مقاله اشنایی با هگمتانه همدان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله اشنایی با هگمتانه همدان دارای ۹۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اشنایی با هگمتانه همدان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اشنایی با هگمتانه همدان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله اشنایی با هگمتانه همدان :

اشنایی با هگمتانه همدان

جایگاه تاریخی استان همدان
اکثر شهرهای استان همدان و خصوصاً همدان، نهاوند و تویسرکان از قدمت بسیار بالایی برخوردار می‌باشد، به طوری که همدان، اولین پایتخت نخستین تشکیلات حکومتی در ایران بوده که در آن دوره هگمتانه نامیده می‌شده است.آثار مکشوفه از تپه باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنجنامه آثاری از آن زمان می‌باشد. آثار تاریخی ـ فرهنگی متعددی موجود در همدان موجود شد که این شهر به عنوان یکی از شش شهر تاریخی ـ فرهنگی کشور شناخته شود.
همچنین کاوش‌های باستان‌شناسی انجام شده در تپه گیان نهاوند و وجود تپه‌های باستانی باباکمال و مهاجرت حضرت حیقوق نبی(ع) به تویسرکان (در حدود ۷۰۰ سال ق.م) نیز حاکی از قدمت این دو شهر می‌باشد.
جغرافیایی طبـیعی
الف) موقعیت و مساحت: استان همدان با وسعتی در حدود ۲۰ هزار کیلومتر مربع که درحدود ۲/۱% مساحت کل کشور را تشکیل میدهد، در غرب ایران بین مدار ۳۳ درجه و ۵۹ دقیقه تا ۲۵ درجه و ۴۵ دقیقه عرض شمالی و ۴۷ درجه‌و۳۴دقیقه تا ۴۹درجه‌و۳۶ دقیقه طول شرقی‌از نصف‌النهار گرینویچ قرار گرفته است.این استان از شمال به استان زنجان، از جنوب به استان لرستان (بروجرد) و از شرق به استان اراک و از مغرب به استانهای باختران و قسمتی از کردستان محدود میباشد.

ب)پستی و بلندی: این استان منطقه‌ایست کوهستانی و کوههای واقع در آن در تقسیم‌بندی کوههای ایران جزو رشته‌کوههای غربی ومرکزی کشور است که جهت آنها مانند کوههای مرکزی از شمال غربی به جنوب شرقی می‌باشد. نوع آنها خارائی وبیشتر ایام سال مستوراز برف بوده و بهمین علت سرچشمه رودخانه‌ها و چشمه‌سارهای فراوان می باشند.
مهمترین کوههای استان عبارتند از:

– الـوند: رشته‌کوهی است تک در ابتدا و امتداد سلسله‌کوههای زاگرس که از کوههای میانی فلات ایران محسوب و مربوط به دوران سوم زمین شناسی است. درجنوب شهرستان همدان واقـع و از شمال غـربی به کوه خدابنده‌لـوی سنـندج و کـوه مهم چهـل چشمه کردستان واز جنوب شرقی به ارتفاعات راسوند اراک و کوه وفس متصل است.خط‌الراس‌آن‌حد طبیعی‌بین شهرستان همدان وتویسرکان می باشد وبلندترین قله آن موسوم به الـوند در ۱۸ کیلومتری جنوب شهر واقع و ارتفاع آن ۳۵۷۴ متر می باشد.
– کوههای کم ارنفاع چنگ الماس در شمال دهستان مهربان که ارتفاع بلندترین قله آن ۲۵۲۵ متر میباشد.
– کوههای قره‌داغ با ۲۳۶۵ متر ارتفاع

– کوههای ارمنی در شمال بخش کبوترآهنگ
– کوه وفس در مشرق با ارتفاع ۲۵۴۰ متر
– سلسله‌کوههای‌خرقان‌ درشمال شرقی‌که خط‌الراس‌ طبیعی بین همدان‌ وقزوین‌ محسوب‌ میشوند
– گردنه مشهور آوج با ارتفاع ۳۰۱۳ متر و در مسیرسلسلهکوههای خرقان قرار گرفته‌است.

