دانش رسان |
مرکز علم و دانش کشور مقاله نکاتی پیرامون استاندارد و کارشناسی آثار پاپیه‌ماشه (لاکی روغنی)
در حال بارگذاری
توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد
مقاله نکاتی پیرامون استاندارد و کارشناسی آثار پاپیه‌ماشه (لاکی روغنی) دارای ۲۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله نکاتی پیرامون استاندارد و کارشناسی آثار پاپیه‌ماشه (لاکی روغنی) کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله نکاتی پیرامون استاندارد و کارشناسی آثار پاپیه‌ماشه (لاکی روغنی)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله نکاتی پیرامون استاندارد و کارشناسی آثار پاپیه‌ماشه (لاکی روغنی) :
نکاتی پیرامون استاندارد و کارشناسی آثار پاپیه‌ماشه (لاکی روغنی)
مقدمه
پاپیه‌ماشه اساساً واژه‌ای فرانسوی است و در فرهنگ لغت به معنی کاغذ فشرده شده
آمده است و معمولاً به اشیاء مقوایی که سطح آنها به وسیله مینیاتور تزیین و با
لاک مخصوصی پوشش یافته است اطلاق می‌شود. این هنر در گذشته با نام نقاشی روغنی یا لاکی (یا لاکی روغنی) مشهور بوده است.
مضامینی که معمولاً بر روی اشیاء روغنی به خصوص قلمدان، جلد و قاب آیینه، نقاشی می‌شود عبارتند از گل و مرغ، تذهیب و تشعیر، صورت‌سازی، منظره، صحنه‌های بزم و رزم، شکار، مساجد و ابنیه، داستانهای شاهنامه، حیوانات و خلاصه زندگی روزمره مردم
در حالات مختلف.
بین نقاشی ایران و هنر پاپیه‌ماشه ارتباط مستقیم وجود دارد. وجود هنر نقاشی در ایران پیش از خلفای عباسی ثابت می‌کند که نه تنها این صنعت از خارج به ایران نیامده بلکه
در سرزمین ایران از باستان معمول بوده و در دوره‌های مختلف به ممالک همجوار مانند امپراتوری روم شرقی و کشورهای اسلامی و هندوستان و ترکستان نیز نفوذ کرده و در آن ممالک آثار زیادی از خود به یادگار گذاشته است.
در دوره صفویه اصفهان و قزوین دو مرکز عمده تولید محصولات پاپیه‌ماشه بوده و
در اواخر این دوره، نقش گل سرخ و گل و برگهای سایه‌دار طبیعی در پاپیه‌ماشه اصفهان جای خاصی داشته و در دوره زندیه به اوج کمال رسیده است و در دوره قاجاریه و پس از آن در عصر حاضر نیز ادامه یافته است. متأسفانه امروزه اطلاع چندانی از پاپیه‌ماشه سازان ایران در دسترس نیست و از جمله هنرمندانی که در سالهای گذشته به تزئین، تذهیب و خطاطی آثار پاپیه‌ماشه اشتغال داشته‌اند تنها می‌توان از افرادی نظیر حاج یوسف، محمد زمان، درویش، علی اشرف، آقا ابوطالب، امامی، حاج حسین مصورالملکی و حاج غلامحسین تقوی نام برد.
دانستن نکات ذیل در مورد کلیه آثار پایپه‌ماشه از جنس مقوا و کاغذ که بر روی آنها نقاشی روغنی انجام شده باشد، ضرورت دارد.
تعاریف و اصطلاحات
۱- روغنی سازی: کلیه مصنوعاتی از جنس مقوا، کاغذ و چوب که بر سطح آنها بوم‌سازی انجام و پس از نقاشی روغن‌کاری شده باشد در زمره آثار روغنی‌سازی شده
قرار دارد.
۲- بدنه: اصطلاحاً به زیرساختی گفته می‌شود که از جنس خمیر کاغذ یا کاغذ فشرده تهیه می‌شود.
۳- بوم: اصطلاحاً به ساخت و ساز و تزئیناتی که قبل از نقاشی بر روی آثار روغنی ایجاد می‌شود، اطلاق می‌شود که به ۹ دسته: بوم روغنی، بوم لعابی، بوم مرغش، بوم
ته طلایی، بوم زرافشان، بوم زرک، بوم کشف (لاک پشتی)، بوم موجی و بوم ابری تقسیم می‌شود.
۴- رنگ جسمی: رنگهای غیر شفاف که حالت پوشانندگی دارند.
۵- رنگ روحی: رنگهای شفاف که پس‌زمینه دیده می‌شود.
