین بار در طول تاریخ سه هزار ساله ایران و شاید تمام جهان، زارعین و زحمتکشان را شخصیت و حیثیت عینی می بخشد که در عمران روستای خود برابر با مالک و با حمایت دولت، صاحب اختیار شوند. این شیوه حل معضل مفت در برابر دشمنی که قصد کوتاه آمدن نداشت و جز سقوط مصدق نمی‌اندیشید و مصدق باز هم با ابتکاری دیگری مسأله رفراندوم و در واقع دورزدن مجلس و قانون اساسی و انحلال مجلس هفدهم که در حقیقت پایگاه نمایندگان خودباخته و استبعادی، استعمار شده بود، بسیار راهگشا بود. تدابیری بی سابقه ولی موفق قطعاً می توانست فقط چرخه جامعه را برای مدتی به گردش درآورد، ولی جایی و منبع ارزی برای توسعه و سرمایه گذاری باقی نیم ماند، ولیکن فکر عمیق این بود که گردش مالی دولت و ملت را از درآمد نفت بی‌نیاز کند و جامعه را، با تحمل ریاضتی موقت به کار و
کوشش و ابتکار عادت دهد و در واقع احیاناً پرورشی تازه در آن بدمد و با لوایح اجتماعی‌اش ضمن تأمین حقوق عادلانه برای طبقات زحمتکش و تقویت مصالح ملی و علایق وطنی یکسو شد. و پس از مصدق بود که ایران از حدود ۱۶ تا ۲۰ درصد قیمت نفت صادراتی به ۵۰ درصد و حتی به ۵۵% و بالاتر از آن رسید و درآمد ارزی بسیار قابل ملاحظه یا در اختیار دولت و ملت قرار گرفت، اگر سایر تدابیر و لوایح دولت مصدق با نیت واقعی خود ادامه می‌یافت همین درآمد نفت، هم موجب توسعه واقعی کشور و تحول اقتصادی عظیم می شد. به عنوان مثال همین مسأله ملی شدن نفت که مصدق معتقد به توازن منفی بودن وی با جسارتی کم نظیر گفت: من زیر بار حکومت دیکتاتور نمی‌روم. در مجلس علیه سردارسپه تندترین سخنان را گفت و دکتر در تبعید به سر می برد در سال ۱۳۳۲ ضرورت حضور در صحنه را یافت و به خواست مردم پاسخ گفت و به عنوان نماینده اول تهران به مجلس شورای ملی وارد شد و در مجلس با پیشنهادات دولت ساعد برای بستن قرارداد با آمریکا در مورد نفت منطقه سیستان با روسیه و در مورد نفت شمال به شدت مخالفت کرد و با این اقدام با حزب توده و آمریکا به مخالفت برخاست و هرگونه واگذاری به بیگانگان را از نظر منافع ملی مردود دانست. او در بخشی از سخنان خود گفت: «من با دادن هر امتیاز از نظر اقتصادی و سیاسی مخالفم، چون تفکیک مسایل سیاسی از اقتصادی مشکل است و این دو سیاست با هم بستگی تام دارد و هرکجا که اقتصاد صدق می کند سیاست هم غالباً صدق پیدا می کند پس لزومی ندارد تا ما به شرکتی که تابع دولت خارجی است یا به یک دولت امتیاز بدهیم تا در مملکت ما احداث این قبیل مؤسسات کند و در خاک ایران دولت های دیگر تشکیل دهند.
او در همین سخنرانی سیاست راهبردی کلان ایران را در شرایط آن روز با توجه به حضور سه قدرت بزرگ که فقط به فکر چپاول ملت ایران در رقابت بودند و خاندان سبک مغز پهلوی هم از آنان حمایت می‌کردند اعلام کرد. ملت ایران آرزومند توازن سیاسی است، یعنی توازنی که به نفع این ملت باشد و آن توازن منفی است ملت ایران هیچگاه با توازن مثبت موافقت نمی‌کند. او با هوشیاری کامل راه را برای انجام مذاکرات بعدی در مورد واگذاری امتیاز نفت به آمریکا و شوروی را مسدود کند و مقدمات بازگرفتن حقوق پایمال شده ملت ایران از انگلستان را فراهم آورد، در یازدهم آذر ۱۳۲۳
طرح ممنوعیت هرگونه مذاکره درباره واگذاری منابع نفت ایران را با قید دو فوریت در مجلس مطرح ساخت. در آن طرح آمده که «هر عضو دولت که در باره امتیاز نفت مذاکرات رسمی با بیگانگان به عمل آورد و یا قراردادی امضاء نماید به ۳ تا ۸ سال زندان و انفصال دایم از خدمت دولتی محکوم شود.» در این جلسه نمایندگان حزب توده که به شدت تلاش داشتند تا نفت شمال به شوری داده شود و از مدتی پیش «کافتارادزه» قائم مقام کمیساریای امور خارجه شوری برای انجام مذاکره در تهران حضور داشت، با طرح مخالفت کردند ولی شخص دکتر مصدق و قدرت مانور او آنها را ناکام گذارد و طرحی که مانع واگذاری امتیاز نفت شمال و شرق ایران به شوری و آمریکا بود به تصویب رسید.