ج)رودخـانه‌ها:
۱- رودخانه قره‌چای ۲- رودخانه سیمینه ۳- رودخانه خاکو ۴- روخانه دره مرادبیگ ۵- رودخانه عباس آباد ۶-رودخانه فرجین ۷- روخانه گردنهاسدآباد ۸- روخانههمه‌کسی
رودخانه‌های دیگر همدان عبارتنداز: ابـوک، ارزانفود و فرجین
سابقه تاریخی همدان:

هـرودت مورخ یونانی بنای شهر همدان را که به دیاکس، نخستین شهریار ماد نسبت میدهد میـنویسد پس از آنکه این پادشـاه هگمـتانه را جهت پایتخت کشور خویش برگزیـد، کاخـی عجیب ومستحکم بصورت هفت قلعه که هریک درون دیگری قرارگرفته بود ساخت وبه تقلید از رنگ‌آمیزی قصرهای بابلی، کنگره های هریک ازدیوارهای قصر مزبور را برنگی در آورد و کاخـی بس بلند مخصوص شاه و خزانه سلطنتی در آخرین قلعه درونی بر پا ساخت وسکنه شهر خارج از حصارها مسکن داشتند. محیط آخرین دیوار قلعه تقریباً به بزرگی
شهر آتن بود. این قصر دارای ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ اطاق و هر اطاق را ۸ درب آهنین بوده‌است.

(۶۵۵ تا ۷۰۸ ق‌ م ) اما آنچه‌که در کتیبه تگلات‌پالسراول شهریارآشوری که مربوط به قرن‌یازدهم پیش از میلاد میباشد در مورد همدان آمده ‌است«در این کتیبه نام همدان همدانا نوشته شده است» مشخص می سازد که گفتههرودت مبنی بر بنای شهر توشط دیوکس محقق نبود و احتمالاً این پادشاه با ایجاد هفت قلعه حیرت انگیز فوق بر آبادانی وتوسعه آن افزوده است. بهرحال از آنچه که سایرمورخین بیگانه در مورد همدان نگاشته‌اند می توان پی‌برد که این شهردر دوران زمامداری دیوکس بعنوان پایتخت دولت ماد اهمیت و رونق خاصی داشته‌است در این زمینه پلی بیوس مورخ دیگر یونانی (۲۰۴ تا ۱۳۲ ق.م) همدان باستانی رابدینگونه توصیف می نماید.

در د امان کوه ارنتس (به زبان یونانی مقصود کوه الوند است) شهر هگمتانه با قلعه و ارگ مستحکم وعجیب حیرت آوری قرار گرفته، قصر شاهی درون آخرین قلعه آن استوار گردیده و مساحت زمین زیر کاخ شاهی در حدود ۱۳۰۰ متر است. وضع ساختمان و آرایشهای عجیب وتزئیناتی که در این کاخ بکار رفته‌است بنحوی است که توصیف آن مبالغه‌آمیز بنظر می رسد. چوبهایی که در آن بمصرف رسیده پوشیده‌ از زر و سیم است، درها و ستونها و رواقها با هزاران گونه کنده‌کاریها ونقش ونگارها آراسته‌شده ویک تیر عاری از زیور و یک دیوار بی پیرایه در آن کاخ یافت نمی شود حتی کاشیهایی که زینت بخش ازارها و دیوارهای درونی قصر است با پوششی از آب نقره سیم‌ اندود گشته همه چوبها از جنس سرو وکاج است.