۶- واشور: در نقاشی روغنی از آنجا که سطح کار روغنی است، رنگها به سطح آن نمی‌چسبند. برای رفع این مشکل پارچه نرمی را به محلول رقیق از سریشم و شیره انگور آغشته کرده و بر روی سطح کار می‌مالند. به این عمل «واشور کردن» می‌گویند.
۷- مهره کردن: به منظور تثبیت کاغذها بر روی هم در هنگام ساخت مقوای
زیر ساخت، شیء صیقلی مانند سنگ عقیق یا یشم را در جهات مختلف بر سطح کار
مالش می‌دهند. در صورت در دسترس نبودن سنگهای فوق از هر شیء صیقلی دیگر نیز می‌توان استفاده کرد.
ویژگی‌ها
۱- ویژگی‌های مواد اولیه:
۱-۱- زیر ساخت یا بدنه: به طور معمول جهت تهیه زیرساخت که می‌بایست محکم، یکنواخت و صاف باشد معمولاً از خمیر کاغذ یا کاغذ فشرده استفاده می‌شود. ضخامت
زیر ساخت باید متناسب با مورد مصرف انتخاب شود.
۱-۲- چسب: چسب مورد مصرف سریشم است.
۱-۳- روغن کمان: روغن کمان، روغنی پوشش دهنده و جلا دهنده است، این روغن از ترکیب دو ماده سندروس (صمغ نوعی درخت کاج) و روغن بزرک به نسبت‌های ۱ به ۱ یا ۱ به ۲ یا ۱ به ۳ بسته به نظر و نتیجه‌ای که هنرمند انتظار دارد به وسیله حرارت
ترکیب شده و پس از قوام آمدن استفاده می‌شود. لازم به ذکر است امروزه به جای این روغن از روغن جلا استفاده می‌شود.
۱-۴- رنگ: رنگهای مورد استفاده از سه منشاء طبیعی تهیه می‌شود: رنگهای معدنی، رنگهای گیاهی و رنگهای حیوانی.
۱-۴-۱- رنگهای معدنی به سه دسته تقسیم می‌شود:
الف- رنگهایی که به صورت مستقیم از معادن به دست می‌آید، مانند: لاجورد، زرنیخ، گل ماشی و سبز سیلو
ب- رنگهایی که بوسیله تغییرات شیمیایی به صورت رنگ مورد نظر درمی‌آید، مانند: سفیداب، سرنج و سبز زنگاری.
ج- رنگهایی که هم به صورت معدنی و هم به وسیله ترکیبات شیمیایی ساخته می‌شود، مانند شنگرف و اخرا.
۱-۴-۲- رنگهای گیاهی: مانند نیل، عصاره ریوند، روناس و ;
۱-۴-۳- رنگهای حیوانی: مانند قرمز دانه.
رنگها را پس از ساییدن در میان دو سنگ به نام «سن سنگ و بالا ساب» تا حدی که بسیار نرم شود، با کمی سریشم و شیره انگور و یا صمغ عربی و شیره مخلوط کرده و رنگ را آماده مصرف می‌کنند، البته هم اکنون ندرتاً کسی رنگ را بدین روش تهیه می‌کند و اکثراً از رنگهای آماده استفاده می‌کنند.
۲- ویژگی‌های ابزار کار
۲-۱- سوهان: وسیله‌ای است فلزی که برای ساییدن لبه‌های مقوای آماده شده جهت گرد کردن لبه‌ها از آن استفاده می‌کنند.
۲-۲- گزن: وسیله‌ای است شبیه چاقو که لبه تیزی دارد و برای بریدن مقواها در تهیه زیرساخت به کار می‌رود.
۲-۳- پرس: عبارت است از وسیله‌ای که لایه‌های کاغذ تازه برچسب خورده را با آن تحت فشار قرار می‌دهند تا ورقه‌های کاغذ خوب به یکدیگر بچسبند.
۲-۴- زه: برای برطرف کردن پرزهای کاغذ از آن استفاده می‌شود.
۲-۵- کاغذ سمباده: جهت صاف و صیقلی کردن پشت و روی زیرساخت استفاده می‌شود.
ویژگی‌های ساخت
۳-۱- تهیه زیر ساخت: ساخت زیر ساخت یا بدنه برای مصنوعات مختلف متفاوت است.
۳-۱-۱- مقوا: مقوا را به سه طریق می‌سازند: الف: چلواری، ب- خمیری، ج- کاغذی.