دولت مصدق با تکیه بر اقتصاد بدون نفت حرکت اساسی را در راستای نجات اقتصاد ملی برداشت و کوشید تا توازن تولید کشور را در جهت توسعه صادرات و محدود ساختن واردات و اقتصاد مصرفی بالا ببرد. نگاهی به فهرست صادرات کشور حکایت از آن دارد که بر گونه‌های صادراتی افزوده گشت تا برای اولین بار در کشور صادرات بر واردات پیشی گیرد. با تداوم این سیاست و فعال‌تر شدن بخش خصوصی هدف بر آن بود تا درآمد نفت در جهت توسعه زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های اساسی بهره‌گیری شود و سیر توسعه متوازن فراهم شود. اما دست روزگار با او چه کرد وی در آخرین دفاع در دادگاه گفت: آری تنها گناه من و گناه بزرگ من این است که صنعت نفت را ملی کرده‌ام و بساط استعمار و اعمال نفوذ سیاسی و اقتصادی عظیم‌ترین امپراطوری‌های جهان را از این مملکت برچیده‌ام و پنجه در پنجه مخوف‌ترین سازمانهای استعماری و جاسوسی بین‌المللی افکنده‌ام. بلکه دکتر مصدق مدتها قبل از این دادگاه پس از ملی شدن صنعت نفت و خلع ید از آن شرکت در شورای امنیت در دفاع از حقوق ملت ایران می‌گوید: ما طبق هیچ قراردادی و شرایط یحاضر نیستیم تا حق بهره‌برداری نفت خود را به یک دولت خارجی واگذار نمائیم. ملی شدن نفت و شکست قدرتهای خارجی اهمیت بسزایی داشت تا از این طرق دولت را ناکارآمد جلوه می‌دهند اما مشکلات اقتصادی از جمله
۱- قطع درآمد ارزی کشور از محل نفت ۲- بحران بازرگانی، افزایش بی‌رویه واردات در گذشته و کاهش صادرات ۳- بحران و رکود صنایع و انحطاط کشاورزی ۴- کسری بودجه ۵- تورم قیمتها ۶- مهاجرت روستائیان به شهرها. وجود مشکلات مطروحه دولت نوپای مصدق را برای سقوط امکان‌پذیر کرد – تحریم نفتی انگلیس، خودداری آمریکا از جهت بی‌ثباتی سیاسی، همه در راستای سرنگونی دولت دمکراتیک سازماندهی شده است.
اما این همه آن چه که درباب نفت بود نیست زمانی که بحث بر سر لایحه طولانی شد و کار کم کم به بن بست رسید، دکتر فاطمی پیشنهادی را ابتدا با مصدق و سپس به اشاره او بود که در جمع نمایندگان جبهه ملی مطرح نمود و آن عبارت بود از پیشنهاد ملی شدن که مورد موافقت اکثر نمایندگان قرار گرفت. و «مصدق» پیشنهاد را از آن دکتر فاطمی می داند و چه تلاشهایی که انجام نداد.
اما قرار داد کنسرسیوم بین المللی نفت مسئله ای است که بعدها اتفاق افتاد، مسئله مهم در آن زمان جذب نفت ایران در بازارهای بین المللی نفت بود. تعطیل نفت ایران منجر به افزایش تولید بین المللی کشورهای نفت خیز خاورمیانه شد، باید یادآور شد که اختلاف نفت به این دلیل سه سال طول کشیده بود که ایرانیان به هیچ وجه مایل نبودند که شرکت نفت ایران و انگلیس به ایران باز
گردد. البته با سقوط دولت «مصدق» آن روزها سپری شده بود. اما هنوز مسئله برای ایران اهیت داشت. بنابراین در مذاکرات بین المللی باید این مسئله مورد نظر قرار می گرفت. قرارداد بین المللی نفت در شهریور ۱۳۳۲ از طرف دکتر علی امینی و «هواردبیج» رئیس گروهی که نمایندگی کمپانی های نفتی را به عهده داشتند در تهران امضاء کردند. اما این قرارداد کنسرسیوم فقط دو کرسی از هفت کرسی اعضای مدیر را به ایرانیان اختصاص داد، از این رو بود که مخالفان قرارداد کنسرسیوم امضای آن را اقدامی با قانون ملی شدن نفت می دانستند
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