بهرحال پس از شکست دیوکس بوسیله سارگن پادشاه آشور وتحقق وحدت مادها که‌ برای اولین بار توسط او مطرح شده بود توسط یکی دیگر از رؤسای ماد بنام فرورتیش یا فرااورتس شکل می‌گیرد و هم او ناحیه وسیعی از همدان را به اشغال خود در می آورد ودر زمامداری آخرین پادشاه ماد موسوم به ایختوویکو یا آستیاک بدنبال درخواست مردم اکباتان « بزبان یونانی آن را اکباتان میخواندند » ودر سال ۵۵۰ ق. م و پس از ۳ سال جنگ سلسلهمادها بوسیله کوروش هخامنشی منقرض گردید.
بعضی از مورخین اعتقاد دارند که شهر همدان در دوره بخت‌النصر ویران شده‌ است ودر زمان داریوش اول از نو آباد گردیده و کشف آثار متعدد از این دوره در همدان علاوه بر تائید این نظریه مشخص می سازد که همدان پایتخت تابستانی هخامنشی بوده است.

در دوران قدرت نمائی اسکندر همدان بعنوان ستاد فرماندهی سلوکیان برضد پارتی ها مورد استفاده قرارمی گیرد وسالیان بعد پس از آنکه اشکانیان قدرت کافی یافتند وبر تمامی ایران تسلط پیدا کردند همدان را پس از تصرف برای پایتخت تابستانی خود انتخاب می نمایند (۲۵۰ق.م) وکشف آثار فراوان مربوط به دوره زمامداری ساسانیان در نقاط مختلف استان مؤید این نکته است که در این دوره نیز همدان مورد توجه قرار داشته است.

و بعد هنگام طلوع آفتاب درخشان اسلام مردم همدان از جمله اولین مردمی هستند که در جهت مقابله و پشت پا زدن به اختلافات طبقاتی شدید و ظلم و ستم دوران ستمشاهی خانواده ساسانی بفرمان رسول اکرم (ص) بر تشرف بدین مبین اسلام پاسخ مثبت می دهند.

و در سال ۳۱۹ هجری و در زمان تسلط دیلمیان همدان مرکز کشمکشهای فراوان بین حسنویه و دیلمیان وکاکویه قرار می گیرد تا اینکه عاقبت همدان در تقسیمات به رکن‌الدوله می رسد وسپس شمس الدوله از طرف سیده‌خاتون زمامداری همدان را بدست می آورد و هم اوست که وزارت خود را به فیلسوف نامدار ایران «ابوعلی سینا » می سپارد.
در حمله خانمانسوز مغول (۶۱۷ ه.ق ) همدان نیز از این آسیب بزرگ و وحشتناک برکنار نمی‌ماند ودر زمان هلاکو خان بمدت شش ماه مقر فرماندهی او می شود وسالیان بعد یکی از اعقاب ایلخانیان بنام بایدوخان‌مغول (۶۹۵ ه.ق) در این شهر تاج گذاری می‌کند وتوسط همین شخص است که جهت ترمیم ویرانیهای شهر کوششهایی مبذول می گردد. در زمان غازان‌خان نیز اقداماتی در آبادانی شهر از جمله ساختن خانقاهی انجام می گیرد.

و پس از چنگیزیان در حملات یکی دیگراز خونخواران تاریخ یعنی تیمور وتاسیس حکومت قره‌قویونلوها بر ویرانه‌های ایران توسط اشخاصی چون امیر حسین بیک و بازماندگان او
چون اغورلو از تیموریان همدان نیزاز این آشوب مصون نمی ماند. تا اینکه در دوران حکومت صفویان و به گاه حکومت شاه‌اسماعیل که ظاهراً به آبادی ایران علاقه‌مند است در این شهر اقداماتی چون ایجاد کارخانه چرم سازی صورت می پذیرد و قلمرو علی شکر نامی که دراین دوران به همدان اطلاق می شود بعنوان یکی از بیگلربیگی‌ها و یکی از املاک معتبر شیخ علیخان رئیس‌الوزرای شاه سلیمان اعتباری خاص می یابد پس از انقراض صفویه و بروز هرج ومرج و در سال ۱۱۳۸ هجری شهر همدان بدنبال پایداریهای مردانه مردم اما بعلت فقدان ادوات جنگی به‌تصرف احمد پاشا والی بغداد درمی آید ولی مجدداً در زمان شاه طهماسب دوم ترکان عثمانی بر این شهر تسلط می یابند وبعد در سال ۱۱۴۵ بموجب پیمانی که میان