از مقوا برای ساخت جلد کتاب، قاب آینه و کلیه مصنوعات مسطح و همچنین نوعی جعبه استفاده می‌شود.
الف- روش چلواری: این روش در زمانهای گذشته متداول بوده است. چلوار را
با سریشم و مقداری شیره انگور آغشته می‌کردند و سپس آنرا به اندازه دلخواه چند لا کرده، با مشته می‌کوبیدند و از آن مقوایی محکم می‌ساختند که پاره پاره کردن آن به آسانی صورت نمی‌گرفت.
ب- روش خمیری: حوضی را که آبش با شوره آمیخته است با کاغذهای باطله و لباسهای کهنه پنبه‌ای پر کرده و مدتی آنرا را رها کرده و گاهی آن را با کوبه‌ای می‌کوبند و با پارو به هم می‌زنند و سریش به آن می‌افزایند تا خمیری قهوه‌ای بدست آید. در این هنگام آن را بیرون آورده و دوباره سریش به آن می‌افزایند تا پس از خشک شدن متلاشی و یا قاچ قاچ نشود. سپس این خمیر را بر روی پارچه‌های گسترده شده بر روی زمین ریخته و با ماله‌ای چوبی آنرا مسطح و صاف
می‌کنند. پس از خشک شدن، کاغذی ضخیم و نرم به رنگ خاکی مایل به خاکستری به دست می‌آید که خاصیت جذب فراوان دارد. سپس چند لای این کاغذها را روی هم گذاشته و با مشته کوبیده، مقوا تهیه می‌کنند که استقامت مقوای چلوار را ندارد. پس از بریدن به اندازه دلخواه به وسیله گزن، زهی بر روی آن غلتانیده تا پرزهای اضافی را به دور خود تابانده و جمع کند، سپس لبه‌ها را با تراش نازک کرده و با سوهان کشیدن و سمباده زدن سطح آن را هموار و یکدست می‌کنند . این روش نیز امروزه
مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
ج- روش کاغذی: در روش کاغذی که در حال حاضر معمول است، یک برگ کاغذ مرغوب را در آب خیسانده و بر روی قطعه سنگ مرمری که معمولاً ابعاد آن ۱۵*۵۰*۶۰ سانتیمتر است پهن کرده به گونه‌ای که حباب هوا در زیر کاغذ باقی نماند، سپس کاغذهای نامرغوب، باطله یا روزنامه را که به اندازه دلخواه بریده شده در محلول سریش فرو برده و
بر روی آن می‌چسبانند. پس از بدست آمدن ضخامت مورد نظر یک برگ دیگر کاغذ مرغوب را روی این اوراق باطله می‌چسبانند، سپس تخته‌ای مسطح بر روی کاغذها گذاشته و توسط پرس کوچک دستی یا وزنه‌ای سنگین تحت فشار قرار می‌دهند و در حدود ۲۴ ساعت جهت خشک شدن آن را به همان حال می‌گذارند. سپس آن را به وسیله گزن بریده و گونیا می‌کنند.
۳-۱-۲- مقوای قلمدان: در ساخت اشکال حجم دار، آنچه که فرم اصلی را در نهایت به وجود می‌آورد، قالب است.
برای ساخت مقوای قلمدان می‌توان از یک یا دو قالب استفاده کرد که از یک قالب بیشتر در ساخت قلمدان‌های کوچک استفاده می‌شده است.
قلمدان دو قالبی در ساده‌ترین شکل، از یک غلاف و یک زبانه یا کشو تشکیل می‌شود و برای ساخت هر یک، بهتر است از قالبی جداگانه استفاده شود، قالبها را معمولاً از چوبهای سخت مانند گردو می‌سازند و پس از ساخت حتماً قالبها را با استفاده از سمباده
پرداخت می‌کنند.
تهیه مقوای قلمدان به دو روش خمیری و لایه‌های کاغذی انجام می‌گیرد:
الف- روش خمیری: برای تهیه خمیر کاغذ، ابتدا کاغذهای باطله خرد شده را خیس کرده تا کاملاً نرم شود و بعد، آب آنرا به وسیله پارچه‌ای گرفته و در هاون سنگی با سریش کوبیده تا خمیری قهوه‌ای مایل به خاکستری بدست آید.