ایران وعثمانی امضاء می‌شود شهر همدان بطور قطع به ایران تعلق پیدا می کند. تا اینکه درزمان حکومت قاجاریان بعنوان ستاد فرماندهی محمدعلی میرزای دولتشاه در جنگ با علی پاشا والی بغداد مجدداً در گیر جنگ می شود و عاقبت در زمان تسلط پهلویان براین منطقه از کشور همان شد که بر سایر نقاط روا رفت. ویرانه‌های باقی مانده بر روی تپه تاریخی هگمتانه در مرکز و قلب شهر بعنوان لایه روئین تاریخ چندین هزارساله از ماد تا پهلوی و بعنوان تمدن پهلوی ویا دروازه‌های تمدن بزرگ به مثابه گواه زنده‌ایست که بر تارک شهر همچون سایهای نفرت انگیز خودنمائی می کند.
نگاهی کوتاه وگذرا به بافت قدیم شهر همدان

مجموعه بازار: مجموعه بازار شهر همدان که از بافت زیبا و منظمی بر خوردار است،قسمت عمده آن در حد فاصل خیابانهای باباطاهر –اکباتان وشورین وچند راستای آن درمحدوده خیابانهای عباس آباد وباباطاهر قرار گرفته که درمسیر دو خیابان اکباتان وبابا طاهر (پس از احداث) قسمتهایی از آن صدمه دیده است.
۱- راستا بازار زنگنه یامظفریه یا حکیم خانه. ۲- راستا بازار زرگرها.
۳- راستا بازار صندوقسازها. ۴- راستا بازار مسجد جامع.

۵-راستا بازار چلنگر ها ۶- راستا بازار قصابها.
۷-راستا بازار مسگرها. ۸-راستا بازار قنادها.
۹-راستا بازار شیشه فروشها. ۱۰- راستا بازار قبله.
۱۱- راستا بازار پیامبر ۱۲-راستابازار نخود بریزها.

۱۳-راستا بازار حلبی سازها ۱۴-راستا بازار صحافخانه.
۱۵-راستا بازار علاقبندها ۱۶-راستا بازار کفشدوزها.
۱۷-راستا بازارکفشدوزخانه بزرگ. ۱۸-راستا بازار موتانخانه.
۱۹-راستا بازار حسین خانی. ۲۰-راستا بازارکلیمیها.

۲۱-راستا بازار حاج فضل الله. ۲۲-راستا بازار گلشن.
۲۳-راستا بازار دباغخانه. ۲۴- راستا بازار آهک فروشها.
جمعیت، نژاد و پراکندگی:
جمعیت:
کل جمعیت این استان مطابق سر شماری سال ۱۳۵۵ پیرامون ۱۰۸۸۰۲۴ نفر است که از این تعداد ۷۶۲۸۴۸ نفر، یعنی معادل ۷۰% آن ساکن در روستا و بقیه ۳۲۵۱۷۶ نفر در شهر های استان ساکن می باشند.
نژاد،زبان و پراکندگی آن:

۱-تـرکها ۲-لـر و لک. ۳-کـردها. ۴-فـارسها.
محـلات وکـوی های قدیمی:
شهر همدان در قدیم نزدیک به سی کوی (محله ) داشته است.که بعضی از آنها بزرگ وبرخی کوچک بوده اند. این محلات دو شکل داشته ؛ گرد ودراز. کوی در هم کمتر دیده شده.
هر کوی گرد دارای میدانچه‌ای بوده که به آن چمن می گفته اند(زیرا در وسط،باغچه، حوض و چاه آب وجود داشته است ) در اطراف هر چمن، حمام وچند دکان بقالی، عطاری،قصابی،نانوایی و غیره وجود اشته. مانند چمن کلپا، ورمزیار و محل حاجی. مردمی که در خانه آب جاری یا چاه نداشته اند از قنات چمن استفاده می کردند. هر محله دراز عبارت بود از یک راستا،که از کوچه های معمولی پهنتر بود و حمام و مسجد ودکانها در آن قرار داشتند و به آن کوی می گفتند.کوچه ها از اطراف به کوی می پیو ستند. چون محل کولانج و بختیاریها. کـوی بـزرگ دارای چند حمـام ومسجد بود مانند کـوی درود آبادیـها که دارای چهار حمام و بازارچه بود.

دربسیاری موارد نام این محلات به اسامی افراد سر شناس و خیر ساکن درآن محله نامیده می‌شدند. مانند محله جولانی وکبابیان.
محلات و کوی های بزرگ وکوچکی هنوز در همدان وجود دارد که بعضی از آنها عبارتند از: محلات جولان، ورمزیار، کلپا، سر گذر، جالگه، آقاجانی بیک، امامزاده یحیی، کبابیان، درود آبادیها وپیر گرگی.

میدان امام خمینی:
این میدان بزرگ است که در وسط شهرهمدان قرار دارد. نقشه آن در سال ۱۳۰۷ توسط معمـاران شهر ساز آلمانی داده شده است و بین سالهای ۱۳۰۹ تا ۱۳۱۲ ساخته شده. شعاع
این میدان که یک دایره کامل است، هشتاد متر (مساحت بیش از دو هکتار ) است و از اطراف آن شش خیابان با فواصل مساوی (حول محیط) هر کدام به عرض سی متر به شش جهت شهر کشیده شده است. این خیابانها عبارتند از: بابا طاهر، ابوعلی سینا، شهدا (شورین ) تختی ( سنگ شیر ) و اکباتان.

ساختمانهای اطراف این میدان وسیع وزیبا به استثنای ۶/۱ آن که در آتش سوزی سال ۱۳۲۵ سوخته و از بین رفته است و فعلاً عمارت بانک ملی به جای آن ساخته شده است.در وسط این میدان باغچه هایی ایجادو حوض بزرگی ساخته شده و در وسط حوض بر فراز پایه ای که قبلا مجسمه شاه بر روی آن قرار داشت طرح آرم جمهوری اسلامی ایران به مصداق آیه شریفه ((جاء الحق و زهق الباطل)) با شکوه خاصی نصب شده است.

آثار و ابنیه‌های تاریخی استان:
امامـزاده یحیی:
این بقعه که به شماره ۱۲۸/۳ به سال ۲۸/۳ /۵۴ ثبت فهرست آثار تاریخی گردیده است درداخل شهر همدان و نسبت به میدان امام خمینی در جنوب آن قرار گرفته است. در زیارتنامه اولاد بافصل حضرت علی (ع ) معرفی شده است. (اخیراً این امامزاده با ایجاد کمر بندی بوعلی به سنگ شیر در کنار خیابان قرار گرفته است)
بقعه در وسط محوطه ای وسیع قرار دارد و از چهار جانب محصور است. درورودی بنا از سمت مغرب میباشد، ولی از سه جهت دیگر دارای درهایی است که از در اصلی کوچکتر می باشند و هر چهار در در وسط و در مقابل چهار مدخل بقعه قرار دارند.

امام زاده هادی بن علی (ع):
در محدوده گلکاری وسط میدان باباطاهر ودر دامنه تپه ای که آرامگاه باباطاهر بر آن ساخته شده بنای آجری با گنبد شانزده ترک جلوه خاصی به میدان بخشیده است. این بنا که مـرقـد امامزاده هادی فرزند امام زین العابدین (ع) می باشد از ابنیه مربوط به اوایل قرن هفتم هجری و از معماری استادانه و شیوایی برخوردار است.