سپس با کاغذ روغنی تمام سطح قالب را پوشانده به صورتی که منفذی باقی نماند، یک لایه کاغذ را به دور قالب پیچیده و بعد، لایه‌ای از خمیر را به ضخامت روی تمام سطوح قالب قرار داده و قبل از خشک شدن کامل، آن را به وسیله سوهان چوب‌ساب کوبیده و توسط استخوان یا شیء صیقلی مهره می‌کشند تا کاملاً فشرده شود، پس از خشک شدن عمل را تکرار کرده تا ضخامت موردنظر تأمین شود در پایان سطوح قلمدان را به وسیله سوهان و سمباده صاف کرده، کاغذ مرغوبی بر روی آن چسبانیده و با تیغ، دهانه غلاف را بریده و قالب را از غلاف بیرون می‌کشند (کاغذ روغنی بیرون آمدن قالب را ممکن می‌سازد).
برای ساخت زبانه قلمدان نیز به همین روش عمل کرده ولی خمیر را فقط به کف و دیوارهای قالب زبانه می‌کشند.
ب- روش لایه‌های کاغذی: در این روش، ابتدا قالب قلمدان را با دو کاغذ روغنی پوشانده و سپس کاغذی را دور قالب قرار می‌دهند. کاغذهایی را که برای ساخت مقوای قلمدان در نظر گرفته شده است در اندازه لازم بریده به سریش آغشته کرده و بر روی قلمدان می‌پیچیند، پس از چسباندن کاغذ روغنی سوم، توسط سوهان چوب‌ساب، به روی آن ضربات متوالی وارد کرده تا الیاف کاغذها در هم فرو روند روی کاغذ را با سریش آغشته کرده و اجازه می‌دهند تا خشک شود. قبل از خشک شدن کامل به وسیله شیء صیقلی آن را مهره می‌کشند و پس از خشکی کامل، لایه‌های دیگر را به همان ترتیب چسبانده تا به ضخامت لازم برسد.
تعداد لایه‌های کاغذ بستگی به اندازه قلمدان و همچنین ضخامت کاغذ دارد. هر چه کاغذ ضخیم‌تر باشد، تعداد لایه‌ها کمتر خواهد بود. سپس، سطح قلمدان را در صورت لزوم
به وسیله سمباده نرم صیقل داده و کاغذ مرغوبی روی آن می‌چسبانند. در آخر، سر قلمدان را به وسیله تیغ، بریده و قالب را از قلمدان بیرون می‌کشند (دو لایه کاغذ روغنی بر روی هم می‌لغزند و سبب بیرون آمدن قالب می‌شود).
۳-۱-۳- مقوای جعبه: برای ساخت جعبه روغنی مانند قلمدان، از قالب استفاده می‌شود. قالب جعبه نیز از انواع چوبهای سخت ساخته می‌شود و دقت در زوایا و ابعاد قالب جعبه امری بسیار ضروری است.
ساخت جعبه مقوایی به سه روش صورت می‌پذیرد:
الف- روش خمیری
ب- روش لایه‌های کاغذی
که نحوه عمل دو روش فوق دقیقاً مانند ساخت قلمدان است.
ج- استفاده از مقوای آماده حاصل از روش کاغذی که در ساخت مقوا شرح داده شد. روش کار به این صورت است که ابتدا به اندازه سطوح مختلف جعبه، مقوای آماده شده را برش داده و به وسیله سریشم لبه آنها را روی قالب به هم می‌چسبانند. برای انسجام بیشتر می‌توان چند لایه کاغذ معمولی یا لایه‌ای از کاغذ مرغوب را با سریشم بر روی سطح مقوا چسباند. پس از خشک شدن کامل و شکل گرفتن مقوا، قالب را بیرون می‌آورند.
۳-۲- بوم سازی: همانگونه که در بخش تعاریف و اصطلاحات بیان شد به ساخت و ساز و تزئیناتی که قبل از نقاشی بر روی اشیای روغنی ایجاد و اعمال شود، بوم سازی
اطلاق می‌شود.
۳-۲-۱- بوم روغنی: این روش بیشتر بر روی اشیای چوبی کار می‌شده است. به این منظور ابتدا آن قدر بر وی چوب روغن می‌زدند تا کاملاً روغن به خورد الیاف چوب برود. سپس رنگ سفیداب شیخ مخلوط با روغن کمان را به وسیله کاردک مخصوصی بر روی شیء کشیده و پس از خشک شدن آن را سمباده زده و صاف می‌کنند. سپس رنگ جسمی مورد نظر را با روغن کمان مخلوط کرده روی آن زده و پس از خشک شدن در صورتی که بخواهند با آبرنگ کار کنند، زمینه را با واشور سریشم می‌کنند. در صورت استفاده از رنگهای روغنی احتیاج به واشور نیست و پس از اتمام نقاشی، سطح کار را با چند دست روغن کمان پوشانده و جلا می‌دهند.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
